“Doe een mondkapje op in kroeg want volgens onderzoek is dat wel degelijk effectief,” kopte EenVandaag in juli vorig jaar. Dat onderzoek was volgens het programma uitgevoerd door de Universiteit Twente. Navraag leert echter dat er helemaal geen onderzoek bestond. EenVandaag en Universiteit Twente hebben de Nederlandse burger doodgewoon misleid.

“Willen we het coronavirus indammen, dan is het dragen van een mondkapje in binnenruimten als bijvoorbeeld cafés absoluut noodzakelijk. Dat stellen onderzoekers van Universiteit Twente,” zo schreef Babette Kasteleijn in een artikel op de website van EenVandaag op 22 juli 2020. “De onderzoekers van de Universiteit Twente komen tot deze conclusie na analyse van een groot aantal bestaande onderzoeken naar aerosolen,” meldt zij.

In het artikel wordt universitair hoofddocent Rob Hagmeijer aangehaald, die “vertelt over de uitkomsten” van het onderzoek. Mondkapjes zijn op dat moment in Nederland alleen nog verplicht in het openbaar vervoer. “Hagmeijer vindt dit niet afdoende,” meldt het artikel. “Ik denk aan supermarkten en ook in kroegen,” zo wordt hij geciteerd.

“In Frankrijk, Duitsland of België mag je geen winkel of afgesloten ruimte in zonder masker,” merkt Kasteleijn op. “Vanaf 24 juli is dat in Engeland ook zo. In sommige delen in Spanje en Italië mag je niet eens de straat op zonder.”

Mediacampagne

Het artikel van Kasteleijn maakt deel uit van een heuse mediacampagne waarvan in de zomer van 2020 sprake lijkt te zijn. Terwijl de Nederlandse regering de coronamaatregelen sterk heeft versoepeld, verschijnen er in de media vele berichten die vragen om hardere maatregelen. Vooral de linkse oppositie laat zich niet onbetuigd en pleit voor de invoering van een mondkapplicht, die er onder meer ook komt in de binnenstad van Rotterdam en Amsterdam.

Maar wat was nu eigenlijk dat onderzoek waarop Hagmeijer zijn advies baseerde en waar EenVandaag aan refereerde?

Hagmeijer vertelt in het artikel dat de anderhalve meter regel is gebaseerd op onderzoek dat nog dateert uit 1930. Hij stelt dat nu echter is gebleken dat “de kleinere druppels” die worden uitgestoot door hoesten of niezen (blijkbaar bedoelt hij aerosolen), veel verder komen dan anderhalve meter. “Wel 6, 7 of 8 meter.” Daarop baseert hij zijn advies om mondkapjes te verplichten in café en supermarkt.

Hagmeijer, die “gespecialiseerd is in hoe vloeistoffen stromen”, blijkt echter in het geheel geen onderzoek te hebben gedaan naar de werking van mondkapjes. Wij stuurden hem een mailtje met de vraag naar een link of referentie van het onderzoek waarnaar EenVandaag refereerde. Hij antwoordde daarop met een link naar een artikel van Lydia Bourouiba van MIT, “Turbulent Gas Clouds and Respiratory Pathogen Emissions” (26 maart 2020). Dit was dus geen onderzoek van de Universiteit Twente. Sterker nog, het bleek ook helemaal niet over mondkapjes te gaan!

Literatuur gelezen

Hagmeijer voegde in zijn email nog wel het volgende toe: “Jammer dat er zo veel ongeloof is en dat er zo weinig naar feiten wordt gekeken en op de wetenschap wordt vertrouwd. Denkt men dat ik het leuk vind om mensen te vertellen dat ze een mondkapje zouden moeten dragen in publieke ruimtes? Natuurlijk niet. Maar ik weet wel dat als ik in de supermarkt in de buurt ben van iemand met COVID die geen mondkapje draagt dat de kans aanzienlijk groter is dat ik besmet wordt dan als diegene wel en mondkapje draagt, zie o.a. bovenstaand onderzoek.”

