Patenten, octrooien, auteursrecht en copyright geven de makers of bedenkers van een uitvinding het exclusieve recht om deze vinding te vermenigvuldigen en te verspreiden. Hiermee wordt het intellectuele eigendom van de vinding beschermd tegen anderen die de vinding willen namaken of kopiƫren en verkopen. Het intellectuele eigendom komt er op neer dat je een idee als het jouwe kunt beschouwen en dat je anderen kunt verbieden dat idee te gebruiken of te verspreiden. Je kunt hen dan betichten van het stelen van jou idee en je kunt hen als het ware voor diefstal laten vervolgen en straffen.
Het was mijn idee
Op het eerste gezicht lijkt hier niets mis mee, iedereen kan zich wel situaties bedenken waarbij een ander met de eer gaat strijken van een oplossing die jij hebt bedacht. Heel herkenbaar is dan het verongelijkte gevoel en de nijging om uit te schreeuwen: āmaar het was mijn ideeā. Ik denk dat het gevoel van bestolen worden als een ander jouw idee als het zijne presenteert de oorsprong is van allerlei wetten die het intellectueel eigendom beschermen. Goede regels dus, ze beschermen de bedenker, degene die recht heeft op de eer van zijn idee. Er zit aan die bescherming wel een keerzijde en die wil in dit artikel naar voren brengen. Een branche waar die regels bijzonder destructief uitpakken is de farmacie. Ik wil daarom de keerzijde van deze regels laten zien en ook aangeven hoe er medicijnen ontwikkeld kunnen worden zonder patenten of intellectueel eigendom.
Ontwikkeling van medicijnen
Een farmaceutisch bedrijf heeft twee kerntaken: het ontwikkelen van medicijnen en het verkopen van medicijnen. Activiteiten die in het kader van het ontwikkelen van medicijnen worden uitgevoerd zijn: het doen van laboratorium onderzoek, het uitvoeren van testen en het publiceren van onderzoeksresultaten. Voor een farmaceutisch bedrijf is het ontwikkelen van medicijnen een investering in een uitvinding die door een patent kan worden beschermd. Aan het onderzoek en alle wetenschappelijke activiteiten verdient het farmaceutische bedrijf geen geld, het is een kostenpost.
Verkoop van medicijnen
Bij het verkopen van medicijnen komen activiteiten als marketing en reclame aan de orde. Hier wordt het geld verdiend, zeker als het bedrijf een patent heeft op een medicijn dat als enige behandeling voor een veel voorkomende ziekte geldt. Iedere prijs kan gevraagd worden voor het medicijn, er is immers geen alternatief en namaken is verboden. Maar ook als er wel alternatieven zijn kan er goed geld verdiend worden met het verkopen van die medicijnen. Je kunt als farmaceutisch bedrijf artsen overtuigen om jouw medicijn voor te schrijven in plaats van dat van de concurrent.
De keerzijde
Omdat het ontwikkelen van medicijnen door farmaceutische bedrijven gezien wordt als investering en de verkoop van medicijnen als de winstgevende activiteit, wordt de prioriteit ook gelegd bij die verkoop, en niet bij de ontwikkeling[1]. Farmaceutische bedrijven geven erg veel geld uit aan de verkoopactiviteiten en doen er van alles aan om hun klanten te overtuigen. De āklantenā zijn in dit geval de artsen, zij moeten worden overtuigd om de medicijnen van het farmaceutische bedrijf voor te schrijven. Maar ook al richt de marketing van de farmaceutische bedrijven zich grotendeels op de arts, de arts is niet de echte klant, hij schrijft alleen maar medicijnen voor, de consument is de patiĆ«nt. Er is dus een verstoorde klant- leveranciersrelatie, de patiĆ«nt is de echte klant maar hij doet niet direct zaken met de leverancier, daar zit de arts tussen. De patiĆ«nt is volledig afhankelijk van de integriteit van de arts om de juiste medicijnen voor te schrijven en het farmaceutische bedrijf doet zijn best om de arts over te halen om juist de medicijnen van het farmaceutische bedrijf voor te schrijven. Farmaceutische bedrijven gaan ver in het overtuigen van artsen, je kunt zelfs spreken van manipuleren als onder het mom van wetenschappelijk onderzoek marketing wordt bedreven[2]. Uit een onderzoek van de universiteit van Yale bleek dat artsen door het farmaceutische bedrijf werd verteld dat ze meededen aan een wetenschappelijke proef van een bepaald medicijn terwijl het werkelijke motief van het farmaceutische bedrijf helemaal niet wetenschappelijk van aard was maar puur het onder de aandacht brengen van het medicijn bij de betrokken artsen, een bewezen effectieve marketing techniek. Een ander voorbeeld is de verdenking van het opkloppen van de ernst van een griepepidemie om zo de geesten rijp te maken voor een grootschalige vaccinatie campagne[3].
