Er werd al enige tijd jacht gemaakt op belastingontduikers, maar nu zijn ook belastingontwijkers in het vizier van de diverse belastingautoriteiten geraakt. Je kon er eigenlijk op wachten. Toen eenmaal de eerste cd’s met microfiches bij Zwitserse banken waren ontvreemd was het duidelijk dat het bankgeheim geen bescherming meer bood tegen het kopieergemak en de portabiliteit die het gevolg zijn van de informaticarevolutie. Nu zijn dus ook lijsten uitgelekt van rechthebbenden op vermogen dat zich in de wereld van de offshore banking bevindt. De diverse overheden doen er hun voordeel mee en menige brave burger – te arm of gewoon te bang om belasting te ontwijken – verkneukelt zich ondertussen bij het horen van het nieuws.
Voor wie het interesseert merk ik allereerst op dat belastingontwijking niet strafbaar is. In Nederland heeft de Hoge Raad reeds lang geleden een arrest gewezen waarin hij overwoog dat het een belastingbetaler vrijstaat om de voordeligste weg te kiezen. Die uitspraak staat tot op de dag van vandaag overeind. Zolang er geen fraude – d.w.z. het valselijk opmaken van documenten om die als bewijs van iets te laten dienen – in het spel is, hoeven belastingontwijkers niet te vrezen voor een strafrechtelijke veroordeling.
De wereld van offshore banking is typisch iets voor ondernemingen en individuen met een meer dan bovenmodaal belang. Dat heeft te maken met de kosten die gemoeid zijn met het optuigen van dergelijke structuren. Doordat er nogal wat juristen- en accountantsvolk aan te pas komt is het allemaal niet goedkoop. De doorsnee middenstander tref je daarom niet aan in belastingvrijhavens.
Dat wil niet zeggen dat er dichtbij huis geen mogelijkheden zijn om de belastingdruk te matigen. In de loop van de jaren zijn er tal van constructies uitgedacht om de belastingdruk van werkenden – met name van ondernemers – langs legale weg zoveel mogelijk te matigen. Tegelijkertijd roept iedere fiscale vondst een reactie van de fiscale wetgever op. Het is een proces van actie, gevolgd door reactie. Dat is de reden waarom de fiscale wetgeving zo complex is.
Een fiscale vondst van alweer ruim vijftien jaar terug is de man/vrouw firma. Het concept kwam erop neer dat een getrouwde (of ongehuwd samenwonende) belastingbetaler die een onderneming dreef met zijn partner een vennootschap onder firma (v.o.f.) aanging. Omdat je in een v.o.f. de winst mag verdelen tussen de vennoten, ontstond er op die manier een inkomenssplitsing. Omdat de inkomstenbelasting in Nederland progressie kent (d.w.z. dat niet alleen de belasting maar ook het tarief toeneemt bij een hoger inkomen) levert dat belastingbesparing op. Vooral onder huisartsen en andere beoefenaars van vrije beroepen werd dit concept in no time populair.
De fiscale wetgever liet het er niet bij zitten en kwam al snel met reparatiewetgeving. In de wet inkomstenbelasting werd vastgelegd dat een v.o.f. tussen partners alleen mogelijk was als beide partners kwalificeerden voor de uitoefening van het beroep of de onderneming waarvoor de v.o.f. werd aangegaan. Dat was dus slecht nieuws voor alle huisartsen die met de echtgeno(o)t(e) – die geen artsenpapieren had – een v.o.f. waren aangegaan. Maar ook bijvoorbeeld voor een garagehouder die zijn bedrijf had omgezet in een v.o.f. die hij samen met zijn wederhelft dreef. Het feit dat de echtgeno(o)t(e) de inkoop en administratie deed en ook personeelsmanager was deed er voor de fiscus niet toe. Geen garagepapieren? Dan ook geen vennoot voor de inkomstenbelasting. Met die wetswijziging viel het doek voor menige man/vrouw v.o.f.
Maar niet voor allemaal. Want stel nu eens dat je iets doet waarvoor je geen papieren hoeft te hebben? Dan is de wettelijke kwalificatietoets inhoudsloos, want het actief werkzaam zijn de v.o.f. kwalificeert dan per definitie. Vooral in de sfeer van de consultancy biedt de man/vrouw v.o.f. daarom tot op de dag van vandaag fiscaal voordeel.
