De Andere Krant Datum: 26 juli 2022 Mens en Macht Karel Beckman
441 jaar geleden, op 26 juli 1581, verklaarden de Nederlandse Provinciën dat zij niet ­langer onderdanen wilden zijn van de Spaanse vorst. Vandaag de dag zijn er steeds meer mensen die vinden dat we opnieuw de overheersing van de machthebbers van ons af moeten werpen. Drie libertariërs publiceren op 26 juli 2022 een nieuw boek, het Libertarische Sociaal Contract, waarin zij mensen oproepen hun zelfbeschikkingsrecht te claimen en de dwang van de staat te verwerpen. “Met dezelfde argumenten als waarmee de Nederlandse Provinciën de koning van Spanje afzwoeren, kunnen wij ons distantiëren van de claim dat er automatisch een sociaal contract met de staat zou bestaan dat mensen tot onderdanigheid aan de overheid zou verplichten.”
Een nieuw ‘sociaal contract’ en een nieuwe grondwet – dat is het ambitieuze project dat Edwin Delsing, Henk van Ekelenburg en ‘Ratio’ presenteren in Het Libertarische Sociaal Contract, waarin zij uiteenzetten wat het libertarisme inhoudt en hoe het zou kunnen leiden naar vreedzame en vrije samenlevingen. Anders dan in de VS is het libertarisme in Nederland een relatief onbekende politieke stroming. Het is geworteld in de filosofische tradities van natuurrecht en zelfbeschikkingsrecht, en is verwant aan zowel liberalisme als anarchisme. Libertarisme wordt ook wel ‘rechts anarchisme’ genoemd omdat het – anders dan het ‘linkse anarchisme’ – eigendomsrechten erkent. Volgens het libertarisme ligt de soevereiniteit bij de “individuele mondige mens. Die denkt en handelt naar eigen waarden, staat in zijn eigen recht”, zo schrijven de drie auteurs. Wij spraken met twee van hen, Edwin Delsing, een 62-jarige architect en eindredacteur van de nieuwsbrief Libertair Perspectief, en Ratio, redacteur van de bekendste Nederlandse libertarische website De Vrijspreker, die anoniem wil blijven.
Wat is het idee achter het Libertarische Sociaal Contract dat jullie voorstellen?
De macht van de overheid neemt hand over hand toe. Al onze vrijheid dreigt te verdwijnen. Maar de wortels van de staatsdwang gaan veel verder terug. Ze grijpen terug op het Sociaal Contract van Rousseau, waarin het individu ondergeschikt wordt gemaakt aan het collectief. Pieter Omtzigt kwam vorig jaar met zijn boek Een nieuw sociaal contract. Het is niet meer dan een poging het huidige collectivistische systeem door te laten hobbelen. Wij willen geen efficiënter collectivisme. We willen vrijheid.
Jullie Sociaal Contract houdt in dat je als individu je zelfbeschikkingsrecht claimt. Is dat eigenlijk niet een soort eed?
Zo zou je het kunnen zien. Maar je claimt niet alleen je zelfbeschikkingsrecht, je erkent daarmee ook het zelfbeschikkingsrecht van elk ander mens. Je verklaart dat je vreedzaam met andere mensen wilt samenleven, geen agressie zult initiëren en respect zult hebben voor elkaars eigendom. In die zin is het een echt contract met je medemensen.
Jullie presenteren ook een Grondwet gebaseerd op libertarische beginselen. Wat is er mis met onze huidige Grondwet?
Als je hem leest zul je zien dat ieder artikel waarin klassieke grondrechten worden genoemd, gepaard gaat met een uitzonderingsclausule. Ieder recht kan door wetgeving worden opgeschort of ongedaan gemaakt. Artikel 11 van de Grondwet stelt bijvoorbeeld dat iedereen recht heeft op onaantastbaarheid van zijn lichaam, maar “behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen”. Dat is terug te voeren op het principe van Rousseau, die stelde dat de soevereiniteit ondeelbaar is en dat het volk zich organiseert via het representatieve systeem. Daar staat niets boven, ook geen constitutioneel hof.
IEDER GRONDRECHT KAN WORDEN GEANNULEERD DOOR EEN SIMPELE PARLEMENTAIRE MEERDERHEID
