Schooljaar 1959, ik zat in de 3de klas van de lagere school in Sluipwijk, een klasgenootje had een stripboek mee, Suske & Wiske op het eiland Amoras en dat was de eerste keer dat ik een Suske & Wiske verhaal tegen ben gekomen.

Strips lezen werd in die tijd sterk afgeraden door “deskundigen”, het zou maar leesluiheid bij kinderen bevorderen en daarom kwamen die dingen bij ons niet in huis al werd dat later onder invloed van de leesmap waar de Kuifje in zat losgelaten (map was 4 weken oud, kostte een gulden).

Ik ben altijd een liefhebber van deze strip gebleven, alleen van de verhalen die door de oude Willy Vandersteden zelf zijn bedacht dan en dat was ongeveer van 1946 tot ergens begin jaren 60. Daarna hebben anderen het overgenomen en die hebben eigenlijk alleen maar oninteressante bagger geproduceerd.

Vooral de strips uit de jaren 50 zijn juweeltjes, met ijzersterke verhalen waar de katholieke moraliteit uit de jaren 50 niet onder stoelen of banken wordt gestoken. In die tijd van kolen en staal was Wallonië nog dominant in de kunstmatige Belgische staat en het stak de Antwerpenaar Vandersteen nogal dat sommige Vlamingen zich als Walen voordeden. In een van de verhalen (ik weet niet meer welk) is er een straal of zo die mensen dwingt de waarheid te spreken en die straal treft toevallig een Vlaamse ambtenaar die direct in tranen van spijt uitbarst en (vrij uit mijn geheugen) zichzelf de misselijkste levensvorm op aarde vindt omdat hij altijd heeft geweigerd andere Vlamingen in het Vlaams te woord te staan en ze dwong om Frans te spreken.

Wat waarschijnlijk minder bekend is en mij als overheidshater is opgevallen is dat Vandersteen sterke libertarische trekjes had en die regelmatig in zijn verhalen verwerkte. Hij had een bloedhekel aan belastingen en staat.

In de “Bokkerijders” uit 1948 bijvoorbeeld gaat het verhaal over een bende struikrovers die 200 jaar geleden in dienst van de duivel onder leiding van ene Thijs op bokken rondvlogen en kerken plunderden, zo’n beetje de ergste misdaad die men in de ogen van een ouderwetsche katholiek die Vandersteen was kan plegen. Op een bepaald moment goten ze van het zilver dat ze uit diverse kerken hadden gestolen een bok waar de geest van de duivel in ging huizen. Thijs wordt de berijder van de zilveren bok.

Om de een of andere reden komen Thijs en de bok vast te zitten in een grot onder de grond en kunnen pas na 200 jaar, rond 1950, naar boven komen en willen hun rovershandwerk weer hervatten. Bij toeval lopen ze een belastingcontroleur tegen het lijf die Thijs meteen een aanslag voor het bezit van de 80 kg zilver waaruit de bok is gemaakt oplegt, met 200 jaar terugwerkende kracht plus boete.
“Het is wreed ende crimineel” roept de bok dan ontdaan, “een officiële dienst voor het opsporen ende afpakken van centen”. Hij besluit ter plaatse om er mee te kappen, “wij zijn niet van deze tijd, Thijs”, roept hij en wil weer terug naar het hol waar ze 200 jaar vast hebben gezeten.

Ik denk dat de zilveren bok zich realiseerde dat de staat zijn duivelse handwerk had overgenomen en dat aanzienlijk efficiënter doet dan de duivel zelf. Om in moderne termen te spreken heeft de duivel zijn werk aan de staat ge-outsourced.

In de “Stalen Bloempot” uit 1950 heeft men op het eiland Amoras waar Suske vandaan komt lang gelden besloten om de “barbaarse gewoonte van belasting te betalen” af te schaffen zodat de bevolking zodanig welvarend is geworden dat men gewoon teveel geld heeft. En om de Hemel te danken heeft de bevolking spontaan dat teveel aan geld in de staatskas gestort om er een kathedraal van te bouwen (we blijven uiteraard katholiek).

Echter, het geheime genootschap van de Stalen Bloemepotters, bestaande uit voormalige parlementsleden, ministers, senatoren en meer van zulk volk beweert dat de welvaart op Amoras niet te danken is aan de Hemel maar aan “ons onverdroten, hardnekkig en urenlang gepraat. Aan onze redevoeringen, onze slagwoorden, ons gezever, ons gebabbel”.
Ze zweren samen met de bedoeling om dat geld in te pikken om er een eredienst van het babbelen van in te richten met als centrum de monumentale toren van de Babbelaar. En die eredienst van de Babbelaar doet mij sterk denken aan de sociaal-democratie en de toren van de Babbelaar is ongetwijfeld het gebouw van de Tweede Kamer.

Op het eiland Amoras winnen uiteindelijk de goeien het en wordt de kathedraal afgebouwd terwijl de sociaal-democratische slechteriken van de bende van de Bloempotters spijt krijgen en inzien dat “al het goede van de Hemel komt en hun gezeur en gebabbel maar wind en praat voor de vaak zijn”.

