Wetten kunnen geen ongeluk voorkomen

Als er een ongeluk gebeurt is al snel de vraag: wie is er verantwoordelijk? Hoe heeft het kunnen gebeuren? Waren er geen regels of wetten die dit hadden kunnen voorkomen, of voldoen de regels en wetten niet meer?

Afgelopen weekend kwam een 22-jarige RBC-supporter om het leven toen hij z’n hoofd uit het noodluik van een bus stak, en de bus onder een viaduct doorreed. Laat ik voorop stellen dat ik het betreur dat iemand om het leven komt. Zeker als hij nog zo jong is, en helemaal als het voorkomen had kunnen worden. Waarschijnlijk laat hij ouders, familie, vrienden achter. Het is een afschuwelijk ongeluk. Het was niet nodig geweest.

Maar, hoe zit het met de regels? en met de verantwoordelijkheid?
In de Metro van 10 mei staat te lezen: “De noodluiken van een bus moeten altijd geopend kunnen worden. Dat is wettelijk verplicht. Daarom kunnen ongelukken zoals dat van vrijdagavond niet worden voorkomen. Chauffeurs kunnen niets anders doen dan waarschuwen en hopen dat de passagiers luisteren.”

Zou het ongeluk voorkomen kunnen worden door de luiken afsluitbaar te maken – al is het maar, wanneer de bus supporters vervoert? Geldt dat dan voor alle supporters zoals dart-fans, schaak-aanhangers, tennis-publiek, of alleen voor voetbal-supporters? Als deze bus met een afgeloten noodluik nu eens te water raakt, moet er dan een schakelaar bij de chauffeur komen, die dan onmiddelijk het luik kan ontgrendelen in zo’n geval? En wat nou als de chauffeur, door de klap op het water, daartoe niet meer in staat is?

Misschien moet er een verbod op alcohol komen voor reizigers in bussen, of een wettelijke verplichting op het dragen van veiligheidsgordels door bestuurder en passagiers?

Mensen doen soms domme dingen. En meestal loopt het nog goed af ook. Soms echter niet. Natuurlijk wist deze jongen niet – ondanks, naar het schijnt, de waarschuwingen van de chauffeur – dat het zó fout zou aflopen! De samenloop van geopend luik en een laag viaduct was niet heel erg waarschijnlijk. Meestal gaat het goed. Toch denk ik, dat niet de chauffeur, niet de bouwer van het viaduct, niet de eigenaar van de bus noch RBC als huurder van de bus enige blaam treft.

De roep om ‘verantwoordelijken’ en ‘betere regels’ is wel begrijpelijk, maar zal nooit voorkomen dat mensen risico’s verkeerd inschatten, soms helaas zelfs met fatale afloop. Uiteindelijk is iedereen zelf verantwoordelijk voor zijn eigen daden, en de gevolgen daarvan. Misschien is er in dit land wel juist zoveel geregeld dat we die eigen verantwoordelijkheid uit het oog verliezen. “Als het echt gevaarlijk was, dan was het wel verboden, of onmogelijk gemaakt”.

Wetten en regels voorkomen geen ongelukken. Hopelijk dat deze tragedie toekomstige supporters stimuleert om op hun stoel te blijven zitten. En kunnen we elkaar stimuleren om altijd zelf ons eigen verstand te blijven gebruiken.