Ieder grondrecht kan dus worden geannuleerd door een parlementaire meerderheid. Zo geeft het representatieve systeem macht aan een paar mensen die zich goed hebben georganiseerd. Het individu staat heel erg zwak.
Veel tegenstanders van de coronamaatregelen voeren aan dat deze ongrondwettelijk waren en dat het probleem in Nederland is dat wetten niet aan de grondwet mogen worden getoetst. Jullie zien dat niet als het het enige probleem?
Dat klopt. Het is waar dat onze grondwet nooit heeft gefunctioneerd als echte grondwet. Hij staat niet boven het parlement en is dus ook collectivistisch. Dat zie je terug in alle ‘positieve’ rechten, zoals dat op onderwijs en bijstand, en aan de taken van de overheid, zoals spreiding van welvaart en bevordering van volksgezondheid. Dit zijn ­special interest-wetten die inkomens- en vermogensoverhevelingen rechtvaardigen en in tegenspraak zijn met negatieve grondrechten voor de wet.
Hoe ziet jullie grondwet eruit?
Die heeft maar acht artikelen. Het belangrijkste principe is dat de samenleving zich formeert door vrijwillige verbindingen tussen mondige mensen. Die besluiten ook zelf hoe ze zich willen laten vertegenwoordigen in bestuurlijke organen. Alle besluitvorming moet gebaseerd zijn op consensus. Niemand mag geweld initiëren, maar ieder mens heeft het recht op zelfverdediging.
Wat als er een klein groepje ontstaat dat enorme rijkdom weet te verwerven en daarmee zijn macht aan de rest kan opleggen?
Dat gebeurt nu ook al en ze kunnen nu bovendien gebruik maken van de macht van de staat. Zo ontstaat er een multiplier van de macht. In een libertarische samenleving kunnen de rijken de macht van de overheid niet misbruiken om nog rijker te worden. Verder zullen mensen zelf verantwoordelijkheid moeten nemen voor de inrichting van de maatschappij. Vrijheid is geen utopie.
Pleiten jullie voor omverwerping van de bestaande orde?
Dat zou heel gevaarlijk zijn. Wij willen bestuurlijke concurrentie inbouwen. Dat moet ertoe leiden dat de overheid zichzelf in stukjes gaat delen. Zo gaan we stap voor stap naar een samenleving die veel meer lokaal is opgebouwd. Waar de zorg niet meer wordt bestuurd door dezelfde organisatie als het militaire apparaat! We hebben nu één apparaat dat denkt alles te kunnen besturen. Ik weet niet waar ze het gore lef vandaan halen. We vragen ook om opt-outs. We willen niet heel Nederland libertarisch maken. We willen de ruimte hebben, zodat iedereen zelf invulling kan geven aan zijn leven.
De parallelle samenleving?
Daar sluiten wij heel goed bij aan ja. Je kunt denken aan een samenleving waarin je op 18-jarige leeftijd meerdere contracten ondertekent. Nu is het zo dat je zodra je geboren wordt, de plicht krijgt opgelegd de staatsschuld mee te helpen aflossen en aan alle wetten te voldoen, terwijl je daar nooit voor hebt getekend.
Bob de Wit van Society 4.0 heeft voorgesteld 26 juli uit te roepen tot de Dag van de Vrijheid.
Een heel goed idee. Het is tijd dat de slaven opstaan en zeggen: wij zijn vrije mensen. Dan moeten we het zelf gaan doen. Dat is de volgende emancipatiestap.
Het Libertarische Sociaal Contract biedt een ‘contract’ dat lezers kunnen invullen en een voorstel voor een nieuwe Grondwet, inzicht in wat het libertarisme inhoudt, welke stromingen er zijn (agorisme, anarchisme, geolibertarisme, anarchokapitalisme, enz.) plus essays over actuele onderwerpen, zoals de monarchie, het burgerlijk huwelijk, drugs, racisme, geld, het milieu, de Paus, het World Economic Forum en de EU. De inhoud is tot stand gekomen na consultatie met een 32-koppige werkgroep van de Libertaire Partij (LP) onder redactie van Edwin Delsing, Henk Ekelenburg en Ratio. De Libertaire (voorheen Libertarische) Partij doet sinds jaar en dag (zonder veel succes) mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. Het boek is te koop via de website van de LP. www.stemlp.nl/sociaalcontract.

