Weten wat je doet

Sommigen zijn zich bewust van de controlestructuren in de samenleving. Ze wensen vrij te zijn. Om dat te bereiken zal men zelf het roer in handen moeten nemen, zonder controle en sturing door hedendaagse politieke structuren. Hoe zit het met de ‘waarom’ vraag en te stellen doelen?

Het doel van deze serie artikelen (1, 2, 3, 4, 5) is een dialoog tussen libertariërs en christenen op gang te brengen, liefst tijdens persoonlijke ontmoetingen. Om dat mogelijk te maken is het noodzakelijk een aantal misverstanden uit te weg te ruimen. Inmiddels zou reeds duidelijk kunnen zijn dat atheïsten evenals christenen een nogal vertekend beeld hebben van principes die in de Bijbel te vinden zijn. Wellicht is dat aanleiding om eens (opnieuw?) na te denken over allerlei veronderstellingen.

Korte terugblik

In het eerste artikel beschreef ik dat het anarchisme annex libertarisme uitgaat van de principes ‘vrijwilligheid’, ‘non-agressie’ en ‘eigendomsrecht’. Het doel van het zogenaamde ‘koninkrijk van God’ is deze principes op een praktische en krachtige manier te herstellen ten behoeve van goedaardige mensen. Het tweede artikel kaartte aan dat niet elk gezag aanvaardbaar is, en dat overheden net als vliegtuigkapers dwang en geweld gebruiken om hun veronderstelde gezag te doen gelden over het denken en handelen van hun gijzelaars. Deze agressie gaat voor goedaardige mensen onnodig ten koste van vrijheid en vrijwilligheid. Het derde artikel beschreef dat dit ten koste gaat van eigendomsrechten, zowel met betrekking tot grondstoffen als mensenlevens. De grote gemene deler is geweld en het verlagen (commodificatie) en verzwakken van mensen, in contrast met vrijwilligheid en krachtige waardigheid. Het vierde artikel ging specifiek in op de rol en functie van geweld. Het vijfde artikel besprak de kloof tussen weten en actief handelen.

The Matrix

De drie Matrix films vormen een trilogie met politieke controlestructuren als hèt centrale thema. Voor de onnozele kijker is het niet meer dan een serie SF-films. De ‘bewuste’ kijker herkent mensen die van de beperkte belevingswereld binnen controlestructuren zijn losgekoppeld, maar onderkent de volle lading van de typologie nog niet. Deze trilogie is namelijk één grote allegorie over het koninkrijk van God, het hoofdthema van profeten zoals Daniël en Jezus. Daarin staat de opeenvolging van machtstructuren en vooral haar uiteindelijke totale vernietiging centraal. Degenen die de volle lading van de typologie onderkennen worden in het laatste deel van de trilogie ontmoedigt door de gedachte dat de profetie van Daniël weleens een heel andere wending zou kunnen nemen. Ervan uitgaande dat de Oud Testamentische profeten, Jezus en diens volgelingen de waarheid verkondigden is dat een misleidende gedachte.

Over deze trilogie circuleren nogal wat theorieën. Omdat ik mijn kijk op dit verhaal niet kon terugvinden op het internet èn omdat het thema van deze trilogie perfect past in deze artikelenserie, leek het me interessant om hier kort aandacht aan te besteden. Waarom werden er zoveel miljoenen in deze trilogie geïnvesteerd? Waarom houdt de trilogie zich niet aan het achterliggende principe van het koninkrijk van God door op het laatst een andere wending te nemen?

Deel 1

Aan het begin van de Matrix bevindt de hoofdrolspeler Neo (een anagram voor ’the One’ oftewel de uitverkorene) zich in een soort couveuse, een uitbeelding van een informatiebubbel. Aangekoppelde kabels voorzien hem van een schijnwerkelijkheid, een computersimulatie zoals virtual reality. Ook voeren deze kabels de energie die door zijn lichaam wordt gegenereerd af om als energiebron voor de machines te functioneren. Hij wordt van deze kabels losgekoppeld, uit de couveuse annex informatiebubbel verwijderd en komt in de werkelijke wereld terecht. Deze wereld is door machines met kunstmatige intelligentie overgenomen, die mensen slechts als energiebron gebruiken.

