In al die jaren dat ik in het academische wereldje tussen collectivisten heb rondgezworven, heb ik mij afgevraagd waarom ik anders tegen de wereld aan keek dan de mensen om mij heen. Zelfs mensen met indrukwekkende titels voor hun naam wisten mij niet te overtuigen van hun gelijk. Het was moeilijk dit verschil te verwoorden, maar uiteindelijk ben ik, misschien gedeeltelijk door mijn optimistische inslag, gekomen tot een conclusie die hoop biedt voor de toekomst.

 

Een groot deel van al die mensen de verzorgingsstaat aanhangen bedoelt het namelijk helemaal niet zo slecht. Ze willen een ‘sociaal’ overheidsbeleid om de minder welgestelden in onze samenleving vooruit te helpen en niet omdat ze zelf subsidie slurpen. Nee, hun intenties zijn echt goed.

Het probleem ligt dus dieper. Zo diep, dat we komen bij het fundament van hun denken. Het fundament waarop hun kijk op de wereld is gebaseerd. Dáár zit de fout. Die fundamentele denkfout is de zogenaamde fixed pie. Er is deze mensen nooit geleerd hoe welvaart ontstaat en dus zien zij de economie als een fixed pie: ‘wij’ bezitten welvaart, uitgedrukt in geld, en dat is een min of meer vast gegeven. Die taart moet dus eerlijk verdeeld worden. Als een deel van de bevolking een groter stuk taart bezit, bezit een ander deel automatisch een kleiner stuk.

Deze fundamentele denkfout heeft het gevaar in zich van een sterk geloof in de overheid als de partij die deze welvaart rechtvaardig moet verdelen. Armoede wordt dan dus bestreden met termen als ‘belast de rijken’, ‘de lasten eerlijk verdelen’ en (de meest misselijkmakende) ‘de sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen’. De overheid neemt deze taak met alle liefde op zich. Armoede hoort niet in een rijk land, dus iedereen krijgt recht op eten, onderdak, sport, internet, noem maar op. Miljarden worden jaarlijks naar Afrika overgemaakt omdat ook zij recht hebben op een deel van de taart. Falen wordt beloond middels subsidies voor iedereen die om wat voor reden dan ook niet werkt. Succes wordt steeds zwaarder bestraft door toenemende belasting op arbeid, winst en vermogen.

Echter, hij die beseft hoe welvaart ontstaat, komt niet eens aan het verdelingsvraagstuk toe. Hij weet namelijk dat herverdeling botst met hoe welvaart ontstaat. Geld vertegenwoordigt namelijk waarde. Wanneer iemand veel geld heeft, voegt hij dus waarde toe aan de samenleving. Mensen hebben dan geld over voor zijn product of dienst. Neem Apple: honderd miljard dollar in kas. Waarom? Omdat mensen veel geld over hebben voor de producten die Apple produceert. Apple creëert dus welvaart. Zij heeft de wereld verrijkt met producten die kennelijk innovatief genoeg zijn om honderden miljoenen mensen over te halen daar veel geld voor te betalen. Daarnaast heeft zij alleen al in de Verenigde Staten maar liefst een half miljoen banen gecreëerd. Niet voor niets is haar credo: ”job creation through innovation”.

Om het armoedeprobleem aan te pakken richt het fixed pie denken zich slechts op het armer maken van de rijken en het verdelen van de taart. Maar de focus dient te liggen op het rijker maken van de armen en het groter maken van de taart: zoveel mogelijk ruimte voor innovatieve ondernemingen die welvaart en werkgelegenheid creëren. Het fixed pie denken is dus een fundamenteel gevaarlijke manier van denken die, als een sluipende ziekte, de wortel van de welvaartsboom aanvreet. Toch ben ik optimistisch om twee redenen. De eerste is dat de verzorgingsstaat per definitie geen blijvend fenomeen kan zijn. De vraag van het volk om meer overheidsuitgaven doet deze steeds verder stijgen. Dit wordt eerst nog gefinancierd door de belastingen te verhogen, als dit aan het plafond zit wordt er bijgeleend, als dit aan het plafond zit barst de luchtbel.
De tweede is dat de intenties van een groot deel van hen die de verzorgingsstaat aanhangen, niet slecht zijn. Slechts het fundament van hun intenties is verkeerd. Aan ons de taak hen daarop te wijzen.
Zoals Milton Friedman stelde: “Most economic fallacies derive from the tendency to assume that there is a fixed pie, that one party can gain only at the expense of another.”