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

17 REACTIES

  1. De mate van ‘vrijheid’ wordt bepaald op basis van wetgeving. Op zich al dubieus.
    De kinderen worden grootgebracht in een systeem dat mensen klein houdt.

  2. De EU gedraagt zich net als de vroegere kerk van Rome. Gehoorzamen en in de pas lopen. Vroeger had men de Inquisitie, tegenwoordig de groene Kmer die hersenspoelt en elk ongewenst geluid de kop indrukt via de media.
    Vrijheid van meningsuiting bestaat ook in ons land en de EU niet, net als vroeger in de middeleeuwen. Alleen het geloof is anders.

  3. een inlegvel zo gek nog niet?
    op dit inlegvel bij het “Plakkaat van Verlatinghe” moet dan staan incl. de USA.
    en dan is het voor velen niet meer zo vanzelf sprekend!

  4. Dat gebeurt nu ook al en ze kunnen nu bovendien gebruik maken van de macht van de staat. Zo ontstaat er een multiplier van de macht. In een libertarische samenleving kunnen de rijken de macht van de overheid niet misbruiken om nog rijker te worden. Verder zullen mensen zelf verantwoordelijkheid moeten nemen voor de inrichting van de maatschappij. Vrijheid is geen utopie.

    Dat gebeurt nu ook al, vind ik niet echt een super goed antwoord. Gaat het niet mis? Ja, maar dat maakt niet uit, want het gaat nu ook mis. Haha

    Kapitalisme, heeft nooit bestaan zonder staat. Benjamin Tucker heeft het over de vier staatsmonopolies, die kapitalisme mogelijk maken. Geld, land, tarieven, patenten. We kennen ze. Anarcho kapitalisme, klinkt een beetje als : een niet racistische racist. De term klopt niet. Iets dat sommige ancaps nu ook toegeven en zij noemen zichzelf nu : anarchist. Wat mij betreft, een logische tactiek.

    Carson beschrijft, hoe ook de zogenaamde liberale ‘laissez faire’ wereld, geheel gestut werd door staatsinterventie. Zowel liberalen als socialisten praten hier graag overheen.

    Een staatsloze markt, is geen kapitalisme. Ik weet niet wat dat wel is, maar het zou er compleet anders uitzien dan wat we nu hebben. Markets not capitalism, zoals het boek heet, van Chartier en consorten. Markten kunnen wel zonder de staat bestaan. Maar zodra je extreme kapitaal accumulatie wilt, moet je een staat hebben die dit bestendigd. Een staat die je falende banken red. Een staat die vastgoed (gratis) beschermd. Een staat die alternatieve currencies de kop in drukt. Een staat die je kinderen op school hersenspoelt, zodat ze goede ‘consumenten’ en ‘producenten’ worden, voor ‘de arbeidsmarkt’

    Anyway….

    Ik zeg dit alles niet om Beckman af te kraken. Het zijn nuanceverschillen, maar wel belangrijke nuances.

    Wat denk ik wel een goede strategie is, is om dit libertarische project in de praktijk te brengen. Er is in Nederland zo’n libertarisch dorp, toch? In de vorige eeuw deed men dit ook. Voornamelijk Franse individualistische anarchisten, startte communes, om zich geheel van ‘de samenleving’ af te schermen. Anarchisme is sowieso een Frans ding, maar dat is een ander verhaal.

    Een dorp, waar men dit libertarische contract vorm gaat geven, dat vind ik wel een goed idee. Ik wil sowieso weleens dat libertarische dorp bezoeken, in Nederland

    Jullie gaan mij daar weleens ontmoeten, denk ik

    • Voor de zoveelste keer: dit is socialistische onzin!

      Zelfbeschikkingsrecht kan niet bestaan zonder eigendomsrecht. Linkse anarchisten zijn idioten. Als je geen eigenaar bent van je eigen lichaam en geest en van de producten die je daarmee hebt voortgebracht, ben je niets anders als een slaaf.

      Extreme verschillen in bezit en macht ontstaan vanzelf in iedere markt waarin mensen dat wat zij geproduceerd hebben in vrijheid kunnen uitwisselen. Immers, 1% van de mensen zijn extreem veel intelligenter en capabeler dan de rest. Zij zullen hun capaciteiten beter kunnen benutten dan de rest.

      Dat is volstrekt eerlijk als hun interactie met de rest geheel vrijwillig is. In zo’n vrije markt worden alle partijen daar beter van, anders zouden ze het niet doen. Degenen die dit het slimste en beste aanpakken gaan er het meest op vooruit. Dat is de essentie van kapitalisme. De besten komen bovendrijven.

