We zien de ondergang van het financiële systeem in volle omvang, de eurozone is met zijn eigen dodendans bezig, de Amerikaanse dollar is nog wel een reservemunt, maar voor hoe lang, Japan zit nog steeds in een deflatoire malaise en de Chinese economie hapert. Welkom in de nieuwe wereld van fiatgeld en kredietexpansie, die nu op haar laatste benen  loopt.Sanering

Supernova

Om te begrijpen hoe we in deze situatie zijn terecht gekomen moeten we terug naar de afschaffing van goud in het financiƫle stelsel in 1971. De dollar was tot die tijd gekoppeld aan een goudwaarde van $35 per ounce goud (ca. 31 gram). Sindsdien is de wereld beland in een zogenoemde fiatgeldsysteem en een supernova van kredietexpansie met allerlei excessen die daarvan het gevolg waren. De aandelenhausse van 1982 tot 2000, de vastgoedzeepbel van 1985 tot 2008 en nu dan de obligatiebubbel van 1982 tot ca. 2015. Het Bretton Woodssysteem werd in 1944 in het leven geroepen om een einde te maken aan de chaotische jaren van de jaren 30 en het introduceren van een nieuwe vaste wereldmunt gedekt door goud.

Keynes was zeer instrumenteel in het herintroduceren van goud in het financiële stelsel, maar was fel gekant tegen een volledige goudstandaard. Dat heeft te maken met zijn zienswijze, waarbij hij in Keyneszijn boek The General Theory of Employment, Interest and Money  uitlegde, waarom overheden in tijden van nood de economie moesten “stimuleren“ om zodoende de consumptie op peil te houden, waardoor de productie zich kon bestendigen. Hij vond de zogenoemde vraageconomie uit. Een totaal nieuw concept, waarmee de overheden enorm meer macht kregen over de economie. Sindsdien is de overheid alleen maar uitgedijt tot de enorme proporties die we nu zien. Qua cumulatieve belastingdruk heeft de Nederlandse overheid zo“n 72% van de economie in handen. Dit terwijl dat in begin jaren 30 nog maar 30% behelsde.

Neo-Keynesianen

Keynes vertelde er wel bij dat de schuld in welvarende tijden weer moest worden afgelost, echter de Neo-Keynesianen hebben dit nooit begrepen of doorgevoerd. Zodoende is het Keynesianisme een eigen leven gaan leiden en zijn de schuldenĀ  enorm gegroeid sinds 1945. Er waren een aantal redenen te bedenken, waarom men vond dat krediet noodzakelijk was en dat was om de productieve groei te kunnen financieren. In feite was dat ook zo, maar dat moest wel krediet zijn dat zelf-liquiderend was, met andere woorden, het krediet moest een bepaalde looptijd hebben, waarbij het automatisch werd afgelost via de verhoogde productie. In de jaren 80 werd hiervan afgeweken, want men vond dat er een continue consumptie moest zijn, waardoor de economie zou blijven groeien. Men was namelijk bevreesd voor recessies, zodat telkens als de economie dreigde in te zakken er een nieuwe monetaire stimulans werd gegeven door de Neo-Keynesiaanse centrale bankiers, aangemoedigd door de toenmalige economen.

Euro

Wij weten inmiddels dankzij de Oostenrijkse School voor Economie dat recessies bittere noodzaak zijn om de economie te kunnen reinigen van alle waninvesteringen die zijn gedaan, vanwege de Neo-Keynesiaanse stimuleringspolitiek. In 2000 barstte de bom met het opblazen van de internetzeepbel, gevolgd door de inzakking van de vastgoedmarkten in het westen. De euro werd ingevoerd in een tijd, waarbij iedereen dacht dat de bomen tot in de hemelen zouden groeien en de euro een soort walhalla was voor de Europeanen.

Zo“n 14 jaar na de invoering in 1999 en 11 jaar na de fysieke aanwezigheid van deze verzamelmunt is het duidelijk dat het op een economische ramp is uitgelopen. De landen in de periferie die zich rijk hadden gerekend met de euro moeten nu als eerste het gelag betalen. De leenwoede die vanaf de invoering van de euro tot gigantische proporties was uitgebreid heeft zich nu tegen de bevolkingen gekeerd. Als eerste kreeg Griekenland te maken met een insolvabele overheidsschuld, weldra gevolgd door Ierland, Portugal, Spanje en nu zijn Frankrijk en Cyprus aan de beurt. Het rottingsproces binnen de euro speelde zich af van buiten naar binnen  en zal de aankomende periode de kern raken.

