Waarschijnlijk het populairste argument tegen anarchie is geleverd door of leunt aan bij de theorieën van Thomas Hobbes.

Hij is van oordeel dat een samenleving slechts een ordentelijk samenwerkend geheel kan zijn op basis van de vrees voor een wettig kader van machten. Het vertrouwen tussen mensen is alleen gebaseerd op de wetenschap dat rechtsschendingen gesanctioneerd zullen worden.
In deze maakt Hobbes een aantal veronderstellingen tegelijk. In de eerste plaats gaat hij ervan uit dat er geen maatschappelijke samenwerking mogelijk is zonder recht. Voorts zegt hij dat er geen recht mogelijk is als het niet van een staat afkomstig is. En tot slot veronderstelt hij dat het recht alleen kan worden gehandhaafd door een geweldsmonopolie, dus een staat.

Maar elk van deze veronderstellingen zijn vals. Het is evident dat samenwerking best wel mogelijk is zonder dat er recht bestaat. De menselijke samenwerking is veel ouder dan het recht. Het handeldrijven is haast zo oud als de mensheid zelve, maar het concept recht bestond bij de oude Grieken nog niet eens. Denk ook maar aan de vele conflicten die worden opgelost zonder dat de partijen notie hebben van recht of rechten inroepen. Het is mogelijk dat zulks onvoldoende is voor het efficiënt ordenen van een complexe samenleving, maar het bewijst in ieder geval dat er enige vorm van samenwerking wel mogelijk is.

Ook de noodzaak van een macht voor het handhaven van het recht is onjuist. Als een van de vele voorbeelden die in deze kunnen worden aangehaald geldt het handelsrecht van de late middeleeuwen. Dit recht, dat overigens gewoonterechtelijk, als het ware door autogenese en zonder tussenkomst van enige staat is ontwikkeld, dit recht werd gehandhaafd door de dreiging met een boycott. Over een handelaar die een contract niet naleeft liet de rechtbank publiek een waarschuwing uitgaan waardoor de handelaar de facto van verder handeldrijven werd uitgesloten. Met geweld heeft dit niets van doen. Het is veeleer de vrijheid van niet handelen die hier speelt.

Voor de derde assumptie zag Hobbes geen enkel alternatief en dus gaf hij er ook geen argumentatie voor. Maar het is mogelijk om aan rechtshandhaving te doen zonder dat er een geweldsmonopolie bestaat. De Vrijspreker bulkt van de voorbeelden. Ierland en IJsland in de middeleeuwen waren respectievelijk staatloos en machteloos. In Ierland waren de tuaths een soort koninkrijken van vrijwillig zich verenigende landeigenaren. Er was geen centraal gezag, geen centraal georganiseerd en opgedrongen stelsel van rechtbanken of politie. En vooral belangrijk was dat de leden van een tuath kon afscheiden en aansluiten bij een concurrerende tuath, hetgeen ook frequent gebeurde. In IJsland was er wel een soort overheid, maar geen politie- of legermacht en er bestond een competitief stelsel van rechtbanken. En wat belangrijk is, deze landen waren in geen geval minder ontwikkeld of gewelddadiger of chaotischer dan de rest van Europa.

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

12 REACTIES

  2. Om iemand te boycotten, moet je wel weten wie je dan wel wil boycotten.
    Microsoft of Shell hebben veel in hun merknaam geinvesteerd en die opgeven zou enorme kapitaalvernietiging zijn, maar als een klein bedrijfje "Honesty Ltd." mij bedriegt en door mij (en anderen) geboycot wordt, dan begint het een week later opnieuw onder de naam "Integrity Ltd.". Beiden waren uiteraard in handen van een of andere schimmige Trust op Jersey of zo… Lastig he?

    Dus wat mij betreft, is een boycot ontoereikend. Handhaving van een recht vereist dan wel degelijk een sanctie (die op zich weer met geweld kan worden afgedwongen).
    Dat dit niet noodzakelijkerwijze door de overheid moet gebeuren, maar ook bv. door een stelsel van geprivatiseerde opsporingsdiensten, rechtbanken en gevangenissen, daar zijn we het wel over eens, denk ik.

