In Galt’s speech behandelt Ayn Rand de psychologie van leven uit de tweede hand (occasionisme) van mystici:
Een mysticus is een man, die zijn geest aan anderen heeft overgeleverd. Ergens in de diepste krochten van zijn kindertijd, kwam zijn eigen begrip van de realiteit in botsing met de arbitraire orders en tegenstrijdige eisen van anderen.
Uit angst voor onafhankelijkheid, heeft hij zijn vermogen tot zelfstandig nadenken, opgegeven. Op het kruispunt van de keuze tussen “ik weet” en “ze zeggen” koos hij voor de autoriteit van anderen, hij koos voor de overgave in plaats van begrijpen, voor geloven in plaats van denken.
Geloof in het bovennatuurlijke begint met geloof in de superioriteit van anderen. Zijn overgave bestaat in het gevoel dat hij zijn onbegrip moet verbergen, omdat anderen over een of andere mysterieuze kennis beschikken die hij alleen ontbeert; dat de werkelijkheid iets is dat zij laten gebeuren op een manier waarvan hij geen weet heeft.
Vanaf dat moment, bang om te denken, is hij ten prooi aan gevoelens die hij niet thuis kan brengen. Die gevoelens worden zijn gids.
Met wat er over is van zijn persoonlijkheid klampt hij zich gretig vast – en het beetje denken dat hij doet is gewijd aan de strijd die hij voert met zichzelf; de strijd om te verhullen dat zijn gevoel louter angst is.
Als een mysticus verklaart dat hij de aanwezigheid voelt van een kracht die sterker is dan rede, dan is dat ook zo. Maar die kracht is geen alleswetende supergeest in het universum: het is het bewustzijn van ieder willekeurig medemens aan wie hij zijn geest heeft overgeleverd. Om die alleswetende kracht van anderen af te dwingen wordt een mysticus voortgedreven door zijn drang indruk te wekken, te bedriegen, te vleien, te misleiden. “Zij” zijn z’n enige sleutel tot de werkelijkheid. Hij voelt dat hij niet kan leven zonder hun mysterieuze kracht en dwingt hun goedkeuring af.
“Zij” zijn z’n middel tot perceptie en, zoals een blinde vertrouwt op het zicht van zijn hond, voelt hij dat hij ze moet beheersen om te kunnen leven. Dat beheersen van het bewustzijn van anderen wordt zijn enige passie: machtswellust is een onkruid dat alleen kan groeien op lege plekken in een verlaten geest.
“Zij” zijn z’n middel tot perceptie en, zoals een blinde vertrouwt op het zicht van zijn hond, voelt hij dat hij ze moet beheersen om te kunnen leven. Dat beheersen van het bewustzijn van anderen wordt zijn enige passie: machtswellust is een onkruid dat alleen kan groeien op lege plekken in een verlaten geest.
“Galt’s Speech”,For the New Intellectual, p.160
Uit Ayn Rand Lexicon
Cassandra Namens Def
Volgens mij is de intellectueel, de zogenaamde denkende persoonlijkheid, iemand die zoveel denkt dat hij niet meer ziet. Alles wordt gefilterd door het verstand en hij ervaart geen eenheid met het leven en de wereld om zich heen.Uit angst voor zaken die hij niet kan begrijpen (dat zijn er heel veel) wimpelt hij alles wat met gevoel, geloof, mystiek en andere irrationele zaken af als sentimentele achterhaalde onzin.
Waarom niet gewoon accepteren dat die grijze pap in je hoofd een stuk gereedschap is voor deze wereld, en dat je gevoelszaken en geloofszaken met andere delen van jezelf moet benaderen. Ayn Rand vond ik leuk toen ik een jaar of vijftien was; nu, dertig jaar later, vind ik haar gedachten goed erg beperkt, egocentrisch, megalomaan en asociaal. Ik lees liever goede mystici!
Hub Jongen [2] reageerde op deze reactie.
Igor [3] reageerde op deze reactie.
@Leonard Zandstra [1]:
Het gedachtegoed Ayn Rand beperkt? Ja, net als ieder gedachtegoed!
—Maar asociaal? Verklaar dat eens.
Leonard Zandstra [4] reageerde op deze reactie.
@Leonard Zandstra [1]:
Je ze denken toch ook prima kunnen combineren met een beetje gevoel en geloof?
Gevoel en geloof kunnen prima gereedschap zijn maar helaas is geloof vaak zodanig overheersend dat het het rationeel nadenken of onderzoeken als heiligschennis wordt gezien.
Het nadenken over zaken waar het geloof over oordeelt is per definitie een zonde, en hoe meer “houvast” een geloof bied voor de gelovige hoe meer het denken wordt beperkt.
