In Washington is net als in Nederland een commissie gestart die de oorzaak van de financiele crisis moet onderzoeken. De Financial Crisis Inquiry Commission heeft alleen de hoofdrolspelers niet gecast: Fannie Mae en Freddie Mac, de twee zwaar gesubsidieerde grote hypotheekbanken.  Het is dan ook wel de bedoeling dat hebzuchtige bankiers en te weinig regelgeving de schuld krijgen en niet de ongelimiteerde geldcreatie en ongedekte hypotheekavonturen van de Amerikaanse overheid.

Fannie Mae en Freddie Mac zijn de grootste veroorzakers van de huizen- of hypothekenluchtbel. Voormalig president Bill Clinton schrapte beschermende wetten en het Amerikaanse Congress pushte om leningen aan lage-inkomenhuishoudens te stimuleren en veiligheidsmaatregelen op dit punt te omzeilen.

Fannie en Freddie regelden via leden van het Congress grote ontwikkelingsprojecten voor mensen met weinig inkomen in ruil voor politieke en financiele ondersteuning. In de afgelopen 10 jaar hebben deze twee banken zo’n 200 miljoen dollar aan lobby- en ondersteuningsdonaties betaald aan voornamelijk de Democratische Partij.

Fannie en Freddie hadden een impliciete overheidsgarantie dat het mogelijk maakte om goedkoper te lenen dan andere financiele instellingen. Met deze miljarden dollars kochten ze hypotheken van eerste verstrekkers op zodat deze hun geld terugkregen en zij nog meer uit konden lenen aan andere potentiele huizenkopers.  In 2004, bijna op het toppunt van de luchtbel, verhoogde de regering Bush de ambitieuze doelen van de beide banken. Men wilde dat binnen vier jaar 56 % van Fannie en Freddie’s hypotheken naar lage inkomenshuishoudens zou gaan en 28 % naar mensen met een ‘heel laag inkomen’. Oftewel mensen die zich in feite geen huis kunnen permitteren en al helemaal niet als de rente zou stijgen. Het Congress was het hier gloeiend mee eens en eiste nog meer geld voor beide banken.

Fannie Mae en Freddie Mac waren de eersten die hun hypotheken opnieuw herpakten en verder verkochten aan investeerders. Toegenomen politieke druk om de lage inkomens van leningen te voorzien, leidde ertoe dat ze dergelijke producten op een enorme schaal zelf inkochten. Na 2004 kon de markt dit soort leningen makkelijk kwijt omdat men wist dat de door de overheid gesubsidieerde instellingen ze kochten. Zo’n 40 % van de leningen was waardeloos. ‘We wisten totaal niet wat we kochten’, geeft een voormalig directeur bij Fannie Mae toe.

Commerciele banken hadden in die tijd een hefboomratio van 30 op 1. Maar Fannie Mae en Freddie Mac zaten op 60 op 1. Door hun verliezen gingen Fannie en Freddie failliet in september 2008 en werden ze genationaliseerd. Hierdoor zijn niet alleen enorme belastingbedragen verloren gegaan maar erger is het totaal verkeerde signaal naar de markt: slechte leningen worden bevorderd door de overheid, deze kunnen zonder risico verkocht worden en bij problemen schiet de overheid te hulp. Daarbij wordt de huizenmarkt ook nog eens kunstmatig opgeblazen. Aan het eind van het liedje als de bom gebarsten is, weet de overheid nergens van en wijst snel naar de bonuscultuur.

Nu geven voormalige topmensen van Freddie en Fannie toe dat hun bedrijven zoveel slechte leningen hadden omdat het Congress constant op hun nek zat om om meer hypotheken aan slecht gesitueerden te verstrekken en op te kopen. ‘Je had er niet veel fantasie voor nodig om te zien wat er gebeurde met de kwaliteit van de leningen. Iedereen kon dat zien. Maar niemand buiten het bedrijf vroeg ons er naar.’

En zo blijven Freddie en Fannie buiten de hoorzittingen van de Financial Crisis Inquiry Commission. Want over de oorzaken van de crisis willen de politici alleen zondebokken zien die buiten hun kaste en verantwoording vallen.

