‘je kunt de realiteit negeren, maar je kunt niet de gevolgen van het negeren van de realiteit negeren’ – Ayn Rand
Zodra de openbare woede en schreeuwerige berichtgeving in de media zijn geluwd zal mogelijk duidelijk worden dat de gebeurtenissen in Cyprus niet de dood van de democratie of het einde van de euro markeren, maar het begin van het einde van de ‘deposito verzekering’. Zo ja, dan driewerf hoera! . Het kan een terugkeer naar eerlijkheid, transparantie en verantwoordelijkheid in het bankwezen inluiden.
Laten we kijken naar een belangrijke eigenschap van sparen: Wanneer je geld stort bij een bank verlies je het eigendom en in ruil krijg je een vordering op de bank (een vordering tot onmiddellijke terugbetaling dat wel, maar het blijft slechts een vordering). In 1848 stelde het Britse House of Lords het als volgt:
“Geld, wanneer gestort op een bank, is niet meer het geld van de spaarder, het is dan het geld van de bankier, die gebonden is aan de verplichting tot het terugbetalen van een vergelijkbaar bedrag wanneer hij dit wordt gevraagd. Het geld in bewaring van een bankier is, in alle opzichten, het geld van de bankier, om mee te doen wat hij wil, hij is niet schuldig aan misbruik van vertrouwen bij het gebruik ervan, hij kan niet instaan voor de hoofdsom als hij het risicovol belegd, als hij zich bezig houdt met gevaarlijke speculatie, hij is niet gebonden om het te bewaren als het eigendom van de spaarder”
Dit is geen juridische muggezifterij of louter een mening, maar een logisch gevolg van hoe (spaar)banken zich hebben ontwikkeld, hoe het werkte in 1848 en hoe het nog steeds werkt. Als eigendom van het geld niet werd overgedragen van spaarder aan bankier dan kon de bankier het geld niet lenen aan een derde partij tegen rente en kon hij geen rente betalen aan de spaarder. Indien de spaarder het volledige eigendom van het gestorte geld zou houden, zou het de bankier alleen toegestaan zijn om het veilig op te slaan en zou de spaarder waarschijnlijk moeten betalen voor de bewaring van zijn eigendom. Geld opgeslagen in de kluis van een bank rendeert net zoveel als geld bewaard onder een matras. Het is blijkbaar niet wat spaarders beogen. Indien er rente wordt betaald – of ‘gratis’ bankdiensten worden geleverd – dan is de spaarder kennelijk akkoord, althans impliciet, dat de bankier kan ‘investeren’ met het geld, cq risico nemen.
Al meer dan 300 jaar zijn banken bezig met de financiering van leningen die riskant en illiquide zijn, met behulp van deposito’s die worden geacht veilig en direct aflosbaar te zijn. Wanneer banken failliet gingen verloren spaarders geld. Alleen vroeger was er geen enkel rationeel persoon die beweerde dat de spaarders het slachtoffer waren van ‘diefstal’.
Hoewel de principes van dit ‘fractioneel reserve bankieren’ niet veranderd zijn in 300 jaar, zijn de percepties in de samenleving blijkbaar sterk veranderd. Nu worden banken geacht steeds royaler uit te lenen, terwijl de spaarders worden verondersteld geen enkel risico te lopen. Dit is schier onmogelijk, maar een strijdigheid met de realiteit heeft natuurlijk nog nooit een politicus weerhouden om het toch te beloven: En ziedaar: de deposito verzekering. Een “verzekering” door de Staat is helemaal geen verzekering. Verzekeringsmaatschappijen berekenen risico’s, berekenen kosten door aan de verzekerde en zetten een bepaald vermogen apart voor het geval de verzekerde gebeurtenis zich voor doet. Een ‘staatsgarantie’ daarentegen, is gewoon de zoveelste niet-gefinancierde overheidsbelofte, gedaan in de hoop dat de situatie niet zo erg wordt dat er een beroep op wordt gedaan. En wanneer dat dan toch gebeurt – hoe verrassend – dan doet de Staat wat zij altijd doet: Peter beroven om Paul te betalen.
Cyprus is daar een voorbeeld van: Private verzekeringsmaatschappijen zouden allang de stekker uit de opgeblazen banksector hebben getrokken, terwijl de Cypriotische Staat (de lokale monopolist wat betreft de vergunningverlening en regelgeving voor banken), vrolijk toekeek hoe de banken deposito’s vergaarden ter waarde van 4 keer het BNP. Uiteindelijk had de regering van Cyprus niet genoeg ‘Peters’ meer om de rekening op af te wentelen en de Duitse ‘Hans’ weigerde om hier volledig in betrokken te raken (hoewel hij nog steeds het leeuwendeel van de bailout voor de kiezen krijgt).
