William_DoddDe Opperdienaar is met vakantie, in plaats daarvan een boek review.

‘In the garden of beasts’ is een boek van Erik Larson over het gezin van de Amerikaanse ambassadeur in het Duitsland van Hitler. De ambassadeur die Roosevelt koos nadat zeker 5 anderen de beker aan zich voorbij lieten gaan, was William E. Dodd.

Dodd was een ongebruikelijke kandidaat, aangezien hij geen groot politiek persoon was, zo vroeg mogelijk van officiële recepties vertrok en er op stond binnen zijn salaris te leven van 17,500$ per jaar. Dit laatste geeft al aan dat het hier niet om een raspoliticus ging. Hij reed dan ook in zijn oude Chevrolet rond en bekritiseerde de decadente levensstijl, gebruikelijk op veel ambassades. Dodd schreef een biografie over Thomas Jefferson in het Duits.

Voor zijn vertrek naar Duitsland krijgt hij de prioriteit te horen: Terugbetaling van de Duitse schulden. 100 miljoen aan obligaties aangehouden door National City Bank and Chase National Bank. Dodd had weinig sympathie voor de bankiers.

Dodd krijgt de mogelijkheid om toch een prestigieus onderkomen te krijgen in de woning aan de Tiergarten (tuin van de beesten) van een rijke joodse bankier voor nagenoeg geen geld. Na enige tijd echter komt de bankier met zijn familie terug naar de ambassade om op de 4e verdieping van het pand wonen en wordt duidelijk dat hij, als jood, de waardevolle bescherming zocht van het wonen boven de Amerikaanse ambassade.

De dochter van Dodd, Martha is in de volle pracht van haar jeugd en wordt meegezogen in de propaganda, de vlaggen, parades en uniformen van de nazi’s. Ze heeft vele affaires o.a. met het hoofd van de Gestapo, Rudolf Diels en Ernst Udet een luftwaffe officier en Louis Ferdinand, kleinzoon van de Kaiser. Het is bijna alsof Marta onbewust probeert met sex de aankomende vloedgolf van haat terug te dringen.

marthaportrait_000

De enthousiaste blik op de nazis verandert echter als steeds meer telefoons worden afgeluisterd en zeker na de nacht van de lange messen waarin Hitler een groot aantal bruinhemden uit de weg laat ruimen, die het vuile werk hadden opgeknapt om hem aan de macht te brengen (SA, tegenwoordig TSA). Martha krijgt nu een affaire met de sovjet agent Boris Winogradov, die de opdracht krijgt haar te rekruteren als agent. Tijdens de affaire neemt hij haar een keer mee naar de ambassade en laat haar een kamer zien met twee altaren: 1 voor Lenin en 1 voor haar; Martha. Ze gaat op reis door de Sovjet Unie, wordt lid van de communistische partij en gaat er mee akkoord te spioneren voor de Sovjets. Tijdens een reis naar de Sovjet Unie vraagt ze Stalin of ze Boris mag trouwen. Stalin weigert dit en laat Boris in 1938 vermoorden bij de grote ‘zuiveringsactie’ van zijn geheim agenten, een replica van de nacht van de lange messen. Stalin had Hitler geprezen om zijn daadkracht bij de nacht van de lange messen.

Ambassadeur Dodd begint in te zien dat er een groot gevaar dreigt met de nazis, maar het lukt hem niet overheid in de VS daarvan te overtuigen, die meer gecharmeerd zijn van de strategische toespraken met vredelievende woorden van Hitler. Dodd keert in 1937 teleurgesteld met zijn familie terug naar de VS in slechte gezondheid. Dodd’s vrouw overlijd na terugkomst in 1938, Dodd zelf in februari 1940.

