We horen veel over zogenoemde alternatieve energie en de opwekking daarvan en hoe goed het zou zijn voor ons en de economie. Sommigen gaan helemaal overboord als ze praten over de ‘vergroening’ van de economie en daarbij worden veelal de alternatieve energiebronnen opgenoemd. Wat wel eens wordt vergeten is dat we een solide energiemaatstaf hebben om te berekenen hoe een maatschappij voortvarend is of juist steeds armer gaat worden met betrekking tot haar energiebehoeften. Dat wordt helaas moedwillig genegeerd door de politici, milieubewegingen en de journalistiek.

Deze maatstaf heet EROI en staat voor Energy Return on Energy Invested.

Het betekent dat om energie te delven of op te wekken een bepaalde energie nodig is om dit te doen. Dat gaat over energie in zijn algemeenheid, inclusief voedselproductie en visserij. Voedsel is namelijk eveneens energie.

De formule voor EROI is vereenvoudigd als volgt:

EROI = Opgewekte energie/Geinvesteerde energie om de energie op te wekken

In onderstaande artikelen wordt de noodklok geluid over de energiebronnen. Onze industriële en technologische revolutie is gebaseerd op koolstof, zoals olie, gas en kolen. In onderstaande grafiek wordt duidelijk gemaakt dat kern- en waterkrachtcentrales de meest efficiënte zijn, gevolgd door kolen en olie. De maatstaf is vanaf 25-30 genoeg om een geavanceerde economie te laten bloeien.

De hierarchie van maatschappelijke behoeften speelt een grote rol in hoeverre een moderne beschaving is voortgeschreden en dat is allemaal mogelijk gemaakt met de energiebronnen die zijn vrijgekomen om te gebruiken.

Wat men nodig heeft om een moderne technologische samenleving te kunnen behouden is een EROI van minimaal 25. Dat kan dus nooit met wind- en-of zonne-energie, want de EROI van beide bronnen zijn niet hoger dan respectievelijk 7-18 EROI, voldoende om een behoorlijk verarmde maatschappij in stand te houden met rudementaire transport- en communicatiemiddelen, maar niet die hoogwaardige samenleving waar we nu in leven.

Soms hoor je nog wel eens politici, journalisten en milieuactivisten roepen dat we alleen maar ´alternatieve´ energie nodig hebben om de huidige energiebronnen te vervangen. Onderstaand overzicht is het bewijs om deze stellingen naar het land der fabelen te verwijzen.

Volgens een artikel gepubliceerd door de Energyskeptic uit 2016 wordt alles uitgelegd omtrent de studie van EROI. In het artikel wordt Charles Hall aangehaald, die een van de samenstellers van de EROI methodiek was.

Citaat artikel:

Charles Hall dacht in het begin dat een EROI van 3 genoeg was om een redelijk moderne beschaving te onderhouden. Met andere woorden met een investering van €1 krijg je €3 terug in rendement. Maar na decennia onderzoek concludeerde Hall dat er minimaal een rendement nodig is van tussen de €12 en €14 om dit te bereiken (Lambert & Hall 2014).

Dit geeft een goed idee van wat Charles Hall bedoelt met EROI (Hall 2011):

Als je een EROI hebt van 1,1:1, dan kun je olie uit de grond pompen en er gewoon naar kijken

Bij een EROI van 1.2:1 kun je het raffineren en er dan naar kijken.

Bij 1.3:1 kun je het verplaatsen en er dan naar kijken.

Als je een vrachtauto wilt besturen, dan hebben we een minimum EROI nodig 3:1

Wil je iets in de vrachtauto vervoeren, zoals graan, dan heb je een EROI nodig van 5:1 (dat houdt ook de afschrijving van de vrachtauto in)

Als je de afschrijving van de vrachtauto alsmede de arbeidskosten van de bestuurder, de oliewerker en de boer meeneemt om hun gezinnen te ondersteunen, dan heb je een EROI nodig van 7:1.