Aanhangers van de “kerk” van ayn rand zijn trouwens zelf ook gelovig, hoewel iedereen die zich aangesproken voelt dat vast heel rationeel gaat weerleggen 🙂
Leonard Zandstra [5] reageerde op deze reactie.
.M [6] reageerde op deze reactie.
@Hub Jongen [2]:
Hallo Hub,
Ayn Rands werk is, kort samengevat, een betoog tegen altruïsme. Briljante mensen worden door de middelmatigheid van de maatschappij niet begrepen en aan de kant gezet. Maar volgens mij is er niets mis met altruïsme, ondanks het betoog van Ayn Rand. Een hoop briljante mensen krijgen het trouwens prima voor elkaar in de wereld, als ze tenminste bereid zijn om hun ideeën op een voor middelmatige mensen begrijpelijke wijze over te brengen.
Helaas interesseert veel briljante mensen dat niet en zijn ze heel tevreden met hun eigen briljant zijn, als ze tenminste genoeg te eten hebben.
Tot die categorie reken ik mijzelf…Maar dat zal wel groorheidswaanzin zijn.
R. Hartman [7] reageerde op deze reactie.
@Igor [3]:
Als ik het heb over geloof dan heb ik het niet over de kerk.In de westerse maatschappij meen ik dat geloof niet meer echt meedoet. De kerk heeft het wat dat betreft behoorlijk verpest helaas. Een veel geprezen hedendaagse filosoof als Molineux vindt het nu nodig om gevoel uit te leggen en begrijpelijk en rationeel te maken. Ik ben daar op tegen. Ik ga toch ook niet proberen te “voelen” wat de vierkantswortel van 3 is? Verder ben ik het met je eens dat gevoel, verstand en geloof prima naast elkaar kunnen bestaan. Als ik het heb over een goede mysticus dan bedoel ik iemand die dat duidelijk maakt, op wat voor manier dan ook. Ayn Rand valt niet in die categorie wat mij betreft.
@Igor [3]: ¨Aanhangers van de “kerk” van ayn rand zijn trouwens zelf ook gelovig, hoewel iedereen die zich aangesproken voelt dat vast heel rationeel gaat weerleggen¨
Hangt ervan af hoe je ¨aanhangers van de kerk van ayn rand¨ definieert.
Zelf heb ik eigenlijk niets nieuws geleerd van haar. Ze leefde gewoon eerder en kon beter schrijven maar ze kwam tot dezelfde ideeen als ik (op 2 na – ga ik nu niet op in, dat zou te veel tijd kosten).
Wel was ik enorm blij met het ontdekken van haar schrijfsels: eindelijk nog iemand die helder kan denken, een vrouw nog wel. Wat een verademing was dat. Lectuur van haar romans en essays voelde aan als een warm bad.
Haar ideeen verdedig ik dan ook erg fanatiek, op 2 na, maar gewoon omdat ik het ermee eens ben en niet omdat ze ¨van haar¨ zouden zijn. Anders zou ik dus geen 2 uitzonderingen maken.
Tot slot: de ratio centraal stellen is per definitie het tegenovergestelde van een ¨kerk¨ mits je het consistent doet. Alleen wanneer je een persoon (bv. Rand) of een instituut gemakshalve als onfeilbare autoriteit van rationaliteit beschouwt en behandelt en je eigen denken uitschakelt en blindvaart op wat de grote leider (m/v) zegt, ja dan zak je af tot het niveau van (andere) kerken. Maar wie consistent zelf blijft denken (en derhalve het soms met figuren als Rand) oneens is, vertoont zelf geen religieus gedrag.
Daarmee kom ik dus terug om mijn opmerking dat het ermaar van afhangt hoe je aanhangers van de ¨kerk¨ van ayn rand bedoelt.
Je hebt per definitie gelijk van zodra er sprake is van zo´n ¨kerkelijk¨gedrag. Maar niet zolang mensen -al dan niet geinspireerd door Rand- zelf nadenken (en het dus soms ook met haar oneens kunnen zijn).
Zoals gezegd: ik ben een aanhanger van wat zij verkondigt, behoudens op 2 punten … m.a.w. ik ben aanhanger van mijn eigen ideeen die -behoudens op 2 punten- gewoon samenvallen met die van mw. Rand.
Kortom ik ben aanhanger van de kerk van .M (en ben er tevens de geestelijk leider van) 😉
R. Hartman [7] reageerde op deze reactie.
@Leonard Zandstra [4]:
Dan ben ik benieuwd naar uw definitie van altruïsme. Dat kan niet dezelfde zijn als die van Ayn Rand (en de mijne) want altruïsme is domweg destructief en kwaadaardig.
Kan het zijn dat u altruïsme verwart met liefdadigheid?
@.M [6]:
Herkenbaar!
Comments are closed.