      Met een overheid en het daaruit voortkomende corporatisme waarin bedrijven en lobbyclubs de overheidsmacht inzetten om er zelf beter van te worden, heeft het helemaal niets te maken. Stop met dit eeuwige geframe!
      ___________

      “The power which a multiple millionaire, who may be my neighbour and perhaps my employer, has over me is very much less than that which the smallest functionaire possesses who wields the coercive power of the state, and on whose discretion it depends whether and how I am to be allowed to live or to work.”

      ~ Friedrich Hayek in The Road to Serfdom

    • Beste Peter

      Als je geen eigenaar bent van je eigen lichaam en geest en van de producten die je daarmee hebt voortgebracht, ben je niets anders dan een slaaf.

      Ohh, maar daar ben ik ook niet tegen hoor. Ik ben geen anarcho communist, die wage labour wilt ‘verbieden’. Ik zou dat namelijk nogal onanarchistisch/archistisch vinden, om iemand te vertellen dat hij/zij niet voor een ander mag werken.

      Wel kunnen we ons afvragen, in hoeverre is wage labour in deze situatie, die we nu hebben, een keuze?

      Immers, 1% van de mensen zijn extreem veel intelligenter en capabeler dan de rest. Zij zullen hun capaciteiten beter kunnen benutten dan de rest.

      Ohh, maar dat is niet helemaal waar natuurlijk. Ik ken mensen die nogal rijk zijn én best wel dom. Ze zijn rijk, omdat ze kapitaal ERFDE. Het erven, maakt dat kapitalisme niet meritocratisch is.

      Ik ken ook mensen die zeer slim zijn, maar toch niet rijk. Ze gebruiken hun intelligentie niet om er geld mee binnen te harken. Ze zijn tevreden met een minimum.

      Het idee dat het genie in kapitalisme per se komt bovendrijven, vind ik een aanname. Uiteindelijk is kapitalisme niets meer dan een manier waarop schaarse goederen verdeeld worden. Met genialiteit heeft het niets te maken. Einstein, Kant en Picasso, waren geen ‘entrepreneurs’. Een kapitalist die stofzuigers verkoopt, zal dat vast goed doen. Maar hij/zij is niet ‘geniaal/baanbrekend’ daarmee.

      Dat is de essentie van kapitalisme. De besten komen bovendrijven.

      Lees het boek genaamd : studies in mutualists political economy, van Kevin Carson. Hier legt hij uit hoe kapitalisme feitelijk, historisch gezien zich ontwikkelde. Dat boek is een aanrader, voor jullie allemaal. Carson is ook anarchist, is ook voor de markt. Maar, vanuit een compleet andere invalshoek. Hij vind hetzelfde als jullie, maar toch ook niet.

      De besten kwamen niet bovendrijven. De ‘beste’ gebruikte de staat, om een nieuwe vorm van geïndustrialiseerd kapitalisme mogelijk te maken. En, sindsdien hebben we nooit iets anders gehad, dan een staats kapitalisme. En binnen dat staatskapitalisme, wel vormen van verzet, directe actie, organisatie, obt out etc.

      Dit zijn vrij complexe discussies. Echt ‘boos’ hierover worden, heeft dus niet zoveel zin.

    • “Dat gebeurt nu ook al, vind ik niet echt een super goed antwoord. Gaat het niet mis? Ja, maar dat maakt niet uit, want het gaat nu ook mis. Haha”

      Nee, het antwoord legt niet uit wat je als tegenstander van vrijheid wil horen, namelijk dat wat hier door de schrijvers voorgestaan wordt “perfect” zou zijn. Dat wordt nooit en nergens beweerd.
      Bovendien is het doel van dit antwoord het aantonen van de selectiviteit en huichelarij van critici die wel een soort “perfectie” van libertariers en (rechts)anarchisten verwachten terwijl dat wat zij bekritiseren gewoon nog meer van toepassing is op het huidige systeem dat zij idealiseren.

      “Kapitalisme, heeft nooit bestaan zonder staat.”

      Dat ligt eraan wat je met dat woord bedoelt. Velen bedoelen er slechts mee “de vrije markt.” Het op vrijwillige basis uitwisselen van waarden tussen 2 of meerdere partijen, zonder inmengingen van andere partijen door middel van dwang. Een beetje logica is meer dan genoeg om te weten dat je hier geen staat voor nodig hebt. Als je met ‘kapitalisme’ bedoelt, de multinationals, corporaties, gevestigde belangen, en ga zo maar door die de overheid voor hun karretje spannen om er zelf beter van te worden, door speciale reguleringen, beperkingen van toegang tot de markt, licenties, lobbies, subsidies, bailouts en ga zo maar door, dan zal geen libertarier of (rechts) anarchist het met je oneens zijn.
      Alle speciale beschermingen voor de laatst genoemde soort “kapitalisten” dienen onmiddellijk te vervallen.

