Microkrediet, goed voor sommigen

1. Goed stuk, zouden alle Nederlanders moeten lezen.
   -Prinses Maxikrediet- http://www.hpdetijd.nl

2. Heel goed dat dit hier blootgelegd wordt.

3. Ik ben het oneens met het artikel. De reden dat commerciële banken geen leningen aan armen verstrekken is dat deze armen geen onderpand kunnen verstrekken.

   Microkrediet maakt op een slimme manier gebruik van onderpand waar armen wél over beschikken, namelijk hun sociale netwerk. Doordat de hele groep aansprakelijk wordt gesteld als een lener niet betaalt, zal deze zijn of haar uiterste best doen terug te betalen.

   Het blijkt dat als de sociale positie van een lener erg sterk is, de terugbetaling van leningen drastisch terugloopt. Dit is precies wat bijvoorbeeld in China gebeurt: alle staatsbanken wankelen op de rand van het faillisement omdat grote, ongedekte leningen aan vriendjes van partijbonzen zijn verstrekt.
   Uit Nepal ken ik voorbeelden van mensen die blind werden doordat ze onvoldoende groenten aten, dit terwijl ze alle geld opzij legden voor hun huis.

4. [3] Voor een zakelijke lening is het bedrijf zelf het onderpand. Als iemand een "million dollar idea" heeft, zullen banken hier zeker in willen investeren.

   De boodschap van het artikel is dat microkrediet in praktijk niet lijkt te werken zoals men dat beweert. Het is subsidie in een zakelijk jasje.

5. “Het klinkt allemaal iets te mooi om waar te zijn, want als het verschaffen van microkrediet winstgevend is, waarom zijn de "traditionele" banken er dan nooit mee begonnen?”

   Ten eerste vanwege het ouderwetse idee dat de armen geen onderpand hebben en dat de lening dus niet terugbetaald kan worden als er iets mis gaat. Wat ik begrepen heb is dat zeker in de derde wereld de kans juist groter is dat de lening terugbetaald wordt ten opzichte van de hele rijken die lenen.
   Ten tweede zijn de meeste banken in de derde wereld niet winstgevend en worden ze steeds gesteund door de overheid als ze weer bijna failliet gaan.
   Een simplistisch voorbeeld: Een bank geeft een heel grote lening aan een vriendje voor een kantoorgebouw zeg 10.000.000$. Dat vriendje bouwt voor 5.000.000$ en sluist de andere helft weg. Kan het vervolgens niet verkopen en gaat failliet. De bank verkoopt het gebouw voor 4.000.000$ en verliest 6.000.000$. Herhaal dit meerdere malen en op verschillende manieren en de bank gaat bijna failliet ware het niet dat de overheid de bank uit de brand helpt door een lening of een gift. De overheid leent dit soms weer van de wereldbank. Ondertussen probeert iedereen in dit proces zoveel mogelijk in eigen zak te steken en zijn maar weinigen geïnteresseerd in de winstgevendheid van de bank laat staan in de armen.
   Hetzelfde gebeurd met ontwikkelingsprojecten vaak gefinancierd door het buitenland. Het meeste geld beland bij de overheid en vriendjes van de overheid. Als er dan al geld terecht komt bij projecten ter ontwikkeling van de armen wordt het gestopt in zaken waar die geen behoefte aan hebben en komt er niets van terecht. Zoals een waterpomp die na en half jaar kapot is en niemand kan repareren.
   “Hebben deze bankiers collectief een hekel aan arme mensen en zijn ze daarom bereid winst mis te lopen?”

   Ik zie het als twee aparte economieën. Het is niet zozeer dat men een hekel heeft aan de armen hoewel er waarschijnlijk wel meestal op neer gekeken wordt, de armen bestaan simpelweg niet economisch gezien. Alleen de toplaag kan opereren binnen een kapitalistisch systeem hoewel corrupt en bureaucratisch. Dit is de belangrijkste reden dat bepaalde ontwikkelingslanden arm blijven. De gewone man kan geen legaal bedrijf beginnen vanwege de regelgeving, geen legaal eigendom hebben vanwege een totaal afwezig praktisch eigendomsrecht ( behalve als je genoeg geld hebt om de bureaucratie te ontwijken) en kan dus zeker geen lening afsluiten. Kortom de gewone (arme) man bestaat niet voor de banken en kan niet het systeem binnendringen.

