Begin 17e eeuw werd de Beemster drooggemalen. Met de beperkte middelenBridge-to-nowhere van die tijd bleef het project wel binnen het budget en planning. Dat kwam omdat het een 100 % particuliere investering was waarbij iedere deelnemer een scherp oog op de voortgang en besteding hield.

Tegenwoordig lopen dit soort investeringen via de overheid en steevast worden budgetten en looptijden overschreden. Of het nu ICT-, infrastructuur- of defensieprojecten, OV bewijzen of afscheidsfeestjes zijn. De redenen daarvoor liggen voor de hand: het ontbreken van verantwoording en verantwoordelijkheid (direct belang), amateurisme en in sommige gevallen corruptie.

De financier voor dit soort projecten is de belastingbetaler. Daarmee heeft de staat een eenzijdige machtsverhouding waarbij de geld inbrengende partij totaal geen zeggenschap heeft en lijdzaam mag toezien hoe zijn – toekomstige – kapitaal vernietigd wordt en de leugenberg groeit.

Nu is er nog een ander fenomeen dat de oneindige reeks van overschrijdingen duidelijk maakt. Het staat te boek als het omgekeerde darwinisme en komt neer op het volgende: wie bij aanbestedingen de meeste gebakken lucht produceert, krijgt als beloning het project.

Prijsopgaven doen en tijdslimieten beloven die niet haalbaar zijn, worden ook wel strategisch foute opgaven genoemd. Hoe meer er te halen valt, des te fouter de opgaven. Het meest vatbaar voor dit creatieve offertegedrag zijn megaprojecten waarbij niemand echt verantwoordelijk is, veel ondernemingen betrokken zijn die elkaar de schuld kunnen toeschuiven en waarvan de afronding op zijn vroegst over een paar jaar te verwachten is.

Bent Flyvbjerg, hoogleraar in Oxford, heeft onderzoek gedaan naar strategisch foute opgaven. Grote projecten draaien volgens hem altijd uit op kosten- en tijdsoverschrijdingen omdat niet de meest geschikte leverancier wordt gekozen maar de leverancier die er op papier het gunstigst uitziet.

De remedie is vrij simpel: kijk naar de looptijd en kosten van vergelijkbare projecten en laat motiveren waarom het gedane voorstel zoveel optimistischer is. Laat het financieel doorrekenen en neem clausules in het contract op bij overschrijdingen. De motivatie om omgekeerd darwinisme te voorkomen is en blijft de persoonlijke betrokkenheid – met vermogen of goede naam – van de beslissende partij bij dergelijke projecten.

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

4 REACTIES

  3. Wat moet je nou als brave Nederlandse burger nog in dit land? Je overheid liegt je voor, je land wordt opvangcentrum voor asielzoekers, je kosten van levensonderhoud worden hoger en hoger, je zorgpremie wordt duurder terwijl de zorg minder wordt, de politie wordt uitgekleed, het leger moet pang pang roepen, Brussel bepaalt meer en meer op zeer dictatoriale wijze wat wel en niet meer mag, je wordt overal geregistreerd (je hebt immers niks te verbergen toch?), JSF wordt een tikje duurder en is inmiddels al verouderd, je mag een kleurling niet meer niet aardig vinden want dan ben je een racist, je mag niet meer zeggen dat je bang bent voor de “tsunami” van de Islam want dan ben je een xenofoob, of erger nog een fascist, je mag geen geld wegsluizen naar het buitenland, want dan kan de fiscus je niet leegzuigen, je krijgt nutteloze projecten door je strot geduwd door de EU (een tochtige winkelpromenade waar nooit iemand komt), je wordt lachend genaaid door de Eurocraten die zich er niet eens meer voor schamen dat ze liegen, Als je dit zo leest… Ben JIJ dan nog vrij in deze samenleving, voel je je hier dan nog wel thuis?

  4. Vergeet ook de wijzigingsvoorstellen niet.
    Vaak weet een ambtenaar niet wat hij wil. Maar hij moet iets doen met …., dus wordt er een project gestart en uitschrijvingen gedaan. Bedrijven kunnen rustig onder de prijs aanbieden, want men weet uit ervaring dat de overheid gedurende het project langzaam te weten komt wat ze eigenlijk echt wilden. En dan komen de wijzigingsvoorstellen, met een prijskaartje natuurlijk. Maar nu wel een prijskaartje zonder concurrentie druk…

Comments are closed.