De regio Catalonië in Spanje heeft een bindend referendum op 1 oktober dit jaar voor 
onafhankelijkheid uitgeroepen. Dit is het resultaat van acht jaar van onafhankelijkheidsactivisme, regionale verkiezingen en openbare raadpleging. De Spaanse overheid zegt dat het referendum illegaal is en beroept zich op de grondwet waarin Spanje ‘ondeelbaar’ zou zijn.
Het regionale parlement van Catalonië heeft een plattegrond voor onafhankelijkheid van Spanje opgezet. Dit voorstel kwam van de pro-afscheidingsbeweging ‘Samen voor Ja’ alliantie en de linkse Popular Unity Candidacy (CUP). Beiden verwierven een parlementaire meerderheid in de regionale verkiezingen vorig jaar september. De motie werd met 72 voor en 63 tegen aangenomen.
Dídac Querlat, een politiek onderzoeker aan de Juan March Instituut in Madrid zei:
‘…de Catalaanse autoriteiten zijn tot de conclusie gekomen dat de beloftes en toezeggingen uit Madrid niet langer geloofwaardig zijn. Zij geloven niet meer dat ze een beter economische en politieke overeenkomst kunnen bereiken met de centrale regering. Zonder controle over de belastinginkomsten en besluitvorming hindert Madrid Catalonië’s vooruitgang alleen maar…’
De centrale overheid zegt dat de Spaanse grondwet unilaterale bewegingen om de Unie van het Koninkrijk te verdelen,uitsluit. In het verleden heeft ze succesvol het constitutionele Hof gebruikt om dit soort afscheidingen tegen te gaan en ze zal dit nu weer gaan doen. De Catalaanse regio is van oudsher het industriële hart van Spanje. Voorheen door scheepvaart en handel in goederen als textiel en tegenwoordig door financiële instellingen en hi-tech bedrijven. Afscheiding zou Spanje bijna een vijfde van haar BNP kosten en een ernstige aderlating qua staatsfinanciering.
Catalonië zou volgens de OECD een BNP hebben van 275 miljard euro waarmee het de 34 grootste economie ter wereld zou zijn; groter dan Portugal of Hong Kong.
Spanje haalt de grondwet erbij om afscheiding te voorkomen. Maar klopt dat wel ? Grondwetten vertellen de burgers niet wat ze moeten doen en straffen als dat niet gebeurd. Grondwetten beperken en machtigen de overheid. ‘Ondeelbaar’ kan betekenen dat ambtenaren in Madrid het land niet op mogen delen maar als lokale burgers geen vertrouwen meer in het centrale gezag hebben, is dat een heel ander verhaal.
Catalonië heeft zijn onafhankelijkheidsproces ingezet na een succesvol referendum voor onafhankelijkheid. Legaal gezien is er geen grond dat de Spaanse overheid burgers die het onafhankelijkheidsproces willen voltooien gaan tegenhouden en straffen.
De afscheiding komt voort uit een groot gebrek aan vertrouwen in de centrale overheid. Net als de vertrouwenscrisis in andere Europese landen in de EU en hun centrale overheden. Hoe meer Catalonië doet om de rechten van de Catalanen na de onafhankelijkheid te garanderen, des te groter de kans op een succesvol referendum in oktober. Mocht Catalonië daadwerkelijk onafhankelijk worden dan is dit een grote stimulans voor andere Europese regio’s die streven naar zelfbestuur.
Bron: Learn Liberty
