Oxymorons komen als paddestoelen uit de grond, schrijft Jim Davies, een gepensioneerd zakenman uit New Hampshire. Hij vergelijkt ze met de trollen in de Zweedse bossen: ze zijn overal, je weet het dat ze er zijn, maar zonder heel erg goed te kijken zie je ze zelden in het gewone daglicht.

Een oxymoron een stijlfiguur die een nauwe verbinding van twee tegenovergestelde begrippen bevat. Een “vierkante cirkel” of “droog water” zijn de meer evidente voorbeelden. Maar “sociale zekerheid” en “goed bestuur” zijn kandidaten voor een hoofdprijs. Of wat dacht je van “vredesmacht”.

Maar Davies geeft de prijs aan de oxymoron die als van nature in allerlei artikels van divers intellectueel nivueau binnensluipt. Een frase die kranten en massamedia vervuilt: “publieke eigendom”.

Hij stelt vast dat wat allemaal met “publiek eigendom” wordt aangeduid een reusachtig vermogen moet zijn. De waarde ervan is nauwelijks te berekenen. Voor de VS is er ooit een schatting gemaakt van 67 biljoen. Dat is grofweg elf keer het bedrag van de Amerikaanse overheidsschuld.

Waarom dan is “publieke eigendom” een oxymoron? Davies legt uit: bezit is alleen mogelijk als er een bezitter is. En wie is er dan eigenaar van het publieke eigendom? En waar is de akte die het bewijst?

De collectivist zal natuurlijk antwoorden dat het publiek, wij allen, de eigenaar zijn van dat enorme vermogen. Maar probeer eens op de muur een belastingkantoor een anti-belasting leuze te spuiten. U zal snel ervaren dat u als eigenaar niet het recht heeft uw “eigendom” te decoreren. Of probeer uw eigendom te behouden zonder de eigendomsbelastingen te betalen. U zal snel merken dat uw eigendom niet langer privaat, maar “publieke eigendom” wordt.

Publieke eigendom betekent eigenlijk dat niemand het eigendom heeft. Niemand heeft controle over het gebruik van het goed, niemand is verantwoordelijk of aansprakelijk voor het misbruik ervan. Derhalve is “publieke eigendom” of geen eigendom, bij gebrek aan eigenaar, of niet publiek, omdat slechts enkele leden van het publiek er de controle over hebben.

Maar behalve een taalkundige aanfluiting, is publieke eigendom ook nog eens een schending van zowat elke economische wetmatigheid. Natuurgebieden staan onder controle van de politici – diezelfde mensen die nucleaire wapens maken, feestjes houden in Bali op uw kosten en die de treinen steevast te laat doen rijden. Hun motivatie is niet de efficiëntie in gebruik, maar de continuering van hun macht. Bij private eigendom zal een natuurgebied als toegankelijk reservaat worden geëxploiteerd – tegen betaling – wanneer daar een markt voor bestaat. Als olie pompen meer oplevert, zal dat gebeuren, tenzij die kleine minderheid die van oordeel is dat het natuurgebied, tegen de marktwerking in, bescherming behoeft er boter bij de vis voor over hebben.

Ik wil Davies’ argument nog wat uitdiepen. Publieke eigendom is niet alleen een oxymoron. Het is een natuurrechtelijke onmoglijkheid. Het verkrijgen van rechten kan, zonder in de klassieke is – ought val te trappen, alleen worden toegekend aan wezens met een vrije wil. Wezens die, zonder natuurlijke wetmatigheid, een keten van causale reacties kunnen veroorzaken. Wezens die een schelp op het strand kunnen oprapen en zeggen: “dit is van mij”. De staat, de gemeenschap, de kerk, het milieu, de toekomst… zij hebben geen wil, laat staan een vrije wil. Ergo: zij hebben geen rechten.

