Ik kom terug op mijn bezwaren tegen anarchie. Locke zag voornamelijk drie “inconveniencies”. Hij was optimistischer dan Hobbes omdat hij geloofde dat de mens op grond van morele sympathieën en uit eigenbelang to vreedzame samenwerking kan komen.
Als eerste problem dacht Locke dat er geen algemeen geheel van recht zou bestaan dat voor iedereen kenbaar zou zijn. Mensen zouden het wel eens raken over bepaalde basisregels, maar de toepassing ervan en de details zouden altijd controversieel zijn. Ten tweede meende Locke dat er een handhavingsprobleem zou bestaan in een anarchie. Bij afwezigheid van een overheid zou niemand voldoende macht hebben om het recht te doen naleven. En tenslotte was Locke ervan overtuigd dat mensen niet de rechters in hun eigen zaak zouden kunnen zijn. Geschillen moeten altijd kunnen worden voorgelegd aan een derde die arbitreert.
Deze drie problemen zouden volgens Locke wel bestaan in een anarchistische samenleving en niet in een minarchie. Maar is dat wel zo? Is het niet precies andersom? Volgens mij kan een anarchie elk van deze problemen een oplossing bieden terwijl de staat, omwille van zijn aard, het niet kan.
Een universeel, efficiënt en kenbaar recht kan wel degelijk ontstaan zonder dat er een staat is die de voorschriften ervan in dikke boeken laat optekenen. Het voorbeeld van het commercieel recht is reeds eerder aangehaald. De reden voor het ontstaan van het commercieel recht, dat de staatsgrenzen overschreed, was precies de onmacht van de staten om een rechtskader te creëren dat juist onafhankelijk van de nationale staten werkt. De internationale handel werd gehinderd door het feit dat de nationale rechtbanken alleen het recht van eigen bodem wilden toepassen. De handelaars staken bijgevolg de koppen bij elkaar en vervingen de gekke nationale regeltjes door een eigen privaat rechtssysteem. En eenieder had er belang bij om zich aan de regels ervan te houden.
Het is om precies dezelfde reden dat er geen ronde of driehoekige betaalpasjes bestaan. Zonder dat er een overheid het heeft beslist, heeft de markt de rechthoekige kaart tot norm gemaakt. Met een andere vorm kom je niet verder dan de bankautomaten die de emittent daarvoor zlef moet ontwikkelen en installeren.
De vraag of in een anarchie voldoende macht verzameld kan worden om aan rechtshandhaving te doen kan ook positief beantwoord worden. Anarchie betekent niet noodzakelijk dat iedereen op zichzelf moet terugplooien. Het alternatief voor staatspolitie is natuurlijk de geprivatiseerde diensten die bescherming en rechtsverdediding aanbieden. En inderdaad, als je bang bent dat je niet genoeg macht zal hebben om jezelf te verdedigen, dan is de staat wel de laatste organisatie waar je je bij moet aansluiten. Een organisatie met een geweldsmonopolie is veel gevaarlijker precies omdat alle macht in een punt gecentraliseerd wordt.
Maar het argument dat een derde scheidsrechter nodig is lijkt mij nog het interessantst. Het is namelijk een non sequitur. Uit de stelling “iedereen moet zijn disputen voorleggen aan een derde” kan niet logisch worden afgeleid “er bestaat één derde waaraan alle disputen moeten worden voorgelegd”. Dat zou hetzelfde zijn als uit “iedereen houdt wel van één TV programma” afleiden dat er één TV programma bestaat waar iedereen van houdt. Een overheidsmonopolie op rechtsbedeling is niet noodzakelijk om de regel dat geschillen best door derden worden beslecht te implementeren.
Meer nog, staatsrechtbanken zijn niet alleen onnodig, ze zijn ook onmogelijk in staat om het gestelde principe te waarborgen. Wanneer je een geschil hebt met de overheid zelf, dan is er geen derde partij waaraan dit voorgelegd kan worden. En het mag dan al een verbetering zijn dat er scheiding van machten bestaat, de realiteit is dat alle machten deel uitmaken van hetzelfde systeem. Het systeem bekampen kan dus niet. Er is geen ultieme derde die het geschil daarover kan beslechten.
