Thatcher-locHet overlijden van Margaret Thatcher heeft in sommige kringen nogal wat los gemaakt. In de Londonse wijk Brixton werd op straat gefeest na het bekend worden van het nieuws. The witch is dead, werd er gezongen. Best wel zielig eigenlijk als je meer dan twintig jaar na het aftreden van Margaret Thatcher als minister-president op zo’n manier je gram moet halen. Dan ben je een echte poor devil. Maar die mensen krijgen al te veel aandacht, dus laat ik daar over ophouden.

Belangrijker – en nog steeds actueel – is de visie die Margaret Thatcher had op de relatie tussen het individu en het collectief en de Europese samenwerking.

Bekend is haar uitspraak ‘De maatschappij bestaat niet’. Tegenstanders zien deze uitspraak als het ultieme bewijs van de vermeende harteloosheid van Margaret Thatcher tegenover de ‘underprivileged’, de politiek correcte term voor mensen die het niet helemaal hebben gemaakt.

NRC Handelsblad leverde een staaltje journalistiek vakwerk af door dit citaat eens even na te trekken en te verduidelijken.

Volgens de NRC zei Margaret Thatcher: ‘Het is te ver doorgeslagen. Als kinderen een probleem hebben, is het de schuld van de samenleving. Maar er is niet zoiets als de samenleving (There is no such thing as society). Er is een levend weefsel van mannen en vrouwen en mensen. En de schoonheid van dat weefsel en de kwaliteit van ons leven zal afhangen van de vraag in hoeverre we verantwoordelijkheid durven te nemen voor ons eigen lot en, ieder van ons, bereid zijn om anderen te helpen die minder geluk hebben.’

Lees het hele artikel in de NRC hier.

Na kennisneming van het oorspronkelijke citaat is de conclusie duidelijk: Thatcher zei niet dat anderen er niet toe doen, maar dat ‘de maatschappij’ een abstract begrip is dat vaak – al te vaak – wordt gebruikt om eigen verantwoordelijkheid te ontlopen. Zij keerde zich niet tegen de samenleving (lees: het feit dat de mens nu eenmaal een sociaal wezen is dat samen met anderen wil leven), maar tegen de culture of entitlement, het afwentelen van consequenties van eigen gedrag op anderen. Het gebruik van ‘de maatschappij’ als abstract begrip is instrumenteel bij dit afwentelen.

Diezelfde gedachte vinden we terug in het boek De Utopie van de Mensenrechten van de Belgische jurist, filosoof en hoogleraar Frank van Dun. Hij beschrijft daarin hoe de Westerse wereld het abstracte begrip ‘staat’ verving door de abstractie ‘de maatschappij’. Frank van Dun belicht daarbij nadrukkelijk de totalitaire aspiraties die schuilgaan achter het concept ‘maatschappij’ en plaatst dit tegenover de meer klassiek-Westerse modellen van ‘samenleving’ en ‘gemeenschap’, die geen totalitaire aspiraties hadden (en hebben).

Van Dun’s analyse raakt Thatcher’s constatering op het cruciale punt: juist daar waar totalitarisme heerst wordt de verantwoordelijkheid van het individu ondermijnd. De huidige staat van de Westerse wereld – met het financieel onhoudbare concept van de verzorgingsstaat – is daar het bewijs van.

Over de koers van de Europese samenwerking had Thatcher een duidelijke opvatting. In onderstaande video zien we hoe Margaret Thatcher haar inzicht in deze ontwikkeling van de Europese samenwerking toont en tevens duidelijk stelling neemt middels drie woorden die de Europese bureaucraten ook vandaag de dag te weinig horen:

Vaarwel Maggie.

Paul Verhaegh

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

10 REACTIES

  1. De reactie van het proletariaat is normaal:” Heer, vergeef het hun want zij weten niet wat ze doen.”
    Overigens kan niemand alles goed doen. Maar de richting die Thatcher met harde overtuiging bevocht was toen noodzakelijk voor GB, echter latere door de massa gekozen politici breken het weer net snel af.

    Hub Jongen [2] reageerde op deze reactie.

  3. Ik blijf Thatcher een soort NeoCon vinden maar zij had, naar mijn mening, een goede visie op EU en tegen een grote overheid.

    Veelzeggend is het gedrag van het riff-raff dat staat te dansen op haar graf:

    – Mijnwerkers die kennelijk al 30 jaar te dom of te lui zijn om een ander vak te leren, dan wel te verhuizen naar een stad waar wel werk is.

    – De haat over dat Thatcher het leger naar de Falkland eilanden stuurde, maar geen woord over het Argentijnse bezettingsleger.

    – Over Brixton weet ik niet al te veel, behalve dat het een ghetto is van ‘entitlement’ ontvangers uit Jamaica e.d. Thatcher zal dan zeker wel iets over hun arbeidsmoraal hebben opgemekert. Was de ‘council-flat’ niet luxe genoeg?

    dutchy [4] reageerde op deze reactie.

  4. @Naam * [3]:

    Ik werk al een tijdje in de UK en zag dus items over mensen die blij waren met haar dood.

    Zo was de BBC bij mijnwerkers op bezoek. Zegt een vent : Dankzij Thatcher hebben we nu 3 en 4 de generatie mijnwerkers die werkeloos zijn.”

    Volgens mij het levende bewijs van wat Thatcher bedoelde met “de maatschappij bestaat niet”.

    Als je kinderen 30 jaar na dato werkeloos zijn, heb je als ouder en kind gefaald. Dat is niet de schuld van de staat.

    Philosoof G&R Eigenwijs [5] reageerde op deze reactie.

  6. Goh, begrijp ik het nu goed? Gaan alle libertariers stemmen als er een gelijksoortige Thatcher zou opstaan? En als jullie stem voor overwinning zou zorgen gaan jullie dan de overige 49% tot deze leider dwingen? Stelletje 1e klas huichelaars dat jullie zijn. Hypocriet tot op het bot!

    Piet van der Plas [9] reageerde op deze reactie.

  7. Als een kerel “stalen kloten” heeft… Heeft zij dat “stalen schaamlippen”?

  10. Nee…Pendragon…dan heeft zij stalen eierstokken. De schaamlippen zijn misschien te vergelijken met het scrotum of de voorhuid.

Comments are closed.