De economische groei van dit moment is in hoge mate afkomstig van de losse geldpolitiek van de ECB en andere centrale banken. Het fundament is in feite goedkoop krediet en te lage rente waarmee de komende crash slechts een kwestie van tijd is, volgens dr. Thorsten Polleit in Focus. We leven in een periode van kunstmatige voorspoed.Â
De huidige situatie heeft te maken met de volgende drie factoren:
De centrale banken hebben de rentepercentages op een extreem laag niveau gebracht en gehouden. Bestaande schulden worden hergefinancieerd tegen lagere rentekosten waardoor schuldenaren meer uitgaveruimte hebben dan normaal het geval zou zijn.
De centrale banken geven een signaal aan de markt af dat staten en banken die in de problemen komen, gered gaan worden. Investeerders rekenen er nu mee dat de centrale banken in een noodgeval ingrijpt. Zodoende zijn de centrale banken een gratis verzekering en een promotor voor slechte beleggingen geworden.
Door het gedrag van de centrale banken worden er meer risico’s genomen en krijgen staten en banken probleemloos nieuwe kredieten. De kredietstroom is weer op gang gekomen en brengen een tijd van schijnbloei te weeg.
De centrale banken zijn gaan financieren wat de zakenbanken niet meer wilden financieren. Daarmee houden ze een inefficient en verliesgevend marktdeel kunstmatig in stand en verhinderen ze het krimpen van de totale krediet- en geldhoeveelheid. Ook stimuleren ze inflatie omdat ze liever de geldhoeveelheid uitbreiden dan uitval van krediet of wanbetaling mee te maken.
De oorzaak van de huidige Boom-Bust-Cyclus is het ongedekte fiatgeld. De centrale banken breiden samen met de zakenbanken continue de geldhoeveelheid uit door bankkredieten uit te geven. Die bankkredieten zijn niet gedekt door spaartegoeden of goud. Daardoor raakt de marktrente onder zijn natuurlijke niveau.
De kunstmatig verlaagde rentepercentages jaagt het bedrijfsleven op om nieuwe – riskantere – investeringsprojecten aan te gaan om rendement te behalen. En voor consumenten en staten wordt het aantrekkelijk om op de pof te gaan leven. Maar vroeg of laat merken de ondernemers dat hun investeringen niet lonen omdat de productiefactorenprijzen sneller stijgen dan de vraag naar hun producten. Dan worden de onrendabele investeringen afgebouwd, arbeidsplaatsen geschrapt en worden er meer en meer leningen oninbaar.
De economie valt dan terug (Bust) en om dat te bestrijden, gaan de centrale banken hun rentes nog verder verlagen om de stroom van krediet en geld aan de gang te houden. De crisis wordt dan met de middelen bestreden waarmee die veroorzaakt werd.
Aan de hand van een aantal kritische elementen kan men inschatten wanneer deze neergang zich gaat inzetten. Dat zijn: het renteniveau, de rentecurve, de ontwikkeling van bankkrediet, de schaarste van eigen kapitaal bij banken en het bestand van noodlijdende kredieten.
Stijgende rente. Zodra de rente stijgt, zal de Boom in een Bust veranderen. Inmiddels zitten de FED en ECB tegen een renteverhoging aan te hikken.
Rentecurve. Hoe vlakker de verhouding tussen de lange- en kortetermijnrente is hoe minder geld een bank kan verdienen. Als de centrale banken de rente verhogen, wordt de rentecurve vlakker en gaan er meer banken onderuit.
Bankkrediet. Door geld uit het niets te scheppen en in de economie te brengen wordt de Boom aangedreven. Stopt deze stroom dan hapert en stopt de Boom en slaat in een Bust om.
Eigen kapitaal. Om krediet uit te geven, hebben banken niet alleen geld van de centrale banken nodig maar ook eigen kapitaal. Ze moeten immers hun risico’s af kunnen dekken. De banken hebben over het algemeen hun eigen kapitaalpositie in de afgelopen jaren verbeterd.
Noodlijdende kredieten worden problematisch zodra zij de overhand qua volume krijgen. Dan raakt het eigen kapitaal van de banken snel op en komt de solvabiliteit in gevaar. In de meeste landen zijn de probleemkredieten relatief hoog.
De FED heeft met haar geldpolitiek de laatste twee crashes op de internationale financiele markt veroorzaakt. De aandelencrash in 2000/2001 en het barsten van de kredietbubbel in 2008/2009. De stijging van rente – door een verhoging van de kredietpremies of centraal bankbeleid – kan de huidige bubbel uit elkaar laten spatten. Economisch gezien is het einde van de prijsboom in dit fiatgeldsysteem geen vraag van of maar van wanneer.