Nederland zal hier niet ongeschonden uitkomen, want ook de Nederlanders zijn zich te buiten gegaan aan een kredietbubbel. Deze heeft zich gemanifesteerd in de hypothekenmarkt en de huizenzeepbel. Zoals aan de grafiek te zien is is Nederland een van de grootste private schuldenaren in de westerse wereld en verreweg de op een na grootste schuldenaar in de eurozone na Ierland.

Bron: Oeso 2012
Bron: Oeso 2012

We weten allemaal wat er met de zeepbel is gebeurd in dat laatste land. De prijzen gingen enorm onderuit en in sommige gebieden met wel 70%. Nederland staat dus nog wat te wachten in de nabije toekomst als we het Ierse scenario gaan volgen. Let wel, de Japanse vastgoedbubbel plofte uit elkaar en de residentiƫle vastgoedprijzen zijn nog maar ca. 30% van de oorspronkelijke waarde.We zien dat de hypotheekschuld exponentieel is gestegen sinds 1997 en dat dit niet alleen te maken heeft met de aftrekbaarheid van de rente. Het heeft nagenoeg alles te maken met de bereidheid van de banken om allerlei vormen van hypotheekvarianten te verzinnen om hun winstmodel in stand te houden. De centrale bank als toezichthouder heeft hier enorm gefaald, want zij had een halt moeten toeroepen aan deze wantoestanden. Bij de afwezigheid van een waardestandaard zoals goud of zilver was het de bedoeling dat het toezicht heel streng zou zijn. Met Duisenberg en Wellink aan de top is dat een illusie gebleken. Wellink als directeur van de DNB is een catastrofe geweest voor de economie en er zijn zoveel misstanden geweest in zijn beleid, dat het geen wonder is dat hij in 2011 moest opstappen.

Hypotheekschuld

Nu wordt er verteld dat er oplossingen zijn voor de eurocrisis of de schuldenlast, maar dat wordt moeilijk. Daar we sinds 1945 altijd krediet hebben kunnen scheppen en dat altijd konden gebruiken voor de productieve en consumptieve uitgaven, betekent het nu dat dit krediet moet worden afgebouwd en terugbetaald. Dat zijn twee zaken die elkaar versterken in de neergang van de economie. Want enerzijds zijn we gewend om schuld te maken en anderzijds te profiteren van de bijkomstige extra groei, die de schuldfinanciering mogelijk heeft gemaakt. Daar is nu een einde aan gekomen, dus worden we geconfronteerd met twee enorme mokerslagen.

Vele realistische economen weten dat de opgebouwde schulden nooit meer kunnen worden terugbetaald bij een teruglopende productie en economie. Men probeert wel een oplossing te vinden, maar de reguliere aanpak heeft niet gewerkt en zal ook niet werken.

Er zijn in feite drie uitgeprobeerde oplossingen:

  1. Stimulering

Dit is de route die de Neo-Keynesiaanse Fransen en Amerikanen op dit moment volgen onder leiding van FranƧois Hollande en Barrack Obama. Dit houdt in dat er extra krediet wordt gesluisd in de economie in de hoop om zo de vraag weer aan te jagen en zodoende de productie in stand te houden. Hetzelfde zagen we terug in de jaren 30 in de Verenigde Staten en Japan in de jaren 90 en het vorige decennium. Deze route is gedoemd te mislukken, omdat de schuld (de tegenhanger van krediet) groter wordt en zodoende nog meer onbeheersbaar, waarbij er tevens grotere rentebetalingen zijn gemoeid. Met andere woorden, de kuil wordt dieper en de mogelijkheid om eruit te komen wordt nog moeilijker, zo niet onmogelijk en garandeert een depressie van decennia.