Wil je onderwijs, dan heb je 8:1 of 9:1 nodig.

Wil je ook nog gezondheidszorg, dan heb je 10:1 of 11:1 nodig.

We hebben een EROI nodig van omstreeks 14 als men bijvoorbeeld kunsten een essentieel onderdeel vindt vormen van de beschaving.

Murphy (2013) ontdekte dat een samenleving minstens een EROI van 11 nodig had om enigszins te kunnen functioneren. Verder ontdekte men dat een EROI van 10 of minder ervoor zorgdroeg dat de moderne beschaving zou instorten. (Mearns 2008). Weissbach (2013) ontdekte dat het niet economisch was om een electriciteitscentrale te bouwen met een EROI van minder dan 7.

Hieronder is een overzicht van de EROI getallen berekend in 2010 voor de Verenigde Staten die voor de diverse energiebronnen gelden en blijkt hoe enorm laag de opbrengst is van de alternatieve energiebronnen, zoals ethanol en zonnepanelen, Ook windenergie scoort maar 18 op deze schaal, terwijl waterkrachtcentrales, steenkool en olie veel hoger scoren.

Ik heb mijzelf jarenlang bezig gehouden, niet alleen met vraagstukken omtrent de economie, maar ook omtrent de huidige en toekomstige energiebehoeften alsmede de klimaatdiscussie. Bovendien ben ik intensief bezig geweest met de opzet van alternatieve energieprojecten zowel in Tunesië (zonne-energie) als in Nederland (windenergie) en de bevindingen van de EROI rapporten staven mijn eigen ervaringen op dit terrein.

Wat mij in al deze jaren daarbij enorm is opgevallen is dat er nauwelijks enige discussie is geweest met betrekking tot bovenstaande vraagstukken. Critici werden weggezet als ‘klimaatontkenners’, alsof dat een werkelijk iemand zou kunnen zijn. In mijn leven heb ik nooit iemand meegemaakt die ontkent dat er een klimaat is of zelfs een continu klimaatverandering. Dat is overduidelijk wel het geval, maar dat is niet wat deze lieden, vooral uit linkse hoek, beweren, zij zien alle discussie of debat als overbodig en zelfs onwenselijk. Dat getuigt van een niet-wetenschappelijk gedachtegoed. Libertariërs en klassiek-liberalen weten dit al heel lang, nu is de rest van de bevolking aan het ontwaken naarmate er meer bewijsvoering wordt aangedragen dat de mens niets met deze klimaatverandering van doen heeft gehad.

Steve Goreham van de prestigieuze stichting Friends of Science legt volledig uit hoe klimaat werkt en welke factoren een rol spelen. CO2 speelt daar nauwelijks een rol in namelijk, laat staan de CO2 die de mensheid produceert. Hij benoemt eveneens de valkuilen waar milieufanaten mee bezig zijn om alternatieve energiebronnen door te drukken die in de energiebehoeften van de toekomst zouden moeten voorzien.

Het valt mij op hoe simplistisch deze milieufanaten, alsmede politici en een onkritische media zijn in hun denkwijze.

Voor een verdere verwijzing naar EROI verwijs ik naar de uitleg van Euan Mears die het geheel ontleed voor beginners.

 

 

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

18 REACTIES

  1. Interessant artikel. Dank voor het plaatsen Albert. Als ik de piramide “energetic needs” vertaal naar individueel, dan vertoont het veel overeenkomst met de piramide van Maslow.
    Verder valt op dat de meeste loonslaven niet veel verder komen dan “grow food”. Hoewel boeren is vervangen door andere beroepen. De liefde en het gezin wordt daardoor als het ware kwalitatief uitgehongerd. Oorzakelijk heeft dat niet alleen te maken met de stuwkracht van de innerlijke geest. Bij een beschaving in de vervalfase is het energieverspilling alom; laag rendement.