Cyprus is mooi voorbeeld van waartoe de geïnstitutionaliseerde verdoezeling van risico en verantwoordelijkheid in het door de overheid beschermde bankieren kan leiden. Deposito ‘verzekering’ maskeert de risico’s en socialiseert de kosten van fractionele-reserve bankieren. Onbeperkt papiergeld bijdrukken en centrale banken in de rol van “lenders of last resort” hebben hetzelfde effect. Als het oorspronkelijke idee achter deze ‘innovaties’ was om banken veiliger te maken, dan heeft het niet gewerkt, omdat de banken groter en risicovoller zijn geworden dan ooit tevoren (‘too big to fail’ ). Hoewel ik vermoed dat het werkelijke doel van deze ‘vangnetten’ altijd is geweest om de ruimte te geven aan nog meer krediet expansie.
Onder de huidige regelingen is er weinig stimulans voor banken om zich in de markt te positioneren als behoudend. Spaarders zijn grotendeels ongevoelig geworden voor de risico’s die inherent zijn aan het bankwezen. Ze hebben geen incentive om voorzichtige banken te belonen met meer spaargeld en risicovolle banken te bestraffen met de opname van fondsen. En zelfs als ze dat zouden doen, de banken kunnen nu vrijwel onbeperkt liquiditeit krijgen van de centrale bank, in ieder geval zo lang ze enig onderpand hebben dat de centrale bank bereid is ‘om te zetten in geld’ . Dit is een lage drempel omdat banken instrumenteel zijn geworden in het oneindige beleid van steeds maar meer ‘stimulus’ en derhalve worden vetgemest in het belang van meer groei. Zodra een bank voldoet aan de minimumcriteria van regelgevend toezicht, gaat alle extra prudentie ten koste van het potentiële rendement voor de aandeelhouders. Onze moderne financiële infrastructuur heeft geleid tot een illusie van veiligheid in combinatie met een illusie van welvaart dankzij kunstmatig goedkoop krediet. Het risico van een bank run af en toe is nu vervangen door het acute en stijgende risico van een run op het gehele systeem.
Dit zou radicaal veranderen als we opnieuw de vrije markt principes introduceren in het bankwezen. Bankiers zouden weer verantwoording moeten afleggen aan hun geldschieters (met inbegrip van kleine spaarders) die niet langer een vals gevoel van veiligheid voorgespiegeld krijgen, maar in hun correcte rol als crediteuren aan de banken strenger toezicht zouden houden. De banken zouden weer hun strategie en risicomanagement moeten delen met het grote publiek om vertrouwen te winnen en te behouden, en niet alleen maar zoals nu aan een handjevol zeer gespecialiseerde bureaucraten bij de centrale bank of de slapende ambtenaren (hun eigen geld staat immers niet op het spel) bij de toezichthouder. Bankieren zou minder complex, transparanter, saaier en minder ‘geleveraged’ worden. Conservatieve banken zouden weer een levensvatbaar business model hebben. En het grote publiek zou beseffen hoe gevaarlijk de populistische politiek van goedkoop krediet en de naïeve vraag van ‘hoe krijgen we banken weer aan het lenen’ eigenlijk zijn. De spaarders draaien uiteindelijk voor een groot deel op voor de risico’s van dit beleid.
Vertaald door Google en Peter Dijkstra
Originele artikel van Detlev Schlichter hier:
Uitstekend stukje.
Al denk ik niet dat we nu teruggaan naar de vrije markt.
In plaats daarvan zullen er waarschijnlijk meer regels, wetjes en verwachtingen komen.
De auteur van het artikel houdt van een prudente bank die weinig risico’s neemt (zie hoe vaak het woord “risico” / “risico’s” in de tekst voorkomt). Dat is ook een beetje het concept waarvoor de overheid kiest… meer regeltjes en wetjes (terechte opmerking van OBL-Rien).
Zolang we inflatie en een vermogensrendementsheffing hebben, betekent prudent (of tè prudent) GEEN rendement voor de spaarder. De spaarder kan beter goud kopen en deze in een goed bewaakte kluis stoppen. Angst en risico-aversie zijn trouwens slechte raadgevers.
Zelf wil ik een ondernemende bank, die rendement haalt uit mijn geld. Een bank die ook risico’s neemt. Als het misgaat, dan komt er een curator en die bepaalt samen met de rechtelijke macht wat er gaat gebeuren met de bank. Of een doorstart! Of een faillissement! Een procedure wordt altijd opgestart door schuldeisers, die de defaults niet accepteren. Tegen de risico’s die ik als spaarder loop kan ik (vrijwillig) een verzekering afsluiten.
