Het verraad (?) genaamd ESM (2)

Zogenaamd als oplossing voor de problemen in de eurozone is door de Europese Commissie een nieuw verdrag in elkaar getimmerd, het verdrag tot oprichting van het Europees Stabiliteits Mechanisme (ESM). Dit is een nieuwe financiële instelling, of zoals het ook genoemd wordt, een permanent noodfonds. De eerste versie van het verdrag werd 11 juli 2011 getekend. U heeft daar niets over vernomen, want geen enkele krant heeft er over bericht.

De ondertekenaars waren de Ministers van Financiën van de eurolanden, die zichzelf daarmee uitriepen tot Gouverneurs van het ESM. Echter, in artikel 7 van de Conventie van Wenen op de Wet van Verdragen worden Ministers van Financiën niet genoemd als rechtmatige vertegenwoordigers van landen. En kennelijk hadden ze ook geen volmacht van hun regeringen om dit verdrag te ondertekenen, want normaliter staat dat dan in de tekst vermeld. Maar goed, nog geen 10 dagen later kon de eerste versie alweer naar de prullenbak, omdat er een veel uitgebreider verdrag voor in de plaats moest komen.

Dat verdrag werd op 2 februari 2012 getekend. Ook daar heeft u niets over gehoord, want de pers zweeg nog steeds als het graf. Deze tweede versie werd niet door de Ministers van Financiën ondertekend, maar door Ambassadeurs van de EU. Op deze manier wekt het de schijn, dat het om een EU-verdrag gaat. In werkelijkheid is het een internationaal verdrag tussen regeringen. En hoewel de Europese Commissie een grote rol in het ESM gaat spelen, zijn de EU-regels onder het ESM-verdrag niet van toepassing.

Met het ESM worden de eurolanden aandeelhouders van een nieuw soort bank. Het kapitaal bestaat uit belastinggeld. Verder heeft deze ESM-bank geen bankvergunning nodig en geen enkele instantie houdt er toezicht op. Het aantal aandelen per land is afhankelijk van de grootte van elk land. Het ESM-verdrag treedt in werking wanneer de landen die samen 90% van de aandelen vertegenwoordigen, het verdrag geratificeerd hebben. Dat betekent, dat het eerst goedgekeurd moet worden door de nationale parlementen (Tweede Kamer / Bundestag) en, waar die bestaat, ook door de senaat (Eerste Kamer / Bundesrat). In Frankrijk werd het minder dan drie weken na de ondertekening door het parlement gejaagd en inmiddels (begin juni 2012) is dat ook gebeurd in Griekenland, Portugal en Nederland en vermoedelijk al in meer eurolanden, want Brussel wil dat het ESM in juli 2012 van start gaat.

Landen die niet ratificeren, doen dus niet mee. Maar voorlopig zijn er kennelijk nog geen afvallers. Duitsland heeft ingeschreven voor 27% van de aandelen en zou het hele ESM in theorie nog tegen kunnen houden. In Duitsland deed de pers wel haar werk en hebben bijna een miljoen mensen petities getekend tegen het ESM. Maar zelfs daar lijkt het onwaarschijnlijk dat de politici daar naar zullen luisteren. In theorie zou ook Italië met 17,9% van de aandelen het ESM nog kunnen stoppen, maar daar is de regering al openlijk geïnfiltreerd door Goldman Sachs en verheugen ze zich al op de miljarden die ze binnen kort tegen lage rente van het ESM kunnen lenen.

Principe van het ESM

Het ESM heeft een aandelenkapitaal van, aanvankelijk, 700 miljard euro. [14]Een deel van die aandelen, 80 miljard, moet door de deelnemende landen gelijk na ratificatie worden gestort. De rest moet betaald worden wanneer het ESM daarom vraagt.

Die 80 miljard worden niet uitgeleend. Het ESM leent geld op de financiële markten en dat leent het vervolgens weer uit aan banken en eurolanden in nood. Die 80 miljard is bedoeld om verliezen op te vangen, wanneer de noodlijdende banken en landen hun leningen niet terug betalen. Dan willen de mensen die hun geld aan het ESM uitgeleend hebben hun geld wel terug hebben. Zij worden dan betaald uit de ESM-pot, ons belastinggeld dus. Vervolgens zal het ESM een volgend deel van het nog niet gestorte kapitaal opeisen om de kas weer aan te vullen. Het idee achter deze constructie is dat banken en eurolanden in nood via het ESM tegen een lagere rente geld kunnen lenen, omdat niet de gelduitleners, maar de euroburgers voor de verliezen opdraaien.

Vreemd genoeg stelt geen Kamerlid de vraag hoe het kan, dat al die landen, die enkele jaren geleden nog zo gezond waren dat ze mee mochten doen met de euro, nu één voor één in de schulden belanden. En niemand vraagt zich af, of het überhaupt wel een goed idee is om landen die in de schulden zitten met nog hogere schulden op te zadelen. Maar de financiële wereld vaart er wel bij. Er komen honderden miljarden euro’s extra in omloop en dat betekent vele miljarden extra rente.

Maar wanneer landen voor noodleningen in aanmerking willen komen, zullen ze eerst aan eisen moeten voldoen. Die eisen worden bepaald in een later verdrag.  Met het ESM-verdrag beloven we alleen dat we zullen betalen. Ook zullen er strikte voorwaarden verbonden worden aan deze noodleningen, zowel door de Europese Centrale Bank, als door de Europese Commissie en het Internationale Monetaire Fonds. Het democratisch tot stand gekomen beleid in noodlijdende landen zal moeten wijken voor de neoliberale voorwaarden, die door deze Trojka voorgeschreven zullen worden. De ESM-bank is dus tegelijkertijd een bestuursorgaan, dat naar believen dwangmiddelen mag verzinnen en deze op mag leggen. Griekenland is nog maar een voorproefje.

Aanslag op de democratie

Die 700 miljard beginkapitaal betekent voor de meeste landen een bijdrage van bijna een jaar inkomstenbelasting. (Voor Nederland 40 miljard, bij een jaarlijkse inkomstenbelasting rond 45 miljard.) Het ESM kan doen en laten wat het wil. Het heeft volledige bevoegdheid om besluiten te nemen en kan niet aangeklaagd worden. Bij het ESM werkt geen enkel democratisch verkozen persoon, niets mag openbaar gemaakt worden en er is zelfs geen democratische controle achteraf mogelijk.

^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^

Dit is deel 2 van een serie over het ESM, overmorgen verschijnt deel 3. Geschreven door Rudo de Ruijter. Eerder verschenen als Hoogverraad in het parlement op Courtfool