   “Dat lijkt niet waarschijnlijk, het enige wat bankiers collectief gemeen hebben is juist winstbejag.”

   Ja, maar niet zoals jij denkt.

   “De Grameen Bank geeft al sinds 1976 het voorbeeld, dus de bankiers zullen zeker bekend zijn met het fenomeen. Dat doet vermoeden dat microkrediet voor commerciële banken helemaal niet winstgevend is.”

   De bankensector is wereldwijd Eén van de meest overgereguleerde sectoren. Als libertariër denk ik dat veel van de economische problemen in zowel de eerste als de derde wereld hier mee samenhangen. Te denken dat de banken onafhankelijk zijn en concurreren in een vrije ongereguleerde markt is meer dan naïef.
   Simpel gezegd, een lening geven zodat iemand een koe kon kopen mocht dus niet. De Grameen bank heeft daar lange tijd tegen moeten vechten en te mogen lenen van de nationale bank iets wat voor elk ander project heel relatief makkelijk kon. Pas sinds kort door hun al dan niet gefakete succes zijn ze bekend en wordt hun voorbeeld gevolgd. In 1976 wist niemand van dit kleine bankje en of ze succesvol zouden worden en als men het al wou was het zeer moeilijk om hun voorbeeld te volgen.

   ZIE VOOR REST VOLGENDE REACTIE.

6. “Inderdaad blijkt het succesverhaal van Grameen Bank niet te kloppen. Jeffrey Tucker van Mises.org schrijft dat Muhammad Yunus flink gesubsidieerd wordt door de VN, de Bengalese regering en talloze internationale liefdadigheidsinstellingen. Ook is hij gevrijwaard van belastingen die zijn concurrenten wel moeten betalen, en leent hij van verschillende regeringen geld tegen een zeer lage rente.”

   Nogmaals het idee van onafhankelijke banken in de derde wereld is een illusie. Maar misschien heb ik het mis en weet jij mij enkele succesverhalen te vertellen van banken die geen overheidssteun kregen of bevoordeeld werden.

   “De Grameen Bank hoeft in tegenstelling tot andere Bengalese banken haar jaarcijfers niet te publiceren. Verschillende bronnen zeggen dat hiermee verbloemd wordt dat de terugbetaling van de leningen problematisch is. Een vierde van het verstrekte microkrediet zou voor consumptie gebruikt zijn in plaats van investeringen. Zonder subsidies zou de bank tussen 1985 en 1996 34 miljoen dollar verlies hebben geleden.”

   Dit klinkt ernstig maar nog niet overtuigend. Hoe doet de bank het vergeleken met andere banken in Bangladesh? Als het al waar is, is het erg dat een vierde van de lening voor consumptie wordt gebruikt? Waarom de periode 1985/1996?

   “Dus het zakelijk argument voor microkrediet staat op losse schroeven. Laten we overstappen op idealisme, want armoedebestrijding mag toch wel wat centen kosten omdat het een Hoger Doel is? Een gebrek aan idealisme kan de microkrediet-verstrekkers niet verweten worden, maar of dat ook ethisch is? Bij de kredietverschaffing hoort vaak een zeer specifiek eisenpakket.”

   Elke bank die wil overleven heeft een eisenpakket voor kredietverschaffing

   “Zo is er een uitgesproken voorkeur voor vrouwen als leners, om de emancipatie te bevorderen.”

   Ideaal gezien is een bank een onafhankelijke privé instelling en mag dus discrimineren wat mij betreft. De reden dat Grameen een voorkeur heeft voor vrouwen heeft of had niets te maken met emancipatie maar is simpelweg omdat dan de kans dat de lening terugbetaald wordt groter is.

