Now sit....

“Propaganda wordt ineffectief als mensen zich er bewust van worden”

–Joseph Goebbels (1897-1945)

Uit Jacques Ellul zijn boek Propaganda:

Het idee dat propaganda bestaat uit leugens (wat het onschuldig maakt en zelfs een beetje belachelijk in de ogen van het publiek) wordt nog steeds aangehangen door sommige specialisten. Frederick C. Irion noemt het als een basis eigenschap van propaganda. Maar het is zeker niet zo.

Propagandisten hebben al lang door dat liegen vermeden moet worden. Bij propaganda betaalt waarheid zich dubbel en dwars terug. Deze formule wordt steeds breder geaccepteerd. Lenin verklaarde het al. Dus naast Hitler’s verklaring over liegen (maak de leugen groot en eenvoudig en blijf hem herhalen en uiteindelijk zullen de mensen het geloven) moet je Goebbels nadruk op juiste feiten plaatsen.

Wat overblijft is het probleem van Goebbels reputatie. Hij droeg de titel Grote Leugenaar (merendeels toebedeeld door Engelstalige propaganda) terwijl hij nooit ophield in zijn strijd om propaganda zo accuraat mogelijk te houden. Hij zei zelfs: “Iedereen moet weten wat de situatie is” en hij was altijd de eerste om desastreus nieuws of moeilijke situaties te noemen, zonder dingen te verbergen.

Het resultaat was het algemeen geloof dat tussen 1939 en 1942 Duitse persberichten niet alleen bondiger en duidelijker waren maar ook meer waarheidsgetrouw dan de geallieerde berichtgeving (volgens Amerikaanse en neutrale bronnen). Verder publiceerden Duitsers ook vaak 2 of 3 dagen eerder het nieuws dan de geallieerden. Dit is allemaal zo waar dat het typeren van Goebbels als een grote leugenaar op zichzelf een knap staaltje propaganda was.

Vrijspreker: Wat is propaganda dan als het niet een berg leugens zijn?

Opperdienaar: Goebbels propaganda bestond er vooral uit dingen niet te noemen. Maar hij overzag ook films als ‘Triomf van de wil’ een film waar in de eerste 20 minuten geen woord in gesproken wordt (en dus ook geen leugens), maar Hitler met zijn vliegtuig van uit de wolken neerdaalt tot het gepeupel. Het werkt zoals reclame vaak werkt, het brengt een emotie over.

Propaganda werkt ook via wat vaak gewoon een verhaaltje wordt genoemd. Zoals ik vorige week in de recensie van de film Fury beschreef, is dit pure propaganda waarbij het rolmodel van de man wordt neergezet als zelfopofferend kanonnenvlees voor de staat. Ook al zou er geen woord in gelogen zijn en geen feit verdraaid, dan zou het nog propaganda zijn.

Je programmagids van de televisie heet niet voor niets een programmagids, je wordt geprogrammeerd. Sport, drama, het heeft allemaal propaganda elementen. Propaganda beperkt zich niet tot het NOS journaal. Het is zelfs zo dat kunst en sport waarschijnlijk meer doen om bepaalde ideeën te zaaien dan het nieuws.

Vandaag hoorde ik iemand tegen zijn hond zeggen:”We gaan wel luisteren hè?”

Vrijspreker: Het is bijna zoals een agent spreekt:”Waar zijn wij mee bezig en waar gaan wij naar toe?”

Opperdienaar: Ja, onderdanen ergeren zich altijd erg aan het woord ‘we’. Alsof er ook maar enige gelijkwaardigheid bestaat tussen de heerser en onderdaan. Alsof de regels van heersers voor onderdanen universeel zijn, alsof heerser en onderdaan een gelijk doel hebben en ‘we’ op gelijke voet staan. Het aparte met de hond is echter dat de eigenaar van de hond deze truc zo normaal vindt, dat hij hem gaat toepassen op zijn hond. “we gaan wel luisteren” appelleert aan de hond zijn gevoel voor universele regels. Alsof de hond denkt:”we? oh wacht die ‘luister’ regel is voor zowel honden als eigenaren want hij zegt ‘we’. Het is niet iets wat mij aan de neus gehangen wordt om me te laten gehoorzamen en waar ik hem nooit aan kan houden als ik een keer blaf.”

Vrijspreker: De onderdaan heeft het geabsorbeerd zonder het te realiseren en gebruikt het zelf weer naar lagere levensvormen.

Opperdienaar: Inderdaad, hij zou het niet herkennen als propaganda. Zoals hij een verhaaltje niet als propaganda herkent, of het lelijke ijzeren konijn op de rotonde dat van zijn belastinggeld betaald is en wat hem elke dag als hij er voorbij rijdt aanstaart en zegt: “Lelijk ben ik hè, machteloze slaaf? En je hebt nog voor me betaald ook en je kunt er niets tegen doen.”

