De gelukkigste Europeanen leven
in Zwitserland. Aan het mooie
landschap, de rijkdom of de
neutraliteit alleen kan het niet
liggen. Belangrijker voor het
geluksgevoel is de mate van
onafhankelijkheid en de
hoeveelheid invloed en macht
die de burgers hebben.

Dat ontdekten de Züricher economen Alois Sturtzer en Bruno Frey die 6100 Zwitsers ondervroegen over de mate waarin ze over hun leven tevreden waren en vergeleken die uikomsten met de politieke invloed die ze konden uitoefenen in de respectievelijke kantons.

Zwitserland kent verscheidene politieke systemen naast elkaar, omdat belangrijke besluiten niet in de hoofdstad Bern maar in de 26 kantons worden genomen. Daartoe worden door de kantons de instrumenten van de directe democratie toegepast – door middel van referenda en volksstemmingen kunnen de burgers de grondwet wijzigen, wetten afkondigen of buiten werking stellen en de staatsbegroting controleren.
De mate van medezeggenschap die de individuele kantons hun burgers geven, verschilt sterk. In sommige kantons, zoals Baselland, moet de regering bij uitgaven vanaf een bepaalde hoogte principieel de burgers toestemming vragen. Als burgers een punt op de politieke agenda willen zetten, zijn enkele handtekeningen voldoende. Omdat de vooruitzichten goed zijn, zijn de burgers van zulke kantons sterk gemotiveerd om aan het politieke leven deel te nemen. In andere kantons daarentegen, zoals in Genève, moeten grotere hindernissen genomen worden. Daar komt het politieke systeem meer overeen met een parlementaire democratie zoals in Duitsland.

Het verschil van gelukbevinding in de kantons is zo groot dat een verhuizing van Genève naar Baselland statistisch gezien voor het welbevinden gunstiger is dan een salarisverhoging van 800 euro naar 3000 euro. Daadwerkelijke politieke invloed bevordert de tevredenheid dus meer dan het banksaldo.

Zou het komen doordat in kantons met meer inspraak van de burgers de scholen, ziekenhuizen en zwembaden beter worden bestuurd? Of ontlenen mensen een bevredigend gevoel rechtstreeks aan het idee het lot van hun gemeente of streek zelf te kunnen bepalen? Ook op deze vraag wisten Stutzer en Frey een antwoord.
De tweede verklaring schijnt de juiste te zijn. Bij buitenlanders, die ook van de vruchten van een beter bestuur profiteren maar geen stemrecht hebben, wordt de tevredenheid in beduidend mindere mate door de directe democratie verhoogd. Een gelukkig land is er dus een waarin de politiek meer is dan een toeschouwersaangelegenheid.

5 REACTIES

  1. Zeer interssant.

    Kan je ook de exacte referentie geven van het onderzoek van de Züricher economen Alois Sturtzer en Bruno Frey die 6100 Zwitsers ondervroegen?

  2. Uitstekend artikel, wat de spijker op zijn kop slaat. Hopelijk wordt Nederland ooit in onafhankelijke kantons opgedeeld. De belangen van een Randstedeling zijn nu eenmaal totaal anders dan die van een Fries of Twentenaar. Waarom allen in een Prokrustesbed wringen?

  3. Het resultaat komt precies overeen met wat elk zindelijk denkend mens verwacht, namelijk, dat je afhankelijk van je talenten invloed kunt uitoefenen op je directe omgeving. Maar dat ideaal botst met de soosjaaldemokratiese moraal.

  4. Maar dan moet je dat wel logisch doordenken en doorgaan met devolueren van de macht tot het kleinste "kanton": de mens zelf. Als een overgang van indirecte naar directe democratie, en van een federale naar lokale overheid al zo’n verschil maakt, zal een onafhankelijk individu helemaal gelukkig moeten zijn. Niet dat ik tegen onafhankelijkheid zou zijn als het niet gelukkiger zou maken overigens.

  5. [4]
    Dus als jij ruzie hebt met je buurman en je buurman heeft nog een paar,zeg, handgranaten en Kalasjnkov liggen, worden de zaken veelbeter geregeld? Ik betwijfel.

Comments are closed.