Ingezonden door RH

24 REACTIES

  1. @Anno Zijlstra [1]: Thailand is ook een mooi land ! Ik zie hier lichamelijk gehandicapten in een ‘Bar’ ‘werken’ ! Ze zitten er tot het laatst en deze laatsten mogen de fooi delen ! Ik zie ‘omgebouwden’, bij ons uitgestotenen, die gewoon hier in winkels aan de kassa staan ! Ik zie gewone meisjes, gewoon gekleed, die een bedelaar (vaak oude of gehandicapte mensen) geld geven, terwijl de beter gesitueerde buitenlander langs loopt. Waarden en Normen zijn in NL weggevaagd de laatste 30 jaar ! Zich profileren als eenieder het kan zien. Ja, daar zijn we goed in !

  2. Ik mag toch wel zeggen dat een van de meest Sociaal bewogen personen in Nederland onze Koningin en haar familie is ! Toch vaak aanwezig als er iets naars gebeurt ! In troonredes en bij andere optredens verteld ze vaak wat goed is voor de Nederlanders en wat wij hiervoor moeten doen !! Dat is toch prachtig, zo’n mens als voorbeeld voor eenieder !
    Maar wat ik dan wel niet begrijp is waarom zij niet zoals ieder ander belasting hoeft te betalen. Zij verdiend (geschat) zo’n 5 Miljard Euro per jaar ! Als je dan toch als Koningin ‘der Besserwisser’ mag uithangen zou ik toch op zijn minst van haar mogen verwachten, dat ze zou zeggen: “Mag ik ook een steentje bijdragen aan onze Sociale maatschappij” ! Ik wil ook graag belasting betalen. Net als ieder ander. Ik wil niet enkel praten. Ik wil doen (BAM) !

    JanC [7] reageerde op deze reactie.

  3. @Jhon [5]:
    Dat ben ik met je eens. En dat is ook inherent aan het systeem: steeds meer betalen en steeds minder terugkrijgen. De overheid neemt graag de rol van verzorger op zich, maar voert deze bijzonder slecht uit. Juist de groepen die jij noemt, ouderen en jongeren, zijn de dupe van overheidsinterventie. Het minimumloon, de belasting op arbeid en het bewust ingewikkeld gemaakte ontslagrecht maken werkgevers (zeer terecht) huiverig om mensen uit beide groepen een contract aan te bieden.

  4. @JanC [7]:

    Koniging krijg iets van 40 miljioen uitkering en ja zou gek zijn belasting geld te belasten, zelfde reden dat ambtenaren schijn belasting betalen, het is maar voor de vorm.

    Haar inkomsten los van de uitkering zijn nabij de 5 miljaard, en dit wordt blijkbaar niet belast, zoals onze inkomsten wel worden belast. Hoewel, ik wil niet dat haar inkomsten belast worden, ik wil dat net als bij haar mijn inkomsten niet meer belast worden.

  5. @JanC [7]: Koninklijke Olie en dat miljoenen maal !!!
    In feite is de Koningin de beste Libertarier !!! Zij betaald geen belasting en krijgt ook geen toeslagen of subsidies, maar krijgt gewoon betaald voor haar werk.
    Ze werkt ook nog eens na haar 65ste !
    Wat zouden de 2e rangs Libertariers die hier vertoeven graag haar voeten kussen ! Hun lichtende voorbeeld !!

    MMAP [11] reageerde op deze reactie.

  6. @W.H.J. Reiss [10]: Tsjonge, wát een cynische trolreactie weer. Wat nou Beasnol een libertariër?