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

17 REACTIES

  1. Uitstekend, duidelijk artikel.
    Dit is bijzonder geschikt om door te sturen aan vrienden en bekenden.
    Ook al lukt het misschien niet om ze hiermee van de echte gang van zaken te overtuigen, het kan wel het gesprek “op gang brengen”.
    De verklaring Bos dat alles veroorzaakt is door graaiende bankiers is veel eenvoudiger en spreekt aan op de jaloezie.

    Hugo uit Utrecht [2] reageerde op deze reactie.

  2. @Hub Jongen [1]:

    Heb je toevallig het jaarverslag ABP 2008 gelezen? Ben benieuwd wat er in 2009 instaat. Hier een samenvatting van wat posities;

    http://abp.turnpages.nl/DS2/public/slot030/pdf/compleet.pdf (p.70)

    – Freddie Mac 3.0 miljard
    – Fennie Mae 6.1 miljard
    – Ginnie Mae 1.2 miljard (hoort in rijtje van Freddie en Fennie)

    Overig prachtbezit van het ABP
    Italiaanse overheidsschuld 7.2 miljard
    Griekse overheidsschuld 1.6 miljard
    VS overheidsschuld 4.1 miljard
    Frankse overheidsschuld 10.6 miljard
    Bank of Amerika 1.0 miljard
    ING 0.4 miljard
    Bank of Amerika 1.0 miljard
    Onroerend goed 18.2 miljard

    Als klapper op de vuurpijl ruim 25 miljard aan derivaten.

    Tja hoeveel zal eea afgewaardeerd moeten worden en wie zal de ambtenarenpensioenen betalen? Lijkt er erg op dat deze club een financieringsvehicle is geworden voor politieke dromen.

  3. De financiële crisis is niet veroorzaakt door het kapitalisme, maar door het corporatisme. Het is een direct gevolg van het huidige politieke systeem, dat in naam democratie heet te zijn en dat door diverse checks and balances ook de rechten van individuele burgers zou moeten waarborgen, maar dat in werkelijkheid door nietsontziende lobbygroepen en hun politici wordt gerund.

    Zoiets is in de toekomst dus alleen te voorkomen als het hele corporatistische systeem op de schop gaat, te beginnen bij de wetgevende overheid. Anti-bonus maatregelen e.d. zijn end-off-line maatregelen die slechts symptomen bestrijden en niet de oorzaken wegnemen.

    In concreto is de financiële crisis zeer overzichtelijk weer te geven aan geïnteresseerden.

    Het is een domino-effect geweest, dat in de VS begon bij de ACORN (Association of Community Organizations for Reform) lobby die via de CRA (Community Reinvestment Act) de GSE (Government Sponsored Enterprise) sector stimuleerde waarvan m.n. de GSE hypotheekbanken FHLMC (Freddie Mac) en FNMA (Fannie Mae) sterk profiteerden. Zo ontstond een SUBPRIME BUBBLE, waarvan de derivaten door WALL STREET met winst werden verhandeld tot deze bubble barstte en internationaal veel banken met hun klantenkring meetrok:

    http://www.metrodcliving.com/urbantrekker/images/2008/11/26/it_all_started_here_3.jpg

    ===
    “A government which robs Peter to pay Paul, can always count on the support of Paul.”
    – George Bernard Shaw

  4. Mooi, en nu nog even een artikel hoe men het geld terug kan halen en waar het geld teruggehaald kan worden. De jongens die de centen in de pocket hebben, zijn die namen al bekend gemaakt? Deze hele banken zwendel is door en door geregisseerd en was onderdeel van de regering Bush$co…Wapenindustrie en oorlogspelletjes gefinancierd door banken wereldwijd…En niemand, maar dan ook niemand van al die knappe, weledele geleerde heren die werken in de financiële sector konden dit voorspellen???? De pot op met het hele corrupte systeem, zelfs in Brussel wist men waar het geld voor werd gebruikt, via de banken steunden ze de puriteinse lijers in Amerika…En nog is men in de EU bezig om als onderdanige honden de reet van de gelooffanatici (natuurlijk zijn ze absoluut niet gelovig, maar gewoon aanhangers van het duivelse geld), in Amerika schoon te likken, Odrama is ook niet meer dan stro.