Wij vroegen Hagmeijer daarna opnieuw naar het onderzoek dat door hem zou zijn gevoerd, waarnaar EenVandaag verwees. Hij antwoordde daarop:: “Dat onderzoek bestond uit het lezen van de wetenschappelijke literatuur, o.a. het werk van Lydia Bourouiba.”

Verder schreef hij: “Er is inmiddels ook een publicatie verschenen van de Physics-of-Fluids groep van de UT [Universiteit Twente]” – maar ook dit onderzoek bleek in het geheel geen betrekking te hebben op mondkapjes.

De aanbevelingen van Hagmeijer bleken dus niet te berusten op onderzoek van Universiteit Twente, zoals door EenVandaag was gemeld. Hagmeijer had slechts “literatuur gelezen”, met name het werk van Bourouiba, waarin echter met geen woord over mondkapjes of mondmaskers wordt gerept.

Daarop stelden wij Hagmeijer een aantal aanvullende vragen.

  • Aangezien er geen onderzoek is geweest, wat was de aanleiding tot de publicatie door EenVandaag? Door wie is die geïnitieerd?
  • De twee publicaties waar u in uw emails naar verwijst hebben betrekking op de verspreiding van het virus, niet op de werking van mondkapjes. Heeft u ook de werking van mondkapjes onderzocht alvorens tot de aanbeveling te komen dat zij in openbare gelegenheden verplicht zouden moeten worden gesteld?
  • Er hebben voorzover ons bekend tot dusver 14 RCT’s (randomized controlled trials) plaatsgevonden naar de effectiviteit van mondkapjes in het voorkomen van virusverspreiding, alle 14 met negatief resultaat. Hebt u deze literatuur betrokken bij uw aanbevelingen?
  • Bent u bekend met het onderzoek van Brauner et al dat door Jaap van Dissel in 21 januari 2021 is gepresenteerd in de Tweede Kamer en waarin naar voren komt dat het dragen van mondkapjes geen effect heeft op de verspreiding van het virus?
  • Heeft u bij uw aanbeveling in overweging genomen dat de NEN-normen voor het hygiënisch gebruik van mondkapjes zeer strikt zijn en in de niet-medische dagelijkse praktijk nauwelijks uitvoerbaar?
  • Heeft u bij uw aanbeveling in overweging genomen dat mondkapjes ook schadelijke effecten met zich mee kunnen brengen, zeker bij langdurig en niet-hygiënisch gebruik?

Op geen van deze vragen is door Hagmeijer antwoord gegeven. Wel schreef hij ons onder meer het volgende:

  • “Mijn uitspraken (Juli 2020) gaan niet over de overdracht van het virus, maar alleen over de overdracht van vloeistof, dat is glashelder in de EenVandaag tekst.”
  • “Uitgestoten druppels zullen virus bevatten als de betrokkene COVID positief is. Het is dus evident dat als je de uitstoot van druppels tegengaat dat dan de uitstoot van het virus (deels) wordt tegengegaan. Net zo evident als het dragen van een veiligheidsgordel in de auto (bent u daar op tegen? Heeft u zich misschien verdiept in mogelijke negatieve gezondheidseffecten van autogordels?).”
  • Hij voegde hier nog een PS aan toe: “In India en Braziliē hebben ze uitgebreide ervaring met het niet dragen van mondkapjes, dat is niet erg goed afgelopen volgens mij.”

De eerste opmerking van Hagmeijer, dat zijn uitspraken niet zouden gaan over overdracht van het virus, is bijzonder merkwaardig. Hij stelt immers duidelijk dat hij vindt dat mensen in publieke ruimtes mondkapjes zouden moeten dragen, om virusverspreiding te voorkomen. In zijn email schrijft hij ook: “Denkt men dat ik het leuk vind om mensen te vertellen dat ze een mondkapje zouden moeten dragen in publieke ruimtes?” Hij heeft dus wel degelijk een mening over de overdracht van het virus.