    Hoe verder je in de piramide “energetic needs” richting geel gaat, de top, hoe lager het rendement kan worden. Hangt mede af van (remmende of juist stimulerende) omgevingsfactoren. Vergelijk het met een cultuur waarin een vruchtbare voedingsbodem is gecreëerd of juist overbemesting en roofbouw heeft plaatsgevonden.

    Misschien is ook dit artikel interessant: The End of Global Development as we Know it. Volgens de auteur zal de ontwikkelde wereld meer als de zich ontwikkelende wereld worden. EROI wordt ook genoemd, als factor. Misschien omdat de voedingsbodem voor ontwikkelingshulp onvruchtbaar is gemaakt. Wat moet doorgaan voor ontwikkelingshulp is immers weinig meer dan afhankelijk maken en houden, moeten voldoen aan eisen die anderen stellen. Dat werkt niet motiverend uit, eerder remmend. Terwijl de vruchtbaarheid omhoog kan door een andere (heden ongebruikelijke, daardoor vernieuwende) strategie te gaan hanteren.

    Albert [4] reageerde op deze reactie.

  4. @Nico [1]: Hartelijk dank voor deze toevoeging Nico en het is juist interessant om dit soort zaken mee te nemen in discussies, want deze zijn zeer onderbelicht in het huidige debat. Het grote probleem is dat men zich focust op een aspect van een bepaalde kwestie, terwijl er zo veel andere zaken meespelen. Ik betwijfel of de klimaatalarmisten en CO2 fetisjisten zich dat realiseren hoezeer ze in een eendimensionale wereld leven, waar kritisch nadenken volledig is uitgebannen. Dat is natuurlijk het gevolg van decennialange neo-Marxistische indoctrinatie in onze leerinstellingen. Daardoor heb je zoveel politici die heel laag op de ontwikkelingsschaal zitten. We zien het eveneens aan de mondiale IQ schaal die steeds meer omlaag gaat vanwege deze indoctrinatie. Het zogenoemde ‘dumbing down’ effect. Pseudo-wetenschap wordt boven echte wetenschap gesteld, precies wat gebeurde in landen als de Sovjet Unie en China.

    Nico [7] reageerde op deze reactie.

  5. Uiteraard valt er veel meer over dit soort onderwerpen te schrijven of (liever) zeggen. Bijvoorbeeld dat die piramide ook omgedraaid kan worden en dat je dan merkt dat de smallere delen dan de bredere delen dragen of zelfs vleugels geven.

    In de energiehuishouding is het nodig om te balanceren tussen aandachtsgebieden. In India is dat uitgedrukt met het denkmodel van chakra’s, punten die aandachtsgebieden voorstellen. Gaat er ergens in een aandachtsgebied iets verkeerd, dan heeft dat uitwerking op andere aandachtsgebieden. Of in andere dimensies. Gezondheid bestaat immers in de dimensies lichamelijk, geestelijk, intellectueel en verhouding met anderen. En kunnen cross-overs optreden, bijv. psychosomatische klachten.

    In het bovenstaande artikel duikt het opwekken en/of delven van energie op.
    – Energie opwekken kan gezond zijn, voor zover je innerlijke stukkracht kunt doseren en richten. Noem het maar deugden- en gevolgenethiek.
    – Energie delven is als jezelf in een mijnenveld begeven, een bezigheid waarmee schade aangericht kan worden, waarmee verhoudingen verziekt kunnen worden, daardoor een bepaalde balans verstoord kan raken. Met allerlei gevolgschade in het staartje.

    Eerlijk is eerlijk; in het blauwe deel blijven hangen veroorzaakt tunnelvisie. Wat ook geldt voor het gele deel. Om gezond met dit soort denkbeeldige piramides om te gaan moet je als het ware als een architect denken, de bouwmeester van de piramide van je eigen leven. Wat ook in breder verband geldt. Als licht en warmte toch ergens vandaan moeten komen, dan moet dat niet ontaarden in roofbouw plegen. Dat is geen duurzaam concept, zoals ook onderwerping en tirannie geen duurzaam concept is. Sommige concepten monden uit in geneeskrachtige of voedzame vruchten, andere in backfire. De natuur zal bij corruptie (karakterbederf) en perversie onvermijdelijk terugslaan.