    R. Hartman (NI) [5] reageerde op deze reactie.

  6. Ik weet niet of iedereen een beetje het proces van geert wilders heeft gevolgd, maar ik ving op dat hij als getuige een amerikaan uit zou nodigen, ene meneer French, meende te horen dat het om Doug French is. Weet iemand daar meer over en of het de Doug French van het Mises Institute betreft?

    Hij is een geweldig econoom, en kan op dit onderwerp/ economische crisis hele interessante speeches houden. Geen gek idee om hem over te halen om even te speechen als hij toch in NL is.

    Of het betreft aan andere doug french, in dat geval heb ik niets gezegd :).

  7. Zoals hierboven beschreven is niet zoals het gegaan is.

    Politici zijn te dom om zoiets als met Fanny&Freddie uit te denken. Je kunt er gerust van uitgaan dat vele door en door corrupte politici/senatoren er in het congres voor gezorgd hebben dat de regulering werd omgezet in DEregulering.
    De ware schuldigen zijn de topbankiers en lobbyisten die de politici hebben ingepalmd met baantjes en geld. Als je goed kijkt zie je dat politici aan de leiband van de multinationals en financiele giganten zitten.

    Men probeert nu een beetje de zaak te verdoezelen door in het midden laten wie de echte schuldigen zijn. En uiteindelijk liggen de schuldigen straks op het kerkhof.

    Wij in het westen denken in een democratie te leven . . . maar in feite leven we in een plutocratie.

  8. Uitstekend artikel, maar ik mis nog een belangrijk element. Dat de politieke druk Fannie Mae en Freddie Mac aanmoedigde ome en luchtbel op te blazen is geheel waar. Maar wat mij facineerde is dat ook andere banken en instituten die herverpakte obligaties kochten. Ik kon dat niet bevatten, want iedereen die ook maar even objecief keek naar de verstrekte hypotheken wist dat op niet eens lange termijn, maar zelfs al middenlange termijn veel van die hypotheken insolvabel zouden worden – dwz de hypotheeknemers zouden niet aan hun (volledige) verplichtingen kunnen voldoen.

    Na enig zoeken vond ik het antwoord: verkeerd risico management.

    Er zijn verschillende boekjes, maar iok raad deze aan:

    http://www.managementboek.nl/boek/9789044612646/bankroet_-_hoe_bankiers_ons_in_de_ergste_crisis_sinds_de_grote_depressie_stortten_egbert_kalse

    Wat in feite gebeurde is dat het risico van de herverpakte obligaties niet gemeten werd aan de hand van de insentrieke waarde van het product zelf, maar de mogelijkheden deze obligaties te herfinancieren.

    Concreet: er was in principe niet mis met de herverpakte obligaties. Ze waren hoog rendement met hoog risico. Zo zijn er zat van beleggingen. Echter de verhouding risico vs rendement corrigeert normaal zulke zaken. Nu echter werden deze prodcuten gekenmerkt als hoog rendement met laag risico. En dat maakte ze zo gevaarlijk. Anders had de staat ze nooit zo kunnen oppompen, wat geen hond buiten de F&F had ze gekocht.

    Iedereen met ook maar een beetje verstand zou dan onmiddelijk moeten zien dat dat niet kan. Er zijn geen producten met hoog rendement en laag risico, daar risico en rendement altijd omgekeerd evenredig zijn als gevolg van vraag en aanbod. Immers een hoog rendement wordt vanzelf in een vrije markt verlaagd omdat de vraag zo groot is de aanbieders het rendement kunnen verlagen/verdelen, en andersom mensen geen risico gaan lopen tenzij het geboden rendement hoog is. Koopjes bestaan enkel in het begin van een nieuw product.

    Wat echter fout ging, is dat de herverpakte obligaties – hetgeen onderhuids dus langlopende schulden waren – gefinancierd werden door kortlopende leningen van financiele instituten. Het rendement was dus simpelweg het verschil in rentepercentages. Het risico werd gekenmerkt als het risico dat de kortlopende rente hoger zou worden dan de langlopende rentes van de hypotheken. Ofwel, het risico was niet gebaseerd op het product zelf maar de herfinanciering. Dit werkt dan weer door dat ook verzekeringsmaatschappijen zoals AIG verkeerde – te lage – premies vroeger voor herverzekering etc.