EenVandaag voert campagne voor mondkapjes met vrolijke foto en verwijzing naar niet-bestaand onderzoek

Zijn tweede opmerking, dat het “evident” is dat, “als je de uitstoot van druppels tegengaat dat dan de uitstoot van het virus (deels) wordt tegengegaan,” toont een duidelijk gebrek aan kennis over mondkapjes. Hij lijkt niet te beseffen dat virussen zo klein zijn dat ze niet door mondkapjes worden tegengehouden. Hij lijkt ook niets te weten over de risico’s en schadelijke effecten van het dragen van mondkapjes.

Zijn derde opmerking, over Brazilië en India, is zo mogelijk nog vreemder en onwetenschappelijker. Hij blijkt niets te weten van de vele epidemiologische onderzoeken die aantonen dat er geen verband is tussen de invoering van mondkapjesplicht en coronabesmettingen en neemt zonder enige bewijsvoering aan dat de ervaringen van Brazilië en India met corona (wat die dan ook precies zijn mogen) zijn toe te schrijven aan het niet-dragen van mondkapjes in die landen. Een bizarre conclusie.

Na nogmaals vergeefs aandringen op een antwoord op onze vragen, schrijft Hagmeijer, tot onze verbazing nog het volgende: “De kwaliteit van mondkapjes is niet mijn terrein, dat heb ik ook nooit beweerd. Ik ga er uiteraard vanuit dat de mondkapjes die worden ingezet worden gecontroleerd op deugdelijkheid, net als alle andere medische middelen. Dat is toch evident?”

Ineens blijkt “de kwaliteit van mondkapjes” niet het terrein van Hagmeijer – terwijl hij wel als expert wordt opgevoerd door EenVandaag en het Nederlandse volk meent te moeten vertellen dat ze mondkapjes moeten gaan dragen in winkels en cafés!

Hij doet dit bovendien op een moment dat het RIVM en het OMT tegen het gebruik van mondkapjes adviseren en zelfs minister Hugo de Jonge nog spreekt van “schijnveiligheid” als het gaat om mondkapjes. EenVandaag en Hagmeijer mengen zich dus actief in een politieke discussie, met de suggestie dat zij op grond van wetenschappelijk onderzoek kunnen aantonen dat mondkapjes in supermarkt en café nuttig zijn om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan.

In werkelijkheid, zo blijkt nu, was er helemaal geen onderzoek. Het artikel was nepnieuws.

Naschrift

We hebben bij EenVandaag navraag gedaan wat de aanleiding was voor het artikel. Wij vroegen ons af, heeft EenVandaag contact gezocht met de Universiteit Twente voor dit verhaal? Maar waarom, want er was geen onderzoek. Of heeft Universiteit Twente contact gezocht met EenVandaag? Maar waarom zouden ze dat hebben gedaan, als er geen onderzoek was?

Een woordvoerder van EenVandaag laat ons desgevraagd per email weten: “Omdat dit artikel van meer dan een jaar geleden is, kan ik niet achterhalen wat de exacte aanleiding is om hier aandacht aan te besteden. In die tijd was er veel discussie over het al dan niet gaan gebruiken van mondkapjes, dat is in elk geval de directe aanleiding dat de radiocollega’s hier een onderwerp over hebben gemaakt.”

Vreemd genoeg voegt de woordvoerder hier dan het volgende aan toe: “In het stuk [d.w.z. het stuk van EenVandaag] lees ik nergens dat wij het hebben over een onderzoek van de heer Hagmeijer.”

Echt niet? Hier nog even de letterlijke tekst van kop en intro van het artikel van EenVandaag:

“Doe een mondkapje op in kroeg want volgens onderzoek is dat wel degelijk effectief

Willen we het coronavirus indammen, dan is het dragen van een mondkapje in binnenruimten als bijvoorbeeld cafés absoluut noodzakelijk. Dat stellen onderzoekers van Universiteit Twente.

De onderzoekers van de Universiteit Twente komen tot deze conclusie na analyse van een groot aantal bestaande onderzoeken naar aerosolen.

