Belasting revolte: Japanse opstanden 18e eeuw

In de 18e eeuw waren er talloze belastingopstanden in Japan. De Tokugawa periode van die tijd was een dictatoriaal systeem. Een uitbreidend gezelschap van machthebbers leefde op kosten van de gemeenschap. Daardoor werden de burgers steeds verder uitknepen tot de onvermijdelijke opstanden uitbraken.

In Fukuyama nam het volk het niet meer in 1717 om het in 1752 en 1770 dunnetjes over te doen. In Tsuyama waren de belastinginners in 1726/27 hun  leven niet zeker en in Iwaki Daira braken in 1739 onlusten uit. Gedeeltelijk succesvol waren de belastingopstanden in Aizu (1749), Shinano Ueda (1761/63), Tenma Sodo (1764/5), Koyasan (1776), Kozuke & Musashi (1781) en Hokkaido (1790).

In 1716 gaf de Japanse ‘overheid’ meer uit dan zij binnenkreeg aan inkomsten. Klinkt bekend in de oren want Japan zit nu in dezelfde – zo niet veel ergere – positie als 300 jaar geleden.

De onlusten speelden in de Tokugawa periode waarin de Japanse maatschappij strikt gescheiden was. Aan de top zat de Daimyo, de landeigenaren. Onder hen de samoerai, families van krijgsheren. Onder hen de boeren en ambachtsmensen en daarna kwamen de handelaren. Hoewel onderaan de maatschappelijke ladder waren de handelaren vaak niet onbemiddeld.

Terwijl de inproductieve top groeide, nam de druk op de werkende bevolking toe. Er was een wildgroei aan koninkrijkjes waar ieder zijn deel opeiste. De betalingen gingen in cash en/of in rijst. Een deel van Japan betaalde met zilver en het andere deel met gouden munten.

Na een relatief open periode in de 17e eeuw (handel met Nederland en Engeland) sloot Japan zich in de 18e eeuw weer hermetisch af van de rest van de wereld. De Tokugawa overheid hield een strak en repressief regime overeind en beloonde ‘bondgenoten’ met land. Daarnaast was er een omvangrijk spionnennetwerk om machtige families in de gaten te houden.

Qua belasting werd de fiscale basis gemeten in rijst, het volksvoedsel. Maar niet alleen rijstvelden werden belast. Velden, bossen, mijnen, visgronden en woningen waren ook – en steeds zwaarder – het doelwit van de belastinginners. De belastingrevoltes werden bloedig neergeslagen maar uiteindelijk hielp het mee om Japan te veranderen.

In de 19e eeuw brak er een eeuw van vooruitgang, vrede en enorme sociale verandering aan. Wereldwijd spreidde de Industriële Revolutie vanuit Engeland naar Nederland en Frankrijk. Van daaruit naar Duitsland, Noord Italië, de Verenigde Staten en Japan. Het Japanse systeem ging op de helling en het isolationisme werd doorbroken.