Een van de bekendere merken in Nederland is Fair Trade. Ook het hoe en waarom ervan is bij velen bekend. Het werkt zo: Een extra deel van de verkoopprijs gaat naar de boeren zelf. Dit doen ze door een aantal tussenpersonen uit de keten te halen. Op deze manier krijgen de straatarme boeren een wat betere levensstandaard en kunnen ze uit de armoede komen.
De (meer)prijs voor de koffie wordt door een commissie van Fair Trade bepaald op basis van de internationale koffieprijzen.
Zo krijgen de boeren een “Eerlijkere prijs” voor hun koffie en kunnen wij dus, als consument met onze portemonnee de keus maken voor een betere wereld.
Een ander voordeel is dat de gemiddelde Nederlander zich iets meer bewust wordt van de armoede en bijkomende ellende in de wereld.
Het klinkt allemaal geweldig, maar is dat nu wel zo? Maken wij nou echt het verschil? Of zijn wij ons (aangeleerde) schuldgevoel aan het afkopen?
Ongelijkheid
Een aspect van het Fair Trade model is dat er in de landen waar het toegepast wordt sprake moet zijn van enige vorm van rechtsbescherming en moet ook een redelijke mogelijkheid zijn om afspraken te maken en gemaakte afspraken na te komen.
Vaak zijn dat landen die al op de goede weg zijn. Nadeel is dat de regio’s waarin dit niet zo is meestal gekenmerkt worden door een significant lagere levenstandaard en zo kan je dus concluderen dat het Fair Trade model niets kan doen voor de allerarmsten. Dus de mensen die het werkelijk nodig hebben bereik je niet.
Een ander aspect is dat de aanmelding voor de boeren of coöperaties niet geheel gratis is en gepaard gaat met flink wat papierwerk. Je ziet dan ook dat het vaak de wat grotere en succesvollere boeren of coöperaties zijn die dit kunnen.
Het economische argument
Het toenemen van de welvaart van een land of regio heeft wereldwijd een kenmerkend verloop. Dit is de gestage overgang van een grotendeels agrarische samenleving, waar dus het gros van de mensen in de landbouw of veeteelt werkt, naar een model waarbij een relatief klein deel van de bevolking in de landbouw werkt en de rest in de productie of dienstensector.
De relatief kleine groep mensen die nog in de landbouw werken produceren behoorlijk meer voedsel per man/vrouw dan voorheen. En de landbouw bedrijven zijn ook significant groter. Je kan dus stellen dat de totale productie in een dergelijk land of regio (landbouw plus industrie/diensten) enorm omhoog is gegaan. Productie is feitelijk niets anders dan waardevermeerdering, dus de welvaart is ook omhoog gegaan.
Dit is een ontwikkeling die ook in Europa plaats heeft gevonden.
Ook in de tweede en derde wereld zie je dat de welvaart toeneemt als deze trend plaatsvind.
Als je het zo bekijkt, is dan het proberen te beschermen van allerhande kleine boertjes wel een briljant idee? Ben je niet een beetje bezig de welvaartsgroei af te remmen?
Corruptie en kwaliteit
Fair trade doet in de regel niet direct zaken met de kleine boeren zelf, maar bij voorkeur met coöperaties. Vaak met een overeenkomst waarbij de coöperatie beslist over het besteden van het extra geld. Het gebeurd dat het geld naar een school gaat, maar ook wordt gebruikt om de coöperatie “Mooi aan te kleden”. Het is niet altijd aan te tonen dat de individuele boeren zelf de meerwaarde terugzien.
Tevens is het zo dat de koffieprijzen de neiging hebben om te fluctueren. Wereldwijd wordt koffie verkocht in bulk, gesorteerd naar kwaliteit. Het kan best zo zijn dat de prijs die Fair Trade biedt voor de koffie ergens onder de topkwaliteit ligt, maar boven de laagste kwaliteit.
Het kan dus voorkomen dat er gesorteerd word, topkwaliteit gaat op de markt, de rest naar Fair Trade. Uiteraard probeert Fair Trade dit te voorkomen, maar echt effectief kan de organisatie hier niet in zijn, het is ondoenlijk om overal continu een mannetje aanwezig te houden.