    Zoals we allemaal weten, gebeurde het vanzelfsprekende, en klapten enkele de onderliggende hypotheken (de sub-prime). Op zich was dat geen probleem, want onvermijdelijk. En bovendien waren ze herverpakt met gewone en Alt-A hypotheken dus de obligaties waren niet meteen 0 waard. Als het risico tenminste goed ingeschat was. Maar op dat moment bleek dat het risico-beeld niet klopte. Er was echter geen enkel beeld over wat het werkelijke risico was. Het herverpakenen meermalen doorverkopen maakte dat enkel erger. Resultaat, niemand wilde het hebben en zoals de wet van vraag en aanbod stelt is de marktprijs 0 van een product waar geen vraag is. Herfinanciering was niet mogelijk en dus kwamen de banken meteen in cashflow problemen.

    De resultaten zijn bekend.

    Wat mij facineert is hoe ook professionele organisaties deze simpele doch zo oude wetmatigheid van risico vs rendement hebben kunnen negeren.

    En wat mij bevreest is dat de meeste instituren hiervan niet geleerd heben.

    Vrijwel alle instituten hebben de obligaties herwaardeerd, maar de meesten hebben dit enkel gedaan om aandeelhouders tevreden te stellen en/of om aan te geven dat zij geen positioes meer hadden omdat alle verdachte producen reeds op 0 waren gesteld.
    Er waren wel enkele banken die aandrongen op een universele manier om de waarde van die producten nu vast te kunnen stellen (om zo de insentriekeke waarde en risic als basis te kunnen nemen), maar er waren er ook die enkel voorstelden om enkel nieuwe consructies op te tuigen.

    De grote vraag is voor welke waarde staan al deze zaken nu op de balans, en vooral met welk risico – de insentrieke of weer een afgeleide?

    Ik vrees het laatste …

    Peter de Jong [10] reageerde op deze reactie.

  9. @R. Hartman (NI) [5]:

    Zal best zijn, maar betekent dit dat de donkey onschuldig was en Bush er sinds 2000 zijn hele baggerschuit mocht laten leeglopen, omdat zijn voorgangers precies zo waren? Onbegrijpelijk dat men 8 jaar lang deze gek en zijn hele gekkenhuis eromheen zo d’r gang hebben laten gaan. Onbegrijpelijk dat men nog steeds niet door heeft wat er in die 8 jaar allemaal kapot is gemaakt. De oorlog met Irak heeft in dat land een hoop ellende gebracht, misschien deden ze het voor de olie die wij westerlingen ook hard nodig zijn, maar de gevolgen van deze oorlog met al zijn leugens zullen ons indirect NU hard gaan treffen.

  10. @Armin [8]:

    Dat risicomanagement is wel degelijk goed gelopen. Per bedrijf was het aantal risicovolle investeringen immers gering. Het probleem ontstond pas toen in de gehele branche steeds meer van die riskante hypotheken niet meer werden afgelost.

    Er kwamen toen zoveel huizen in dezelfde periode op de markt, dat de huizenprijzen begonnen te dalen. Dat raakte ook alle huiseigenaren die hun hypotheek nog wel prima konden betalen, want ook de marktwaarde van die huizen liep snel terug. Om te voorkomen dat ook de goede betalers met een forse restschuld bleven zitten, lieten veel van hen hun huis aan de bank en gingen goedkoper wonen. Dit versnelde deze bear market nog verder.

    Dit macro effect was door de rating agencies nooit te voorspellen geweest. Het is dus onzin om op deze agencies af te geven (zoals Kees de Kort op BNR vaak doet). Uiteindelijk werd het totaal van hypotheekaflossingen te laag voor veel financiële instellingen om daaruit de schulden die zij zelf waren aangegaan om de hypotheekderivaten te kopen nog te kunnen voldoen en zij gingen failliet.

    Dit was alleen te voorkomen geweest als zij die schulden ook vanuit andere inkomstenbronnen hadden kunnen betalen. Maar er waren op dat moment geen investeringen van een dergelijke omvang met een vergelijkbaar rendement.

