We handelen op basis van machtsverhoudingen zoals wij die in onszelf Freedom beastbeleven. En de fundamentele uitoefening van macht over individuen gaat via onze eigen innerlijke interpretatie van het systeem. Ofwel, zolang je geen innerlijke vrijheid hebt, blijf je altijd slaaf. Het conformisme – of het systeem – speelt hier een grote rol maar belangrijker nog is hoe je daar vanuit je denkwereld mee omgaat.

Een voorbeeld uit de slavenfilm Django Unchained van Quentin Tarantino. Hierin stelt slaveneigenaar Leonardo DiCaprio een retorische vraag: ‘Waarom komen ze niet in opstand?’  De reden waarom ze niet in opstand komen is omdat het systeem hen leert dat niet te doen. Als het collectief je zegt wat je al dan niet mag doen, dan heb je geen andere keus dan te gehoorzamen.

Hoofdpersoon Django ging in de film van slaaf naar revolverheld in 15 minuten. Hoe kan dat ? Omdat het systeem hem vertelde dat hij dat mocht. Hij kreeg een document waarin stond dat hij een premiejager was en als agent van het systeem mocht hij blanke mensen doodschieten. Dat zijn nieuwe baan een ontsnapping uit het slavenbestaan betekende, was puur toeval. Het systeem besliste wat hij waard was en wat hij kon doen met zijn leven. Hij was geen slaaf meer maar een werktuig.

Mensen schatten hun conformisme altijd veel te laag in. Een veel gehoorde uitspraak is: ‘Als ik in de slaventijd / bezetting / koloniale periode geleefd zou hebben, zou ik nooit meegedaan hebben aan die horror.’ In de praktijk is het hooguit 1 op de 10.000 die zich actief verzet. De overgrote meerderheid voegt zich naar het systeem. Het systeem zoals dat in hun hoofd zit.

Zolang je vanuit je innerlijk bepaalde structuren (EU, belastingdienst, militair-economisch complex, politiek etc.) als je meerdere ziet, blijf je een gevangene. Eén die zich weliswaar op een bepaalde manier verzet maar tegelijk die autoriteit meer macht geeft dan zij in werkelijkheid heeft.

Om als individue externe tirannie uit te bannen, moet je eerst je eigen psychologische project beginnen. Daarin ontmantel je de tirannie die in je eigen geloofssysteem zit. De staat is niet de reden dat wij niet vrij zijn. Dat we niet vrij zijn, is de reden dat de staat bestaat.

12 REACTIES

  1. Precies !!

    “Dat we niet vrij zijn, is de reden dat de staat bestaat.”

    Dat “niet vrij zijn ” wordt m.i. ervaren als een toestand. Het is een aanname, een overtuiging. Evengoed kun je deze overtuiging vervangen door een andere, die je zinvoller voorkomt.

    Dat mensen blijven steken bij de vraag “Hoe vrij ben ik ?” en vervolgens concluderen dat men dat niet is, is inderdaad een kwestie van de schuld extern leggen. Tegelijkertijd is dat een bevestiging van “ik”: “ik ben niet vrij”. Met als gevolg: “Alles moet veranderen voordat ik vrij ben”.

    De gein is dat zodra je niet zinvole overtuigingen over boord gooit, er zich andere oplossingen aandienen.

    https://en.wikipedia.org/wiki/Allegory_of_the_Cave

    Elisabeth Zegeling [3] reageerde op deze reactie.

  2. U bent zo vrij dat u mag stemmen op een persoon die door een politieke wordt aangewezen!! Wat wilt u nog meer?

  3. Mooi artikel, hier wordt idd veel te gemakkelijk over heen gestapt. Het idee onder veel libertariers is eigenlijk: als die lui in den haag en brussel maar opzouten, ben ik vrij.
    Het is net zo fout als denken dat als die bacterie maar opzout, je open wond geen probleem meer is. Waar een open wond is, zullen nieuwe bacterien komen. Waar slaven zijn zullen heersers komen.
    Om nu te zeggen dat het allemaal tussen je oren zit, zoals sommige reaguurders beweren, is ook onzin. Ook als alles daar gefixed zou zijn, moet je nog steeds hun wetten gehoorzamen. Objectief.

    Andre [5] reageerde op deze reactie.

  4. @Andre [5]:

    Met andere woorden: dat je moet gehoorzamen zit tussen je oren. Niet gehoorzamen hoeft ook niet te betekenen dat je gepakt wordt. Zo is de pakkans voor misdrijven (whatever that may be) een procent of 25 of daaromtrent in de bananenmonarchie nederland. Blijkbaar loont het statistisch zelfs om niet te gehoorzamen in bepaalde omstandigheden.

    Dus:
    1. gehoorzamen is geen garantie om met rust gelaten te worden
    2. niet gehoorzamen is geen garantie om lastig gevallen te worden.

    Wat rest is de angst voor vermeende gevolgen van te maken keuzes.

    Het zit dus tussen je oren.

  5. @Andre [5]: Het is onjuist om te stellen dat onvrijheid alleen tussen je oren zit.
    Ik betaalde een keer geen gemeentebelasting en kreeg gelijk dwangbevelen en beslaglegging.

    Dit geeft denk ik goed aan wat het probleem is.
    I freed thousands of slaves; I could have freed more if they knew they were slaves.
    Harriet Tubman

    Andre [8] reageerde op deze reactie.

  6. @Andre [8]:
    Toine Manders zit in de gevangenis. Zit zijn onvrijheid alleen tussen zijn oren? Nee, er zijn objectieve muren waar hij niet doorheen kan. Net zoals de slaven in de film genoemd door Seneca echte ketenen hadden die hen echt gebonden hielden.
    Maar zijn niet alleen de echte ketenen en pistolen van de heersers die je gevangen houden.
    Het is als vragen: zit de infectie alleen in de bacterien of niet?
    Het zijn de bacterien, maar ook de open wond waar ze door naar binnen komen.

    Andre [11] reageerde op deze reactie.

  7. Toch denk ik wel dat er veel meer ruimte is voor mensen om zich actiever te verzetten. De vrijspreker zou een platform kunnen zijn voor het omzeilen van allerlei wetten en regels, of het frustreren van de ambtelijke molen, et cetera. In plaat van alleen maar artikels over hoe onderdrukt we zijn.
    Meer pragmatisch libertarisme. Misschien moet ik maar eens een serie starten.

    Andre [12] reageerde op deze reactie.

  8. @pcrs [9]:

    Toine Manders zit inderdaad aan de kant van de muren waar hij zelf niet wilde zitten. Aan de andere kant zijn er nogal wat mensen die daar juist wél willen zitten, bijvoorbeeld ouderen in Japan. Blijkbaar heeft dat hun voorkeur. Ook aan de kant van de muren waar Toine Manders níet zit, zijn er nogal wat mensen die menen dat er sprake is van onvrijheid, bijvoorbeeld op deze site. Toch vermoed ik dat het i.h.a. hun voorkeur heeft “leuk mee te doen” in de illusie dat ze dan met rust gelaten worden, soms uit angst om “onvrij” te worden, soms omdat ze niet beter weten. Blijkbaar kan een mens zich vrij wanen terwijl anderen dat niet zo vinden. Het zit dus in je hoofd.

    “Niets zo charmant als een spreuk aan de wand” – Herman Finkers.

Comments are closed.