16XX_Thumbscrew_anagoriaDe afgelopen jaren heeft de Belastingdienst er de nodige bevoegdheden bij gekregen. De media hebben daar wel aandacht aan gegeven, maar tot veel ophef heeft het niet geleid, terwijl daar wel reden voor is.

Neem bijvoorbeeld de automatische nummerplaatherkenning. Op basis van art. 18 Invorderingswet 1990 mag de belastingontvanger motorrijtuigen doen stilstaan om tenuitvoerlegging van een dwangbevel te doen plaatsvinden. Dit kon al voor de inning van motorrijtuigenbelasting, maar is met ingang van 1 januari 2012 mogelijk voor alle achterstallige belastingschulden. Bij niet-betaling wordt de auto in beslag genomen. Deze bevoegdheid maakt gemotoriseerde weggebruikers tegenover de fiscus vogelvrij.

Enkele jaren eerder al, met ingang met 1 november 2009, kreeg de fiscus de beschikking over de zogenaamde overheidsvordering: dit machtsmiddel houdt in dat de belastingontvanger een vordering kan doen bij een bank waar de belastingdebiteur een of meer betaalrekeningen aanhoudt. De bank is verplicht de belastingontvanger te voldoen uit het tegoed van de belastingdebiteur. De ontvanger mag zelfs de kredietruimte van de schuldenaar benutten om betaling te verkrijgen. Ook dit middel is indertijd zonder al te veel ophef door het parlement geloodst.

Wat vooral steekt bij dit soort bevoegdheden is de gemakzucht die eruit spreekt: vergelijk de positie van de fiscus eens met de juridische mogelijkheden (lees: barrières) die particuliere schuldeisers hebben (lees: ondervinden) als zij hun vorderingen willen innen. Als een private partij blijft zitten met onbetaalde rekeningen heet dat ondernemersrisico danwel eigen schuld. De crediteur had maar beter op zijn of haar zaken moeten letten. Als de overheid eens een keer achter het net vist, vraagt zij het parlement gewoon om meer bevoegdheden, en krijgt die meestal ook. Het principe dat ook de overheid aan de wet is gebonden blijft op die manier formeel in stand, maar materieel (d.w.z. inhoudelijk beschouwd) ontstaan er twee rechtsposities: een sterke rechtspositie voor de overheid (en de publieke sector in ruime zin) en een andere, veel zwakkere voor de private sector.

Een derde – en momenteel actueel – dwangmiddel dat nog niet zo oud is, is de dwangsom bij het niet verschaffen van informatie. Dit middel houdt in dat de fiscus een belastingdebiteur die naar de mening van de fiscus niet of niet voldoende informatie verschaft, voor de civiele rechter kan dagen en daar een veroordeling tot medewerking kan vragen, onder oplegging van een dwangsom. Dit middel wordt momenteel gebruikt tegen een groep mensen die ervan worden verdacht te hebben gespaard bij de KB Lux te Luxemburg en hun tegoeden niet te hebben aangegeven in hun belastingaangifte in Nederland.

Het ziet er echter naar uit dat de vlieger ditmaal niet helemaal opgaat voor de fiscus. De Advocaat-Generaal bij de Hoge Raad heeft in een lopende procedure geconcludeerd dat er in dergelijke zaken weleens een restrictie op de meewerkplicht zou kunnen zijn. Lees meer daarover hier. Voor niet-juristen: de Advocaat-Generaal maakt deel uit van het Openbaar Ministerie. Bij de Hoge Raad hebben de Advocaten-Generaal (en hun baas, de Procureur-Generaal) de taak om over iedere voorliggende zaak advies uit te brengen aan dit rechtscollege. Het advies van het OM heet een ‘conclusie’ en wordt door de Hoge Raad meegewogen bij het nemen van een beslissing in die zaak. De restrictie die de Advocaat-Generaal adviseert houdt in dat onder dwang verstrekte gegevens niet mogen worden gebruikt voor het opleggen van een straf. Een fiscale boete is juridisch gezien een straf.

Op basis van deze conclusie is het advies aan buitenlandspaarders gegeven: vooral geen opening van zaken geven, en al helemaal niet als de fiscus niet eerst zelf over de brug komt met de gegevens waarop de verdenking van verzwijging van buitenlandsparen is gebaseerd. Wie zonder voorbehoud zijn of haar kaarten op tafel legt, loopt zeker het risico een boete te krijgen. Wie weerwerk levert heeft een kans om beter weg te komen. En gedemoniseerd is de buitenlandspaarder toch al, dus voor schaamte is geen reden meer.