"Het systeem bekampen kan dus niet." Dat is goed zichbaar in Nederland waar ‘onafhankelijke’ rechters wat jaren geleden besloten dat de overheid niet verantwoordelijk gehouden kan worden voor diens daden. Interessant artikel.
Theoretisch klopt de conclusie perfect. En zo denken er meer over. Maar wat doe je in de gevallen, dat "men" er toch niet uitkomt? Is het alleen een kwestie van een beschaafde vrije libertarische opvoeding? Is er al een libertarische school?
Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie en door velen verguisd, heeft zich ook verdiept in het sociale vraagstuk. Hij hield er voordrachten over en schreef o.a. een boek getiteld: "Die Kernpunkte der sozialen Frage in den Lebensnotwendigkeiten der Gegenwart und Zukunft", Basel, 1919.
Hierin beschrijft hij drie richtingen in het sociale handelen:
1. een economische,
2. een politieke en
3. een culturele.
Deze moeten tot bewuste organisatie-principes worden verheven, zodat een ‘driegeleding van het sociale organisme’ ontstaat, waaraan elk mens naar eigen individuele capaciteiten, behoeften en verantwoordelijkheden actief deelneemt.
Dit interessante boek is in het Nederlands vertaald door Mouringh Boeke en uitgegeven onder de titel: "De kernpunten van het sociale vraagstuk – De driegeleding van het sociale organisme", uitg. Vrij Geestesleven, Zeist, 1988.
ISBN 90-6038-231-5/CIP-NUGI 615
Zie i.a.:
Waldorf scholen Nederland:
http://nl.wikipedia.org/wik…
Associative economics institute:
http://www.associative-econ…
Werkgemeenschap voor sociale driegeleding
http://www.werkgemeenschap….
http://www.werkgemeenschap….
tijdschrift voor sociale driegeleding & anthroposofie
http://www.driegonaal.nl/
——————-
Prospects for a World Currency –
A Research Project hosted by the Centre for Associative Economics
“Even though there are over 170 currencies in the world today, moves are afoot to create a single global currency within twenty years. For most people, this would be a ‘fiat’ currency, a political currency managed by some form of world central bank. The euro is a stage in the way to such a currency. But an alternative would be for an economic currency, used in common but freely and without the need for political union, much as the US dollar is used today and the pound sterling was before it. The basis of such a currency – and the focus of this project – could be agreement to use a universal form of accountancy.”
http://libramundo.com/
interessant en ik ben het er helemaal mee eens, maar …
Mensen wijzigen hun gedachten over een overheid niet omdat het praktisch beter werkt, efficienter is, of zelfs niet omdat ze er voordeel uit kunnen halen.
Als dat namelijk zo was, hadden we al lang een vrije markt gehad, omdat het overduidelijk is dat die betere producten tegen een lagere prijs biedt. Dan trok men ook nooit meer ten strijde, dan waren er geen 600.000 lijken opgestapeld in de amerikaanse burgeroorlog. Dan kregen mensen zelfs geen kinderen, het is namelijk allemaal inefficient en onpraktisch. Mensen trekken ten strijde omdat ze denken dat het is om de slavernij af te schaffen, armoede te bstrijden, pensioenen te verzorgen, kansarmen te helpen. Ze accepteren de staat omdat ze denken dat het goed is. Zelfs de smerigste dictator voert nog een toneelspel op met een nepparlement met klapvee dat 100% voor zijn herbenoeming kiest. Dat doet hij omdat hij weet wat goed is (maar doet wat slecht is), maar ook omdat naakt geweld zonder morele rechtvaardiging niet lang overeind blijft staan. Er is een reden dat voor een militaire inval altijd een grensincident wordt geensceneerd om het zelfverdediging te doen lijken. Mensen steunen alleen irrationeel gedrag als ze denken dat het goed is.