  1. Bezuiniging

Deze vindt haar aanhang in de monetaristische economische hoek. Die steltt dat schulden die zijn gemaakt moeten worden afbetaald om zodoende de schuldeisers tevreden te stellen. Dit terechte streven houdt wel in dat de bezuinigingen de productieve fundamenten van de economie zullen aantasten en dat is precies wat we zien gebeuren in Griekenland. De schuld bij bijbehorende hoge rente gaat ten koste van de infrastructuur en productiemiddelen. Het toerisme is vanwege de hoge eurostand behoorlijk ingezakt, de agrarische export is eveneens gedaald en de malaise heeft er niet voor gezorgd dat Griekenland zich hier uit kon onttrekken. Dit is een weg die leidt naar decennialange depressie en aan het eind een derdewereld landstatus. Ierland, Portugal, Spanje en Cyprus zijn de volgende landen op de nominatie, gevolgd door Frankrijk, Nederland en Oostenrijk.

  1. Sanering

Een derde mogelijkheid is de die van schuldsanering. Dit is de enige route die leidt naar een herstel van de economie en een terugkeer naar productieve groei. Het betekent wel dat een behoorlijk deel van de schuld moet worden kwijtgescholden, wat inhoudt dat schuldeisers een deel van hun verantwoordelijkheid moeten nemen en deze schuld moeten afschrijven. Een land als IJsland heeft deze optie gekozen en na twee jaar kon het land weer uit de economische depressie komen en een gezonde economische groei laten zien. De schuldeisers werd een schuldmoratorium opgelegd en een rentestop. Het moratorium betekende een opschorting van de schuld- en rentebetaling, zodat de IJslandse economie weer adem kon halen, waardoor de investeringen ten behoeve van de productie konden worden aangewend en dat is precies wat er is gebeurd. Bovendien werden de banken failliet verklaard en de belastingbetalers niet met de schulden van deze instellingen opgescheept, iets waar de EU, waar IJsland gelukkig geen lid van is, een voorbeeld aan zou kunnen nemen. Het IMF en zelfs Neo-Keynesiaanse economen als Krugman en Stiglitz hebbenĀ  erkend dat dit een goede ingreep was.

In de geschiedenis is het heel vaak voorgekomen dat landen bankroet zijn gegaan en schuldeisers met lege handen kwamen te staan. Het is ook aan de schuldeisers om zich te vergewissen hoe een land of schuldenaar er voor staat en daar hun obligatie-aankoopbeleid op af te stemmen en niet telkens belastingbetalers op te laten draaien voor hun foute inschattingen, wat nu wel gebeurt als we kijken naar de vele reddingsplannen van centrale banken en de financiering van failliete banken.

Dat gezegd hebbende, is het noodzakelijk om nooit alle schuld af te schrijven, omdat dan:

  1. het vertrouwen wegvalt in de economie door de kapitaalkrachtigen en;
  2. er een kapitalisering van de economie moet blijven bestaan, want wanneer de schuld compleet wordt weggecijferd, dan verdwijnt tevens het kapitaal.

Dat moet te allen tijde worden voorkomen. Met Griekenland is er al een begin gemaakt met de sanering, maar nog lang niet voldoende. We moeten de korte termijnpijn nemen om de lange termijnmalaise te verhelpen.

Dat vraagt een enorme inzet van politici, aandelen- en obligatiehouders. De vraag is of men bereid is om dit te doen.

 

22 REACTIES

  1. .7:55 GEET Fuel Processor Generator, Paul Pantone | 80% Water Free Energy Generator

    Met deze technologie heeft u pas echt goud in handen en de wereld wordt er nog beter van ook

  2. Beste heer Spits,

    Wederom een mooie analyse! De vraag die na het lezen bij me opkomt is wat ik als individu hier aan heb.. Een overheid die afschrijft op leningen die uitstaan bij de mediterrane landen betekent toch dat hier o.a. de belastingen omhoog gaan waardoor mijn koopkracht er alleen maar op achteruit gaat. De banken zullen moeten afschrijven op uitstaande leningen waardoor zij hogere hypotheekrente vragen en een lagere rentevergoeding geven (ook omdat in 2018 aan Basel3 voldaan moet worden) Ook hier valt voor mij als kleine man weinig te halen. In het verleden adviseerde u eens om in edelmetaal te beleggen omdat dat eigenlijk het echte geld vertegenwoordigd met name goud en voor wie wat minder te besteden had fysiek zilver. Zijn de vooruitzichten van deze markt nog steeds gunstig ondanks de huidige correctiefase? Als er oplossingen worden aangedragen zoals is gebeurt is Cyprus waarbij een deel van het spaargeld is geconfisqueerd maakt dat menigeen, ook in Nederland, zenuwachtig. Wat kan ik hier het beste doen denkende aan het feit dat er hier al een miljoen woningen ‘onder water’ staan. Er zal een moment komen waardoor ook hier aan een Cyprus-oplossing gedacht zal gaan worden. Wat zijn uw gedachten hierover..

