Het uitlenen van goud is zeer riskant. De geschiedenis leert ons dat Nederland in tijden van monetaire stress al tweemaal eerder kon fluiten naar het in het buitenland opgeslagen goud. Dat betoogt politicoloog Sander Boon.

De nieuwe directeur van De Nederlandsche Bank (DNB), Klaas Knot, vertelde op 5 januari in een uitzending van Nieuwsuur dat maar liefst 90 procent van het Nederlandse fysieke goud ligt opgeslagen in Engeland, Canada en de VS. Dat wekte alom verbazing, want waarom ligt het monetaire metaal waaraan in tijden van crisis de meeste waarde wordt gehecht niet gewoon in de eigen Nederlandse kluis?Het goud ligt waarschijnlijk overzee om historische redenen; het was voor aanvang van de Tweede Wereldoorlog verscheept om confiscatie door de Duitse bezetter voor te zijn. Maar Knot vertelde ook dat het goud over de grens ligt omdat het op die manier gemakkelijk kan worden gebruikt bij handelstransacties. Goud wordt sinds het midden van de jaren tachtig internbancair namelijk te gelde gemaakt door het uit te lenen tegen een kleine vergoeding.

Bubbel
Nu de voorzitter van de Amerikaanse centrale bank heeft aangekondigd de rente de komende twee jaar nog op 0 procent te houden, neemt de kans op een bubbel in staatsobligaties alleen maar toe. Als die leegloopt, biedt alleen goud nog een houvast. Het is daarom raadzaam dat Knot het goud nu terug haalt naar Nederland. De praktijk van het uitlenen van goud is niet alleen riskant vanwege de huidige crisis. Uit de geschiedenis blijkt dat Nederland in tijden van hoogoplopende monetaire stress al tweemaal eerder kon fluiten naar het in het buitenland opgeslagen goud.

In 1931 kwam door de kredietcrisis en de daaropvolgende monetaire stress een einde aan de goudwisselstandaard. Centrale banken raakten het vertrouwen in de koppeling tussen het Engelse pond en goud kwijt en startten een run op goud. Dit was voorspelbaar, want de bankiers wisten maar al te goed dat het goud de echte waarde vertegenwoordigde.

Ponden waren uiteindelijk alleen maar claims geweest op het goud. In de wetenschap dat het sluiten van het goudloket door de Engelse centrale bank gepaard zou gaan met een devaluatie van het pond ten opzichte van het goud, stonden ze in de rij om hun ponden om te wisselen. Zo ook DNB. Twee dagen voordat Engeland van de standaard afging, belde Gerard Vissering, de toenmalige directeur van de bank, zijn Engelse collega Montagu Norman op met de vraag of zijn ponden nog veilig waren. Norman drukte Vissering op het hart dat Engeland de wisselstandaard nooit zou verlaten en dat het Engelse pond tot ver in de toekomst waardevast zou zijn.

Vissering was gerustgesteld en besloot zijn ponden vooralsnog niet in te wisselen voor goud. Twee dagen later, op 21 september 1931, ontkoppelde Engeland het pond en het goud en verliet het land de goudwisselstandaard. Ponden konden niet meer worden ingewisseld voor goud en de munt devalueerde onmiddellijk met 30 tot 40 procent ten opzichte van andere valuta. Centrale banken, waaronder DNB, bleven achter met enorme verliezen.

Goudwisselstandaard
De geschiedenis herhaalt zich niet, maar rijmt. Ook in 1971 kwam er een einde aan de goudwisselstandaard. Dit keer verloren centrale banken het vertrouwen in de koppeling tussen de dollar en goud. Door excessieve Amerikaanse overheidsuitgaven was de gouddekking van de uitstaande dollars te klein geworden en centrale banken wisselden hun dollars om voor goud.

Begin jaren zeventig beschikten de Amerikanen nog over 8.000 ton goud, een aanzienlijke vermindering ten opzichte van de 22.000 ton in 1945. Om verdere daling tegen te gaan, konden de Amerikanen drie dingen doen: snijden in overheidsuitgaven en afbetalen van schulden, het verhogen van de goudprijs die de reƫle waarde van de dollar weerspiegelde of het loskoppelen van de dollar en het goud. De eerste maatregel was politiek onhaalbaar. De binnenlandse en buitenlandse uitgaven waren structureel uit het lood geslagen en een inperking ervan was praktisch onuitvoerbaar.

De tweede maatregel werd van de hand gewezen omdat daarmee de internationale rol van de dollar onder vuur zou komen te liggen en die van het goud de overhand zou krijgen. Dat was voor de Amerikanen uit geopolitiek oogpunt zeer onwenselijk.

Op 15 augustus 1971 werd gekozen voor de derde mogelijkheid: de Amerikaanse president Nixon verbrak de band tussen de dollar en het goud en devalueerde de dollar. Jelle Zijlstra, de toenmalige directeur van de Nederlandse centrale bank, moet door deze beslissing hebben teruggedacht aan zijn voorganger Vissering. Want hoewel Zijlstra enkele maanden voor het eind van de dollar-goudkoppeling nog met succes een deel van de dollars voor goud omruilde, bleef de bank na de ontkoppeling zitten met een enorme hoeveelheid flink gedevalueerde dollars.