    Nico [6] reageerde op deze reactie.

  6. @Nico [5]: Als architect van een piramide denken heet overigens transcendentie. En dat is echt niet alleen weggelegd voor ‘verlichte geesten’. Zodra je rekening houdt met de gevolgen van eigen gedrag, denk je transcendent. Je overstijgt dan immers de grenzen van je eigen lichaam en innerlijk om naar je omgeving uit te reiken. Met gespreide armen of in de bokshouding.

    Degenen die ‘verlicht’ zijn hebben op dit gebied kennelijk last van tunnelvisie en waandenkbeelden. Aangeleerd wel te verstaan, terwijl het kerngezonde juist niet aangeleerd of zelfs afgeleerd is. Zo gaat dat in ‘beschavingen’. Die kunnen alleen draaien als er ‘voldoende’ geestvervuiling en intellectuele misvorming plaatsvindt, via emotionele en intellectuele manipulaties á la sekteleiders en -leden. Op die manier gaat ‘social technology’ ten koste van feitelijke gezondheid in verschillende dimensies. Dat is vandaag de dag te merken aan een stijgende werklast voor artsen, psychologen en specialisten. In een vervuild, verziekt cultureel klimaat is het qua gezondheid dweilen met de gifkraan open.

  7. @Albert [4]: Geen dank. Je reactie doet me denken aan de brochure “Pas op voor de Grieken” van prof. dr. P.A. Siebesma, een letter- en taalkundige. Gelukkig heb ik die brochure destijds gedownload, want het ding staat voor zover ik kan zien niet meer op het internet. Desgewenst kan ik een kopie doorsturen.

    Samenvattend (en relevant voor het klimaatdebat) stort Grieks denken zich kennelijk op details verliest het totaalbeeld uit het oog, terwijl Hebreeuws denken naar het totaalbeeld kijkt om te zien hoe allerlei details daarin passen.
    Vertaal de term ‘Hebreeuws denken’ naar (politiek) totalitair of (geneeskundig) holistisch en je weet eigenlijk wel genoeg. Door je te verkijken op details en daarmee aan de haal te gaan kunnen waandenkbeelden ontstaan en kan een totaalbeeld misvormd raken.

    Vertaald naar wetenschap bestaat er zoiets als zuivere wetenschap, kennisbronnen waar je je aan kunt laven, maar als er para-wetenschap doorheen gemengd wordt ontstaat pseudo-wetenschap. Vergiftigde en vervuilde kennisbronnen die verzieken.

    Albert [8] reageerde op deze reactie.

  8. @Nico [7]: Exact Nico, onze beschaving is in werkelijkheid geënt op de Griekse beschaving en deze bevatte logos, ethos en pathos. Noch het judaisme als de islam hadden deze ondergrond. Vandaar dat de wetenschap met name na de donkere Middeleeuwen zich enorm kon ontwikkelen in dit werelddeel.

    Zoals jij al vertelt is de visie volledig anders in de Grieks-christelijke cultuur, men onderzoekt, toetst en hertoetst de resultaten, vervolgens past men de falsificatiemethodiek toe en de uitkomsten kunnen dan als enige mate van zekerheid worden gepresenteerd. Ofschoon men altijd een slag onder de arm moet houden vanwege nieuwe ontwikkelingen.

    Met andere woorden de feiten leiden tot een bepaald model of theorie en deze kan dan worden samengesteld. In het judaisme en de islam is dat andersom, men heeft een theorie en past de feiten daarin. Feiten die hier niet mee stroken worden geheel genegeerd. Derhalve zag je geen enkele ontwikkeling in deze culturen, omdat deze bleven steken in dogma´s.