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

55 REACTIES

  1. Goed artikel, alleen heb ik twee puntjes van kritiek.

    Ten eerste kan "sociale zekerheid" best bestaan, mits je geen "socialistische zekerheid" bedoelt. Een vrijwillige verzekering biedt relatief meer zekerheid, en is ook sociaal, in zekere zin. Afgedwongen "sociale zekerheid" is natuurlijk wel een oxymoron, omdat het ofwel niet "sociaal" is (door de dwang), of geen "zekerheid" biedt doordat het eenzijdig kan worden veranderd of geheel zonder schadevergoeding opgezegd. Maar goed, dit is natuurlijk muggezifterij van mijn kant.

    Tweede is meer fundamenteel. Volgens mij kunnen collectieven wel degelijk een "collectieve wil" of "collectief recht" hebben, maar dan alleen als ze erkennen dat die voortkomen uit individuele wil\rechten van hun leden die er vrijwillig aan deelnemen. Als jij vrijwillig instemt om lid te worden van een organisatie die bepaalde zaken bij meerderheid, of via een vertegenwoordiging besluit, mits je er natuurlijk wel uit kunt treden en weigeren mee te doen, kan zo’n organisatie de wil\rechten van een groep vertegenwoordigen. Maar het blijft dan natuurlijk wel altijd een kwestie van individuele wil\rechten die eraan ten grondslag liggen.

    Een organisatie die dat niet erkent, komt in een soort logische tegenstrijdigheid terecht: Als niet álle leden ervan een wil of rechten hebben, waar komen de collectieve wil en rechten dan vandaan? Als slechts een democratische meerderheid eigen wil\rechten heeft, waarom kan men dan bij het ene voorstel in de minderheid zitten en geen wil of rechten hebben, maar bij een volgend voorstel in de meerderheid weer wel een wil of rechten hebben? En als het een organisatie is die werkt met een vertegenwoordiger, wordt het nog absurder. Want hoe kan zo’n persoon ooit tot vertegenwoordiger zijn gekozen door een groep individuën die geen eigen rechten of wil heeft?

  2. solidariteit, publieke omroep, ontwikkelingssamenwerking, beschermd stadsgezicht, volksvertegenwoordiging ? Christen-democraten liberalen, democraten (=allemaal socialisten). Feitelijk is iedere kreet die de staat gebruikt onzin.

  3. Ik mis in het artikel nog de link met rechtspersonen. Publiek eigendom behoort altijd iemand toe, al is het maar een rechtspersoon. De vraag is dan van wie die rechtspersoon is, of dat het een ongecontroleerd wezen is.
    Vergelijk de situatie met de stichting: een zelfstandig rechtspersoon zonder leden of aandeelhouders.

    Kortom: van wie is de BV/NV Nederlandse Overheid (het karakter van de beperkte aansprakelijkheid hoef ik hopelijk niet uit te leggen). Kiezers? Kan, ze hebben een stemrecht, al is het karakter daarvan meer vergelijkbaar met het goedkeuringsrecht van de ondernemeringsraden. Parlementarier? Komt al meer in de buurt. Ze kunnen niet alles beslissen, maar hebben als blok wel redelijke invloed. De macht van ministers en ambtenaren komt dichter bij die van bestuur en andere werknemers. In die lijn stel ik derhalve dat publiek eigendom parlimentarisch eigendom is. Op gelijke voet toepasbaar op ieder niveau van overheid (Provincie, gemeente, waterschap).

  4. [1]
    "Goed artikel" en vervolgens haal je (terecht) de kern van het hele artikel onderuit. LOL

  5. "publiek eigendom" komt eigenlijk neer op een nationalisering van de gemeenschappelijke goederen.

    We weten allemaal waar nationaliseringen van bijvoorbeeld industrieën toe geleid heeft.

  6. [5] dat zag je aan de overname van de ABN-AMRO. Een bedrijf dat gewoon eigendom is van de aandeelhouders maar er moest toestemming komen van de minister van financiën, de Nederlandse Bank (waarom bestaat die nog, nu met de PLEURO ?) de NMA, de EU en nog wat van die overheidsclubs die met zijn allen niet 1 aandeel ABN-AMRO bezitten maar wel volledig zeggenschap over dat bedrijf blijken te hebben.
    Die bemoeizucht heeft tientallen zo niet honderden miljoenen extra gekost aan rapportages, accountants en juristen en duurt nog steeds voort.

