Gevolgen van je handelen

Dit Libje klinkt logisch, hoewel ook het omgekeerde een feit is. Je komt hiermee op het gebied van deugden-ethiek (zelf-beheersing) en gevolgen-ethiek (gevolgen overzien). En dat werkt altijd twee kanten op, met daar tussenin een gezonde balans. Lastig om te vinden, gezien de culturele gewoonte om anderen in een ongebalanceerd gareel te dwingen. Ieder individu wordt immers niet gezien als een autonoom wiel, maar als een loodje op dat wiel (als bij een auto voor balans van dat wiel), en/of als krachtbron voor dat wiel (rad van fortuin).

Ethiek draait om de maatstaf die je individueel hanteert; is dat gezondheid voor en door iedereen (lichamelijk, geestelijk, intellectueel, sociaal) of een goed / fout maatstaf, zoals de maatstaf die erom draait of je bruikbaar voor anderen bent en/of anderen mag gebruiken?
Merk op dat dit een filosofisch (wijsheid) en religieus (levensvisie, desnoods op voetstuk gehesen) vraagstuk is dat afhankelijk is van je wereldbeeld.

Je zou zeggen dat van nature het doel van een gezonde opvoeding is dat iemand individueel autonoom, onafhankelijk, zelfstandig en zelfvoorzienend wordt. Door te leren en capaciteiten te kweken zodat degene zichzelf kan redden.
In staatsreligie werkt dat anders, daarin moet iemand capaciteiten kweken om bruikbaar te worden en gebruikt te kunnen worden (offers) door anderen. Wat een bepaalde afhankelijkheid veronderstelt, zoals van redders. Die redders zijn er niet om iemand vooraf uit te leggen hoe iets werkt zodat iemand zichzelf daarna zelf kan redden, maar om iets voor een ander te doen dat die ander meestal niet zelf mag doen vanwege traditie en/of wetgeving. Eerst een probleem creëren, daarna een oplossing presenteren, daarmee jezelf in je eigen voet schieten.

Je zou denken dat het er niet om gaat wie de creatiefste, mooiste, slimste of sterkste is, maar dat ieder individu zichzelf kan redden. Zelf-beheerst met oog voor gevolgen van iets doen of laten.
Worden er wedstrijdjes uitgeschreven, dan ontstaat een bepaalde verdwazing, want de winnaar wordt verondersteld een held te zijn. Na het kook-wedstrijdje tussen Kaïn en Abel ontstond er weliswaar een winnaar die bescherming kreeg, maar bleef het voor de topper wel eenzaam terwijl de nr. 2 kennelijk gestigmatiseerd werd als ‘niet goed genoeg’. En werd de topper gereduceerd tot een zwerver die zijn positie moest handhaven door op jacht te gaan naar bijv. nieuwe informatie of medewerkers. Zonder wedstrijdje had iedereen zelf geleerd te koken en het gezellig te houden door dat zelf te doen en te blijven doen, ook al was het misschien niet met sublieme uitkomst.

Ga je eenmaal iets voor een ander doen, dan schept dat verwachtingen en kun je het voor een ander blijven doen. Een Doe Het Zelf wereldbeeld voor en door ieder individu werkt nog steeds het gezondst uit. In hedendaagse culturen is de held uithangen en iets voor een ander doen een dwingende norm geworden, maar andersom kun je ook een held zijn door “nee” te blijven zeggen zodat het leerproces van anderen gestimuleerd wordt. Je laat immers geen andere mogelijkheid. Alleen moet je dan wel zo sportief zijn om kennis en middelen niet bij die ander weg te houden, want dat is zoiets als vals spelen. Vals als in niet zuiver afgestemd op voor ieder individu noodzakelijke leerprocessen, wat saboterend uitwerkt. Dat is pervers. En, een vrije vertaling van een citaat dat ik gisteren voorbij zag komen:
“Niemand kiest perversiteit om de perversiteit. Men ziet het aan voor geluk”.
Van misverstanden komen misstanden, zoals vervalste en daarmee chronisch onbevredigende versies van geluk.

Is iets of iemand (zoals in Genesis 3) een lust voor het oog en/of begeerlijk om te hebben? Dan grondig nadenken, want dan is het risico hoog dat je jezelf aan het verleiden bent om zuiver natuurlijke processen te verstoren en te verzieken. Dat is iets anders dan die voeden, gezond houden of herstellen.

@jhon [1]: Bij een vlindereffect kan die vlinder de gevolgen van eigen optreden (of juist dat optreden nalaten) niet overzien. Bij het rimpeleffect dat ik beschreef is dat anders. Alleen vereist dat wel een einde van eilandjespolitiek waarin iedereen zich alleen maar in de eigen kring beweegt. Jezelf als een steen in eigen vijver opwerpen heeft als doel om ook anderen in andere kringen, op andere eilandjes en zelfs buiten dat speelbord bewust te maken, te inspireren.

Richard graaf Koudenhove-Kalergi had best een punt met vermengen, hoewel ‘walk like an Egyptian’ wat hij voor ogen had dat (voor zover ik weet) nu juist voorkomt.