  3. Deze discussie is al bezig sinds het ontstaan van de mensheid. Het is gewoon een natuurlijk recht dat wij niet kunnen leven zonder regels. Zelfs in een regelloze samenleving zullen er regels zijn en anders zullen zij zich wel vormen. Want als er geen regels zijn ga je toch altijd op een bepaalde manier om met andere mensen. Bijvoorbeeld dat je iemand voor een bepaalde dienst gaat betalen, of dat nu natura is of monuta maakt niet uit. Na verloop van tijd zal er voor bepaalde diensten een bepaalde prijs tegen over worden gesteld. Hieruit komt de regel van betaling. Mocht iemand hier niet aan doen zullen er maatregelen worden getroffen als voorbeeld tegen anderen die ook denken dat ze onder de regel kunnen duiken. Dus komt er een straf aan de hand van de regel. Namate er meer van deze straffen worden gegeven zal er ook een commissie van wijzen worden gevormd die er voor zorgd dat er geen onderscheid word gemaakt in de straffen. Zodat iedereen voor dezelfde fout hetzelfde word gestraft. Zo is het al jaren gegaan en zo zal het altijd gaan.

    Om er voor te zorgen dat de mensen zich aan deze straffen zullen houden zal er een groep van mannen/vrouwen worden gevormd die binnen bepaalde grenzen (ook regels) ervoor mogen zorgen dat de gestrafte zich aan de straffen houden.

    En om te zorgen dat de mensen onderling niet voor eigen rechter zal gaan zorgen zal er ook een bepaalde regel tegen wapenbezit komen. Want hoewel het idee van zelfverdediging mij trekt, vrees ik toch dat als iedereen een wapen heeft dat er bepaalde mensen zich niet kunnen inhouden en als eigen rechter gaan fungeren.

    Wat ik ook wel grappig vind aan het stuk van Arjen is dat hij zegt dat we goed kunnen leven in een wetteloze samenleving. Maar ik zie wel diverse verwijzingen naar een rechtbank. Dus hierbij de vraag om dit eens duidelijker uit te leggen want anders wordt het een dubbelzinnige stelling.

  4. [3]YoYo.
    Zomaar een paar vraagjes:

    "Het is gewoon een natuurlijk recht dat wij niet kunnen leven zonder regels."

    Hoezo? Een kenmerk van een recht is, dat er een plicht tegenover staat, toch? Kun je in dit geval aangeven, wat die plicht is en wat die inhoudt?

    "(…)Mocht iemand hier niet aan doen zullen er maatregelen worden getroffen als voorbeeld tegen anderen die ook denken dat ze onder de regel kunnen duiken. Dus komt er een straf aan de hand van de regel."

    Hoezo "niet aan doen"?? Door wie "worden er maatregelen getroffen", welke "maatregelen" dan wel, wat voor "straf" komt er, waar "komt" die straf vandaan?

    "Straf" op grond waarvan, hoe groot is die straf, door wie wordt er welke "straf" opgelegd en door wie wordt hij ten uitvoer gelegd??

    Ik ben benieuwd naar je antwoord.

  5. Wat Hobbes blijkbaar ook "vergeet", is dat zijn Staat geen "Recht" vertegenwoordigt.

    Óf er bestaat zoiets als "Recht", dat door iedereen logisch begrepen en onderkend kan worden, en dan kan het door ieder mens of menselijke organisatie worden verdedigd. Óf, als "Recht" niet bestaat, blijft iedere organisatie die dwang toepast op anderen, hoe verheven deze zichzelf ook noemt als zijnde een "overheid", gewoon een willekeurig geweldpleger.

    Hobbes "oplossing" bestaat niet uit een vredesverdrag dat de "oorlog van allen tegen allen" ten gunste van alle strijdende partijen beëindigd, maar uit overgave van allen aan een willekeurig partij.

  6. [4]
    Ten eerste haal je een paar dingen door elkaar. Bij waarden en normen (wat onze grote leider balkie hammert :S) daar staan plichten tegenover. Regels zijn niet meer dan duidelijke afbakeningen wat wel en niet mag. Als jij bijvoorbeeld de regel overtreed door iemands eigendom te stelen heb jij als dief niet echt een plicht. En daarbij was het misschien een beetje ongelukkige woordkeuze, want ik bedoelde daarmee aan te duiden dat het in onze natuur zit dat wij regels nodig hebben.

    Met "niet aan doen" bedoelde ik de voorgaande voorbeeld van het betalen. mocht je (als de regel is dat je betaald voor een dienst) dat niet doen zal er een bepaalde straf tegenover staan. En wat voor straf dat zal zijn kan ik niet zeggen want iedereen zal een overtreding van de regels anders beoordelen. Daarom heb ik het ook over dat er dan een comite van wijzen of rechtbank komen die de straffen voor iedereen hetzelfde zal laten zijn.