Onbalans
Anno 2012 beleven we een systeemcrisis die in de kern is veroorzaakt door de structurele onbalans in het monetaire stelsel. De kans op een nieuwe monetaire crisis wordt met de dag groter en wereldwijd zijn centrale banken inmiddels netto kopers geworden op de goudmarkt. Komt er een nieuwe run op goud? Klaas Knot mag het risico niet lopen dat hij wat het goudbeleid betreft in de voetsporen treedt van zijn voorgangers Vissering en Zijlstra.

Ingezonden door Sander Boon
Sander Boon is politicoloog en partner bij GSCG Market Intelligence

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

26 REACTIES

  2. ‘Leuk’ artikel, maar voor het gemak ga ik er van uit dat Klaas Knot en zijn Klan (KKK) weten dat er niks terug te halen valt.

  3. Klaas Knot, zit ook in het complot.

    Heeft waarschijnlijk al een villa op de Kaaimaneilanden en is door Geithner al ingelicht dat het Nederlandse goud niet terug zal komen.

    Voor een paar miljoen houdt ook ome Klaas zijn Klep wel, het is immers het klootjes volk wat de dupe wordt en niet Knotje zelf, die heeft zijn zakken waarschijnlijk al tot de rand gevuld (met goud en andere glimmers).

  4. Natuurlijk moet het goud terugkomen. Edoch, straks verordonneert Brussel ons nog dat we dit goud in de EU kluis moeten gaan deponeren als borg voor de nog af te dragen betalingen aan de EU, of ter dekking van ESM plus…..

    anand [24] reageerde op deze reactie.

  7. Goud komt niet terug. Een van de achterliggende oorzaken van de crisis is het aflopen van en bretton woods agreement, de internationale gemeenschap heeft geen nieuwe overeenkomst bereikt, sterker nog veel landen vinden dat US/UK/France hun afspraken niet zijn nagekomen. Dit betekend dat IMF en de aanverwante organisatie helemaal geen ene fuck te vertellen hebben, alleen snappen ze dat zelf niet dus doen ze net alsof ze nog wat te vertellen hebben. Dat is dus al zo sinds 1996!
    Gevolg is dat op hoog niet nivo geen giraal geld meer wordt geaccepteerd – de reden dat het niet duidelijker is en de economie en internationale handel compleet is ingestort is dat de aziatische elite geen oorlog wil en de euros en dollars van private partijen woorden dus gewoon geaccepteerd.

  10. @ZĆ© [10]:
    Welke mensen? Welke misstanden? Welke adviezen?

    Je kunt overigens praten over misstanden dat iets voort heeft gebracht, maar nog steeds adviseren. Vergelijk met een keukenmes; er worden mensen mee neergestoken, maar dat is nog geen reden om afstand te nemen van keukenmessen, je kunt er immers ook groenten mee snijden. Hier zijn het overigens niet de keukenmessen die misstanden voortbrengen, maar de mensen die het hanteren. Zelfde met geld; essentieel voor een complexe economie en daarmee een levensstandaard hoger dan erbarmelijke armoede, maar men kan er ook een huurmoordenaar mee inhuren om een kind te laten vermoorden.
    G&R Eigenwijs [25] reageerde op deze reactie.

  15. @Hub Jongen [15]: Waarom? Omdat ik zelf wens te bepalen wat ik met mijn geld, ( wat ik niet eens heb) doe, en gewoon niet van gebedel houd.
    En geprikkeld omdat ik hier op VS de laatste tijd dingen zie gebeuren waar ik het niet zo mee eens ben Hub.
    Mensen bannen die er een andere mening op na houden, die dingen denken vanuit hun eigen vrijheid te kunnen zeggen.
    Die worden ineens trollen genoemd. Nou dan ken ik er nog wel een paar en die worden niet verbannen.
    Zoals artikelen die op geen enkele manier de filosofie van deze site vertegenwoordigen.
    Ik weet verder ook niet wat er allemaal achter de schermen plaatsvindt, maar mijn waardering voor VS daalt met de dag.
    Ik meen dat de gebruikers van deze site zo toch in een keurslijf worden gedwongen. Ik begrijp echt wel dat verloedering altijd op de loer kan liggen, maar liever de discussie aangaan dan mensen eruit kieperen, en dan zeker mensen die al jaren hun contributies afleveren, en dus begaan waren met VS.
    Ja, ik ben enigszins teleurgesteld, en ben aan het overwegen wat ik daarmee ga doen.

    On Vera,

    Vrede,
    ZĆ©.

  16. @ZĆ© [13]:
    “Ik werk om te kunnen leven”

    Ik neem aan dat je geld krijgt voor je werk, en je levensbehoeften betaald met dat geld, dus daar is je antwoord. Oosterse wijsheden zijn niet alles, ZĆ©.