Daarom kun je de discussie voor anarchie imho alleen winnen als je laat zien dat de staat slecht is. Dat de staat gebaseerd is op dwang en geweld en dat dwang en geweld immoreel zijn. Geweld is een immorele oplossingsmethode, omdat het niet universeel van toepassing kan zijn op alle mensen. Als mensen gelijkwaardig zijn en gelijke rechten hebben, dan kan het niet zo zijn dat het moreel is als 1 groep mensen een andere groep mag dwingen.
Dit is de benadering van Stefan Molyneux op freedomainradio en ik denk dat het tot meer resultaat leidt, dan aantonen dat iets beter werkt. Mensen gaan voor het goede of wat ze denken dat het goed is, kijk maar naar het succes van communisme/socialisme en religie. Had geen enkel economisch voordeel en nog steeds wordt de journalistiek gedomineerd door linkse mensen en groeit de islam als nooit te voren. Terwijl van beide stromingen toch duidelijk is dat de economische successen niet overweldigend zijn.
[3]PCRS,
Goede reactie. Molyneux doet inderdaad ontzettend goed werk, maar dat is lang niet voor iedereen weggelegd.
Ik zie trouwens nog niet in, waarom men niet én zou kunnen aantonen, dat de staat een buitengewoon slechte uitvinding is én tegelijk laten zien, hoe het wél moet.
M.i. wordt alléén filosoferen, juist afgedaan met de vraag: "Alles goed en wel, maar werkt dat ook in de praktijk?" En daar sta je dan met lege libertarische handen. En dan blijf je jezelf blootstellen aan kritiek á la ACP en andere skeptici/cynici.
Msg,
SpyNose
[4] Ik smijt er inderdaad ook wel eens wat praktische voorbeelden doorheen, maar religie is ook niet aan de man gebracht met praktische redenen waarom het beter werkt. Achmed geeft zijn leven voor de Islam omdat hem is verteld dat islam goed is en de westerse landen verdorven decadente goddelozen zijn zonder moraal. Hij vroeg niet aan de imam:"Alles goed en wel, maar werkt dat ook in de praktijk?"
Hoe een religieus bewind eten op de plank krijgt in Iran is van secundair belang. Mensen volgen hun morele kompas en in principe is dit ook juist en leidt tot grote welvaart. Je moet alleen wel goed nadenken wat op rationele gronden moreel en immoreel is. Geweld is niet moreel want het is niet logisch consistent en de overheid is gebaseerd op geweld.
[5]Pcrs
Het komt mij voor, dat religie niet zozeer vanuit morele dan wel om praktische redenen wordt gevolgd: enerzijds uit angst om geen moeilijkheden te krijgen en sociaal te worden uitgesloten, anderzijds omdat het makkelijker is, iets te geloven dan zelf na te denken. Ik zou dat geen moraal willen noemen, want dat veronderstelt een vrije wil en dat is niet iedereen gegeven.
Dat je moet nadenken over wat moreel is of niet verschilt m.i. van geval tot geval. Het hangt er vanaf, wat in een concrete situatie als rechtvaardig gezien wordt. Dat kan per individu verschillen, omdat elk individu een eigen norm hanteert.
Of het toepassen van geweld moreel is, hangt ook van de concrete situatie af, bijvoorbeeld wie geweld initieerde, wie de sterkste partij is en welke andere relevante afwegingen er zouden moeten worden gemaakt.
[6] De bijbel en koran staan vol met algemeen geldende gedragsregels, zoals:eert uw vader en uw moeder en gij zult niet doden. Ergens anders staat dan weer de regel dat je wel moet doden, maar dat gaat om de ongelovigen.
Aangzien de regels tegenstrijdig zijn, zijn ze immoreel, want morele regels moeten immers universeel geldend zijn.
Bij religie denken mensen echter dat het om morele regels gaat. Dat is niet verbazingwekkend als je de 10 geboden leest.
