Hormegeddon en het BNP

Vrijspreker: Afgelopen week leerden we dat het Verenigd Koninkrijk Frankrijk voorbleef met het Bruto National Product door drugs en prostitutie mee te nemen bij de berekening.

Opperdienaar: Het is knap dat dit getalletje zoveel invloed heeft. Het zou zogenaamd de optelsom zijn van alles wat geproduceerd wordt in een land en een hoger getal is rijker en rijker is gelukkiger. Economen van de Oostenrijkse school geloven dat waarde subjectief is en je onmogelijk een optelling kunt maken van de waarde die verschillende individuen produceren en consumeren. Maar voor een hoog BNP heb je liever dat een moeder gaat werken ipv voor de kinderen te zorgen en iemand inhuurt om op de kinderen te passen, BNP omhoog. Eigen tuin doen of huis schilderen? Slecht voor het BNP. Als je iedereen nog wat meer belast, moeten ze overuren gaan maken of moeten de grootste kinderen ook gaan werken, iedereen nog rijker en gelukkiger. Of iets productief werk is, dus of er vrijwillig vraag is, maakt ook niet uit. Geld dat je afpakt van een productief iemand en aan een stempelzetter geeft, levert daar ook weer BNP op.

Nu las ik laatst een passage in Hormegeddon, een boek van de auteur Bill Bonner over het verschijnsel dat teveel van iets goeds tot een ramp leidt. Die had een hele rare passage over BNP, die ging ongeveer als volgt:

In het najaar van 2012 waren 1 op de 4 grieken werkeloos. De helft van de jongeren was werkeloos. Het land was bankroet. Alleen de goedgeefsheid van vreemden (Frankrijk en Duitsland) hield de lichten aan. De technische term van economen voor deze situatie is :hopeloos

Maar laten we nauwkeuriger kijken naar een specifieke Griek Mr. Stamatis Moraitis. Het onderwerp van een recent New York Times profiel, Moraitis is een opmerkelijke man bij wie longkanker werd vastgesteld in 1976. Met 9 maanden te leven besloot hij te bezuinigen op zijn begrafenis. In de VS zou deze $2000 gaan kosten. In zijn geboorteland Griekenland aan de andere kant kon hij ter aarde worden besteld voor minder dan $200. Dat was zo’n goede aanbieding, dat mijnheer Moraitis nauwelijks kon wachten om daar gebruik van te maken.

Hij verhuisde naar het eiland Ikaria; 36 jaar later, leeft hij nog steeds. Ja, deze Griek versloeg kanker. De arme grafdelvers kregen geen tip, de begrafenisondernemer kon geen rekening sturen. De kinderen kregen geen erfenis. Ze verkochten het huis niet. Ze betaalden geen makelaarscourtage. Het huis werd niet opnieuw ingericht, er werd geen verhuisbedrijf ingehuurd en er werd geen nieuwe keuken besteld. Er werden geen zware machines ingezet om een marmeren keukenblad uit een Italiaanse berg te zagen. En ook geen grafsteen.

Door te blijven leven koste de heer Moraitis de Amerikaanse economie behoorlijk wat geld. Ondanks zijn dodelijke kanker zocht hij geen medische behandeling. Geen chemotherapie, geen bestraling, geen medicijnen. Door te blijven leven op Ikaria, een arm eiland, deed hij de wereldeconomie ook te kort. Hij bouwde geen huis; hij ging in een klein goedkoop huis wonen bij zijn ouders. Geen nieuwe meubels, geen nieuwe apparaten. Geen nieuwe garage met 2 auto’s er in. Niet alleen benadeelde hij de woningindustrie, hij was ook een ramp voor de gezondheidsindustrie. Ondanks zijn terminale kanker zocht hij geen medische behandeling. De man is praktisch een anti consument.

Geen wonder dat de Griekse economie zo zwak is. Pech voor die arme eilandbewoners. Met die paar banen en een werkeloosheid van 40%, hebben de 10.000 Grieken van Ikaria geen winkelcentra, geen hippe restaurants, geen snelle auto’s of geasfalteerde wegen om met die auto’s op te rijden. Wat moeten ze in hemelsnaam doen?

Ze werken in hun tuin. Ze drinken zelf gemaakte wijn. Ze gaan bij elkaar op bezoek vaak tot laat in de avond.

De New York Times:

… hun dagelijkse routine … natuurlijk wakker worden, in de tuin werken, een late lunch, een dutje doen. Bij zonsondergang bezoeken ze de buren of de buren bezoeken hen. Hun dieet is ook typisch: een ontbijt met geitenmelk, wijn, sage thee of koffie, honing en brood. Lunch is bijna altijd bonen (linzen, kikkererwten) aardappelen, groenten (venkel, paardebloem) of een spinazie achtige groente genaamd horta en wat voor groenten de tuin in dat seizoen opleveren. Het avondmaal is brood en geitenmelk. Met Kerstmis slachten ze het varken en genieten van kleine porties ham met reuzel voor een paar maanden.

Lokale vrouwen verzamelen in de eetkamer in de ochtend om te roddelen bij een kop thee. Laat in de avond nadat het eten is gezakt, worden de tafels aan de kant geduwd en de eetkamer wordt een dansvloer waarbij iedereen elkaar een arm geeft en de Sirtaki danst.

Ze brengen hun dagen door in de zon en hun nachten in vreugde. Ze verslaan kanker en ze lijken lang te leven. Ikaria heeft één van de hoogste concentraties van honderdjarigen ter wereld. Maar hun economie groeit niet. Arme donders.

Voor de kerstgedachte van de Opperdienaar: