Tijd om een elders doodgezwegen onderwerp op Vrijspreker te behandelen. Cultureel determinisme, en dan vooral gezien vanuit economisch perspectief. In hoeverre zijn welvaart en economische voorspoed cultureel bepaald? Is de Europese en Noord Amerikaanse economische dominantie door culturele waardes te verklaren? Vandaag bekijk ik in hoeverre het determinisme bij de Joden een bepalende factor lijkt te zijn. In verhouding tot buurvolkeren en zigeuners.

Hoe zit het met de Joden, zigeuners en de Arabieren? Waar Arabieren slechts recent rijk geworden zijn door olie zijn de Joden al eeuwenlang de handelaren, bankiers en wetenschappers van de wereld. De Joodse cultuur lijkt dus samen te gaan met voorspoed en ontwikkeling. De vraag die we hier moeten stellen is wat de oorzaak is en wat het gevolg.

De vaderlandloze Joden zijn in Europa eeuwenlang door omstandigheden gedwongen zich op wetenschap, handel en bankieren te richten om geld te verdienen. Dit zijn activiteiten die veel waarde toevoegen en die de Joden geen windeieren hebben gelegd. Er waren overigens met name in centraal Europa trouwens ook veel arme Joden. Er is echter een groep Joden die een boeren bestaan konden opbouwen. Dit zijn de Ethiopische Joden. Deze missen de wetenschappelijke en handelsachtergrond en de welvaart die we zijn gaan associeren met het Jodendom. De stelling dat de cultuur van de Joden hun voorspoed heeft gebracht gaat dus niet altijd op, de omstandigheden in Europa waren anders dan die in Afrika en dat zorgde ervoor dat de Joodse cultuur niet per definitie altijd rijke wetenschappers en handelaren zal voortbrengen. Cultureel determinisme komt hier op 0-1 achterstand.

De andere vaderlandsloze bevolkingsgroep in Europa, de zigeuners, hebben een ander ontwikkelingspad gevolgd en wisten niet door te stoten tot de economische of wetenschappelijke top. Ze behoren thans tot de armste Europeanen. De zigeuners hebben de weg van de Joden in Europa niet bewandeld. De culturele achtergrond van de Joden lijkt vanuit dit perspectief toch wel een factor van belang. Cultureel determinisme verovert een punt terug en het staat 1-1.

Aan een gelijk spel hebben we niet zoveel dus is het tijd om het model te verfijnen. De Joodse cultuur is divers. De traditionele Joden die zich richten op religieuze studie en grote gezinnen hebben een heel andere cultuur dan de modernere Joden. We zien dat een nadere analyse cultureel determinisme niet uitsluit. Door omstandigheden gedwongen heeft een deel van het Jodendom gekozen voor een economische specialisatie richting wetenschappers, handelaren en financiers. Er is door deze verandering een nieuwe rijke cultuur en samenleving ontstaan.

De wereld verandert, en een volk als de zigeuners dat moeite heeft afscheid te nemen van de nomaden cultuur heeft het lastig in de hedendaagse wereld. De Joodse cultuur stond kennelijk voldoende flexibiliteit toe om zich aan de veranderende omstandigheden aan te passen.

Het lijkt erop dat de cultuur grote invloed kan hebben op de welvaart van een samenleving maar het lijkt er ook op dat nuanceringen nodig zijn. De algemene Joods – Christelijke – humanistische cultuur met een gemeenschappelijke europese waarden achtergrond is te ruim gedefinieerd. Binnen het Jodendom zijn al grote verschillen. En culturele aanpassing lijkt mogelijk. Daarom volgende week de gedeelde landen Duitsland en Korea en de overige invloeden.

9 REACTIES

  1. Wellicht een interessant artikel.
    Het onderwerp sowieso, maar wat de inhoud betreft heb ik wat extra hulp nodig. Vandaar mijn verzoek aan de auteur om 3 begrippen nader te definieren (teneinde alzo verwarring te vermijden):
    a) cultuur
    b) zigeuner
    c) jood

    Ratio [4] reageerde op deze reactie.

  2. @Scrutinizer [2]: En ik heb in het artikel arabier twee keer met een hoofdletter geschreven, zie je punt niet echt dat ik joden in het artikel met een hoofdletter schrijf en Zigeuners met een kleine letter

  3. @Scrutinizer [1]: In dit artikel maak ik aannemelijk dat cultuur wel degelijk invloed lijkt te hebben op de economische ontwikkeling. Joden en Zigeuners behoren tot de uitzonderingen. Maar al te vaak gingen volkeren zonder land op in de dominante cultuur en verdwenen. Door vast te houden aan hun eigen normen, waardes en tradities wisten Zigeuners en joden te overleven als volk. Daarom zijn ze interessant in deze discussie. Je ziet vreemd genoeg geen rijke zigeuners die de bankwereld overheersen, of artsen of wetenschappers of groothandelaren. Om de een of andere reden, en volgens mij is dit cultureel bepaald, zijn joden daar wel in geslaagd.

    De conclusie van dit artikel is dat cultuur wel degelijk een invloed heeft op economische ontwikkeling. In het vervolg artikel ga ik de nuanceringen aanbrengen die jij waarschijnlijk zoekt met je vragen. Dan ga ik in op verschillen binnen het jodendom.

  4. De “Berceau” van de handel lag heel vroeger ook ergens in mesopotamië, daar waar de Joden vandaan komen. Ik vind het ook niet zo vreemd dat ze nu dan ook overheersers zijn van de handel. Waar ik het niet mee eens ben zijn de (huidige) manieren waarop ze de financiele markten manipuleren, oorlogen Voeren en mensen uitbuiten. Ooit gehoord van de 13 satanische families?? Allemaal joden.

  5. Natuurlijk zijn er culturele verschillen, maar de vergelijking met de zigeuners gaat niet op.

    Toen dit slavenvolk 1500 jaar geleden hun vrijheid kreeg, hadden ze geen land om zich te vestigen. Ze trokken rond en verdienden ze hun geld met handel, ambachten, muziek en dans. Ze waren vooral goed in metaalbewerking en paardentemmerij en verdienden daar veel geld mee. Pas 1000 jaar later werden ze door de kerk en in diens kielzog de overheid in hun mogelijkheden beperkt omdat het ‘heidenen’ waren. Sindsdien is het bergafwaarts gegaan met hun welvaart.

    De joden daarentegen zijn rijk geworden doordat ze in het gat in de markt sprongen dat de kerk voor de eigen aanhang had verboden, n.l. de geldhandel.

    ===================

    Heaven is where the chefs are French, the mechanics are German, the police British, the lovers Italian, and it’s all organised by the Swiss.

    Hell is where the chefs are British, the mechanics French, the police German, the lovers Swiss, and it’s all organised by the Italians.

  6. Dat wil zeggen dat de kerk ook niet deugt voor zijn aanhang, maar daar zijn zij inmiddels achter gekomen alleen te laat! Al is de leugen nog zo snel de waarheid achterhaalt hem wel.

Comments are closed.