  7. Op zich is het onbegrijpelijk dat niemand de eigendomsclaim van de overheid op de "gemeenschappelijke" goederen, die eigenlijk letterlijk NIEMANDS eigendom waren, contesteert.

  8. [2] Wladimir heeft misschien ooit eens een keer slechte ervaringen met ambtenaren gehad. Hij projecteert die nu op de hele Nederlandse staat. Vindt hij naar aanleiding van Koest van der Hoven ook dat alle managers boeven zijn?

  10. [9] luister eens knul, jij zit hier gewoon de boel op te naaien, daar trap ik echt niet in hoor.

  11. [9]

    Hoezooooo …? Als een overheid te sterk is of wordt dan bestaaaat er helemaaaal geen eens een "markt". Want dan wordt voor de consumenet beslist door een stel ambtenaren … die zelf nog nooooit wat hebben geproduceert …

    Men moet al werkelijk imbeciel zijn om dat niet ddor te hebben …

  12. [10] Waarom denk je dat? Het is toch belangrijk om goed toezicht te hebben? Fraude moet toch worden tegengegaan? Misschien ken je de Amerikaanse beursautoriteit, de SEC. Die stelt duidelijke regels. Amerikaanse CEO’s weten dat als zij iets doen wat niet door de beugel kan, dat ze dan vroeg of laat de SEC op hun dak krijgen. We willen toch geen Italiaanse maffiamarkttoestanden? Vergeet niet dat ook jouw pensioen voor een groot deel in aandelen belegd is.

  13. [11] Voordat iemand je ueberhaupt serieus neemt moet je eerst maar eens leren spellen.

  14. “Maar behalve een taalkundige aanfluiting”

    en

    "publiek eigendom"

    en

    “Of probeer uw eigendom”

    Dus Arjen heeft het over publiek eigendom en verandert het ineens weer in persoonlijk eigendom. Over taalkundige aanfluitingen gesproken.

    “Maar probeer eens op de muur een belastingkantoor een anti-belasting leuze te spuiten.”

    En

    “decoreren”

    Arjen ziet graffiti blijkbaar als decoratie. Ziet hij plasseks dan ook als kunst?

  15. Nja, Überhaupt nietwaar?

    Unheimisch geval.

    Kom je nog met bronnen?

    Retorisch.

  16. [12]
    "Het is toch belangrijk om goed toezicht te hebben?"

    Fijn dat je het vraagt. Het antwoord is: nee. Niet door de overheid. Dat werkt niet. Als je wil weten waarom niet, dan zou je je kunnen gaan verdiepen in Austrian economics (http://www.mises.org) om maar een voorbeeld te noemen.

    Succes ermee !

  17. [11]
    "Men moet al werkelijk imbeciel zijn om dat niet ddor te hebben …"

    Daar is wel wat aan te doen, als ‘men’ dat wil, hetgeen niet altijd het geval is. Waar een wil is, is een weg, tenslotte. Dat dan weer wel.

  18. [15] In plaats van een umlaut op de klinker kan je ook een e na de klinker schrijven.

    Mijn bron is de stamboom van de familie Bush.

  19. [17] "Waar een wil is, is een weg, tenslotte."

    Wegen zijn toch meestal staatsbezit 😉

  20. [12] ok. een keertje dan. Hebben de eigenaren (aandeelhouders) om toezicht gevraagd ? Die wordt ze onder dreiging van politiegeweld opgedrongen en kost een paar honderd miljoen, uiteraard in hun eigen belang want die lui hebben echt de staat nodig om voor ze op te komen, dat kunnen ze zelf niet.

    Dat toezicht hadden ze ook kunnen kopen als ze dat hadden gewild.

    Verder zie ik niet in waarom mijn eventuele slechte ervaringen met ambtenaren het dringend nodig zou maken dat er allerlei staatsinstellingen zich met de overname van de AAB zouden moeten bemoeien.

    Jij geeft geen enkel argument, nergens, je slaakt enkel een kreet hier en daar en daarom denk ik dat je de boel zit op te naaien hier.