    Hetzelfde zien we nu met het neo-Marxisme, waarbij de feiten die niet stroken met deze moderne religie worden genegeerd en mensen die deze aandragen worden geëxcommuniceerd of zelfs bedreigd. Ergo, de nieuwe donkere Middeleeuwen hebben zich aangediend in het westen.

    Nico [9] reageerde op deze reactie.

  9. @Albert [8]: Daar moest ik even op kauwen Albert. De theorie van logos, ethos en pathos werd door WA hier aangehaald. Klinkt allemaal mooi, maar in de praktijk wordt dat kennelijk alleen binnen bepaalde kringen gehanteerd. Voor gewone mensen zoals wij is er in de huidige tijd niet anders dan, zoals je schreef, een soort nieuwe donkere Middeleeuwen. Met overheidsdienaren die zich als islamisten gedragen, alsof wetgeving een soort sharia zou zijn en het innerlijk – en indivudele leven – van anderen in een onvruchtbare woestijn omgetoverd moet worden.

    De wortels van wat je de Grieks-christelijke cultuur noemt liggen in Mesopotamië, Babylonië. Het Judaïsme (en daarna christendom en islam) is er een tak van. Een andere tak loopt via Griekenland. Rome heeft die takken met elkaar verenigd, via het Romeinse christendom. Dat is wat ik uit allerlei informatie kon distilleren.

    Wat er ook zij, de gewoonte om naar een totaalbeeld te kijken is gezond. Evenals de gewoonte om naar details te kijken. Het zijn geen concurrerende concepten, maar juist delen van hetzelfde.
    Naar naakte feiten kijken om te zien waar ze vandaan komen en hoe ze uitwerken werkt verhelderend.
    Met dogma’s hoeft niet per sé iets mis te zijn, immers, innerlijke gezondheid en gezonde verhoudingen, is de puur natuurlijke norm met schendingingen en ziekte (aandoeningen en gebreken) als afwijkingen, perversies. Voor ieder individu. Als dat omgezet wordt in een dogma, bijvoorbeeld dat een ziektebeeld en de dood verwerpelijk zijn, dan werkt dat beslist gezond uit. Zo’n dogma zou ieder bij de les houden. Dogma’s over constructies en regelingen werken daarentegen juist ongezond en schadelijk uit, zoals geestvernauwend en vertroebelend. Dat is kennelijk wat er in de Grieks-Romeins-christelijke donkere Middeleeuwen gebeurde. In troebel water is het lastig vissen naar gezonde denkbeelden en ideeën.

    Algemeen manifesteren allerlei oorzaken (in de geest) zich als intellectuele en sociale verschijnselen (symptomen). Is iemand misvormd en daardoor getraumatiseerd, dan kan dat verdrongen zijn naar het onderbewustzijn en zich uiten via bijv. dwangmatig gedrag (OCS). Of, als er misleiding in het bewustzijn gezaaid is, via bijv. cognitieve dissonantie. Het is maar net wat degene is aangeleerd of juist afgeleerd, en hoe dat gegaan is. Via bijv. rustig inmasseren of hard inkerven, dat maakt nogal een verschil. Degenen bij wie is ingekerfd dat ze wetgeving moeten en zullen gehoorzamen, zullen dat er bij anderen vaak ook gaan inkerven. Bijvoorbeeld. Wat er gezaaid wordt komt op en zal zich repliceren. Een cyclus van mishandelden die mishandelaars worden, die maar moeilijk doorbroken kan worden. Velen noemen dit een politiek probleem, maar in feite is het een geneeskundig probleem met militaire aspecten – de strijd tegen infecties met waandenkbeelden die gezonde(re) denkbeelden naar de periferie verdringen.

    Filosofisch gezien heb ik lang geleden geleerd dat het zeer onverstandig is om aan vooroudervering te doen. Die voorouders hebben behalve misschien bruikbare denkbeelden een rugzak met erfelijke belasting geproduceerd. Wereldwijd lijkt men verder dan ooit van een feitelijk gezonde situatie verwijderd. Te merken aan toenemende echtscheidingen en andere relationele problemen (disfunctionaliteit), artsen en specialisten die steeds meer werk op hun bordje krijgen, afnemende sociale cohesie etc.