De wet is ook een boek dat tegenstrijdige regels bevat over wanneer geweld mag worden gebruikt en tegen wie. Dat deze regels tegenstrijdig zijn is heel handig voor degenen die ze interpreteren (dit was bij religie ook al het geval). Deze priesters der wet trekken een mooie toga aan en besluiten tegen wie geweld moet worden ingezet. Niemand is zijn veiligheid zeker. Mooi voorbeeld is de kartelwetgeving:
heb je een hogere prijs dan de concurrentie; ben je schuldig aan windfall profits, heb je lagere prijzen ben je schuldig aan dumping, heb je gelijke prijzen, doe je aan kartelvorming. Kortom altijd een reden om je te pakken of een excuus om de overheid op je concurrent af te sturen. Tegenstrijdige regels zijn ideaal voor schurken en een bonanza voor priesters.
Het toepassen van geweld buiten zelfverdediging is immoreel, omdat het nooit algemeen kan dienen als oplossing voor problemen. Als geweld moreel zou zijn, moet je een samenleving kunnen bedenken waar in iedereen de hele tijd geweld gebruikt om problemen op te lossen. Je hebt altijd wel mensen die in coma liggen of even uitrusten van het geweld plegen en die zouden dan direct immoreel zijn. Een geweldsloze samenleving is wel voor te stellen (in een comaa ben je ook geweldsloos en je hoeft niet even uit te rusten van het geweldsloos zijn) en die heeft dit probleem dus niet. Kortom geweldloosheid is universeel toepasbaar en geweld niet. Daarmee is geweldloosheid moreel en geweld niet.
[6] Beste SpyNose,
"Ik zou dat geen moraal willen noemen, want dat veronderstelt een vrije wil en dat is niet iedereen gegeven."
Als je meent te beweren dat niet alle mensen een vrije wil hebben dan ben ik het grondig met je oneens. De vrije wil is juist een van de onderscheidende kenmerken, misschien wel HET onderscheidende kenmerk van "de" mens. Anders gezegd, een mens zonder vrije wil is geen mens, maar iets anders, misschien een dier.
En het is in mijn ogen die vrije wil die religie en foute moraal hebben doen ontstaan. De vrije wil uit zich namelijk in het verhinderen of het doen ontstaan van veranderingen in de natuur. Het papier waar de bijbel op is geschreven was slechts papier gebleven als niet iemand met vrije wil een pen had gepakt, in inkt gedoopt en ermee geschreven. De hersenen van de zeloten waren meer dan waarschijnlijk anders gebezigd, indien ze niet door de woorden van mensen met vrije wil waren geholpen in de richting van de bijna waanzin. De mensen die een vliegtuig in het WTC hebben gevlogen hebben de natuur van de gebouwen onmiskenbaar veranderd, om niet te spreken van de natuur van de lichamen van enkele duizenden mensen. Daarmee hebben ze aangetoond te beschikken over een vrije wil. Een dier zou dit nooit kunnen doen, en niet alleen omdat het de grootste moeite zou hebben om te leren vliegen. Het luistert namelijk alleen naar de natuurwetten zelf en doodt zijn prooi (bij wijze van voorbeeld) alleen als het honger heeft. In deze wordt de keten van natuurlijke actie en reactie niet onderbroken. Dat een mens honger kan hebben en toch (de koe van) zijn medemens niet opeet, is evenzeer een uiting van vrije wil.
Ik kom hier later nog uitgebreid op terug.
[8] deterministen beweren dat alles voorbestemd is en er in feite geen vrije wil is. De moleculen en quarks bewegen zoals ze bewegen en dat is volgens vaste wetten en ze zullen botsen zoals ze botsen en daarmee ligt de hele toekomst vast.
Natuurkundig is hier moeilijk een antwoord op te geven, want waar zit die vrije wil, die de natuurwetten kan veranderen ? Maar in de praktijk handelen ook deterministen zelf alsof ze vrije wil hebben. Zonder vrije wil is er geen goed en kwaad en geen moraal en loopt alles zijn loop zoals een computerprogramma.
Je kunt pas iets goed of slecht noemen als je van een keuze uitgaat. In die zin is het geld dat ik uitgaf aan het martelen van mensen in Afrika niet slecht, omdat Pronk mij geen keuze gaf, maar me dwong.
Comments are closed.