De fiscus – en de politici die de stapeling van fiscale bevoegdheden mogelijk maken – verdienen tegendruk. Hoe meer, hoe beter. Als het recht de belastingdebiteur daarbij te hulp komt, zoals in de vorm van het advies van de Advocaat-Generaal aan de Hoge Raad, is dat niet alleen een juridisch, maar ook een moreel steuntje in de rug. En dat is buitengewoon welkom in een tijd waarin overheden massaal aan het plunderen slaan.

Paul Verhaegh

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

15 REACTIES

  1. Inderdaad, als je zelf een vordering probeert te innen dan ben je nog niet jarig. Verplichte (door de overheid) advocatenkosten en langdurige rechtszaak (niet verrassend, rechtbank = overheidsinstelling).

    De situatie bij faillissementen is ronduit schandalig. De ‘ Ontvanger’ (=fiscus) heeft allerlei voorrechten, daarna komen de banken (hoezo corporatisme?) en dan is de boedel allang leeg. De curator staakt wegens ‘ gebrek aan baten’ en de middenstander die een vordering heeft kan naar zijn centen fluiten. Komt nog bij dat de ‘ beperkte aansprakelijkheid’ (plof BV) ook een overheidsconstructie is.

  2. Wanneer de overheid iets fout doet waardoor jij schade hebt geleden, probeer maar eens vergoeding daarvoor te krijgen, ik kan je wel zeggen dat is een lijdensweg de overheid gooit er echt bergen met geld tegen aan om jou maar geen geld te hoeven betalen, het zijn gewoon boeven

    Hash voor Cash Henkie [8] reageerde op deze reactie.

  5. Hoe komt het toch dat dit kan? Naar mijn mening interesseert het de gemiddelde burger geen ruk. Die wordt er immers niet door getroffen (denkt ie), totdat het te laat is. Ik denk dat de belangstelling voor politiek en samenleving volkomen is weggespoeld door het invoeren van allemaal regels en wetten die geen mens meer snapt. Het enige dat we nog snappen is dat er aan het eind van de maand weer geen geld over is om iets leuks mee te doen. Dus betalen we zuchtend en klagend onze belastingen, premies zorgverzekering (vorig jaar 1,4 miljard(!) winst, HALLOOOOO bukt u even?) en andere lasten. Zonder dat we er ook maar iets tegen doen. De diefstal is zo gerafineeerd en in het “algemeen belang”, dat je er niets meer tegen kan doen. We zijn slaven geworden en zijn er ook nog trots op.
    Nederland…. Eens een mooi fijn land is verworden tot een tot op het bot gecontroleerde en geregelde kudde onnozelen.

    Wees lief voor uw dierbaren

  7. De belasting”dienst” is op diverse plaatsen chronisch onderbezet, waardoor de uitvoering van diverse regeltjes nogal eens vertraging oploopt, of helemaal niet plaatsvindt.

  14. http://www.tijd.be/nieuws/politiek_economie_europa/EU_bindt_strijd_tegen_fiscale_fraude_aan.9329405-3140.art?ckc=1

    EU bindt strijd tegen fiscale fraude aan

    De zes grootste landen van de eurozone willen een verregaande, automatische uitwisseling van belastinggegevens tussen lidstaten van de Europese Unie. Nederland, België en Roemenië sloten zich al aan bij het zestal,

    Duitsland, Frankrijk, het VK, Italië, Spanje en Polen willen dat banken in de EU-lidstaten gegevens over hun klanten doorspelen aan de (buitenlandse) fiscus om paal en perk te kunnen stellen aan belastingontduiking. Die vlucht voor belastingen kost de Europese Unie naar schatting 1.000 miljard euro per jaar.

    De zes grootste landen vroegen voor de top van dit weekend in Dublin dat alle 27 lidstaten het Amerikaanse FATCA-programma voor informatie-uitwisseling zouden invoeren. Voorlopig staat de teller op negen lidstaten. Enkel België, Nederland en Roemenië verklaarden zich al bereid om een FATCA-akkoord te ondertekenen.

    “Die vlucht voor belastingen kost de Europese Unie naar schatting 1.000 miljard euro per jaar.” 1000 miljard inkomsten ??? JAARLIJKS ???

    Dan is er toch geen crisis meer

    damoN [15] reageerde op deze reactie.

Comments are closed.