Dit zijn slechts twee voorbeelden van wijze waarop farmaceutische bedrijven hun producten proberen te verkopen. Maar ik wil niet meedoen aan een complottheorie over de ākwaadaardigeā motieven van de farmaceutische industrie, ik wil slechts wijzen op het logische gevolg van het verdienmodel in deze industrie. Als gepatenteerde medicijnen farmaceutische bedrijven een feitelijk monopolie geven zodat ze de concurrentie buitenspel kunnen zetten, verschuift de focus van het ontwikkelen van nieuwe medicijnen naar het optimaal uitnutten van het monopolie.
Dat uitnutten van het monopolie leidt niet alleen tot manipulatie van artsen maar het stagneert ook de ontwikkeling van nieuwe medicijnen. Patenten hebben een beperkte duur, in Europa maximaal 20 jaar. Farmaceutische bedrijven zijn daarom niet altijd gebaat bij het ontwikkelen van nieuwe medicijnen als de bestaande medicijnen nog goed verkopen. Het bedrijf loopt het risico dat het onderzoek op niets uitloopt waardoor de investering voor niets is geweest. Beter kan gewacht worden met het onderzoek of het op de markt brengen van een nieuw medicijn tot het huidige patent volledig is uitgenut. Ook kan een farmaceutisch bedrijf proberen een bestaand medicijn minimaal aan te passen en opnieuw patent aanvragen om zo de duur van het patent te verlengen.
Het resultaat van dit alles is dat de patiƫnt onnodige of verkeerde medicijnen krijgt of dat hij erg veel geld kwijt is aan medicijnen waarvoor goedkopere alternatieven beschikbaar zijn en ook het wetenschappelijk onderzoek naar nieuwe medicijnen loopt vertraging op.
Patentrecht noodzakelijk om nieuwe medicijnen te ontwikkelen?
Zonder patentrecht vervalt ieder motief voor het farmaceutische bedrijf om medicijnen te ontwikkelen. Geen enkel bedrijf zal geld investeren in de ontwikkeling van een medicijn als concurrenten met een kleine inspanning het medicijn kunnen namaken. Het belangrijkste argument om het patentrecht te handhaven is de redenering dat, als het intellectuele eigendom van medicijnen niet beschermd is, er geen nieuwe medicijnen worden ontwikkeld waardoor ook de ontwikkeling van nieuwe medicijnen voor nu nog ongeneeslijke aandoeningen zou stoppen.
Maar is dat wel zo? Wie is er nu zo stom om geld te steken in de ontwikkeling van een medicijn als je er geen geld mee kunt verdienen? Antwoord: de patiƫnt, de klant, degene die echt baat heeft bij een goed medicijn of een nieuw medicijn met minder bijwerkingen. De MS patiƫnt, de kanker patiƫnt, de diabetes patiƫnt, ze zijn allemaal gebaat bij de ontwikkeling naar nieuwe of verbeterde medicijnen. Maar ook gezonde mensen zullen zich realiseren dat ze een ziekte kunnen oplopen dus zullen zij ook gemotiveerd zijn om te investeren in onderzoek naar nieuwe medicijnen.