    Zie: http://crisisofcredit.com/

    Armin [12] reageerde op deze reactie.

  11. Corporatisme van de overheid brengt deze ellende met zich mede in samenwerking met de grote banken en grote multinationals. Vandaag is het de krediet crisis morgen hebben ze weer een ander probleem bijvoorbeeld pensioen te korten zo houden de burgemeesters je wel arm en kan de dominee en de pastoor zijn werk doen! Transparantie moet er zijn en dat kunnen zij helaas niet geven, want dan komt de corruptie naar boven drijven!

  12. @Peter de Jong [10]: Nee, het risicomanagement is volledig fout gegaan. Dat was een van de grootste oorzaken van de crisis.

    Zoals ik uitlegde werd – en dat is een feitelijkheid – het risico niet gebaseerd op de risico van het product, maar de mogelijkheid tot herfinanciering. Nu had men dat wel kunnen meenemen, maar het risico van het onderliggende product had men mee moeten nemen. Het risicomanagement was dus feitelijk onjuist.

    Dat ontkennen heeft geen zin.

    Mocht je iin plaats daarvan willen ontkennen dat het een rol gespeeld heeft, denk ik ook dat je je dan vergist.

    Punt is namelijk dat bij correct risicomanagement de herverpakte obligaties dan niet waren gezien als ‘laag risico’. Dat had heel veel ellende voorkomen.

    Dat het probleem ontstond toen de huizenprijzen niet meer stegen – niet eens daald, dat was pas weer later – klopt. Maar dat was niet het probhleem. Immers, die sub-prime hypotheken waren gedoemd te falen. Het was een slecht product dat enkel rendabel heeft bij eeuwig doorstijgende prijzen. Jouw analyse is dus volledig correct, maar niet het hele verhaal. De producten waren gedoemd te falen.

    Ik weet niet of je de constructies kent, maar het idee was eerste 3 jaar een lagere rente (ongeveer helft van de werkelijke rente) waarbij de rest werd doorgeschoven. Na 3 jaar zou je dan de werkelijke rente gaan betalen. In de praktijk zag je dan bijvorobeeld voro een modaal Ca huis de maandelijkse rente van zo’n 1200 naar 2500 dollar stijgen. Dat was uiteraard onbetaalbaar, maar “geen probleem” want je zou tegen die tijd weer overwaarde hebben om de zaak weer door te financieren of herfinancieren metd ie overwaarde. Toen de huizenprijzen stagneerden (en daarna daalde, maar stagneren was al genoeg) klapte de zaak.

    Maar probleem is dat in de vrije markt onstaan de hele tijd luchtbel-producten die inherent onzin zijn. De vrije markt ruimt die ook weer op. Alleen nu was de luchtbel extra groot omdat enerzijds zoals het artikel correct stelt de staat als aanjager achter de producten zat. Maar anderzijds omdat ook de grote financiele instellingen het risico verkeerd inschatte op een unieke wereldschaal. Normaal blijven dit soort constructies beperkt tot een veel kleinere schaal omdat er altijd wel mensen iznien dat een product inherent een piramidestructuur heeft.

    Was het risico correct ingeschat was bijvoorbeeld de verzekeringspremie voor een beleggingsfonds veel hoger geweest. Dan had bijvoorbeeld AIG veel hogere premies gevraagd en grotere reserves in kas gehad voor deze bonds. Maar de aanbieders zouden uberhaupt al minder van die bonds verkocht hebben, want de hogere verzekeringsprijzen en reserve eissen ivm het hogere risico hadden het product minder aantrekkelijk gemaakt ondanks het hoge rendement.

    Als ik echter spreek over verkeerd risicomanagement wijs ik niets specifiek op de rating agencies. Die liepen enkel mee met de meute.

    De rating agencies kun je overigens wel degelijk wat kwalijk nemen. Niet dat ze het verkeerd ingeschat hebben, maar dat ze het niet zélf inschatte. Men nam namelijk doorgaans blind de risicomodellen van de banken over bleek achteraf. Men was dus niet onafhankelijk zoals men beweerde. In feite wat ook een paar jaar geleden speelde bij accoutants en adviseurs ivm bijvoorbeeld het Ahold schandaal. De aanbieders van producten bij de ratingbedrijven zijn ook de grootste klanten.