Vrijspreker: “Een middelvinger van de macht”

Opperdienaar: Precies, waarbij de onderdaan denkt, ik moet wel ontzettend veel van mijn overheid houden dat ik dit accepteer.

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

13 REACTIES

  1. “Het resultaat was het algemeen geloof dat tussen 1939 en 1942 Duitse persberichten niet alleen bondiger en duidelijker waren maar ook meer waarheidsgetrouw dan de geallieerde berichtgeving (volgens Amerikaanse en neutrale bronnen). Verder publiceerden Duitsers ook vaak 2 of 3 dagen eerder het nieuws dan de geallieerden. Dit is allemaal zo waar dat het typeren van Goebbels als een grote leugenaar op zichzelf een knap staaltje propaganda was.”

    “Je programmagids van de televisie heet niet voor niets een programmagids, je wordt geprogrammeerd. Sport, drama, het heeft allemaal propaganda elementen. Propaganda beperkt zich niet tot het NOS journaal. Het is zelfs zo dat kunst en sport waarschijnlijk meer doen om bepaalde ideeën te zaaien dan het nieuws.”

    Mee eens. Meer mensen zouden zich dat moeten realiseren.

    Voor de verandering eens een nuttig artikel. Hoewel een compliment van BSN ongetwijfeld niet als vlijend wordt gezien 🙂

    pcrs [5] reageerde op deze reactie.

  2. De zogenaamde terroristische aanslagen van de laatste tijd zie ik ook als een soort van propaganda voor één specifieke groep mensen die het “we” en “jullie niet” gevoel moet geven, helemaal toen één of andere belangrijke meneer het beloofde volk opriep naar Israël te gaan, daarin zie ik dan ook gelijk zoiets van, “kom allen, want de Europese bevolking wordt eerdaags omgebracht en de EU met de grond gelijk gemaakt in een WOIII”.

  3. Beruchte quote van J.Goebbels(dus niet van Hitler!):
    “Als je een leugen maar vaak genoeg herhaalt gaat iedereen het vanzelf als de waarheid beschouwen.”
    Hij zei ook: “Eine gute Regierung ohne Propaganda kann ebensowenig bestehen wie eine gute Propaganda ohne eine gute Regierung. Beide müssen sich einander ergänzen.”
    Ook zien in deze toespraak:
    http://tinyurl.com/6v4z43c
    Let op! Wat J.G. na bovengenoemde quote zegt valt BUITEN
    dit topic.!!
    Tot op de huidige dag maken diverse regeringsleiders niet alleen in dit land dankbaar gebruik van quote 1 en 2.
    Karakteristiek voorbeeld: het overloos herhaalde geneuzel van poliltiek Den Haag + Groene Kmer over duurzaamheid…
    En dat bestaat niet.
    http://tinyurl.com/ls9yzkl

    pcrs [4] reageerde op deze reactie.

  6. Daar waar ‘normale reclame’ zich onderscheid van politieke propaganda, zijn er 3 criteria van belang:

    1. Wat is de identiteit van de propagandist?
    2. De leugen moet ENORM zijn.
    3. Het gepropageerde moet moeilijk, liever niet, verifieerbaar zijn.

    Indien ik zeg dat er een UFO is geland op het Capitool en dat Timmermans samen met Obama en aliens besprekingen is begonnen over de oprichting van een Intergalactische Unie, dan lacht iedereen zich terecht een bult. Ook als Timmermans ditzelfde op onze nationale TV zou verklaren: hij zou onmiddellijk afgevoerd en in dwangbuis opgenomen worden.

    Maar als Obama nu precies hetzelfde zou verklaren, integraal worldwide op TV uitgezonden?

    Nou, ik garandeer je schriftelijk dat er heeeeeeeeeeeeel wat mensen, zonder enige twijfel, het gepresenteerde voor de volledige waarheid zullen aannemen.

  7. Volgens mij is het belangrijkste kenmerk van propaganda dat (halve) waarheden zodanig gepubliceerd worden dat andere waarheden/feiten niet meer aan bod komen. In de Westerse wereld zie je een enorme selectiviteit in berichtgeving. Daarom moet je tegenwoordig de Franse, Russische en Chinese nieuwszenders ook volgen. In Zuid Amerika is het ook niet onaardig het wereldnieuws gebracht in Venezuela te volgen.

    Bedenk dat alle nieuws gebracht door staats/overheidszenders er alleen maar zijn voor propaganda doeleinden. De particuliere zenders worden eveneens gedwongen middels subsidies en advertentie inkomsten de door de overheid gewenste propaganda te verspreiden.

    pcrs [10] reageerde op deze reactie.