   “Leningen worden vaak alleen verstrekt aan groepen mensen, zogenaamde "solidariteitsgroepen". De hele groep is gelijk verantwoordelijk voor het terugbetalen van de schuld. De leners wordt verplicht "collectief deel te nemen aan sociale activiteiten", "groenten te verbouwen, hier veel van eten en het overschot verkopen" en "in te grijpen om de orde te herstellen bij een ordeverstoring in een gemeenschap".”

   Ik vermoed dat al deze zaken ook zijn om de kans dat de lening terug betaald wordt te vergroten en lijken mij geen onredelijke eisen, bovendien is het dus niet altijd een eis maar hangt het waarschijnlijk van omstandigheden af. Vergeet niet niemand wordt gedwongen, je kunt ook niet lenen.

   ZIE VOOR REST VOLGENDE REACTIE.

7. “Kortom, als er al sprake is van ambitieuze ondernemers, “

   De echt armen zijn allemaal uit noodzaak ondernemers hoewel niet legaal natuurlijk. Hun ambitie is overleven en een fatsoenlijk bestaan, ambitieuzer kan bijna niet.

   “dan worden ze middels het eisenpakket gekortwiekt en verplicht om op communistische wijze hun leven te leiden. De nobelprijs voor vrede is dit jaar naar een man gegaan die, gesteund door overheden en liefdadigheidsinstanties, arme mensen het socialisme door de strot probeert te duwen.”

   Dus alles wat in een gemeenschap gebeurt is socialisme? Ik ben het niet met je eens, ik vind het microkrediet Eén van de weinige niet socialistische misschien wel libertarische ontwikkelingen in de derde wereld, omdat de armen eindelijk een beetje in het kapitalistische systeem betrokken worden.

   “Zijn de armen dan wel minder arm geworden door dit programma? Niet echt,”

   Op welke bron baseer je deze conclusie? Of is het een aanname omdat je denkt dat microkrediet nooit kan werken?

   “ een groot deel heeft er een extra probleem erbij, namelijk een schuld met fikse rente”

   Dat is een grote vooruitgang ten opzichte van wat vaak het geval is namelijk een lokale lening over de periode van een dag of een week met een woekerrente van 100% om een werktuig te lenen waarmee men net genoeg verdiend om de lening af te betalen en wat te eten maar nooit genoeg om het werktuig te kopen.

   “ en gedeelde verantwoordelijkheid voor andermans schulden.”

   Die gedeelde verantwoordelijkheid is dus om te zorgen dat de lening ook terugbetaald wordt.

   “Bovendien wordt de lokale markt gefrustreerd door de arbitraire eisen om aan een lening te kunnen komen.”

   De eisen zijn alles behalve arbitrair.
   De lokale markt is anarchistisch tot op een niveau dat zelfs de meeste libertariers het niet leuk meer vinden, geen fatsoenlijk contractrecht, geen functionerend eigendomsrecht. Alle basisvoorwaarden voor een fatsoenlijk opererend kapitalisme worden door de bureaucratische overheid onmogelijk gemaakt. Als er een vrije markt van leningverstrekkers zou bestaan, zouden die dan niet al, voor de Grameen, leningen tegen redelijke rentes verstrekken aan de armen overal ter wereld? Als die eisen zo arbitrair zijn zou er dan niet een concurrent komen die ook een lening verstrekt tegen de zelfde rente maar zonder die eisen?

   “ De enigen die er financieel op vooruit zijn gegaan, zijn Muhammad Yunus en andere microkredietverstrekkers. Zij zitten nu op een berg van uw belastinggeld, mét een prijsje.”

   Ze lijden verlies maar Yumus zit op een berg geld? Leg uit, gebruikt hij soms een van die methodes die andere verliesgevende ondernemers en bankiers in samenwerking met overheidsfunctionarissen gebruiken?