    Tot zover wat mijmeringen… Sorry als het te lang was, het borrelde spontaan op. Misschien zit er bruikbaar stof tot nadenken voor je tussen.

  10. Bedankt Nico, geschiedenis was voor mij altijd een leidraad en dat was al heel vroeg het geval. Geschiedenis is in Nederland eigenlijk een ondergeschoven kindje geweest, dat merk je in het onderwijs. Terwijl het juist heel belangrijk is om te zien hoe zaken zich in het verleden hebben ontwikkeld. Cultuur en achtergrond kunnen nooit worden begrepen zonder historisch besef.

    Daarom kon het klassiek-liberalisme zich alleen in Europa ontwikkelen, omdat de voedingsbodem aanwezig was voor deze filosofie. Van daaruit ontwikkelde zich het onafhankelijk en kritisch denken, wat op haar beurt weer leidde tot de economische ontwikkeling. Helaas zijn we nu weer op de weg terug, vanwege de nieuwe cultussen die zijn opgericht in afgelopen eeuw.

    Nico [12] reageerde op deze reactie.

  11. Goed artikel!
    Stukje over CO2 deed mij denken aan Dr. Don Easterbrook. In 2013 getuigde hij voor de Washington State Senate – Energy, Environment & Technology committee over klimaatverandering dat door collega’s beoordeelde gegevens waaruit blijkt dat de opwarming van de aarde “door NOAA en NASA is geknoeid”(*1). In dezelfde presentatie zei hij ook dat “CO2 geen opwarming van de aarde kan veroorzaken”(*1) en dat “de opwarming van de aarde in 1998 eindigde”(*1).

    (*1) https://www.youtube.com/watch?v=ofXQdl1FDGk

    De moeite waard om te bekijken. Wellicht al bekend bij jullie.

    Albert S. [14] reageerde op deze reactie.

  12. @Albert [10]: Geschiedenis helpt inderdaad te begrijpen hoe een dynamiek is ontstaan en zich heeft ontwikkeld. Tegelijkertijd… als de uiteindelijke uitkomst schadelijk of verziekend uitwerkt is de noodzakelijke correctie relevanter dan de methode en ontwikkeling van de ontsporing(en).

    Het is me opgevallen dat hoe verder je teruggaat in geschiedenis, voor zover daar gegevens van beschikbaar zijn, hoe gezonder het wordt. Ooit waren mensen en dieren nog gewoon gezond, individueel onafhankelijk en dito zelfstandig; hoewel op bepaalde punten onwetend in ieder geval niet geestesziek. Daarna ontstonden allerlei onnodige conflicten, slavernij, uitbuiting en wat dies meer zij. Tegenwoordig worden de meesten in een afhankelijke toestand – als babies en kleuters – gehouden, m.a.w. een veroorzaakt probleem. Omdat hoofden volgestopt worden met onzin en perversiteiten valt dat gedupeerden meestal nog niet eens op.

    Van dat laatste heb ik ook last van gehad. Emigratie – ca. 18 jaar geleden – was voor mij het startsein om systematisch in NL aangepraatte rotzooi te gaan opruimen en een andere (levens)weg te zoeken. Wie in een culturele informatiebubbel geboren wordt en daar blijft komt daar kennelijk meestal niet aan toe.

    Een bestaan als alien (Engels voor buitenstaander, vreemdeling) bevalt uitstekend, zij het dat gefossiliseerden, vastgeroesten etc. juist jegens aliens demonstreren waar ze daadwerkelijk voor staan. En da’s niet fraai. Geestvervuiling, karakterbederf, perversie en wat dies meer zij. Waardoor groepsmechanismen ook wat duidelijker uit de verf komen. Wat bijv. te denken van geschiedvervalsing? Of de veronderstelde prestaties en ‘magische kracht’ van de eigen groep tijdens promo-praatjes overdrijven in de kennelijke hoop een ander te overwelmen met een betoverend gevoel? Je kan het zo gek niet bedenken of het gebeurt!