    @Hub Jongen [15]:
    “En ik wil je een idee geven, en dan reageer je geprikkeld!
    Waarom????    ”

    2 Woorden: Cognitieve dissonantie.
    ZĆ© zou prima begrijpen wat je bedoelt, maar daarmee zou zijn eerdere standpunt “Wat moet je ermee?” in elkaar vallen.

    ZĆ© zou zijn eigen advies ter harte moeten nemen: Ken U zelf.

    @ZĆ© [16]:
    “Die worden ineens trollen genoemd.”

    Heb je dat weer. Jij hebt bijzonder veel geduld ZĆ© (met uitzondering van dit topic), maar die mensen waren daadwerkelijk trollen. Dat zijn ze volgens mij altijd al geweest, maar nu pas ging de moderator daar iets aan doen. Het voortdurend herhalen van dezelfde drogredenen, en daarmee verscheidene topics kapen, vooral topics die niets met de drogreden in kwestie te maken hadden, is gewoon trollen, en verdient een ban. Prijs de moderator dat hij het zo lang heeft laten gaan, want dat zie je nergens ander, hoor.

  18. @ZĆ© [18]:
    Oeh, wat zwak. Heb je ook nog zelf iets te zeggen, of blijft het bij Oosterse wijsheden napraten? Ga je jeZelf zijn, of blijf je liever in het comfort van iemand ander’s gedachten?

    Wat doe jij overigens op een computer? Heb je die nodig om te leven? Consumentist! šŸ˜›

    ZĆ© [19] reageerde op deze reactie.

  19. @LvM [19]: Hoe kom jij erbij dat ik Oosterse wijsheden napraat?
    Heb je jezelf daar dermate in verdiept dan?
    Ik weet er namelijk zelf weinig vanaf.
    2) Ik ben altijd meZelf, jij niet? Ben jij soms een ander dan?
    3)Wat ik op een computer doe? Hetzelfde als jij denk ik zo.
    En nee, natuurlijk heb ik die niet per sƩ nodig om te leven, jij wel?
    4) Houd je projecties bij jeZelf als je niets beters te zeggen hebt.

    ZĆ©.

    LvM [20] reageerde op deze reactie.

  20. @ZĆ© [20]:
    1) “Dat is hoe jij erover denkt, en ook dat is goed,” is zo’n typische Oosterse wijsheid. Dat in plaats van “Je hebt gelijk” of “Nee, het klopt niet wat je zegt, want…” is een mooi staaltje van niet zelfstandig nadenken.
    2) Lees nog eens wat ik zei.
    3) Eerder zei jij: ā€œIk werk om te kunnen levenā€. Maar je werkt dus ook om een computer en internet te kopen. Je zienswijze strookt niet met je acties. Vandaar volgens mij ook de overdreven geprikkelde reactie op Hub Jongen.

    ZĆ© [21] reageerde op deze reactie.

  21. @LvM [21]: Ik ben niet van mening dat onze discussie enigzins bijdraagt aan het onderwerp van dit topic.
    Ik meen dat deze ging over het Nederlandse goud, en niet wat ik met mijn geld wel of niet doe, en nog minder met hoe ik tracht te leven.
    Aangezien de waarschuwingen en verwijdering van eerdere medegebruikers die zich hier ook tot lieten verleiden, stel ik voor dat we dat in acht houden.
    Als antwoord op jouw vraag omtrent mijn computer en internet, deze heb ik gekregen en mijn internet is gratis.

    ZĆ©.
    LvM [22] reageerde op deze reactie.

  22. @ZĆ© [22]:
    “Zo goed, jongen?”

    Nee, niet echt. Je stelt een vraag: “Wat moet je ermee?”, waarop je een vernietigend antwoord krijgt, maar je blijft er omheen draaien.

    “Aangezien de waarschuwingen en verwijdering van eerdere medegebruikers die zich hier ook tot lieten verleiden, stel ik voor dat we dat in acht houden.”

    Begrijp je nog steeds niet waarom die mensen een waarschuwing/ban hebben gekregen? Als we deze discussie in een kwart van de topics zouden herhalen, of die nou relevant is of niet, voortdurend met dezelfde drogredenen, dƔn pas zouden we het risico lopen die medegebruikers achterna te gaan.
    Deze discussie is bovendien relevant aan het topic (goud terug in Nederland, en wat dan nog? Wat ik dus zeg; goud is nuttig). Of die discussie bijdraagt is de vraag, maar het is wel een kwestie die uit de weg geholpen moet worden.
    Henk [23] reageerde op deze reactie.

  23. @Troy Ounce [2]:

    Hallo Troy,

    Nee, nog niet in het Engels. Dit artikel is een bewerkte tekst uit mijn boek De Geldbubbel (komt in mei uit). Eerst even aankijken hoe dat loopt. Als het goed gaat, kan Engelse versie worden overwogen (ligt mede aan uitgever).

    Sander

  24. @Ratio [5]: daar kun je donder op zeggen: al het goud van europa, netjes in een centrale kluis, zal griekenland niet leuk vinden aangezien ze een behoorlijke stapel hebben.

Comments are closed.