   Al met al vind ik microkrediet een geweldig idee maar we moeten zeker in de gaten houden dat we geen subsidies gaan verschaffen om gaten te vullen als de bank verlies maakt want dat zou wel eens in de zakken van de kredietverleners terecht kunnen komen en hun winstoogmerk verstoren. Echter geld verschaffen zodat de banken meer leningen kunnen geven, daar heb ik geen problemen mee.

8. Mmm ik heb het Tucker artikel ook gelezen en dat heeft me in ieder geval overtuigd dat ik me wat meer in dit onderwerp moet verdiepen.
   Ik vond vooral dit interresant:

   And why would economists — and sophisticated free market economists, of all fall for the line that more debt can somehow save the world? More much sensible is Vijay Mahajan, the chief of Basix, who reports to the Guardian that Grameen’s tactics suffer from five fatal assumptions.
   • First is the idea that poor should be self-employed rather than work for wages. That is contrary to the whole history of successful economic development.
   • Second is the idea that loans are the main financial service needed by the poor, whereas they really need savings and insurance.
   • Third is the idea that credit is what builds enterprise, whereas the truth is that entrepreneurship and management are more important.
   • Fourth is the idea that the non-poor don’t need credit, whereas the truth is revealed in market-based banking: higher incomes can handle higher debt.
   • Fifth is the idea that microcredit institutions can become self-sustaining, whereas all experience shows that new enterprises in poor areas that are built on credit alone rarely emerge from dependency.

9. Mijn ervaring is dat in Aziatische landen het een groot probleem is leners te doen inzien dat zij verstrekte credieten niet moeten opeten.
   Zowel in Indonesie als in de Philippijnen en vermoedelijk ook in andere landen is door dit consumptief aanwenden van verstrekte leningen een groot aantal banken falliet gegaan.

10. Microkrediet is inderdaad geen wondermiddel zoals sommigen beweren, en natuurlijk mag het kritisch worden benaderd. Maar dan wel graag beter onderbouwd en niet zo eenzijdig zoals in dit artikel. Dat doet geen recht aan de vele goede voorbeelden die er ook zijn en daarmee heeft het artikel een erg hoog ‘over één kam’ gehalte. Er wordt bijvoorbeeld gedaan alsof de hele sector winstgevend moet zijn. Misschien is de microcrediet sector aan dit idee ook medeschuldig, omdat ze zelf te hoge verwachtingen wekt, maar goed. Veel instellingen zeggen in ieder geval hoogstens te streven naar kostendekkend zijn, en inderdaad lukt het maar 10% van de instellingen zelf de broek op te houden. Zeker in opstartfase zijn instellingen afhankelijk van ngo’s en instanties die hen subsidiëren. Maar wat is daar mis mee? Want de sociale doelstellingen zijn minstens zo belangrijk. En onderscheid hen ook met name van commerciele banken. Dat daarbij misschien wel diverse kernwaarden worden gebezigd is, zoals Grameen bank heeft, is op zich niet erg lijkt me, en om dat `socialisme door de strot duwen ` te noemen getuigt van weinig kennis van zaken. Daarbij klopt dat ook niet dat dat de enige reden is, want de impact op inkomen en eigenwaarde van de mensen is in veel gevallen bewezen aanwezig.

    En dat maakt het microkrediet een zinvolle aanvulling, en dus géén vervanging, van andere vormen van (economische) ontwikkeling. Wat de (niet gestaafde) bewering dat het de armoede `niet echt` zou doen afnemen nogal onlogisch maakt. Want waarom komen klanten dan steeds terug voor nieuwe, grotere leningen als het niks aan hun situatie zou veranderen, en waarom vertoont de sector al jaren groei? Kennelijk is het voor mensen toch rationeel om een lening te vragen. Ze worden door niemand gedwongen. Niet voor niets is de groeidoelstelling door de VN alweer bijgesteld tot een bijna verdubbeling van het aantal leners tot 192 miljoen in 2015. De sector zal daarom, zoals ook uit deze discussies blijkt, steeds meer in de picture komen, en dat is goed. Want misstanden moeten worden aangepakt en kwaliteit verbeterd. Dat gaat natuurlijk niet vanzelf en kost tijd. Maar al jaren worden er social performance onderzoeken gehouden, en er zijn ook internationale rating bureaus die microkredietinstellingen beoordelen. Dit verhoogt de transparantie.