Zonder patentrecht gaan patiĆ«nten zelf het heft in handen nemen om medicijnen te ontwikkelen. Zij zullen zelf onderzoek moeten laten uitvoeren, innovaties plegen en artikelen in vakbladen laten publiceren. Zij zullen de hoge kosten moeten dragen die dat met zich meebrengt. Zij zullen de risicoās moeten dragen om geld te verliezen aan onderzoeken die niet tot een positief resultaat leiden. Kunnen zij die hoge kosten wel opbrengen? Ook nu betaalt de patiĆ«nt de kosten van de ontwikkeling van medicijnen, dus het antwoord is ājaā. De kosten zijn nu weliswaar versleuteld in de premie voor de zorgverzekering, maar de kosten liggen ook nu bij de patiĆ«nt. Zonder patentrecht kan de premie van de zorgverzekering naar beneden, de prijs van medicijnen zal namelijk behoorlijk dalen. Iedere pillendraaier kan medicijnen vervaardigen, en ze zullen voor een fractie van de huidige prijs verkocht worden. Hierdoor houdt de verzekerde geld over om te investeren in onderzoek.
Medicijnen ontwikkelen zonder patenten
De afschaffing van het patentrecht op medicijnen heeft tot gevolg dat de focus van farmaceutische bedrijven verschuift naar het ontwikkelen van medicijnen. Ze kunnen hun onderzoekscapaciteit verkopen aan patiƫntenorganisaties: voor hen onderzoeken uitvoeren en wetenschappelijke artikelen publiceren. Hun klant, de patiƫnt, is direct belanghebbend bij kwalitatief hoogwaardig onderzoek. Farmaceutische bedrijven worden betaald voor de activiteiten die meerwaarde bieden aan de klant en ontplooien geen activiteiten meer die geen enkele klantwaarde hebben. Ontwikkeling van medicijnen is een winstgevende activiteit geworden in plaats van een kostenpost. Het farmaceutische bedrijf of onderzoeksinstituut dat de beste prijs-kwaliteitverhouding kan leveren zal floreren. Bovendien is er geen enkele reden om onderzoeksresultaten onder de pet te houden in afwachting van patent- of octrooiaanvragen waardoor het wetenschappelijk werk in alle openheid en op volle snelheid kan doorgaan.
Zonder intellectueel eigendom kan een gezonde klant- leveranciersrelatie ontstaan tussen patiƫnt en farmaceutisch bedrijf. De bodem is weggeslagen onder het manipuleren van artsen en specialisten om hen over te halen dure medicijnen voor te schrijven.
Stand van zaken
De politiek heeft geen oog voor de scheve verhoudingen in de farmaceutische industrie en probeert via de verzekeringsmaatschappij de kosten in de hand te houden. Het probleem met deze aanpak is dat de verzekeringsmaatschappij als het ware op de stoel van de arts gaat zitten en op die manier invloed uitoefent op de medische beleid dat is gekozen door de arts. Wanneer de prijs van medicijnen niet meer bepaald wordt door het patentrecht zal de prijs enorm kelderen, het terugbrengen van de medicijnkosten via het selectief vergoeden van medicijnen is dan niet meer aan de orde. Verzekeringsmaatschappijen hebben geen reden om te veronderstellen dat een middel is voorgeschreven omdat de arts er financieel voordeel bij heeft of slachtoffer is van een gewiekste marketingcampagne.
De huidige maatregelen van de politiek nemen de oorzaak van de uit hand gelopen medicijnkosten niet weg en zullen nooit een tegenwicht kunnen bieden aan de exorbitante winsten die te behalen zijn door het patentrecht op medicijnen. De huidige aanpak is een verloren strijd, het afschaffen van het patentrecht op medicijnen is de enige weg om een goede klant- leverancierrelatie te realiseren en naar een gezonde markt voor medicijnen toe te gaan.
Ingezonden door Frans Wijgergangs
Goed artikel, opensource medicijnen š
vraagjes
– kunnen die farma bedrijven ook veel geld aan marketing uitgeven als ze geen produkten zouden ontwikkelen? en
– als ik al of niet door de overheid gedwongen, miljarden kwijt ben om een medicijn goedgekeurd te laten worden, hoeveel medicijnen research geld zou ik dan nog besteden, als ik geen 20 jaar patent zou hebben?