  14. @Frans [11]: Inderdaad Frans, het is het ware dat pseudo-wetenschap opbotst tegen echte wetenschap. Hoezeer de propagandamedia, milieufanaten of onwetende politici proberen te beweren dat op basis van geknoeide en verzonnen verhalen de mens de oorzaak is van ‘klimaatverandering’, de wetenschap de enige is die het laatste woord heeft. Sprookjes en mythen kunnen op deze manier gemakkelijk worden weerlegd. Degene die iets beweert moet met een sluitende bewijsvoering komen, daar ligt de last en deze is er niet en komt er ook niet, omdat de toenemende bewijslast precies het tegenovergestelde is.

  15. Inderdaad Frans, het is het ware dat pseudo-wetenschap opbotst tegen echte wetenschap. Hoezeer de propagandamedia, milieufanaten of onwetende politici proberen te beweren dat op basis van geknoeide en verzonnen verhalen de mens de oorzaak is van ‘klimaatverandering’, de wetenschap de enige is die het laatste woord heeft. Sprookjes en mythen kunnen op deze manier gemakkelijk worden weerlegd. Degene die iets beweert moet met een sluitende bewijsvoering komen, daar ligt de last en deze is er niet en komt er ook niet, omdat de toenemende bewijslast precies het tegenovergestelde is.

    Frans [16] reageerde op deze reactie.

  17. @Frans [16]: Inderdaad, we leven nu in de nieuwe donkere Middeleeuwen, waarbij een ideologie is verheven tot religie, waar niet aan te tornen valt. Wie gaat er bepalen wat ‘ontkenning’ is of wat niet aan de ‘norm’ voldoet? Dat is dan een arbitraire beslissing. Alles wat de vrijheid van mening inperkt perkt eveneens de wetenschap in. De CO2-religie wordt nu verkondigd zonder dat daar enig wetenschappelijk bewijs voor bestaat. Zelfs bij een wetenschappelijke onderbouwing dat deze religie het bij het verkeerde eind heeft wordt van tafel geveegd. We zien aan bijv. de Sovjet Unie, het China van Mao of het Cambodja van Pol Pot hoe dit zich heeft gemanifesteerd uiteindelijk. Daar werd de vrijheid van meningsuiting ook drastisch ingeperkt met alle gevolgen van dien. De westerse pseudo-elite heeft zich ingebed in het neo-Marxisme en het neo-feodalisme, waar alleen een dictatuur in kan gedijen. Kijk maar naar de ontwikkeling van de EU als voorbeeld.

    Nico [18] reageerde op deze reactie.

  18. @Albert S. [17]: Om even ietwat tegengas te geven: Wij hebben gemerkt dat we graag in ‘middeleeuwse sferen’ zitten. Een gevalletje van cherry picking, want de charme van middeleeuwen is wat ons betreft die van eenvoud, kleinambacht en zelfvoorzienend proberen te leven. De sfeer van religieuze misleiding en duistere onwetendheid (voor de meesten) uit die tijd ligt ons beslist niet. Op dat gebied is er eigenlijk niets of niet veel veranderd.

    Wie kan tegenwoordig nog het verschil tussen heksen en tovenaars duiden? Zeer relevant, want een heks gebruikt alleen natuurkrachten om te genezen of ontmantelen / slopen, terwijl een tovenaar (tegenwoordig bekend als bijv. ‘wetenschapper’) ook de dragers daarvan gebruikt of veronderstelde toffe dingen te doen. Zonder de schadelijke bijwerkingen van het gehanteerde recept te vertellen. De kater komt later… daar heeft bij heksen (geneeskundigen, iets anders dan kwakzalvers) niemand last van.

Comments are closed.