Voorbeelden van dergelijke firma’s zijn met name te vinden in de wereld van bestuur en politiek. Bijvoorbeeld het advies- en onderzoeksbureau op het gebied van politiek en bestuurlijke zaken Politea, dat werd gedreven door oud-kamerlid voor de PvdA en huidige burgemeester van Eindhoven Rob van Gijzel en zijn partner Irene van Rijsewijk. Blijkens informatie van de KvK (inschrijvingsnummer 27174087) is dit bureau in 2002 een v.o.f. geworden en in 2008 opgehouden te bestaan.
Rob van Gijzel werd bekend door zijn vertrek uit de Tweede Kamer uit onvrede met de aanpak van de bouwfraude door de politiek leider van zijn fractie, Ad Melkert. De start van de v.o.f. ligt niet toevallig in 2002, circa een half jaar na zijn vertrek uit de Haagse politiek. In april 2008 werd Van Gijzel geïnstalleerd als burgemeester van Eindhoven en dat is ook de maand waarin het adviesbureau is uitgeschreven bij de KvK. Van Gijzel heeft in de tussenliggende perioden de nodige betaalde klussen in de publieke sector gedaan en daarvoor uiteraard betaald gekregen. Dankzij de v.o.f. konden zijn partner en hij de behaalde winst splitsen en zo de progressie in de inkomstenbelasting ontwijken.
De constructie schijnt nogal bekend te zijn in progressieve kring, want bij een andere progressieve rakker uit het Eindhovense en oud-lid van de Rode Jeugd, Evert (“Eef”) van den Berg, vinden we precies dezelfde constructie. Samen met zijn – inmiddels overleden – partner dreef hij een consultancybedrijf voor advies en traning gericht op de non-profit sector onder de naam Florian v.o.f. (inschrijvingsnummer 17117491). Door gemeente Eindhoven werd hij onder meer ingeschakeld voor het geven van cursussen valpreventie aan ouderen. De aandacht voor valpreventie was een idee van het Ouderen Appèl Eindhoven, een partij waarvoor Van den Berg bij de raadsverkiezingen van 2010 kandidaat was. In 2005 stelde het college van B&W van Eindhoven een budget van € 80.000 beschikbaar voor het project valpreventie ouderen (Informatiebrief 10 januari 2006 met raadsnummer 06.R1499.001).
Inkomenssplitsting middels een man/vrouw v.o.f. kan dus, afhankelijk van de behaalde winst, flink schelen in de belasting. En dan nog los van eventuele effecten bij mensen die wachtgeld genieten uit hoofde van een vorige functie, zoals Rob van Gijzel na zijn vertrek uit de Tweede Kameer. Bedenk ook dat je bij een v.o.f. de winst niet per se 50/50 hoeft te delen, 30/70 of 70/30 mag ook. Omdat consultancy redelijk ongrijpbaar is voor de fiscus, ook als het gaat om de besteding van de gemaakte uren, kunnen de vennoten feitelijk de winst berekenen zoals zij dat willen. Het enige wat niet mag is ieder jaar een andere maatstaf voor de verdeling kiezen.
Als je deze faciliteit – die overigens volledig legaal is, daarover geen misverstanden – afzet tegen de crisisheffing van 16% extra belasting voor mensen die meer dan € 150.000 verdienen, dan zien we hoe het ‘herverdelen’ van inkomen in de praktijk werkt: voor de een levert het een besparing op, voor de ander betekent het extra betalen. Jort Kelder weet er alles van, lees maar hier. Je begrijpt dan opeens ook waarom er mensen zijn die klachten over de belastingdruk maar ‘rechts gezeik’ vinden. Dat zijn de echte vrije jongens onder ons.
Paul Verhaegh
Hoe je het ook bekijkt, belasting is diefstal! (roof)
Die verslaving wordt steeds erger, zoals je nu weer in Cyprus kunt zien.
Parparal [4] reageerde op deze reactie.
Goed artikel, Paul. Sluit mooi aan op het seminar dat we volgende week houden, waar o.a. Toine Manders komt spreken die belastingontwijking als specialiteit heeft met zijn bedrijf.