    Ik zou me dus eerst wat meer verdiepen in de sector en wat meer diverse bronnen raadplegen voordat je dit soort eenzijdige oordelen geeft.

11. [10] Guido, bedankt voor je reactie.

    Kun je me misschien voorzien van de bronnen waar je zelf uit geput hebt? Want in mijn bronnen heb ik geen concrete cijfers kunnen vinden die het succes van microkrediet aantonen. Wel veel voorbeelden van specifieke gevallen van een arme boer die een koe of kruiwagen heeft kunnen aanschaffen, maar dan helaas niet met de gegevens over verder zakelijk succes.

    Sociale doelstellingen zie ik, als individualist, niet als een vanzelfsprekendheid. Bovendien wijst de praktijk uit dat subsidies op grote schaal meer kapotmaken dan goed doen. Dat microkredietverstrekkers gesubsidieerd moeten worden, impliceert dat het hele argument van "zakelijke gelijkwaardigheid" vervalt, en dat microkrediet niets anders is dan een nieuwe variant van liefdadigheid met andermans geld.

    De "kernwaarden" die bijvoorbeeld een Grameen bank hanteert, verstoren de natuurlijke marktwerking, doordat niet zondermeer aan de meest slimme ondernemer wordt geleend, maar aan de vrouw of de groentenboer die akkoord gaat met de verregaande sociale controle van de bank.

    Of het toenemend aantal leners rationeel handelt staat niet vast, velen zullen snel geld nodig hebben om te consumeren. In Nederland zijn de mensen die geld lenen voor een breedbeeld-tv zelden rationeel bezig.

    De groei van het aantal microkredietbanken kan net zo goed liggen aan de grote belangstelling en financiële steun vanuit de VN. Het heeft Muhammad Yunus geen windeieren gelegd. Ontwikkelingshulp is big business, maar wat heeft het tot nu toe structureel opgelost?

    In het algemeen snap ik niet waarom het zo sociaal is om met ontwikkelingshulp de mensen die het nét op eigen houtje kunnen redden te benadelen, terwijl middels hoge importheffingen de handelsbarrières worden gehandhaafd, geprotesteerd wordt tegen bedrijven die hun fabrieken in ontwikkelingslanden plaatsen, en men zich inzet om genetisch gemodificeerd voedsel te verbieden.

12. Jammer om te lezen dat de Grameen Bank inmiddels kennelijk aan het infuus van subdisies hangt (overigens grotendeels afkomstig van grote commerciele banken die hem mogelijk uit angst voor concurrentie en/of onbegrip en/of een in hun ogen negatieve business case geen geld wilden lenen). Zoals te lezen valt in zijn boek "Banker to the Poor" begon de Grameen Bank immers als privaat initiatief dat als kapitalistisch alternatief diende voor sociale zekerheid (die er in Bangladesh nauwelijks was en hierdoor nog steeds nauwelijks is). Hiervoor verdient Muhammad Yunus (geinspireerd door Milton Friedman´s negative income tax en Milton Friedman´s oplossing van de equity-premium puzzle) alle lof. De bijbehorende hoogst inefficiente en arbeidsintensieve manier van werken doet echter vermoeden dat het concept helaas geen lang leven beschoren is zonder subsidies. Ongeacht de kennelijk zeer lage kans op het niet terugbetalen van leningen door arme vrouwen (95% van het klantenbestand), want aan arme mannen leent hij om helder geformuleerde redenen hoogst zelden.

    Ben overigens erg benieuwd wat de bevindingen zijn over microverzekeringen, de laatste hype op dit gebied.

Comments are closed.