    “Wij van WC eend willen dat jullie creditbureau ons een goede rating geven” 🙂

    Er zijn overigens wel degelijk grote financiele instelingen geweest die de enige correcte reactie hadden: dit product kan ik niet inschaten qua insentriek risico en dus neem ik het niet. (Deze banken zaten soms indirect nog steeds in de ellende via andere banken, maar hadden geen rechtstreekse belangen in die rommel-hypotheken en onder hen zijn er 0 failliet gegaan.)

    Het is echter ueze interessant om te zien hoe bijna de hele wereld meeging in de verkeerde risicoanalyse.

    Plus zoals ik daarna afvroeg, of men ervan geleerd heeft.

    Peter de Jong [13] reageerde op deze reactie.

  13. @Armin [12]:

    Zoals Jarvis in zijn fraaie animatie laat zien ( http://crisisofcredit.com/ ) heeft Greenspan de Amerikaanse markt overstroomd met goedkoop kapitaal toen deze de rente van de US Treasury Bills op 1% zette.

    Jarvis laat ook zien, dat dit een schaalvergroting mogelijk maakte en de handel in CDOs (Collateral Debt Obligations) sterk bevorderde.

    De rating van die CDOs was op dat moment volledig in lijn met de werkelijke risico’s. Als je zo’n CDO nader bekeek dan bestond die uit een pakket hypotheken die ‘safe’ waren en een AAA-rating hadden, een pakket dat ‘okay’ was en een BBB-rating had, en een pakket ‘risky’ dat helemaal geen rating had. Rendement en risico van die pakketten stonden ook in een normale verhouding (resp. 4% voor AAA, 7% voor BBB en de rest 10%).

    Het probleem ontstond pas toen de handel in CDOs zo goed bleek te lopen, dat het aanbod opdroogde. Hier hebben o.a. ACORN via de CRA en de hypotheekbanken Freddie en Fannie gretig gebruik van gemaakt om ook mensen die eigenlijk geen huis konden betalen toch aan een huis te helpen.

    De banken begonnen nu ook subprime hypotheken te verstrekken. Huizenkopers hoefden nu niet langer een aanbetaling te doen, ze hoefden geen bewijs van hun inkomen te leveren, en ze hoefden eigenlijk helemaal geen zekerheden te verstrekken om zo’n lening te krijgen. De banken zaten daar niet mee, want als iemand zijn hypotheek niet meer kon betalen had de bank immers het huis, en dat steeg nog altijd in waarde.

    De ratings waren dus nog altijd correct, vooropgesteld dat de huizenmarkt bleef zoals hij was. Geen enkele rating agency had kunnen voorzien, dat de huizenmarkt die jarenlang gestaag was blijven stijgen nu opeens in heel korte tijd zou halveren. Het was immers een macro-economisch effect dat je niet kon voorspellen als je naar de hypotheekportefeuille van een individuele bank keek. Die zag er goed uit!

    Vergelijk het maar met de aandelenlease affaire. Die constructies werkten prima in een stijgende markt. Maar in een dalende markt waren ze rampzalig voor de individuele belegger.

    De vrije markt heeft gewoon gedaan wat ze altijd doet (kapitaal laten vloeien naar waar het t best rendeert). Bonussen helpen daarbij.

    De marktverstoring is echter veroorzaakt door de centrale bank en de CRA en GSE wetgeving. Zonder dit overheidsingrijpen zou er veel minder of zelfs helemaal geen kapitaal voor subprime hypotheken beschikbaar zijn geweest en zou de huizenmarkt stabiel zijn gebleven.

    In NL is de chaos op de woningmarkt overigens nog groter. We hebben hier met de hypotheekrenteaftrek, Nationale Hypotheek Garantie, huursubsidies, woningcorporaties, bouwvergunningen/voorschriften, OZB, etc een volledig gereguleerde markt. Dat gaat nog grote klappen geven! 😉

    IIS [14] reageerde op deze reactie.
    Armin [16] reageerde op deze reactie.