De essentie van het probleem is niet dat banken risico’s nemen. Nee het is dat bijvoorbeeld landbouweconoom Dijsselbloem op de stoel gaat zitten van de verzekeraar (deposito-GARANTIE- stelsel), gaat zitten op de stoel van de gerechtelijke macht (hij bepaalt wanneer een bank moet stoppen of wordt genationaliseerd), gaat zitten op de stoel van de curator (“nu zijn de spaarders boven de ton aan de beurt!”) en op de stoel van de voorgetrokken schuldeiser (via leningen DNB, ECB, ESM). We hebben van het verleden geleerd dat dictators altijd gevaarlijk zijn. Dat klopt nu ook, want de kern van de crisis wordt niet aangepakt en de crisis wordt alleen maar erger.
Ik kan niet vaak genoeg benadrukken, dat het probleem echt de overheid is… en niet de banken die risico’s durven te nemen.
Privatiseer het deposito-garantie-stelsel en maak deelname vrijwillig. Neem afstand van SP, Oxfam (“Robin hood taks”) en Groenlinks!
Peter D [5] reageerde op deze reactie.
Simon Vrouwe [7] reageerde op deze reactie.
Rob [16] reageerde op deze reactie.
Nogmaals Berthold Brecht :” Bankraub ? … ist für Dilettanten, wahre Profis gründen eine Bank”
Derhalve … alle banken NATIONALISEREN !
het is toch te gek dat hier in mijn eigenste dorp(je) , met nog geen 10.000 inwoners ,al minstens een vijftal banken actief zijn !
Geld is tenslotte geen goed (zoals brood bvb) … het is maar een betaalmiddel ,meer niet !Wat maakt het dan uit uit welke muur je het haalt ?
Peter D [4] reageerde op deze reactie.
@Alex Mulder [3]:
banken doen wel iets meer dan dat. een lening trek je niet zomaar uit de muur.
alleen de markt (zonder allerlei overheidsinterventies zoals nu het geval is) kan bepalen waar mensen behoefte aan hebben en hoeveel banken in een bepaalde gemeente efficient kunnen opereren. bij nationaliseren gaat dat juist fout. de overheid kan haar inkomsten met geweld afpersen (belastingen) dus elke marktprikkel ontbreekt dan.
over geld is geen goed, leestip: http://www.rothbard.be/bestanden/boeken/WHDOMOGG.pdf
@Jurjen [2]:
volgens mij is de auteur het met u eens.
Echt SUPER! dat je Detlev Schlichter hebt vertaald, veel dank! Hij heeft ook een goed boek geschreven “Paper money collapse”, zeer verhelderend.
Quote: “Dit zou radicaal veranderen als we opnieuw de vrije markt principes introduceren in het bankwezen.”
Ik zou nog een stap verder willen gaan en ook gelijk het vrije marktprincipe voor (wettige) betaalmiddelen (geld) introduceren. Dan doorbreek je pas echt de monopolies die dit zooitje hebben veroorzaakt.
@Jurjen [2]: Quote “De auteur van het artikel houdt van een prudente bank die weinig risico’s neemt …”
Dat kan ik niet zomaar uit het artikel afleiden. De auteur stelt wel dat de risico’s die spaarders en investeerders lopen verhuld worden door zaken als deposito garantie stelsel en centrale banken als lender-of-last-resort. De kosten (rente) van die risico’s kunnen daarom niet goed bepaald worden (is een vorm van rente prijszetten) en dit verstoort het marktmechanisme. Uiteindelijk komen die risico’s en kosten wel naar boven en hebben we een recessie/depressie.
Rest van je verhaal ben ik het trouwens helemaal mee eens.
Leonardo PISANO [13] reageerde op deze reactie.
Het eeuwige conflict tussen spaarders en schuldenaren dus. Het eurosysteem heeft dit euvel verholpen door schulden aan te gaan in euro’s en te sparen in fysiek goud.
arvr [9] reageerde op deze reactie.
@Hugo Z. [8]:
Volstrekt onjuist. De euro heeft dit opgelost door de schulden die het euro project heeft veroorzaakt rond te pompen in de hele euro zone. Er is in dit systeem geen fysiek goud wat de schulden dekt.
Alleen, het systeem begint te kraken. En een van de gevolgen is dat de spaarders in Cyprus berooft worden.
