Libertariërs in de Bolsonaro regering in Brazilië

In de rechtspopulistische regering van Jair Bolsonaro in Brazilië zitten een aantal Ludwig von Mises leerlingen, vrijemarkt denktankers en zelfs anarcho-kapitalisten op hoge posities. Ze hopen de overheidsbureaucratie te snoeien, het bedrijfsleven te revitaliseren en de immense schuldenlast terug te dringen. Volgens het World Economic Forum staat Brazilië als allerslechtst bekend wat bureaucratie betreft.

Hun deelname aan de Bolsonaro regering wordt door een deel van de libertarische gemeenschap met argusogen gevolgd. Het aloude dilemma of je de macht kan veranderen door er aan mee te doen of dat je alleen ingekapseld en gebruikt wordt. ‘Jair Bolsonaro kan je zien als de Trump zonder succes in zaken’, zegt Paulo Roberto de Almeida, een Braziliaans politiek wetenschapper, diplomaat en prominent pro-markt intellectueel. ‘Hij is een populist, nationalist, xenofoob en vrouwenhater’.

Bolsonaro is een voormalig legerkapitein die 27 jaar in het Nationaal Congres zat waarbij hij tijdens zijn ambtsperiode slechts twee kleine wetsvoorstellen doorgevoerd heeft. Na zijn grote verkiezingsoverwinning is de bureaucratie in de eerste maanden enigzins beperkt maar het meest substantieel was de introductie van een draconisch anti-criminaliteitspakket met mildere straffen voor politieagenten die doden tijdens hun dienst.

De 63 jarige Winston Ling is een van de oprichters van de Braziliaanse libertarische beweging. In 2016 gaf hij Bolsonaro een uitleg van een half uur over de Oostenrijkse school en overhandigde hem twee boeken: Frederic Bastiat’s De Wet en Von Mises’s Economische Politiek: Gedachten voor vandaag en morgen. Hij gaf deze omdat ‘ze dun en makkelijk te lezen waren want politici lezen niet’. Ling stelde ook voor om Bolsonaro te helpen om een raad van vrije markteconomen te vormen die zich bij zijn campagne konden aansluiten.

Bolsonaro accepteerde het aanbod en Ling verzamelde verschillende mensen waaronder econoom Paulo Guedes die carte blanche afdwong over economische zaken. Na zijn verkiezing maakte Bolsonaro hem super minister van een nieuw Ministerie van Economische Zaken die de departementen Financieën, Planning, Industrie en Handel verenigden. Guedes wees een groep jonge libertariërs op hoge posities aan op het nieuwe departement.

De invloedrijkste libertarische organisatie is de Free Brazil Movement die in 2015 massale straatprotesten organiseerde en opriep tot het afzetten van president Dilma Roussef van de Arbeiderspartij. Een jaar later werd zij afgezet. De FBM had twijfels bij Bolsonaro en wilde meer gematigde personen steunen. ‘Maar de Brazilianen wilden de extremere keuze’, zegt Ferreira, de medeoprichter. Nadat de zaak intern besproken was, sloot de groep zich bij Bolsonaro aan tijdens het einde van zijn campagne.

De charismatische woordvoerder Kim Kataguiri (23 jaar) werd gekozen voor het Congres in 2018. Hij organiseerde een 48 leden tellend ‘vrije markt commissie’ om Guedes agenda te steunen. Maar nu is Kataguiri kritischer op Bolsonaro wanneer hij hun principes verkwanselt. De groep rond Bolsonaro heeft het verzet tegen socialisme omarmt als gemeenschappelijk doel met de libertariërs maar helt over naar rechts nationalisme. Zo trof Eduardo Bolsonaro – de zoon van – Steve Bannon in augustus 2018 en is nu de Zuid Amerikaanse afgevaardigde van Bannon’s ‘The Movement’, een project om populisme en nationalisme te promoten.

Maar de grootste bedreiging voor de vrije markt agenda van Paulo Guedes is volgens de politiek wetenschapper Almeida niet de tegenstanders uit Bolsonaro’s partij of Steve Bannon. Het zijn de industriëlen van Sao Paulo en de grootagrariërs van Mato Grosso – nepkapitalisten met een economisch belang in protectionisme en regulering die hun invloed gebruiken in het Congres.

Als Guedes slaagt, zal zijn programma welvaart, een sterke algehele groei en een teruggang in armoede opleveren. Het kan echter daarnaast een terugslag betekenen voor de libertarische beweging in Brazilië omdat ze een populistische president helpen die de burgerrechten significant kan beschadigen.

Bron: Reason