Dat is op het eiland Amoras, in onze werkelijkheid vieren de Bloempotters nog steeds hoogtij.

Overigens, Amoras zou volgens geruchten de teruggelezen naam van de lievelingspudding van Vandersteen zijn, Saroma.

19 REACTIES

  1. Mooi verhaal, heer Wladimir.

    Saroma doet me aan logeren bij mijn Oma denken, ik zal eens in de supermarkt kijken of dat spul nog te verkrijgen is. Toen was het lekker.

  2. Geweldig stuk Wladimir. Je hebt ook gelijk aangegeven dat kennelijk niet alleen de vrees voor leesluiheid de reden was, maar ook omdat in de ogenschijnlijk meest onschuldige strips de staat en elke autoriteit regelmatig over de knie gaat.
    Ik ben iets jonger dan jij, maar mijn striphelden waren, besef ik nu, niet anders. In Asterix en Obelix ziet de belastingophaler er altijd uit als een vampier die letterlijk op z’n geld zit. In Guust Flater wordt elke baasje dat het beter denkt te weten belachelijk gemaakt.
    Ik ga al mijn oude strips weer herlezen, lekker in de zon met een biertje!

  3. Mooi verhaal met veel wijsheid over de staat!
    Ik kom net thuis vanuit de stad (Gouda) waar een grote markt van stripboeken was. In allerlei vormen en prijzen.
    Heel leuk om weer Oliver B Bommel, Tom Poes, Kuifje, Jan Jans en tientallen andere te zien!

  4. Dit is inderdaad een leuke. Het verbaast me wel, want ik heb als kind een hele hoop van die Suske & Wiske’s gelezen (ik heb er nog hele stapels van liggen), en het is me eigenlijk nooit opgevallen. Wel een beetje vreemde familieverhoudingen overigens, als de man zo katholiek was. Een tante, een oom (?), een man uit het Stenen Tijdperk die met die oom samenwoont, een verstrooide professor, en twee kinderen zonder ouders die bij die tante wonen. Niet echt jaren 50, als je het mij vraagt. Nu snap ik trouwens ook waarom de Zwarte Madam en een aantal andere schurken met een Frans accent praten. 😉

  5. @Owl

    Wiske is het nichtje van Sidonia, Suske is een pleegkind, dat ze meegenomen hebben na een avontuur op ‘Amoras’. Lambik kwam ook pas later, al weet ik niet meer wanneer.

  6. [5]
    Jimmy NI,

    Jij hebt het beter onthouden dan ik. En nu je het zegt, schiet me dat van Suske ook weer te binnen. Was Suske niet een kind van dat spook, Sus Antigoon, of zo? Maar waarom wonen ze dan beiden bij Sidonia? Niet echt een standaardgezinnetje uit de 50er jaren. Van Lambik kan ik me slechts herinneren dat die er altijd al bijzat. En dat ik dacht dat hij altijd z’n mond op een kier had staan, of de bovenste helft van zijn kunstgebit nooit in had, maar dat bleek later een snor te zijn.

  7. Nu ook de Vrijspreker kennelijk niet gevrijwaard blijft van verhalen over onduidelijke familierelaties wil ik hier een andere netelige kwestie aanroeren.

    Heeft iemand zich wel eens afgevraagd, hoe het nou precies zit met de neefjes Kwik, Kwek en Kwak ? Wie zijn de vader / dader en de moeder / hoeder van dat spul, dat maar rondhangt en allerlei kattekwaad uithaalt ? En waar hangen hun ouders uit ? Wie betaalt hun levensonderhoud ?

    Allemaal prangende vragen, die de tere kinderziel gaarne beantwoord wenst te zien en waar me nog nooit iemand een eerlijk antwoord op heeft kunnen geven. Het is werkelijk stuitend onze kinderen in een poel van verderf en ontucht te zien storten.

    Is het niet de hoogste tijd, dat Rouvoet in actie komt en deze kwalijke lectuur gaat verbieden ?

    Donald Duck-figuren en hun geestelijke vader, het moeten raskwibussen zijn, die er zomaar mee wegkomen, zonder de oplettende lezertjes uitsluitsel te geven over de ware toedracht.

    Waar dat heen moet, mag Joost weten, zou mijn goede vader zeggen en daar houd ik mij aan.

  8. Ik was altijd een grote fan van Asterix en Obelix. Ook daar zou Rouwvoet een stokje voor moeten steken. Er worden daar hele allochtone volkeren afgeslacht. De Romeinen hebben het niet makkelijk hoor. Hoog tijd dat er een commissie wordt gevormd die een leger ambtenaren gaat samenstellen om de stripverhalen te bannen. Schande dat die nog steeds gelezen worden. Er zou belasting op geheven moeten worden.