Martha komt in de problemen in de VS vanwege haar spionage activiteiten als communist. Ze trouwt een miljonair en aandelenhandelaar Alfred Stern (logische keuze als communist). Ze reizen een aantal communistische landen af, maar het bevalt nergens: eerst in Moskou, daarna Mexico, Cuba en tenslotte Praag. Daar ziet Martha tot haar ontsteltenis de Russische tanks binnenrollen. In 1979 staat de overheid de Sterns toe terug te keren naar de VS, maar dan blijkt de belastingschuld al zo te zijn opgelopen dat het financieel onhaalbaar is.

Een triest punt uit het boek is de joodse chemicus Fritz Haber. Hij ontving een Nobelprijs voor het ontwikkelen van een proces om ammonia te synthetiseren. Dit is van ongelofelijk belang bij de productie van kunstmest en explosieven. Naar schatting leeft de halve wereldbevolking vanwege de voedselproductie mogelijk gemaakt door deze kunstmest. Hij ging zich echter ook inspannen om gifgas te maken voor zijn heersers, die dat gebruikten om in WWI mensen mee te vermoorden. Hij was daar erg trots op, want hij was een groot patriot. Zijn vrouw Clara had daar echter grote problemen mee en pleegde uiteindelijk zelfmoord. Haber werd ondanks zijn patriotisme als jood door de nazi’s aan de kant geschoven en kwam bij Dodd om een verblijfsvergunning vragen, maar vertrok uiteindelijk naar Engeland in 1933 en overleed in 1934 op weg naar Palestina. Waar zijn gifgas voor gebruikt werd, moge duidelijk zijn.

Fritz_Haber

220px-Clara_Immerwahr

 

 

 

Fritz Haber en Clara

 

In the garden of beasts zal verfilmd worden.

6 REACTIES

  1. Het is elke keer weer schokkend als je leest of hoort wat mensen elkaar aandoen. De tweede wereldoorlog en de joden zijn een voorbeeld.
    Hoeveel mensen realiseren zich echter hoeveel dwang en geweld er nu dagelijks is en dat als “normaal” wordt beschouwd.
    We zijn nog heel ver verwijderd van een NAP-samenleving.

  2. Klopt Hub, zolang we elkaar nog de hersens in blijven slaan om iets wat feitelijk niet bestaat, namelijk geld, zijn we nog steeds erg primitief bezig.
    Maar er worden steeds minder mensen, en kiezn ervoor liever een zwart schaap te zijn i.p.v. een mak schaap.
    En dat schijnt een erg besmettelijk virus te zijn.
    De kunst is om ver weg te blijven van enig geweld.
    Leef in vrijheid, maar laat de ander met rust,

    Vrede,
    Zé.

    Zé [3] reageerde op deze reactie.

  3. @Zé [2]: Hé er is een stukje tekst anders dan ik had geschreven, namelijk: “Maar er worden steeds minder mensen,” mag zijn: “Maar er worden steeds meer mensen wakker” Sorry voor de verwarring…
    Zé.

  4. Rabbi Goldstein is door 2 duitse herders gered tijdens WO2 toen de bruinhemden de rabbi en zijn gezin wilden interneren !

    Jhon

  5. Het meest aangrijpend in het boek Garden of Beasts is de houding van de autoriteiten, zowel in de US als in Berlijn, onder de Amerikanen. De ambivalente houding van tussen het niet durven uitspreken, verzachtende omstandigheden zoeken, en tenslotte anti semitische gedachten ondersteunen (oa Martha en haar vader krijgen die neiging).

    Daar ligt de constante van de mens..het blijft een onderworpen beest dat wakker wordt op de meest onverwachte momenten,
    Fantastisch boek. Aanrader.

    pcrs [6] reageerde op deze reactie.

  6. @Astrid [5]: Het is idd bijna onmogelijk om niet meegezogen te worden in de maalstroom van de tijd. Het vraagt een bijna onmenselijke onafhankelijkheid om geen rationele verklaringen te gaan verzinnen als angst voor bruten je in zijn grip heeft. Dat geldt kennelijk zelfs voor mensen die relatief onschendbaar zijn op een ambassade.

Comments are closed.