– enne inmiddels weet ook de farma industrie dat het wel langer dan 20 jaar kan duren voordat een medicijn is ontwikkeld en goedgekeurd, hoe zo zouden ze eerst wachten tot het patent is afgelopen alvorens een nieuw medicijn in gang te zetten, dat blijkt ook niet uit wat er aan r&d door die bedrijven jaarlijks wordt uitgegeven
– het voorbeeld van een/twee enkele foute? marketing acties, is toch geen reden dat Ć”lle marketing slecht is?
nu al worden patienten of beleggers in staat gesteld om medicijn ontwikkeling mee te financieren, uit geldelijk of ander moreel gewin: door deel te nemen in ontwikkelbedrijven, maar blijkbaar zijn veel niet-MS patieten nog niet zo overtuigd van het deel nemen in een MS ontwikkeling, maar niemand belet de MS vereniging, om medicijnen te ontwikkelen en die aan iedereen tegen kostprijs ter beschikking te stellen.
Het risico van patenten en medicijnen is dat er vooral gekeken wordt naar patenteerbare geneesmiddelen. Er zijn zat alternatieve geneesmiddelen die resultaat opleveren, alleen als ze niet patenteerbaar zijn dan is er weinig aan te verdienen. Marihuana is een voorbeeld van een niet patenteerbaar geneesmiddel. En zo zijn er talloze geneesmiddelen die thans worden genegeerd. Niet dat ik een zweverig type ben die natuurgeneesmiddelen als zaligmakend ziet, maar er zijn tal van geneeskrachtige kruiden en middeltjes die worden genegeerd.
Wat Igor stelt, open source medicijnen is natuurlijk een mooie vergelijking. Open source werkt voor software, waarom dan niet voor medicijnen?
Wat ook moet worden opgeheven is de keuring die een geneesmiddel moet ondergaan. Geneesmiddelen dienen toegankelijk te zijn voor eenieder die deze wenst te gebruiken. Als iemand bereid is de bijwerkingen van een suboptimaal geneesmiddel te accepteren dan is dat aan de patient ter beslissing. In verband met de aansprakelijkheid verdwijnen nu medicijnen. Eenieder heeft het recht in zijn lichaam te stoppen wat hij wenst, hier mag een staat nooit een beperking in aanbrengen.
Sowieso is dwang fout, een patent is een inbreuk op eenieder ander om vrij over een idee te beschikken, afgedwongen met staatsdwang. Het doel heiligt niet de middelen.
Het blijft wel lastig. Aan de andere kant, copyright. Net zoals je een huis kan verkopen of verhuren, en een huis met een beperkende voorwaarde kan verkopen, zo kan je een boek of iets dergelijks verkopen met een beperkende voorwaarde. Zo van, gij zult niet kopieren en de copy doorverkopen. Dat is iets dat niet per wet moet worden vastgelegd maar in de overeenkomst tussen koper en verkoper. Naleving hiervan is lastig. Maar het is een beding dat een verkoper mag maken bij de verkoop.
Patenten zijn goed. “Een patent een inbreuk op een ieder om vrij over een idee te beschikken.” Het lijkt me vreemder om zonder meer over andermans vrucht van zijn of haar arbeid te kunnen beschikken. Heet diefstal.
Een patent combineert twee dingen. Het maakt de ontwikkelde know how bekend aan het grote publiek. Met als voordeel dat het publiek daar zijn voordeel mee kan doen. Immers vaak wordt voortgang ik kennis bereikt door voort te borduren op kennis van een ander.
Er is echter een maar. Ja mag dezelfde know how niet gebruiken voor commercieel gewin gedurende een bepaalde periode toepassen en voor zover alle kosten die samenhangen met het patent zijn voldaan. Wat vaak niet gebeurd overigens en waarmee de know how in het publieke domein terecht komt.
De bedoeling van de regeling is de uitvinder gelegenheid te geven zijn investering terug te verdienen. Immers, kosten gaan voor de baat uit. En als die niet zijn terug te verdienen, is het doen van research niet aantrekkelijk.
Ratio [5] reageerde op deze reactie.
@Bertus [4]: Het lijkt me vreemder om zonder meer over andermans vrucht van zijn of haar arbeid te kunnen beschikken. Heet diefstal.