  9. [7] Jawel, ook de biologie van een Bommel roept vraagtekens op.
    Een dieptepsychologische studie kan wellicht licht werpen op deze kwestie.
    http://www.marcboelens.nl/B

    Terloops worden ook de ragfijne karakterstructuren geschetst die nopen tot het BovenNatuurlijke! Eigenlijk zijn jij en ik slechts fletse aftreksels van Tom Poes…

    Hier past bescheidenheid SpyNose! Toonder had het allemaal al begrepen. Wij hebben als aardse schepselen, toch slechts het nakijken bij een dergelijk genie?

  10. De nieuwe verhalen van Suske en Wiske bulken van de politieke correctheid. Het mag dan ook niet verbazen dat Willy Vandersteen door de uitmuntende elite een fascist en racist wordt genoemd.

  11. [9]Huub,
    Parbleu. Volgens Marc is Tom Poes al verweesd tot een schaduwfiguur, een knecht, een nemo. Wat moet hij beginnen als Heer Bommel het tijdelijke met het eeuwige verwisselt?

    Laat hij zich tesamen met Kwetal bij de Vrijspreker aanmelden.

    Die zal hen ongetwijfeld -rouvoets of niet- heel stilletjes tegen het boze onheil van verderfelijke ontucht behoeden.

    Dan zullen zij in ruil -geheel in de geest van Toonder- hun verborgen talenten voortaan toch nog ten nutte kunnen aanwenden van de vrijheid van meningsuiting.

  12. [7] Is het je wel eens opgevallen dat zowel Kwik, Kwek, Kwak als Oom Donald continu in hun blote gat rondlopen (met een jasje er boven)? En niemand zegt er wat van, zelfs niet bij de Katholieke VNU (tegenwoordig een andere uitgeverij) die het jaren lang uitgaf.

    [10] Zijn Fascist en Racist niet gewoon standaard kwalificaties voor politieke dissidenten in West Europa, meestal benoemd door mensen op wie deze termen veel beter van toepassing zijn?

  13. [12] Inderdaad Jjvandinges, maar ze missen wel allemaal een pietje. Dat is de eerste stap op weg naar transsexualiteit. Foei !
    Kortom, Donald Duck is gewoon een pornografisch magazine voor onze kids.
    ROUVOET, DOE D’R WAT AAN, KEREL !!

    Wat dat Fascist en Racist betreft, schiet je midden in de roos. Sociaal-democraten zetten de hele wereld op z’n kop, zoals blijkt uit het feit, dat het (nationaal-)SOCIALISME "rechts-extremisme" genoemd wordt, een van de grootste leugens/mystificaties van de moderne geschiedenis.

  14. Wat de familiebanden betreft: Wiske (Louisa in de Blauwe Reeks) werd door Sidonia geadopteerd. In het eerste album trad ze op samen met haar broertje, dat Rikki heette. Het album heette dan ook "Rikki en Wiske in Chocowakije". In het tweede album, "Het eiland Amoras", werd Rikki op een zeker moment om voedselbonnen gestuurd, kwam nooit meer terug en werd vervangen door de kleinzoon van Sus Antigoon ("Hij leerde zijn volk drinken"), die als weeskind eveneens werd geadopteerd door Sidonia. Lambik kwam erbij in het album "De Sprietatoom" en heeft geen familiebanden met de andere personages. Jerom(meke) dook op in "De Drie Musketiers" en evolueerde van een enkel met anijs te temmen holbewoner en aanvankelijk vijand van de hoofdrolspelers naar een bevriende deus-ex-machina, die voor het gemak bij Lambik ging wonen. In de Blauwe Reeks spelen Jerom en Lambik niet mee. Professor Barabas speelt ook al mee van in "Het eiland Amoras" en heeft evenmin familiebanden met de rest.

    Wat het "fascisme" van Vandersteen aangaat: dat hij de auteur, onder de schuilnaam Kaproen, zou geweest zijn van het, overigens prachtige, propagandastukje "Zoo zag Brussel de Dietsche Militanten", droeg ongetwijfeld ook wat bij aan dat verwijt.

    Maar Vlaams- en volksgezind was hij in ieder geval. Wat hem tot eer strekt.

  15. *sluikreclame* Ik moest opeens denken aan de 6DVD’s voor 10 euro (zo’n 435 dollar) bij de Blokker, waar delen van de jaren ’70 tekenfilm collectie van Kuifje bijzit. *sluikreclame*

  16. [16] ‘T was meer bedoeld voor ACP, als ‘ie z’n spaarvarken kapot gaat slaan om naar de blokker.nl te snellen. 😉

  17. [6] Het is me in al die jaren nooit opgevallen dat ie een snor heeft.

  18. [18]
    Jorge,

    Het schijnt bij velen niet bekend te zijn, en het was mij in het begin ook nooit opgevallen, maar het blijkt zo te zijn. Dat dikke zwarte lijntje onder z’n neus is kennelijk multi-interpretabel:

    http://nl.wikipedia.org/wik

Comments are closed.