En gezien de voorbeelden die jij aanhaalt, wordt de spreuk “links lullen, rechts zakken vullen” steeds meer bewezen. Knap toch, dat mensen dergelijke hypocriet tuig kiezen tijdens verkiezingen, terwijl datzelfde (linkse?) tuig nota bene dátgene ontwijkt, waar het haar eigen inkomen/wachtgeld/bekendheid aan te danken heeft.
Moreel gezien vind ik belastingontwijking, én zelfs ontduiking, zeer goed verdedigbaar. Maar als politicus eerst uit de ruif vreten, en dan het vullen van die ruif (volgens de voorheen nota bene door deze politici zelf verdedigde standpunten) ontwijken? Dat toont de hypocrisie van politici aan.
leuk ook om te zien dat op die lijsten hypocriete politici prijken, zoals de campagneleider van Hollande.
faces of corporatism:
http://www.icij.org/offshore/who-uses-offshore-world
@Hub Jongen [1]: Dat hangt er van af hoe en wie je belast en wat er met de belastingopbrengst wordt gedaan. Maar wat je zeker hard kunt maken is dat winst (d.w.z. inkomen waar je niet zelf voor gewerkt hebt) diefstal is.
Maar het is natuurlijk waar dat het internationale grootkapitaal veel te weinig belasting betaalt, terwijl de kleine ondernemers vaak teveel betalen (om maar van de modale werknemers te zwijgen.) Het is een schande dat in ons land loon uit arbeid meer wordt belast dan inkomen uit winst.
Harrie Custers [6] reageerde op deze reactie.
Aristoteles [11] reageerde op deze reactie.
“Jort Kelder weet er alles van, lees maar hier.”
Misschien weet hij er inderdaad iets van of hij harder werkt dan een ander weet ik niet, maar feit is wel dat hij als zovelen uit de door ons gevulde ruif eet, als deze soort “grootverdieners” met wat minder genoegen namen kon voor ons de belastingdruk wellicht wat lager, of ze nu links of rechts zijn feit is dat deze figuren gewoon uit de belastingpot betaald worden en zie ik weinig vergelijking met een hardwerkend ondernemer of zelfs werknemer.
@Parparal [4]: ja. Het zou juist omgekeerd moeten zijn. Loon uit arbeid nul,nul belasting. Winst uit arbeid van anderen wel belasten. Dan zou het zo maar kunnen zijn dat meer mensen weer zelf via arbeid andere mensen kunnen en gaan helpen.
Pasparal [7] reageerde op deze reactie.
@Harrie Custers [6]: Zo is het!
Belasting is diefstal. Hoe nobel het doel dat men ermee tracht te bereiken ook is. Als ik mijn buurman van zijn geld beroof en dat aan de armen geef dan is mijn buurman geen weldoener maar slachtoffer van beroving en ik ben geen weldoener maar een crimineel. Iedereen die belasting moet betalen is dus simpelweg slachtoffer van beroving door een criminele organisatie.
Ook met solidariteit heeft dit weinig te maken. Solidariteit leeft alleen bij de gratie van vrijwilligheid. Het is een emotie die zich kan uiten in een handeling. Het vrijwillig geven van hulp aan zwakkeren bijvoorbeeld. Net als dat de emotie liefde geuit kan woorden door de liefde te bedrijven. Wanneer mensen gedwongen worden om de liefde te bedrijven dan is dat verkrachting. Wanneer mensen gedwongen worden om solidair te zijn is dat dus simpelweg roof.
Pasparal [9] reageerde op deze reactie.
@jAAP [8]: Als belasting diefstal is, dan is winst dat natuurlijk ook!
Waarom? Je vergroot je rijkdom door mensen zonder noemenswaardig bezit voor je te laten werken, en hen minder te betalen dan ze produceren.
Daarom kun je zeggen dat achter bijna elk groot fortuin een grote misdaad schuilgaat. Belasting-betalen is geen pretje, maar als je het vergelijkt met hoe binnen het kapitalisme werkgevers werknemers uitbuiten, dan stellen collectieve lasten niet zo veel voor.
jAAP [10] reageerde op deze reactie.
@Pasparal [9]: Winst is geen diefstal of roof omdat deze op basis van vrijwilligheid gecreëerd wordt. Winst wordt immers gecreëerd doordat individuen vrijwillig risico’s nemen door kapitaal ter beschikking stellen aan ondernemers die vrijwillig risico’s nemen door dit te investeren in kapitaalgoederen, en om arbeiders aan te nemen die daar op een vrijwillige basis voor kiezen, om vervolgens producten of diensten te creëren voor afnemers die er vrijwillig voor kiezen om deze al dan niet af te nemen.