    Hub Jongen [6] reageerde op deze reactie.

  3. Een vierde oplossing is het opheffen van de Euro en alle euro schulden wereld wijd omdat we de euro opheffen.

    Elk van de 17 euro landen voert zijn eigen volks valuta weer in, die zonder tussenkomst van privebankiers (dus zonder rente en staats schulden) aan de mensen wordt uitgereikt.

    Dan voeren we de M.P.E. (Mathmatically Perfected Economie) in en dat voorkomt inflatie, speculatie, corruptie, en criminaliteit.

    Kijk hier hoe dat in zijn werk gaat. http://holland4mpe.wordpress.com/2012/04/25/onze-doelstelling/

    (En vergeet niet te kijken naar het “Animatie filmpje MPE”)

    Daarna voeren we een staatssyteem in dat gelijk is aan het Zwitserse model en accepteren we geen andere valuta dan de nieuwe volks munten.

    Met alle andere landen (de rest van de wereld maar geen zorgen) zullen we in het begin enkel ruilhandel doen, net zolang tot ook zij over zijn gegaan op een volksmunt die wordt uitgegeven zonder tussenkomst van prive bankiers (Rothchild, Warburg, Rockefellers en nog een paar van die steen rijken.)

    Einde schulden crisis, nooit meer austerity of enorme staatsschulden en de macht van de bankiers en elite gebroken. (inclusief die van het Vaticaan,alle vorsten huizen en alle cooperaties die omwille van winst, zo veel ellende veroorzaken.)

    Viva la Revolution, het is tijd voor verandering en wij (burgers) dienen ons recht op te gaan eisen.

    We hoeven niet onder staats schulden te leven en afhankelijk te zijn van een paar honderd bankiers

    We zouden geheel schuldenvrij kunnen leven, zonder ooit nog inflatie of speculatie of diefstal constructies zoals we nu in Cyprys hebben gehad.

    Kom op voor uw rechten en eis een MPE economie en een eigen gulden die door Nederland zelf uitgegeven wordt.

    Laten we het voorbeeld van de 5 sterren beweging van Beppe Grillo volgen en via internet een nieuwe partij oprichten waarmee we af kunnen komen van al deze (ons aangedane) financiele ellende en zelf het heft weer in handen krijgen.

    Adam Onesto

    Pendragon [8] reageerde op deze reactie.
    Joseph Kétèll [11] reageerde op deze reactie.
    Hugo Z. [12] reageerde op deze reactie.

  4. @Adam Onesto [7]: Leuke site. Ik ga er even serieus naar kijken. Klinkt bijna te mooi om waar te zijn, maar als het werkt, man dan ontploft de wereld.

  5. Het kapitalisme heeft de inherente neiging van tijd tot tijd in crisis te geraken. Dit gebeurt wanneer de gemiddelde winstvoet onder een zekere drempel daalt. Men spreekt dan van de “business cycle”. Je kunt hier de overheid niet van de schuld geven of de invoering van fiduciair geld.

    Harrie Custers [10] reageerde op deze reactie.

  6. @Parparal [9]: volgens mij heeft dat niks met kapitalisme te maken en alles met ons geldsysteem en het corporatisme (de nieuwe nu onzichtbare Adel).

    Fractional reserve banking (creƫren van geld uit niets) en het garant staan voor faillisement ten laste van de belastingbetaler. Boom en bust zijn onderdeel van dit systeem. Zie bijvoorbeeld http://www.positivemoney.org/.

    Het is toch van de zotte dat de overheid het privilege om geld te creĆ«ren in handen geeft van private commerciele instellingen? Vervolgens gaat de overheid zelf bij die instellingen geld lenen ĆØn daar – weer door de belastingbetaler – rente over betalen? We laten ons willens en wetens bestelen.

    simon [12] reageerde op deze reactie.
    Pasparal [14] reageerde op deze reactie.