      “Carson beschrijft, hoe ook de zogenaamde liberale ‘laissez faire’ wereld, geheel gestut werd door staatsinterventie. Zowel liberalen als socialisten praten hier graag overheen.”

      Prima. Als je zo graag gelooft, dan zul je geen probleem moeten hebben met een extreem kleine of zelfs afwezige staat, en totaal vrijwillige handelingen tussen 2 of meerdere partijen, waarbij eigendomsrecht bestaat. Daarbij is overigens dus ook het “erven” van vrij en eerlijk verkregen eigendom totaal legitiem.

      “Een staatsloze markt, is geen kapitalisme. Ik weet niet wat dat wel is, maar het zou er compleet anders uitzien dan wat we nu hebben. Markets not capitalism, zoals het boek heet, van Chartier en consorten. Markten kunnen wel zonder de staat bestaan. Maar zodra je extreme kapitaal accumulatie wilt, moet je een staat hebben die dit bestendigd. Een staat die je falende banken red. Een staat die vastgoed (gratis) beschermd. Een staat die alternatieve currencies de kop in drukt. Een staat die je kinderen op school hersenspoelt, zodat ze goede ‘consumenten’ en ‘producenten’ worden, voor ‘de arbeidsmarkt’”

      Je legt hier gewoon uit wat ‘AnCaps’ ook willen. Het heeft geen zin te zaniken over woorden, als je weet dat de definitie gewoon op hetzelfde neerkomt.

      “Er is in Nederland zo’n libertarisch dorp, toch?”

      Dat is duidelijk onzin. Om heel heldere redenen. Als ze iets voor elkaar kunnen krijgen is dat omdat de staat het toelaat. Niet omdat ze ondanks de staat gewoon doen wat ze willen. Het is een beetje hetzelfde als stellen dat je “recht op persoonlijk bezit” hebt, terwijl je – vooral nu – kan zien dat dit “recht” niets betekent als de overheid besluit je persoonlijk bezit af te pakken.

      Echte vrijheid is niet de “vrijheid die de staat je geeft.”

  7. De boekpresentatie was gisteren. Een mooie bijeenkomst. Blij dat ik er bij mocht zijn! Het lijkt me goed dat we dit werk actief gaan lezen en bespreken met z’n allen, zodat het niet alleen bij papier blijft.

  8. Over Amerika ben ik optimistisch, want daar hebben ze tenminste nog een echte geschiedenis en een daarbij horende grondwet.

    Nederland heeft, in ieder geval al eeuwen, voornamelijk een geschiedenis als door en door collectivistisch, overheidsaanbiddend, en passief land van vooral afgunstige schapen.
    Zij die nu helemaal klaar zijn met het huidige kabinet, zouden straks met dezelfde domheid een ander kabinet omarmen, die hetzelfde doet maar dan bij het andere deel van het land. Collectivistisch rechts dat stuivertje wisselt met collectivistisch links.

    Zelfs de zogenaamde “Libertaire Partij” is collectivistisch, met hun socialistische “negatieve inkomstenbelasting” onzin.
    https://stemlp.nl/standpunten/negatieve-inkomstenbelasting/

  9. Wat zal ik zeggen:

    “De Staat is, en is altijd geweest, de grote alleenstaande vijand van het menselijk ras, zijn vrijheid, geluk en vooruitgang.”

  10. Machthebbers spreken vooral over democratie als ze het over de dictatuur van de meerderheid hebben. Democratie is heel iets ander dan >50% voor.
    Bij echte democratie houd je ook rekening met de <50% burgers die tegen zijn, maar dat is voor onze machthebbers teveel gevraagd.
    Dus moeten ze er maar rekening mee houden dat dat percentage <50% zich genegeerd voelt, in opstand komt en actie gaat voeren. Binnen de regels actie voeren leidt nergens toe omdat je stelselmatig genegeerd wordt. Pas als de overheid er echt last van heeft heb je een kans dat ze je serieus nemen.

    • Dat is de Constitutionele Republiek, waar de grondwet de rechten van het individu/de minderheid beschermd tegen het collectief/de meerderheid

  11. Het is een matige troost.
    Ben niet de enige die bestolen uitkomt?

Comments are closed.