Wat ook uw politiek uitgangspunt is, het eurosysteem begint met het opvreten van haar burgers. In de politieke strijd voor de euro idealen zijn de burgers slechts kanonnenvlees.
H. Clemens [18] reageerde op deze reactie.
Het wordt ervaren als spaarders die ‘berooft’ worden, maar het is toch echt zo dat het saldo op een bankrekening eigendom is van de bank, het geld is hen immers toevertrouwd (uitgeleend). Dus in strikte zin is het geen roven, maar het niet nakomen van een belofte van een bank om uit te keren. Het wordt tijd dat mensen zich dit gaan realiseren.
Wat betreft de euro: al die Cyprioten die klagen over de euro en terug willen naar de Drachme realiseren zich niet dat zij juist bij een devaluatie van de Drachme ‘bestolen’ worden via inflatie. Dus eigenlijk is de invoering van de euro een goeie zaak mits de ECB (de Duitser) zijn rug recht houdt en niet op de glijdende schaal van monetair financieren (geld bijdrukken) terechtkomt.
Ik verwacht niet dat het DGS wordt opgedoekt. De laatste reflex in de 2008 crisis was om de limiet juist te verhogen. Dit om te voorkomen dat mensenhun geld er af gingen halen.
Doet denken aan dat plaatje waarbij de president verteld wordt dat er geen goud meer in Fort Knox zit, zijn reaktie:”double the guards”
hun reaktie is altijd een vlucht naar voren, zo gaat Obama ook weer een nieuwe huizenbubbel proberen op te blazen in de VS door makkelijk krediet te scheppen. Als je denkt dat ze ooit hun fouten onder ogen gaan zien, maak je denk ik een misrekening.
de alinea “al meer dan 300” jaar is interessant;
zijn de regels veranderd tijdens het spel?
mag je nog met 100.000 euro over straat.
kan ik ongelimiteerd pinnen.
kan in mijn loon nog contant krijgen.
at men (de overheid) toen ook al mee uit de ruif door allerlei administratieve heffingen.
kan ik mijn rekeningen nog ergens contant betalen.
kan ik een nieuwe auto/huis contant betalen.
@Simon Vrouwe [7]: Niet mee eens. Het probleem is dat de centrale banken met monetaire inflatie/deflatie de economie manipuleren. Zij bepalen primair de prijs van geld (rente). Schaf centrale banken af; dan komt er ruimte voor echte marktwerking.
Simon Vrouwe [14] reageerde op deze reactie.
Simon Vrouwe [15] reageerde op deze reactie.
@Leonardo PISANO [13]: Ok de ECB doet aan expansief monetair beleid, is vorm van marktmanipulatie en centrale planning = slecht, helemaal mee eens. Maar de Cyrpioten die de Drachme terug willen om dan te devalueren kiezen voor NOG MEER expansiever monetair beleid. Tenzij ze natuurlijk hun Drachme basseren op de goudstandaard, of Bitcoin of iets dergelijks. Bottom line is: geld is gewoon een ruilmiddel, monetair beleid is een fopspeen, echte kracht van economie moet komen van hervormingen en meer vrije markt.
@Leonardo PISANO [13]: Ik geloof dat ik jouw reactie verkeerd heb begrepen, ik dacht dat je reageerde op [Simon Vrouwe 10] i.p.v. op [7]. Sorry, negeer bovenstaande verhaaltje maar.
Wat ik in [Simon Vrouwe 7] wilde zeggen is dat banken niet prudent waren juist vanwege alle vangnetten zoals DGS. Vangnetten moeten weggehaald worden zoadat vrije markt haar werk kan doen, worden ze vanzelf prudent als de consument (spaarder) dat wil.
@Jurjen [2]: Ik heb goed
zitten nadenken wie momenteel het meeste voordeel bij deze
Banken crisis heeft, ik denk de overheid.
Grote banken zoals de ING ,Fortis en SNS hadden een vermogen
aan staatsoblegaties in de kluizen liggen. Nu deze banken door
de overheid zijn overgenomen is de overheid in een klap
een deel van zijn schulden kwijt. Oké de staat heeft wel een
paar miljard neer gelegd om de genoemde banken over te
nemen, maar de overheid is er niet slechter van geworden
dan zij ons doen geloven.
IK werd getriggerd door de trigger , dat is o zo waar kijk maar eens wat er in de Nederlandse , maar ook duitse engelse CHILDCARE INDUSTRIE gebeurt , de vervolg schade aan gezinnen en kinderen is inmens !!!
@arvr [9]:
We moeten ons geld van de banken halen, en alleen dat laten staan om je automatische betalingen te doen, dan gaan ze wel snel veranderen.
Comments are closed.