Nee hoor. Als ik vrijwilligerswerk doe dan hebben anderen voordeel van mijn arbeid. En is het geen diefstal. Als iemand open source software schrijft is dat geen diefstal. Als iemand zijn kennis deelt op wikipedia is dat geen diefstal.
Bertus [6] reageerde op deze reactie.
@Ratio [5]: Als je van te voren al aangeeft, geen gebruik te maken van je “patent” is dat okĆ©.
Bij vrijwilligerswerk speelt er vaak nog een ander element een rol. Het geeft je een goed gevoel. Je krijgt er iets voor terug. De beloning is het blije gezicht.
Natuurlijk zal een bedrijf met een nieuw patent niet direct research doen naar een opvolger voor hetzelfde medicijn. Echter de concurrenten wel en daar ging het in een vrije markt toch om.
Bertus [9] reageerde op deze reactie.
Hoppe en Kinsella hebben aangetoond dat patenten en copyright zich niet verhouden tot eigendomsrechten. In het kort omdat ideeƫn niet schaars zijn. Alleen als iets schaars is heeft het zin om het over eigendomsrechten te hebben.
over de pragmatische kant van IP en dat het juist innovatie tegen houdt is dit boek een aanrader:
http://www.dklevine.com/papers/imbookfinalall.pdf
veel mooie voorbeelden. bijv de porno en de mode industrie die ‘het’ nu moeten doen zonder ‘ protectie’ van IP en toch zeer succesvol zijn.
H9 gaat helemaal over farmacie.
@Vic [7]: Klopt, de concurrent doet dat wel. Bovendien wordt door een patent de know how voor een ieder toegankelijk. En heeft aldus de concurrent een voordeel nu hij kan kijken wat het “kunstje” inhoudt. Vandaar ook dat er bedrijven zijn die juist geen patent aanvragen, maar het trucje lekker voor zichzelf houden.
Frans Wijgergangs [13] reageerde op deze reactie.
Als iemand jouw zgn. “vrucht” ook gratis kan gebruiken, kun je die van hem en anderen ook gratis gebruiken.
Wat is het probleem dan nog?
Je geeft wat en je neemt wat.
Bovendien zijn patenten en octrooien hypocriet.
De zgn.”Nieuwe uitvindingen” zijn bijna altijd samengesteld uit andere (deel)uitvindingen.
Stel je eens voor, dat ik een patent had op het wiel, dan waren heel wat producten en diensten een stuk duurder.
Mensen kunnen dezelfde uitvinding doen zonder, dat ze elkaar kennen of ooit gezien hebben. Zeker in het verleden zonder internet, communicatie etc,.. was dit mogelijk.
Bovendien worden patenten opgekocht, zodat anderen er niets meer mee kunnen doen. Dit om hun eigen markt te beschermen.
M.a.w het houdt de ontwikkeling tegen. (dus averechts)
Bovendien maakt het de kwestie van ontslagrecht extra moeilijk.
Je kan op elk moment worden ontslagen worden, maar je kunt niets met je kennis doen door patenten, octrooien, geheimhouding en concurrentiebedingen.
Hiermee gaat men zich focussen op het behouden van ontslagrecht.(wat kun je anders?)
Het huidige probleem is onze maatschappij is juist, dat we elkaar veel te veel in tang hebben.
Ook patentrecht is hier debet aan.
Patenten en octrooien is schaarste veroorzaken.
De overheid wordt verweten (terecht) dat ze schaarste en overschotten veroorzaakt, maar voor patenten en octrooien geregeld door wetten en regels van de overheid is dit niet anders.
Veel libertariƫrs zijn hier niet consequent in.
Mocht dit door prive-omstandigheden/bezit zijn, dan is dit hypocriet.
Rechtse Rakker [12] reageerde op deze reactie.
@RomƩe [11]:
Bestaat hierover verdeeldheid onder libertariers dan? Ik heb altijd begrepen, dat libertariers TEGEN het intellectueel eigendomsrecht zijn.
@Bertus [9]:
Je hebt geen patent nodig om de know how beschikbaar te maken voor anderen. Een patent is het beschermen van het intellectueel eigendom. Met andere woorden je geeft je idee weg maar je beperkt de mogelijkheden die de ontvanger heeft om met het idee te doen wat hij wil. Bovendien beperk je anderen die mogelijk op hetzelfde spoor zitten als jij om hun idee uit te werken. Patenten zijn ook wedstrijden, wie registreert het idee het eerst, die is eigenaar en kan vervolgens anderen beperken hun idee te gebruiken.