  7. @Adam Onesto [7]:

    Beste Adam, goede gedachte ! Ik zou zeggen, neem het voortouw en start de beweging, volhardt en besteedt je leven er aan. Mijn steun heb je.

  8. @Harrie Custers [10]: Dat is een goeie site die van positivemoney. Alleen heb ik vraagtekens bij hun voorstel om het privilege van geld-creĆ«ren aan een ‘onafhankelijke’ commissie te geven. Ik ben van mening dat wanneer er eenmaal een bepaalde hoeveelheid geld in omloop is, deze niet hoeft te worden aangepast aan de groei van economie, want geld is slecht een ruilmiddel en heeft alleen ruilwaarde. Detlev Schlichter’s boek ‘paper money collapse’ gaf hier een helder beeld van, zie ook http://detlevschlichter.com/2013/01/incredible-confusions-part-1-positive-money-and-the-fallacy-of-the-need-for-a-state-money-producer/

    Harrie Custers [11] reageerde op deze reactie.

    • @simon [10]: ik ga het lezen.
      Overigens, geld is m.i. ooit ontstaan omdat het handiger is bij het handelen, dan het ruilen van de goederen zelf. In mijn ogen niet alleen een ruilmiddel, maar ook een middel om waarde in op te slaan. Denk aan goud en zilver munten.
      Naar mijn idee was er aanvankelijk niet eens behoefte aan een “onafhankelijke” en “regulerende” instantie. Sterker nog, ongetwijfeld waren er verschillende ruilmiddelen naast elkaar. Gewoon in vrijhandel ontstaan als zijnde nuttig.

      Wat ik wil zeggen is: problemen ontstaan juist wanneer iets of iemand zich het monopoly van geldcreatie toeeigend. Gewoon vanuit het simpele besef dat je dan gratis kunt mee-eten van de welvaart van anderen. Of beter nog: de anderen tot slaven kunt maken zonder dat zij dat (meteen en tegelijkertijd) in de gaten hebben.
      Dus: gratis macht en welvaart over de ruggen van anderen.

      simon [13] reageerde op deze reactie.

  9. @Harrie Custers [11]: Als iets een ruilmiddel is, dan is het automatisch ook een middel om waarde in op te slaan. Een ruil vind immers altijd in de tijd plaats en, alhoewel dit heel kort kan zijn, is het over die periode een opslagmiddel van waarde.

    Ik het helemaal met je eens over vrije markt van betaal- en ruilmiddelen. Wanneer verschillende valuta’s naast elkaar kunnen bestaan (dus door overheid worden getolereerd), dan zal de vrije markt (burgers) dat ruilmiddel kiezen met de beste eigenschappen. Ik ben ook groot voorstander van de digitale valuta Bitcoin, een decentrale crypto-currency.

    Harrie Custers [19] reageerde op deze reactie.

  10. @Harrie Custers [8]: Voor het bestaan van kapitalisme (voordat de kapitalistische productiewijze dominant werd) waren economische crises uitsluitend het gevolg van oorlogen of natuurrampen. Het gekke bij het kapitalisme is dat de productie verstoord kan raken zonder gebrek aan grondstoffen, machines of arbeidskracht.

    Dit gebeurt altijd wanneer de gemiddelde winstvoet beneden een zekere drempel valt. De oorzaak van een dalende winstvoet kan verschillend zijn. Het kan komen doordat de koopkracht van de afzetmarkt daalt, maar paradoxaal genoeg ook doordat de gemiddelde productiviteit per arbeidsuur teveel stijgt.

    Het voorrecht om bankbiljetten te drukken heeft de Amerikaanse regering aan de Federal Reserve gegeven — een legaal kartel van private banken die voor centrale bank spelen. Dit is inderdaad een hele merkwaardige situatie.

  11. @Hugo Z. [12]:

    We schaffen de Euro af en introduceren een volks valuta
    De huidige (17) euro landen kunnen nu op delfde manier handel met elkaar drijven zoals ze vóór de Euro gewend waren.

    Als we olie moeten kopen van landen die geen volks valuta hebben, dan doen we dat op basis van ruil handel.