    Geld onder dwang af laten pakken bij burgers?
    Aan een titel komen zonder er ook maar ene flikker voor gedaan te hebben?
    Alle wetten uit haar naam, “met de gratie gods”, laten tekenen en uitvoeren? Wélke god? Die bestaat niet eens.
    Stiekem elk jaar naar de Bilderberg bijeenkomsten gaan, maar dát vind je niet terug op haar agenda.

    Dus: agressie initiërend, gelovend in sprookjesfiguurtjes, lui en stiekem. Nou, niet echt libertarisch, als je het mij vraagt.

    Maar wél leuk voor de debiele vlaggenzwaaiertjes die verder geen inhoud hebben in hun leven, nietwaar Reiss? En leuk voor ambtenaren, nietwaar Reiss?

  7. Heb gisteren de auto van mijn buurman gejat, hij deed er toch niets mee en hij stond er maar. Ik kan er veel leukere dingen mee doen dus is het rechtvaardig dat ik hem eigen heb gemaakt.

    WELVAART ONTSTAAT DOOR ROOF EN SLAVERNIJ!

    Over meest misselijkmakend gesproken:

    “Miljarden worden jaarlijks naar Afrika overgemaakt omdat ook zij recht hebben op een deel van de taart”

    YEAH RIGHT!:

    Hun continent wordt al eeuwenlang leeggeroofd met als achterlijke reden het hierboven genoemde voorbeeld(zij doen zelf toch niks met die grondstoffen). Europa bezit bijna noppes aan grondstoffen en is het rijkste continent ter wereld. RARA hoe kan dat????

  8. De denkfout van de ‘fixed pie’ komt ook voor bij simplistisch denken over werkgelegenheid. Velen nemen impliciet aan dat er een vaste onveranderbare hoeveelheid werk is. Dat leidt tot rare maatregelen, zoals werktijdverkorting om de werkgelegenheid te vergroten. Men meent dan dat iemand die veel werkt werkgelegenheid van anderen ontneemt. De overheid kan in die denkwereld banen creeeren door werk minder productief te maken. Dit leidt ook tot oppositie tegen techniek en automatisering, die immers de productiviteit verhogen, en de benodigde hoeveelheid werk verminderen.

    W.H.J. Reiss [21] reageerde op deze reactie.

  9. Het zijn trouwens niet alleen de socialisten die zich aan het ‘fixed pie’ bezondigen: Meer nog dat de socialisten, gaan de groene politici expliciet van de ‘fixed pie’ uit als basisprincipe. Men wijst dan op de ontegenzeggelijk eindige hoeveelheid natuurlijke grondstoffen. Maar ze gaan voorbij aan de vrijwel oneindige capaciteit om waarde toe te voegen aan deze grondstoffen. Ook onderschat men stelselmatig de mogelijkheden van de economie om tekorten op te vangen door substitutie en efficientie. Ook hier begrijpt men de creatie van welvaart niet echt. Het niet voor niets dat groene partijen voornamelijk links georienteerd zijn.

  10. Overigens bezondigen ook veel libertariers zich aan een soort ‘fixed pie’ denken. Terwijl links denkt in termen van een vaste hoeveelheid rijkdom, werk of natuur denken veel libertariers dat de hoeveelheid geld een ‘fixed pie’ zou moeten zijn. Ze erkennen wel dat dat niet het geval is, maar zien een vaste geldhoeveelheid wel als een ideale situatie, die bijvoorbeeld gerealiseerd kan worden door alleen goud als geld te erkennen. Maar dit gaat voorbij aan het feit dat krediet geld is en altijd geweest is, en dat krediet niet te verbieden is zonder alle sociale vertrouwen te verbieden. Het is niet zozeer krediet (= vertrouwen) dat op zich slecht is, maar de diverse vormen van bedrog, waar vooral de overheid misbruik van maakt, om krediet voor zichzelf te creeeren. De hoeveelheid krediet in een maatschappij is net zomin vast als de hoeveelheid werk.

  11. Hmmm if 1% of the people have 80% of the pie why would the growing of the pie make any difference? Yes the pie does grow, and its perfectly normal for people to earn slices of a different size but does that justify some people waste the pie while others find themselves unable to expand the pie to “fit there slice” so to speak.

    Oh and by the way, in our current system extra pie is always created as a debt and with that comes interest, so never enough pie but indeed dividing it does not resolve that.