Bertus [15] reageerde op deze reactie.
Over dat laatste heb ik trouwens eens een grappige film gezien “der erfinder”. Het gaat over een boer die veel last heeft van de modder op zijn akkers want de landbouwvoertuigen lopen steeds vast. Na een ontwikkeling met vele successen en mislukkingen vindt hij de rupsband uit. Met deze geweldige vinding gaat hij naar de stad met zijn zwakzinnige vriend die hem steeds gesteund heeft bij zijn werk om het idee te verkopen of te registreren als patent. Maar het patent bureau is dicht en ter overbrugging gaan ze naar de bioscoop. Daar draait het bioscoop journaal met een verslag over de oorlog en op het doek verschijnen tanks op rupsbanden, die vriend staat hard applaudiserend op roept “stolz, stolz!” (trots trots).
@Frans Wijgergangs [13]: Wat een patent doet is de uitvinder beschermen voor een bepaalde tijd. Met de bedoeling de uitvinder de kans te geven zijn inspanning terug te verdienen. Lijkt me prima. Houdt uitvinders gemotiveerd.
Daarnaast maakt een patent de uitvinding openbaar. Met de bedoeling andere uitvinders in staat te stellen op de know how voort te kunnen borduren. Dient de vooruitgang. Lijkt me ook goed. Schept bovendien de mogelijkheid iets uit te vinden om het patent heen maar met hetzelfde resultaat.
Uitvinder kan ook besluiten know how geheim te houden. Dient de vooruitgang niet. Maar wel de uitvinder zelf. Gebeurt ook volop.
Ik zeg nergens dat je een patent nodig hebt om know how beschikbaar te maken voor het publieke domein. Het staat elke uitvinder vrij zijn know how wereldkundig te maken.
Dat er sprake kan zijn van wedijver ontken ik evenmin. Lijkt me goed die wedijver.
Er is ook nog zoiets als een recht op voorgebruik overigens.
Patenten beschermen de vruchten van iemands arbeid en dienen de gemeenschap. Lijkt me goed.
Frans Wijgergangs [16] reageerde op deze reactie.
@Bertus [15]: Bertus, wij verschillen van mening over het nut en de noodzaak van patenten. Ik ontken niet dat het ontwikkelen van een idee als vrucht van iemands arbeid gezien kan worden. Waar ik bezwaar tegen heb is het verdienmodel van het patent waarmee je het idee als eigendom kunt claimen om daarmee profijt te trekken van die vrucht van je arbeid. Het is strijdig met de mogelijkheid dat twee mensen onafhankelijk van elkaar hetzelfde idee kunnen hebben (daar zijn voorbeelden van in de geschiedenis). Degene die het idee het eerst registreert claimt het eigendom en steelt daarmee de vrucht van de ander zijn arbeid, lijkt me niet goed.
Het is niet de enige mogelijkheid om profijt te trekken van je idee. Je kunt je in het geval van de farmaceutische sector voorstellen dat een onderzoeker een bepaalde veelbelovende chemische verbinding heeft ontdekt en onderzocht. Hij kan de onderzoeksresultaten presenteren aan investeerders zonder de chemische stof prijs te geven om zo een bedrag te vragen voor het prijsgeven van zijn ontdekking. Hier is geen patent voor nodig en het beloont de ontdekker wel voor zijn inspanning.
Bertus [17] reageerde op deze reactie.
@Frans Wijgergangs [16]: Dit verdienmodel is alleen een ander model, maar is er ook een. Dit model zal ook vast wel gehanteerd worden. Vooral als de uitvinder denkt dat hij met een lump sum beter af is dan met een patent. Een patent vergt onderhoudskosten. Lump sum is snelle winst. Maar hoe je het ook wendt of keert, de uitvinder verdient eraan. En sterker nog hij verdient er aan omdat de koper weet dat hij er patent op kan aanvragen met een beetje geluk.
Comments are closed.