In het arsenaal van angstaanjagers van politiek en media voor het publiek zitten ook robots. Zij gaan alle banen overnemen waarna er voor het gros van de bevolking niets meer dan een schamel 
horigenbestaan overblijft. Alles wordt geautomatiseerd zodat alle jobs verdampen. Moeten wij ons zorgen gaan maken over deze robottoekomst ?
12 jaar geleden kwam Ray Kurzweil’s boek The Singularity Is Near uit. Hierin beschreef hij het moment waarop een technologische maatschappij op een zeker punt komt waarbij er een explosieve groei van elkaar versterkende technieken plaatsvindt. Denk aan nanotechnologie, kunstmatige intelligentie en robotica. Volgens futurist Peter Nowak zitten wij nu op dit punt. Echter, de economie laat een ander beeld zien. Een recent onderzoek van de Economic Policy Institute laat zien dat de automatisering in het afgelopen decennium veel langzamer is gegaan. En onlangs werd duidelijk dat de ontwikkeling qua microchipcapaciteit achter ligt op het schema van Moore’s law.
Voeg daarbij dat de banenwisseling in de VS behoorlijk is afgenomen en dat de investeringen in robotica slechts $ 11,3 miljard waren in 2016. Om dat in perspectief te zetten: 11,3 miljard is een zesde gedeelte van wat Amerikanen besteden aan hun huisdieren. Het lijkt er op dat de zakenwereld niet echt vertrouwen heeft in een banenloze toekomst gevuld met robots. Als het rendement op automatisering en robotisering zo fantastisch was dan zouden bedrijven massaal investeren in die technologie. Maar dat doen ze niet. IT investeringen groeien trager en kapitaalsinvesteringen zijn vanaf 2002 qua groei vertraagd tot het laagste punt na WO II.
Maar waarom denken er zoveel mensen – ook buiten Silicon Valley – dat robots het werk en masse overnemen ? In de VS heeft dat te maken met twee trends. Tussen 2000 en 2009 verdwenen er 6 miljoen productiebanen in de VS en de lonen stagneerden. In dezelfde periode kwamen industriële robots op en werd kunstmatige intelligentie in de praktijk toepasbaar. De conclusie leek duidelijk: robots hebben de fabrieksbanen gesloopt en nu ze komen voor de rest van het werk.
Maar er gebeurde ook iets anders in de wereldeconomie rond 2000. China kwam in de Wereld Handels Organisatie en investeerde enorm in zijn productiemiddelen. De stroom goederen vanuit China was volgens economen Daron Acemoglu en Pascual Restrepo verantwoordelijk voor het verdwijnen van 2,4 miljoen Amerikaanse banen. Industriële automatisering nam slechts 670.000 banen voor zijn rekening. Of zoals Dean Baker zegt: “We’ve been running massive trade deficits, driven mainly by manufacturing, and we’ve seen a precipitous plunge in the number of manufacturing jobs. To say those two things aren’t correlated is nuts.”
Automatisering en robotisering kan vele banen overbodig maken maar dat is een langzamer proces dan tot nu toe is aangenomen. Gelijk met de introductie van zelfrijdende auto’s bijvoorbeeld waarbij het juridische aspect nog de hardst te kraken noot is. Volgens McAfee: “When it comes to things like AI, machine learning, and self-driving cars and trucks, it’s still early. Their real impact won’t be felt for years yet.” Het is nog niet duidelijk of de toekomstige innovaties meer invloed op de banenmarkt hebben dan de enorme impact die we al meegemaakt hebben. Mechanisering is al 200 jaar een dominante factor en in al die jaren zijn er heel wat banen gesneuveld én bijgekomen. En voorspellen daar is de mensheid niet bepaald goed in.
Onze angsten over automatiseren zijn niet nieuw. Eind jaren 50 en begin jaren 60 vorige eeuw waren de experts het er over eens dat automatisering zou leiden tot permanente werkloosheid. Het Ad Hoc Committee on the Triple Revolution – een groep wetenschappers en denkers bezorgd over de impact van wat toen ‘cybernation’ werd genoemd, zeiden dat de geschiktheid van machines sneller steeg dan die van mensen. ‘Cybernation had de verbinding tussen banen en inkomsten verbroken en vormde een steeds groter wordende poel van werkloze mannen en vrouwen’, schreef W.H. Ferry van het Center for the Study of Democratic Institutions in 1965. Vervang cybernation door robotisering of kunstmatige intelligentie en zoiets had hij vandaag kunnen schrijven.
Bron: Wired