  8. De propaganda begint natuurlijk al op de schoolbanken.
    En het gerafineerde zit hem in 2 elementen.
    a) vele verifieerbare zaken zijn juist (wiskunde, scheikunde etc.) en daardoor wordt de school als baken van kennis gezien. De propaganda in de lessen geschiedenis en maatschappijleer gaat er dan ook in als zoete koek.
    b) daar vaardigheden als lezen, schrijven en rekenen ons inderdaad productiever maken, zijn we de overheid die ons dit zg. gratis aanbood dankbaar en zien we haar als een goede huisvader die onze belangen goed behartigt, waardoor we haar later niet wantrouwen (ook al begrijpen we niet alle complexe zaken, de gode huisvader zal het wel goed met ons voorhebben als ze namens ons elders vredesmissies organiseert) en gaarne bereid zijn ons steentje bij te dragen (immers de overheid heeft nu eenmaal geld nodig: destijds om ons op te leiden en nu onze kinderen en dadelijk ook goed voor ons te zorgen in het bejaardentehuis).

    Wat mij betreft is die verplichte 12 jaar hersenvervuiling fundamenteel. Als je die in een vroeg stadium als ouder countert, dan valt vermoedelijk hun hele project in duigen (althans voor wat betreft je eigen kind).
    Als je hen bv. Great Wars & Great Leaders van Ralph Raico laat lezen in de vakantie tussen school en universiteit, dan zet dit zowat heel hun indoctrinatie op zijn kop.
    Met als resultaat dat ze vanaf dat moment de overheid niet meer vertrouwen en berichtgeving op het staatsjournaal niet meer blindweg slikken.
    Vul dat dan aan met Atlas Shrugged en ze kunnen zich meteen een hele studie Economie besparen.
    En voor de rest moeten ze het zelf maar ontdekken.
    Maar de basis is slechts 2 boeken.
    De ene demonstreert dat de overheid gewoon liegt en de tweede toont aan dat collectivistisch economisch beleid niet deugt.
    Zelfs als ze verder niet weten hoe de vork dan WEL aan de steel zit (maar daar zijn Ludwig en Murray voor), dan weten ze tenminste hoe het NIET is, en verspillen ze hun tijd, geld, moeite en ergernis niet aan iets waardeloos als een 5 jarige studie economie aan een prestigieuze (staats!)universiteit.

    Hijseenberg [9] reageerde op deze reactie.

  10. @WijRos [7]: Ik denk dat dit klopt, de nieuws selectie is heel belangrijk en het voldoet aan de Goebbels eis dat je je er niet te bewust van bent.
    Echter ik denk dat dit nog meer geld voor de propaganda buiten het nieuws die de achtergrond vormt waarin het nieuws geloofwaardig wordt. Momenteel denk ik dan voornamelijk aan films.

    Sander [11] reageerde op deze reactie.

  11. @pcrs [10]: @ het voldoet aan de Goebbels eis dat je je er niet te bewust van bent.

    Inderdaad ja. En films? Wat te denken van TV-series en documentaires?

    Maar echt komisch wordt het pas bij een zender als Discovery Investigation en gelijkwaardig. Bij DI wordt de ene na de andere opzienbarende moordzaak na de andere nagespeeld. Maar het grappige? “De moordenaar” wordt steevast in het allereerste begin al aan de kijker gepresenteerd. Steevast en zonder enige uitzondering.

    In aanvang van alle (waargebeurde) afleveringen worden de verdachten/betrokkenen een voor een gepresenteerd aan de kijker. En steevast zit daar altijd en zonder enige uitzondering een enkele roker tussen.

    En je kunt er gif op innemen: DAT blijkt na een uur de verschrikkelijke en onmenselijke dader!

    pcrs [12] reageerde op deze reactie.
    Marg00tje [13] reageerde op deze reactie.

  12. @Sander [11]: de rechercheur in tv series is ook altijd een hard werkende terrier die niet ophoudt voordat de onderste steen boven is en recht is gedaan. Desnoods zit hij ’s avonds bij een klein lampje nog het bewijs door te nemen.
    De praktijk van ambtenaren is natuurlijk anders. Als ze de dader op video hebben staan en ze is verteld waar deze woont, doen ze nog niets. Alleen boetes worden medogenloos geind.

  13. @Sander [11]: @Sander [11]:

    Steeds meer jongeren gooien vandaag aan de dag de TV eruit. En gelijk hebben ze. Fout media. Ik heb er ook geen een. In de journaals geen eerlijke berichtgeving en die films en series die kunnen meteen de prullenbak in. Soms is een film wel een leuk, maar dan moet je goed beseffen dat niets echt is.

Comments are closed.