De machines zijn een uitbeelding van organisaties. De Romeinen hebben kennelijk het juridische concept van rechtsvormen bedacht. Aldus geconstrueerde organisaties – zoals overheden – gingen ‘een eigen leven leiden’, onafhankelijk van de bestuurders of werknemers van het moment. Dit lijkt in zekere zin op kunstmatige intelligentie. Organisaties hebben geen hart, geen ziel, geen geweten, maar wel doelstellingen, procedures en eigenbelang. Bestuurders en werknemers dienen hen grotendeels vanuit eigenbelang. Het belang van de organisatie gaat gewoonlijk boven het belang van bestuurders of werknemers en wie dat anders ziet wordt vaak keihard afgestraft, eventueel afgeschreven en afgedankt. Veel interactie tussen mensen verliep vanaf dan machinaal, mechanisch, kunstmatig. Menselijkheid verdween naar de achtergrond als zijnde van ondergeschikt belang. De aarde wordt stelselmatig beroofd van haar natuurlijke bronnen en onleefbaar gemaakt. Mensen dienen in deze context slechts om de benodigde energie c.q. middelen te leveren voor deze organisaties.

De hoofdpersoon Neo verblijft voortaan op een schip genaamd Nebukadnessar, een naam die verwijst naar het referentiekander van de droom van koning Nebukadnessar die door de profeet Daniël werd uitgelegd. Hij kan zichzelf vanaf dat schip ‘inpluggen’ oftewel aankoppelen aan ‘de Matrix’ en ook weer terugkeren in de echte wereld, op het schip, met een realistische kijk op zaken. Tijdens zijn avonturen merkt hij dat de spelregels zoals die zijn vastgelegd door en in de controlestructuren, waaraan wordt gerefereerd als zijnde natuurwetten, zowel gebogen als gebroken kunnen worden. Dit is een beeld van de wetmatigheden zoals die door organisaties zoals overheden zijn vastgelegd. Het is een kunstmatige werkelijkheid. De realiteit is anders en veelomvattender dan dat. Mensen kunnen veel meer dan zij voor mogelijk houden. Neo leert dat in deze film op een praktische manier door te luisteren, te kijken en uit te proberen.

Deel 2

Tussen het eerste en tweede deel van de trilogie zit een gat. In de tussentijd zijn er een aantal dingen gebeurd. De Animatrix is een compilatie van 9 animatiefilms die de voorgeschiedenis van het universum, de oorlog tussen mensen en machines, het ontstaan van de eerste Matrix-iteratie en gebeurtenissen tussen de Matrix trilogie tussendoor laten zien. Uit the Kids’ story blijkt dat ’the kid’ zichzelf heeft bevrijd uit de Matrix. De bemanning is verbaasd omdat mensen normaliter door hen bevrijdt worden. Deze zelf-bevrijding wordt genoemd: “self substantiation” (removing oneself from the Matrix without external aid). De kid is samen met ‘de man aan het begin van de Matrix’ (een uitbeelding van Jezus, geboren aan het begin van een specifieke iteratie van de Matrix, het Romeinse rijk) de enige die dat gedaan heeft. Deze knul is jong, nog niet volwassen, niet gekwalificeerd en vervult desalniettemin een belangrijke rol bij de ontknoping van het verhaal. In het laatste deel van de trilogie blijkt deze knul niet zonder angst is, maar tegelijk iemand met innerlijke kracht en vastberadenheid. Hij gaat tot het uiterste. Deze knul is een uitbeelding van het Nederlandse gezegde “God roept geen gekwalificeerden, maar kwalificeert de geroepenen”.

In de Matrix Reloaded komt de hoofdrolspeler Neo in contact met de Architekt, een uitbeelding van de ontwerper van een aantal machtstructuren tot dan toe, in de volksmond beter bekend als ‘satan’ (een woord wat in alle nuchterheid gewoon ’tegenstander’ betekent, zie Hebreeuws, Grieks). Deze opeenvolgende machtstructuren worden ‘iteraties van de Matrix’ genoemd. Het aantal komt overeen met de fasen zoals die in Daniël 2 worden beschreven. Daniël 2:37-38 geeft aan de eerste itaratie het Babylonische rijk vertegenwoordigt. In Daniël 8 staat vermeldt dat daarna de Meden en Perzen (vs 20) kwamen, vervolgens het Griekse rijk (vs 21). Het Romeinse rijk en haar opvolger het ‘heilige Roomse rijk’, alsmede de huidige NWO (de boven- en onderbenen resp. de voeten van het beeld) worden in het boek Daniël niet bij name genoemd. Wel blijkt uit hoofdstuk 2 de verdeelheid tussen ‘oost’ en ‘west’ die tijdens het Romeinse rijk ontstond en in de huidige NWO nog steeds bestaat. Neo merkt dat zijn doel moet zijn een definitief einde te maken aan alle iteraties van de Matrix, wat meer gedetailleerd beschreven staat in Daniël 7:26-27.