Belastingen daarentegen, worden geheven op onvrijwillige basis en dus is dwang en geweld of de dreiging daarmee nodig om het doel te bereiken.
Het verschil in vrijwillige samenwerking en onvrijwillige samenwerking maakt het onderscheid tussen de moraliteit van winst en de immoraliteit van belastingheffing.
@Parparal [4]:
In mijn boekje bestaat niet zoiets als te weinig belasting betalen.
Laten we even de discussie of belasting betalen nodig is en hoeveel dan wel buiten beschouwing laten. ALS er dan belasting moet worden betaald, moet dat transparant en eerlijk worden gedaan, bijv een lineair tarief. Maar het is belachelijk is dat er allerlei constructie (moeten) worden bedacht om juridisch slim onder betalingen uit te komen, terwijl er feitelijk niets is veranderd.
Harrie Custers [13] reageerde op deze reactie.
@Leonardo PISANO [12]: eens met transparant en ook eens met vrijwillig belasting betalen.
Het is toch vreemd, dat wij vrijwilligerswerk wèl zichtbaar maken en waarderen door b.v. een Koninklijke onderscheiding, een toespraak van een notabele en een berichtje in de krant. Terwijl een andere bijdrage aan de samenleving, nl. die via belastingen vooral anoniem en dus zonder waardering en erkenning blijft.
Het is toch ook vreemd dat een dergelijke bijdrage moet worden opgelegd? We willen toch allemaal een samenleving die de moeite waard is? Sterker nog, wanneer we een dergelijke samenleving als individuen NIET zouden willen, hoe kan het dan zijn dat in een democratie wij dit SAMEN wel zouden willen? Dus waar zijn wij eigenlijk bang voor? Zo slecht zijn we heus niet. Nu moeten we gedwongen politici en ambtenaren salaris betalen, opdat zij kunnen bepalen wat voor ons samen de moeite waard is en wat dat ons – zonder inspraak – gaat kosten. Ridicuul als je er even over nadenkt. Onnodig duur ook.
Dus ja, maak bijdragen vrijwillig. Maak de bijdragen transparant opdat eenieder van de ander kan zien waaraan hij bijdraagt en hoeveel. Daar waar mensen NIET aan willen bijdragen, is klaarblijkelijk niet de moeite waard. Anders dan voor mensen met een EIGEN BELANG dan, i.p.v. een gezamenlijk belang.
Ook parasieten, free-riders etc. zijn dan zichtbaar en bereikbaar voor feed back.
jAAP [14] reageerde op deze reactie.
@Harrie Custers [13]:
“We willen toch allemaal een samenleving die de moeite waard is? Sterker nog, wanneer we een dergelijke samenleving als individuen NIET zouden willen, hoe kan het dan zijn dat in een democratie wij dit SAMEN wel zouden willen?”
Dat is de basis denk ik. De mens is immers geen solitair levend wezen. We hebben elkaar simpelweg nodig om economische redenen maar ook om sociale redenen. Dus zal er altijd behoefte zijn om bepaalde zaken samen, in welk soort samenwerkingsverband dan ook, te regelen. Om de mate te bepalen waarin de voordelen nog opwegen tegen de nadelen kan alleen als het op vrijwillige basis is.
Harrie Custers [15] reageerde op deze reactie.
@jAAP [14]: “om de mate te bepalen waarin de voordelen nog opwegen tegen de nadelen kan alleen als het op vrijwillige basis is”.
Met als toevoeging directe persoonlijke feed back. Daardoor zijn de consequenties van het eigen handelen (geld, status) direct te ervaren. Zodra je dat uitbesteedt aan andere mensen, verandert het spel, veranderen de belangen.
Dus als een politicus zegt iets “fantastisch” te willen, dan hem geen budget ten laste van de algemene middelen geven. Laat hem de boer op gaan om stakeholders te vinden die willen bijdragen. Woorden èn daden. Crowdfunding? Dan verandert de wereld. Dan ligt de zeggenschap weer in handen van wie het moet betalen.
Comments are closed.