    Denk wel ik heb het in mijn voorbeeld over een maatschappij die helemaal van nul begint. Niet over een maatschappij zoals een waar we nu in leven, die veranderd in een maatschappij zonder wetten. Want mocht dat gebeuren dan zullen we een aantal regels die we nu hebben overnemen. Mijn voorbeeld gaat uit van een maatschappij die al wetteloos begint maar vanwege onze eigenschappen altijd in een maatschappij met wetten eindigd

  7. [2] Het staat je altijd vrij om op te vragen wie er achter bepaalde bedrijfjes zit. Zijn dat dezelfde mensen, dan doe je er dus geen zaken mee. 100% waterdicht zal het niet zijn, maar nu wordt je voor veel dwingen gedwongen met een gekende crimineel in zee te gaan, zijnde de staat. Die dwang ben je in ieder geval kwijt.

  8. [6] Een (libertarische) maatschappij begint niet wetteloos. Zij begint met als grondslag de drie natuurrechten (op leven, vrijheid en het nastreven van geluk). Hieruit volgt het vierde recht, dat op eerlijk verkregen eigendom. Daaruit volgt min of meer automatisch dat niemand deze rechten van een ander mag beperken; en daaruit volgt op zijn beurt al weer een behoorlijk stuk zelfbeperking.

    Er is geen "regel is dat je betaalt voor een dienst". Als ik een dienst wil verlenen zonder daar een wederdienst voor te verlangen staat mij dat vrij. Wil ik wel een wederdienst maar de ontvanger wenst die niet te geven, dan verleen ik de dienst niet. Dit soort zaken leg je vast in al dan niet geschreven contracten, waaraan partijen zich vrijwillig conformeren.

    Het feit dat in een winkel een prijskaartje aan een artikel hangt betekent dat de eigenaar verwacht voor afname van dat artikel gecompenseerd te worden. Eventueel kan de eigenaar een bord ophangen dat artikelen niet gratis meegenomen kunnen worden. Wel afnemen en niet betalen is dus een inbreuk op het recht van de eigenaar compensatie te verlangen en legitimeert de eigenaar om de dief te corrigeren.

  9. [7] "Het staat je altijd vrij om op te vragen wie er achter bepaalde bedrijfjes zit. Zijn dat dezelfde mensen, dan doe je er dus geen zaken mee. 100% waterdicht zal het niet zijn,…"

    Dat klopt weliswaar maar het verhoogt wel de transactiekosten aanzienlijk. Handiger zou dus zijn dat een straf echt kan worden uitgevoerd d.w.z. dat iemand die zijn klanten opgelicht heeft en veroordeeld werd ook echt niet meer stiekem toch aan de lag kan. Als je dat weet, hoef je als klant dus niet dingen te gaan uitzoeken wat slechts transactie-belemmerend werkt en het vlot draaien van de economie niet ten goede komt.

  10. [3] YoYo,

    Jij bent makkelijk aan het lachen te brengen. Wat minder grappig is, voor mij althans, is dat je schijnbaar, zoals de overgrote meerderheid van de oelewappers die de democratie bevolken, het onderscheid tussen recht en wet niet ziet. Bovendien lijkt het erop dat je suggereert dat rechtbanken alleen door de overheid kunnen worden ingericht en geadministreerd. In mijn stuk toon ik precies aan dat dit een valsheid is.

    Mr. YoYo, check your premises. Check your logic.

    Een goed inzicht over hoe rechtsgenese zonder overheid en private rechtsbedeling (rechtbanken zonder overheid, zeg maar) in elkaar zit kan je lezen in het boek "The Law of the Somalis" dat ik voor Libertarian.nl heb gerecenseerd. http://www.libertarian.nl/N…

  11. [10]
    Natuurlijk zijn er bepaalde rechten die nog niet in een wet zijn gevoegd. Maar let wel dat de bassisrechten waar de meeste mensen zich op beroepen (recht op leven, recht op eigendom, recht van vrijheid van meningsuiting) zijn gevat in een wet. Hierdoor is er nauwelijks een grens tussen de rechten en wetten.

    En wat ik suggereer is niet dat alleen de overheid een rechtbank kan inrichten. Tenzij je het volk ook overheid noemt. Want ik geef in mijn reactie een voorbeeld van een comite van wijzen die ervoor zorgen dat voor iedereen dezelfde rechten (die dus in wetten zijn gezet). Een comite kan door de overheid worden gevormd, mar ik doel op een vorm die ook in de vroege tijden was waarbij de wijze (meestal de oudere mannen) ervoor zorgen dat iedereen dezelfde behandeling kreeg.

    Dit is niet door de overheid opgezet maar door de mensen zelf.

  12. [9] "Dat klopt weliswaar maar het verhoogt wel de transactiekosten aanzienlijk."

    Oftewel kans voor ondernemers die zich in de bedrijveninformatiebusiness willen storten.

Comments are closed.