  16. @Peter de Jong [13]: De ratings waren dus nog altijd correct

    Mis, want men begin nu ook pakketen te verkopen die een mengvorm waren. En deze pakketen werden ook weer herverpakt en doorverkocht. En nogmaals de risicoanalyse van de meeste was echter – nogmaals – niet gebaseerd op de insentrieke waarde. Dat zou dan immers een mengvorm zijn.

    Maar je zet het in feite zelf:

    De ratings waren dus nog altijd correct, vooropgesteld dat de huizenmarkt bleef zoals hij was.

    Het risico dat de huizenmarkt zou veranderen was niet meegenomen in het risico van de bonds. En dat is vrij elementair. Als ik bonds in goud verkoop neemt de koper uiteraard de goudprijs mee inclusief kansen dat die stijgen/dalen. da was niet gedaan bij deze bonds.

    En dat was dé collossale fout.

    Voor de duidelijkheid, de rest van jouw verhaal is geheel waar en bestrijd ik absoluut niet, maar om een bom effectief te laten zijn heb je naast een goede hoeveelheid kruit (oppompen door staat, ACORN, te lage rente) ook een ontsteker nodig (huizenmart die sagneerde) én de bom laten afgaan op een plaats waar die veel schade aanricht.

    Dat laatste was mogelijk omdat de hypotheken hethaaldelijk herverpakt en doorverkocht waren, waardoor
    1) het papieren risico van de bonds niet overeen stemde met de risico’s van deonderliggende zaken
    2) toen dat eenmaal duidelijk was het vrijwel onmogelijkw as te zien wat het werkelijke risico was en hoeveel risico wie nu liep.

    Punt 2 is zeer belangrik, want zoals ik eerder zei, zijn die bonds nog steeds niet 0 qua waarde. Ook al daalden de huzienprijzen en gingen veel mensen bankroet, de huizen zijn niet 0 waard en hun afdrachten zijn ook niet altijd 0. Maar de marktprijs van de bonds daalde wel heel snel naar 0, juist omdat niemand enig idee had hoeveel ze waard zijn.

    Je kunt natuurlijk wel eigenwijs blijven zijn, maar de banken zélf hebben aangegeven dat ze graag een nieuwe officiele risico-waarde berekening wilden. Zij drongen toen aan op onderlinge afspraken (in samenspraak met uiteraard de staat) juist omdat men geen idee had hoe die dingen op de balans te zetten

    Ook kun je eigenwijs zijn en ontkennen dat ratingsbureau’s vaak kritiekloos de computermoddellen van hun klanten (!) overnamen, doch dat is iets wat ze zelf ook nu erkent hebben dat een probleem was.

    De werkelijke vraag is dus, heeft men er van geleerd? Ofwel, gaat men nu weer een nieuwe kunstmatige model-berekening maken of toch ook de onderliggende waarde beter/mee meenemen?

    Het boekje dat ik aanhaalde, begint in deze context met een mooi historisch overzicht, waaruit blijtk dat bijna elke crisis ontstaan is als gevolg van maatregelen (van banken en staat) als gevolg van de vorige.

    Je vergelijking met de aandelenlease affaire is dus in die zin geheel correct. Ookd ei constructies waren enkel winstgevend bij een stijgende markt. Mensen leren niet (anders dan ezels) 🙂 En het is zeer waarschijnlijk dat ook morgen mensen weer een totaal verkeerde risicoanalyse maken en stijgende markten als norm gaan zien.

    Een leuke zijstap is dan ook aandelenfondsen in het algemeen: als je het rendement minus inflatie – en dan heel belangrijk – minus kosten van de fondsbeheerder en andere tussenpersonen eraf haalt, je rendement op lange termijn vaak veel lager is dan mensen denken. In slechte tijden en dalende tijden blijven die inflatie en kosten namelijk gewoon doortikken.

    Evenzo: In 2001 toen de nieuwe box 3 wetgeving kwam, maakten banken jubelend reclame: ‘de fiscus meent dat u maar 4% rendement maakt’, ivm het fictieve rendement dat als basis vor de heffing geldt. Nu is dat grapje niet zo grappig meer … 🙂

Comments are closed.