Ook is het zo dat de prijs die Fair Trade biedt niet de prijs is voor topkwaliteit dus krijg je het effect dat er stukken land worden ontgonnen die normaliter niet voor koffieproductie in aanmerking komen. Immers, vraag creëert aanbod.
Het hoeft dus zeker niet zo te zijn dat de Fair Trade koffie altijd topkwaliteit is, maar goed, eerlijk gezegd, kwaliteit is niet de primaire reden voor de klant om deze koffie te kopen.
Conclusie
Zo mooi als de marketingcampagnes (waar zouden ze die van betalen?) van Fair Trade de dingen voorstelt is het dus niet. Er zitten behoorlijk wat haken en ogen aan het model en het is te betwijfelen of het, voor de landen waar de koffie wordt geproduceerd, nou echt zo’n gigantisch verschil maakt.
Volgens mij is het slimmer om twee gewone pakken koffie te kopen en er gewoon een in de vuilnisbak te gooien (alhoewel er best wel een paar voedselbanken zijn die het tweede pak graag aannemen). Dit verhoogt de vraag naar koffie en zal dus uiteindelijk de prijs opdrijven door de hele keten heen inclusief de boeren.
Om de feitelijke levensstandaard in de armere landen te verhogen zou er feitelijk iets anders moeten gebeuren. Zoals het toelaten van vrije handel in allerhande producten uit die landen en die landen aan te moedigen de tijd van corruptie, dictatuur, onderdrukking en geweld achter zich te laten en individueel bezit te beschermen.
Ingezonden door arvr
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Bronnen en nadere informatie:
video van 9 minuten:
video van 6 minuten:
http://www.youtube.com/watch?v=uqnSKBeG3aY
Colleen Haight adviseert juist om hoge kwaliteit koffie te kopen omdat arbeiders beter betaald worden voor de betere koffiebonen.
Link: http://www.youtube.com/watch?v=7zvSO43SOtk
Overigens hoor je koffie niet weg te gooien, dat is verspilling. Dan hebben mensen voor niets gewerkt.
We weten dat de tussenhandel het meeste er aan verdient, als ze deze tussenhandel eruit wordt gehaald (dat is wat ze zeggen in hun PR verhaaltje) Dan moet het juist goedkoper zijn, dan de normale prijs. Maar het is net andersom, dus het is weer eens pure fraude die met een mooi PR verhaaltje aan de man wordt gebracht. 2e keus koffie voor een meer prijs is het en veel Nederlanders trappen in deze onzin verhaaltjes. Lang leven de illusie van schuld gevoel afkopen.
Persoonlijk ben ik niet tegen het principe van waarborg merken mits dit vanuit de vrije markt gebeurd. Wel ben ik wat pessimistisch over het bereikte resultaat van dit soort bewegingen. Destijds toen ik aan de universiteit een onderzoek deed naar goede doelen was ook de conclussie dat ongeveer maar 5 tot 15% gemiddeld van het geld aankwam bij het geadverteerde. Sindsdien ben ik ook gestopt met geven aan goede doelen niet omdat ik er iets op tegen heb (mensen zijn vrij in het geven van hun eigen kapitaal). Maar doordat ik zie dat dit ook vaak ervoor zorgt dat in bepaalde regio’s geen ontwikkeling kan plaats vinden, omdat men niet kan concureren met gratis voedsel.
Ik had destijds in Vernederland een stel klootviolen aan de deur die om geld kwamen schooien voor de oorlog in Joegoslavïe. (sic)
Ik bood toen hulp, werk en onderdak aan voor 1 of 2 families op mijn boerderij in Frankrijk.
De klootviolen togen meteen verder……
Vrede,
Zé.
Een soort afkopen van schuldgevoel, want wij hebben het hier zo goed. Zwitsers zijn grote aanhangers van Fair Trade e.d. Tot we horen wat de directie verdient in dit soort organisaties.
Comments are closed.