Universitair hoofddocent Rob Hagmeijer vertelt over de uitkomsten…”

Toch beweert EenVandaag dat ze het “nergens” hebben over onderzoek van Hagmeijer of de Universiteit Twente.

Wij hebben EenVandaag vriendelijk gevraagd of ze bij een volgende uitzending over mondkapjes onze expertise willen inroepen. Laten we hopen dat de publieke omroep zich herinnert dat ze het publiek eerlijk behoren te informeren.

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

15 REACTIES

  1. Vreemde spelletjes worden gespeeld. Er zit een luchtje, aan dit hele covid verhaal. Mag ik natuurlijk niet zeggen/denken, want dan ben ik ‘een wappie’, die in ‘complotten’ geloofd. En ik ben natuurlijk ook ‘een tokkie’, die vast ‘heel arm’ is.

    In Duitsland was ook iets als dit gebeurd. De regering had informatie verspreid die niet klopte, om de maatregelen aan te kunnen scherpen.

    De gemiddelde politicus/ambtenaar zal dan zeggen : wat doet het ertoe dat het niet bewezen is, door die mondkapjes creëer je wel een sfeer van urgentie. Ik sprak een D66 stemmer. Hij zei over de mondkapjes : het is niet zeker of ze werken, maar het leidt er wel toe dat mensen het virus nu serieus gaan nemen.

    op die manier normaliseer je dus desinformatie. Je maakt het normaal, om leugens te verspreiden. Levensgevaarlijk. Het leidt er ook toe dat niemand je media meer serieus neemt. En dat maakt dat NL uit elkaar dreigt te vallen. Ze doen dit nu dus zelf. Mensen stappen zo naar de ‘wappie’ media. En ja, sommige mensen komen daadwerkelijk terecht in conspiracy kringen en/of radicaliseren. Als de media serieus genomen wilt worden, moeten ze niet van die liegverhalen verspreiden.

    Daarnaast zijn al deze Covid zaken sowieso niet grondwettelijk houdbaar. Maar, ik geloof niet zo in ‘het recht’. Het ‘recht’ werkt
    alleen als het de machthebbers uitkomt. Als iets de machthebbers niet uitkomt, dan hebben we ineens geen ‘rechten’ meer, maar doen we het ‘voor elkaar’.
    Grondwettelijk mogen deze covid regels niet, maar het gebeurt toch, want we doen het voor ‘de samenleving’ en het is ‘heel ernstig’ en ‘je wilt toch niet dat ouderen dood gaan’.
    Ineens baseren ze zich dan op het sentiment en laten ze je grondrechten varen. Maar, die sentimenten hitsen dan wel de massa op. En van die massa moeten politici het hebben. Democratie is giftig. Democratie = populisme.

    Het recht. Ik bel ook nooit de politie als ik ze nodig heb, want ik weet dat ik toch niets aan ze heb. Een keer had ik ze nodig en ik belde ze, maar ze konden ‘niets voor mij doen’, uiteraard. Recht is er trouwens ook alleen voor de mensen die rijk zijn, aangezien een beetje normale advocaat 300 per uur kost. Voor super veel mensen bestaat ‘het recht’ niet eens. Ik had een keer een conflict, dat ik sowieso zou winnen, omdat het ‘recht’ aan mijn kant zou staan. Maar, de rechtszaak zou heel lang gaan duren en dit kost me dan 300 per uur en word niet vergoed. Laat maar zitten dan. So far ‘je recht’. Iemand benadeeld je voor 1200 euro, maar een rechtszaak duurt drie weken en kost 300 per uur.

    Recht. Mensen in Irak hebben ook het recht om niet gebombardeerd te worden. Maar als Amerika daar olie ruikt, word de regio toch platgebombardeerd. Jij en ik hebben het recht om buiten te komen en te demonstreren. Maar als politici de massa achter zich hebben, hebben we niets aan dat ‘recht’.