    Debet [18] reageerde op deze reactie.

  12. Als de rijken (en wat is rijk?) geld onder dwang moeten afdragen dan zullen de armen alleen maar armer worden en ook moeten inleveren en meer afhankelijk worden gemaakt van een socialistische/communistische/fascistische staat.

    “Als de rijken/spaarders/werkenden de broekriem moeten aansnoeren dan zullen de armen hongeren”.

  13. @Igor [16]: It sounds like you are firmly committed to the ‘fixed pie’ thinking. The pie doesn’t grow as a whole, with your slice being a fixed percentage. It’s your slice that grows through your efforts without regard to the size of the other slices.

    Oh and by the way, the pie doesn’t consist of debt or money, but of real goods and services. The idea that creating debt or money creates wealth is another popular economic fallacy, quite separate of the ‘fixed pie’ fallacy.
    Igor [19] reageerde op deze reactie.

  14. @Debet [18]:
    Hmmm yes im aware that how the pie is divided is not not a static division, but that was not realy my point, the gap between the largest and smallest shares has a direct effect on what value the pie pieces holds when exchanged, at some point the hunger for pie no longer benefits the effeciency and the abundance of pie of the winner only emphasizes the small pieces of the losers.

    I was under the impression the pie refered to both the underlying values aswell its liquid counterpart we refer to as money, even if on you created the value out of thin air itself the money you turn it into is created into debt.
    Im not claimed that corrupt system creates anything but problems just saying thats how we currently measure the pie.

  15. I’m not sure I follow what you are saying. Your terminology of winners and losers suggests that the people with the smaller slices are at a disadvantage as a direct result of someone having a larger piece. If there isn’t a fixed pie, exactly how does that work? For example, how did Jobs’ invention of the iphone hurt the poor?

    We certainly tend to measure the pie in terms of money, but it should be clear that simply increasing the amount of money does not proportionally increase the amount of goods and services. It’s mostly the measuring stick that changes. An increase of the supply of money and credit does tend to increase business activity, at least temporarily, and thus seems to increase the pie, however, it also brings distortion in the prices, economic miscalculation, malinvestment and waste.

    Igor [22] reageerde op deze reactie.

  16. @Debet [13]: Denkfaut ! Arbeidstijdverkorting vergroot niet de werkgelegenheid, maar de arbeidsparticipatie ! En daar heb ik geen moeite mee !

  17. @Debet [20]:
    “Your terminology of winners and losers suggests that the people with the smaller slices are at a disadvantage as a direct result of someone having a larger piece”

    Almost, except its not just “someone” but a relatively small group of people that have some extraordinary large pieces, so large that a photo of there piece would make the other pieces disappear into pixels.

    Its always the convenient examples like steve jobs, just as socialist demonize the businessmen and of course they also have plenty of examples, both the socialist scenario aswell as your own are infact true, sadly both examples are just that “examples”, i try to look beyond those examples, that road have been traveled many times and it leads nowhere.

    I agree with the second part, but it does not matter the top economic levels will dominate, nothing wrong with that but the larger the gap the more “problems” there seem to be, and it not just the super rich but also the super poor widen the gap. However in both cases there is exceptions where people are super rich or super poor but are not affecting the pie chart.
    In case of the rich its non monetized assets (owning a business) and in case of the poor its sustenance farming(no money with they may eat/live well).

    Getting off track, my point; its the gap between smallest and largest shares. not individual examples but the spread overall.

    Debet [23] reageerde op deze reactie.
    W.H.J. Reiss [24] reageerde op deze reactie.

  18. @Igor [22]: So your point is that extreme inequality creates social disharmony, due to the unfairness, perceived or real, of the unequal asset & income distribution. If the rich owe their fortune strictly through superior productivity, then the perceived unfairness is misplaced envy of the poor. However, if they owe their fortune to other factors, then the unfairness would be real.

    So in my opinion, the best solution is not to reduce inequality by taxation and regulation, but to build a society in which income is more accurately reflective of productivity.

    W.H.J. Reiss [24] reageerde op deze reactie.

Comments are closed.