Hoewel de ‘waarom’ vraag centraal staat in dit deel van de trilogie, is Neo er niet in geslaagd deze voor zichzelf afdoende te beantwoorden. Hij weet daardoor onvoldoende waar hij mee bezig is. Dat blijkt in het volgende deel van de trilogie desastreuze gevolgen te hebben voor zijn missie. Desalniettemin is het einde van dit deel veelbelovend. Het schip Nebukadnessar, het referentiekader van de droomuitleg in Daniël 2, heeft haar relevantie verloren. Neo gaat op pad in een ander schip, de Hammer, die het referentiekader van een verbrijzelende mokerhamer vertegenwoordigt.

Deel 3

De Matrix Revolutions zou moeten gaan over de vernietigende eindslag en de definitieve vernietiging van controlestructuren. Er zitten ook in deze film veel interessante elementen, zoals het kwaad wat in mensen zit (in het christendom genoemd; de zonde die in mensen woont of demonen die mensen in bezit nemen) dat steeds sterker wordt en een toenemend aantal mensen in de samenleving in haar greep krijgt. Het Latijnse principe Deus ex machina is echter in het verhaal verweven; een zeer onverwachte wending van een verhaal. Neo gaat niet verder met de Hammer, maar met het schip Logos. Het Griekse woord logos betekent zoiets als het gesproken woord. Neo komt langs de strategisch belangrijk toevoerlijnen van energie voor de machinewereld annex organisaties, maar vernietigt ze niet. Hij komt aan bij ‘Deus ex machine’, het opperhoofd van de machines, waar hij niet eenvoudigweg vertelt wat er gaat gebeuren, maar in onderhandeling gaat. Dat is een zwaktebod, een teken dat Neo niet hard als steen is en het kwaad niet eenvoudigweg vernietigt (zie Daniël 2). Het is meer een situatie zoals bij de reformatie; er wordt een accoord bereikt over een ‘vrede’ oftewel wapenstilstand. Als gevolg van deze gang van zaken wordt de laatste iteratie van de Matrix, oftewel de laatste machtstructuur (de NWO), niet vernietigt. In plaats daarvan mag deze voortbestaan. Hoewel deze situatie van ‘vrede’ met iets meer speelruimte dan voordien op het eerste oog mooi lijkt, is het eerder gestelde doel van totale vernietiging niet bereikt. Een afknapper voor mij. Anderzijds; kan er iets goeds voortkomen uit Hollywood? Wiens belangen dient Hollywood?

Lessen

Deze trilogie bevat allerlei interessante elementen die de moeite van het overdenken waard zijn. Dat heb ik dus ook gedaan. Hier zijn mijn uitwerkingen met gedetailleerde analyses, kladnotities in PDF vorm: Deel 1, 2, 3 en een nabeschouwing. Voor mijzelf concludeerde ik dat, in lijn met de Bijbel, mensen kennelijk veel meer mogelijkheden hebben dan ze beseffen. Tenminste, als ze ‘spirit’ hebben. Verder moeten we donders goed weten waar we mee bezig zijn, zodat we op een goede manier toewerken naar duidelijk gedefinieerde doelen, zodat de gewenste resultaten daadwerkelijk bereikt worden. Doen we dat niet, dan blijft de bestaande situatie van kwaadaardige controlestructuren gewoon voortduren, wellicht met een ander jasje en bijbehorend naamkaartje. Alle inspanning is dan voor niets.

In goed Nederlands is de eindconclusie van dit artikel: Bezint eer ge begint! We moeten het geleerde beslist in de praktijk brengen, goed wetende waar we mee bezig zijn. De voorbeelden van o.a. Neo en de volgelingen van Jezus laten heel duidelijk zien: Al doende leert men! Wie praktisch aan de slag gaat merkt dat zijn leerproces versnelt en verdiept. Kleine en voorzichtige stapjes in het begin worden in de loop van de tijd als vanzelf steeds grotere en krachtigere stappen. Op die manier gaan theorie (inclusief daarover nadenken) en praktijk hand in hand.

Mijn naam heb ik bewust niet vermeld, immers, de boodschap is belangrijker dan de boodschapper.