  22. [21] Inderdaad. Wie zou dan de Missie naar Uruzgan regelen?
    En hoe moest dat dan met de EU? Niemand anders zou toch zo gek zijn om eigen soevereiniteit op te geven?

  24. [4]
    Boer Op Klompen,

    Volgens mij was de kern van het artikel dat "publiek eigendom" een loze (en hypocriete) kreet is, en dat blijft overeind staan. Want we worden wel degelijk behandeld als zijnde onderdanen zonder eigen wil of rechten, met de pretentie dat alleen een "democratische meerderheid" van parlementariërs uit het niets wel rechten en een collectieve wil hebben. Als ik geen 1\16 miljoenste eigenaar ben van (de rechten van) BV Nederland, en mijn aandeel daaruit niet kan verkopen of mijn deel van het "publiek eigendom" persoonlijk in handen kan krijgen, wat is dan die magische formule die ervoor zorgt dat het collectief wél eigenaar is en rechten heeft? Wij hebben blijkbaar geen eigendomsrechten te vergeven, dus hoe komt "onze organisatie" daar dan aan?

  25. [19]
    Civil Servant,

    Ja natuurlijk moet de overheid alle wegen in handen hebben, want zonder een overheid zou jij zonder er een seconde over na te denken een stuk grond kopen en er een huis of bedrijf op zetten, zonder eerst van de verkopende partij een recht op vrije doorgang te bedingen voor een acceptabele prijs, verrekend met jouw waardering voor het stuk onroerend goed dat je koopt. Mensen zijn immers zó dom, dat ze zullen toestemmen in het kopen van eigendommen die geheel zijn ingesloten door andermans eigendom, en zich vervolgens ieder bedrag uit de zak laten kloppen om toegang te verkrijgen.

    Maar als diezelfde mensen nu gewoon eens verkozen worden tot politicus of een roeping ontvangen tot ambtenaar, dan daalt de Heilige Geest van Alwetendheid op hen neer (zoals Horus in de oude Farao’s huisde), en hebben diezelfde mensen ineens wel de belangen van de gehele mensheid door, en het vermogen om die perfect op elkaar af te stemmen. Immers, een politicus zal zoveel beter weten wat jouw belangen en waarderingen zijn wat betreft vervoer en infrastructuur, dan jijzelf.

  28. [24]
    Eerst maakt Arjen de fout te stellen dat als je er geen directe controle op kunt uitoefenen er geen sprake kan zijn van eigendom, nu maak jij de armslag dat alleen waneer je eigendomsrechten enige waarde hebben en verhandelbaar zijn zoals bv aandelen er pas sprake is van eigendom.
    Je kunt gewoon simpel stellen dat ‘publiek eigendom’ eigendom is van de staat, en dat wij allen de ‘staat’ vormen. En als je controle over deze bezittingen wil, staat het je vrij om politicus te worden. Bevalt het contract van de staat der Nederlanden je niet en zie je geen mogelijkheid deze te veranderen staat het je vrij om je heil elders te zoeken.

    Overigens snap ik nog steeds niet waarom libertariërs bezit als een absoluut grondrecht beschouwen.
    Gezien de tijdelijke aard van ons verblijf hier op aarde vind ik het zelf nogal vreemd dat je een stuk ervan voor jezelf op moet kunnen eisen.

  30. [28] Boer,

    Gebruik eens je boerenverstand. "Het eigendomsrecht is het meest uitgebreide recht om over een zaak te beschikken." Dat is zowat de eerste les in elke cursus zakenrecht. Maar dat is verder irrelevant. Mijn punt is precies dat een staat geen rechten kan hebben omdat zij een rechtsfictie is. De "rechten" die de staat heeft zijn exact het tegenovergestelde van het begrip: het zijn machten.

    Jouw contracttheorie is al zo ten voeten uit weerlegd dat het zelfs niet meer de moeite loont om er dieper op in te gaan. Verspil toch geen tijd aan waardeloze reacties, maar zoek een bewijs voor het zogenaamde publieke recht. Ook jij kan mijn hoofd verdienen.

Nieuwere reacties »

Comments are closed.