  2. Wat het ook een beetje is met ‘het recht’

    Een bank doet dan aan witwassen en daarmee maken ze 4 miljard euro

    Vervolgens komt er ‘een rechtszaak’, want we leven in ‘een rechtstaat’ (spannend, mensen). Deze rechtszaak word gewonnen de bank moet dan ‘een boete’ betalen, van wel….6 miljoen….

    Hetzelfde gaat op als je arm bent. Mensen die dan in de bediening werken en nog vakantiegeld tegoed krijgen. De baas betaald dit dan niet uit. Je kan dan een rechtszaak beginnen, maar dat kost je 4000 euro en het kost een half jaar. En je vakantiegeld was 3000.

    Covid regels mogen niet, grondwettelijk gezien. Maar 78 procent van de Nederlanders staat erachter, dus dan gebeurt het toch. Dat is dan eigenlijk gewoon mobrule, die het recht vertrapt.

    Mijn ouders vinden mijn denkbeelden ‘een beetje cynisch’

  3. Trouwens….

    Ik moet wel eerlijk zijn. In mijn geval had ik een beter rechtsbijstand ding moeten afsluiten. Aan de andere kant, zo’n proces duurt dan wel maanden en maanden en maanden en slokt al je tijd op.

    Toch komt het ook vaak voor, dat bazen hun arbeiders een poot uitdraaien, omdat ze ermee wegkomen. Of grote bedrijven die dat doen, omdat ze eindeloos veel geld hebben om rechtszaken te voeren en voor één persoon is dat slopend. Als je dus geld hebt, heb je een streepje voor. Een paar streepjes voor. Honderd streepjes voor. En in theorie zou het zo niet moeten zijn.

    Zoals het vakantiegeld, dat je dan niet terug krijgt, omdat ze weten dat je er geen zaak van maakt. Of dat het bedrijf je iets flikt, maar als je er een rechtszaak van maakt (die je sowieso wint) dan zullen ze je meteen ontslaan en je hebt het geld nodig. Of een huurbaas die je wat doet, maar ermee wegkomt, want er is woningnood en je hebt dat huis nodig en hij gooit je eruit, als je er een zaak van maakt. Of erger (Het is tegenwoordig vaak geboefte). Etc, etc, etc.

  4. tja..vertrouwen hebben, waarom zouden ze u voorliegen..snap je! zelfverstandig worden…..

  5. 1 ding gemeen
    hoe meer ontkenners des te beter
    kort samengevat
    meer = beter ?

  6. love it; deze mist rond aerosolen;
    overigens het komt er weer aan, gisteren voor het eerst weer, n.l. mist en aerosolen;
    love it
    iemand voor dit laatste nog een opmerking en of of aanmerking?
    love it

  7. Concreet is er één vraag, bestaat Coronavirus? Zoja “bewijs” s.v.p.

  8. Wie houd op de universiteit de regie over handelen van de opgeleiden?
    Vraag me soms sterk af, want er wordt flink op los geblunderd!
    Verantwoording kennen ze waarschijnlijk niet, want dan wordt je naar andere instanties doorgestuurd.

  9. Wat voor discussie en bewijsvoering gaan wij mee te maken krijgen als Pinokkio en dat Cocaïnehoofd in de winter besluiten tot vaccinatieplicht? Want “er gaan mensen dood”. Elke dag…

    Mocht er nog een rechter in Den Haag te vinden zijn die niet corrupt is, welke argumenten voor je dan aan voor weigering om je te laten inspuiten met het verdienmodel van de VVD?

    Zoals “Jhon” zegt: waar is het bewijs van het bestaan van het virus?

    Het evenement waar ik laatst was en waar iedereen de coronaregels ‘in principe’ opvolgde (niet dus), had een “spreader event” kunnen zijn. Bij mijn weten is er niemand ziek geworden. Ik zal het nog eens dubbel checken.

  10. “If you tell a lie big enough and keep repeating it, people will eventually come to believe it.”

    – Joseph Goebbels, minister van voorlichting en propaganda

Comments are closed.