    Twintig containers, kaas, beef of Philips machines, tegen een scheepslading olie……

    4 Ferraries tegen een scheepslading kolen, gas of graan en ga zo maar door.

    Met de rest van de wereld moeten we in het begin zaken ruilen tot ook zij de Dollar, Yen, GBP en al die andere Mickey Mouse valuta van de hand gedaan hebben.

    Alle rijken en elite zitten dan met mega bergen waardeloze papiertjes of met giga getallen op hun glimmende beeldschermpjes, waar ze niets meer mee kunnen doen……een financieel technisch schaakmat.

    En dat is dan ook gelijk het fraaie van dit plan, alle gestolen rijkdom die nu bij de bankiers, criminelen en elite zit, wordt door invoering van een Volks munt, in 1 klap geheel waardeloos…….

    leo [17] reageerde op deze reactie.
    Harrie Custers [20] reageerde op deze reactie.

  12. @Adam Onesto [16]:

    En dat is dan ook gelijk het fraaie van dit plan, alle gestolen rijkdom die nu bij de bankiers, criminelen en elite zit, wordt door invoering van een Volks munt, in 1 klap geheel waardeloos…….

    En dat is juist wat zij (elites) ook weten. Dit profitariaat leeft van rente op schuld, hoe meer crisis-nep-geld in omloop, hoe meer inkomsten. Staats-( en mede OOK privĆ©) schulden exploderen, gevoed door MSM apocalyptische fabeltjes van vergrijzing, climate change, ontwikkelingshulp, esm, buitenlandse dictatoriale regimes, nucleaire wapenwedloop, onvermoeibare terroristen, meteoren en desnoods aliens (schoonmoeders) … hun doelstelling: de eeuwige schuldnatie. en ten laatste crisis uitlokken en privatiseren, zo ontdoe je je van alle concurrentie en bouw je nog een multinational (economic power) aangevuld met een elitaire supranationale EU, NATO, wereldbank, wereldpers… Dit proces van doorgedreven centralisatie speelt zich helaas voor onze ogen af .

    Harrie Custers [18] reageerde op deze reactie.

    • @leo [17]: zo waar. Helaas. Met daar nog aan toegevoegt de mogelijkheid om direct en indirect belasting te heffen i.h.b. door inflatie. Monopolies o.a. door patenten, licenties, vergunningen. Er is geen ontsnappen meer aan.

  13. @simon [13]: op zich mee eens. Echter, opslag in fiat-geld zie ik toch anders. Al bij de eerste uitgifte is het geld minder waard dan het getal op het papiertje. En elke dag wordt er nieuw fiat- geld bijgemaakt, waardoor waardevermindering dagelijks aan de orde is. Alleen voor ons gewone mensen niet zo zichtbaar en tastbaar. Vrijwel alles ondergaat een prijsstijging.

    simon [21] reageerde op deze reactie.

  14. @Adam Onesto [16]: ben enthousiast. Je spreekt over “we”. Hoe?
    Afschaffen van de Euro heb ik niet in de hand. Het gebruiken van een ander/andere ruilmiddel(len) wel. Ik begin maar met eigen groente telen.
    šŸ˜‰
    Andere suggesties zijn welkom.

  15. @Harrie Custers [19]: Ik bedoelde het niet als kritiek, maar er wordt in dit soort discussies vaak (door economen) jargon gebruikt en dat maakt het ingewikkelder. Terwijl het in de basis niet zo ingewikkeld hoeft te zijn, zie boek van Detlev Schlichter. Ook een goede uitleg is Irwin Schiff’s “How an economy grows and wy it crashes” (http://freedom-school.com/money/how-an-economy-grows.pdf), is wel een beetje kinderachtig maar zit een kern van waarheid in.

    En ik ben het met je eens dat expansief monetair beleid met fiat geld koopkracht transporteert van diegene die ‘ver’ van de geldkraan afzitten (mensen met vast salaris op het platteland) naar mensen die ‘dichtbij’ de geldkraan zitten (banken in grote steden, overheid, semi-overheid en grote bedrijven).

    Harrie Custers [22] reageerde op deze reactie.

  16. @simon [21]: ook niet opgevat als kritiek. Gewoon een behoefte om te leren en begrijpen van mijn kant.
    Bedankt voor de link. Alleen al de inhoudsopgave is voor mij aansprekend.
    šŸ˜‰

Comments are closed.