Niemand heeft mijn opdracht behoorlijk vervuld.
En niemand heeft vooralsnog een andere geldige aanspraak kunnen maken op mijn hoofd.
Hiermee geef ik meteen de kern weer van de rechtstheorie die naar mijn oordeel voorlopig de enige aanvaardbare rechtstheorie is.
Vrije wil
Die rechtstheorie is gebaseerd op de feitelijke vaststelling dat sommige wezens een vrije wil hebben. Wat is een vrije wil? Het betekent geenszins dat men vrij is te doen wat men wil. Ook in een dwangbuis beschikt een mens nog over een vrije wil. Het betekent ook niet dat je geen neigingen of behoeftes hebt om iets anders te doen dan hetgeen je uiteindelijk beslist te doen. Vrije wil betekent alleen dat je kan handelen zonder dat jouw handeling veroorzaakt wordt in een voorafgaande fysieke gebeurtenis. Determinisme betekent dat er een ononderbroken keten van causaliteit bestaat, die gebeurtenis aan gebeurtenis verbindt, en die zich uitstrekt in het verleden en de toekomst. Daarom betekent vrije wil alleen dat personen een nieuwe keten van causaliteit kunnen initiëren. Anders gezegd, met vrije wil kan je een fysieke zaak veranderen, zonder dat die verandering veroorzaakt is, volgens een natuurwet, door een eerdere gebeurtenis, of m.a.w. een fysieke gebeurtenis zonder een fysieke oorzaak. Hoe dit mogelijk is blijft voorlopig nog niet uitgemaakt, maar het mechanisme verklaren is niet noodzakelijk om de feitelijke vaststelling te gebruiken als premisse voor onze rechtstheorie.
Een fysieke zaak kan of materie of energie zijn. Dit zijn verschillende vormen van dezelfde zaak en kunnen samen “matergie” genoemd worden. Een fysieke gebeurtenis is een verandering in een fysieke zaak. Fysieke zaken en gebeurtenissen verschillen van onfysieke hierin dat de fysieke meetbaar, wetenschappelijk verifieerbaar zijn.
Welk bewijs hebben we voor de vaststelling dat wij uit vrije wil kunnen handelen? Een eerste bewijs krijgen we uit zelfbeschouwing – je weet dat je een vrije wil hebt omdat je je eigen daden kan beschouwen. Wanneer je een handgeschakelde wagen bestuurt, dan weet je dat je zonder erbij na te denken kan schakelen. Je spieren werken deterministisch, zonder bewuste beslissing van jou om een beweging te maken. Maar als je je moet concentreren en beslissen welke kant je op wil, dan handel je uit vrije wil. Ook conceptuele kennis van waar of onwaar is onmogelijk zonder vrije wil. Omdat de mens het onderscheid tussen waar en onwaar kan maken moet hij dus over een vrije wil beschikken.
Rechten deduceren
Hoe kunnen we rechten deduceren uit de vrije wil? Elke vrije wilshandeling impliceert dat de actor de fysieke wereld verandert in een poging om een bepaald doel te verwezenlijken. Dat doel noemen we een “waarde”. Door mijn vingers over een klavier te bewegen om dit stukje te plaatsen hoop ik voor mezelf de waarde te bereiken die vervat ligt in het communiceren van deze ideeën naar de bezoekers van deze website. Een persoon handelt met vrije wil omdat hij de fysieke wereld die hij hoopt te kennen als hij handelt verkiest boven de fysieke wereld die hij denkt te zullen kennen als hij niet handelt. De waarde die wordt nagestreefd kan zo concreet zijn als het oppakken van een poes of zo vaag als het “gelukkig zijn”. Door een handeling te stellen ten aanzien van een fysieke zaak maakt de actor een aanspraak op die zaak om haar te gebruiken om een bepaalde waarde te bereiken. Hij zegt: “Ik eis het recht op om deze zaak te gebruiken om voor mezelf een waarde te realiseren.” Bijvoorbeeld, wanneer hij een dier doodt om het op te eten dan gebruikt hij het dier om een waarde te realiseren, nl. het stillen van zijn honger.
Laat ons beginnen met een situatie waar er vooralsnog geen andere aanspraken op fysieke zaken zijn gemaakt (d.w.z. een situatie zonder vooraf bestaande aanspraken en dus geen vooraf bestaande rechten) en zien hoe het eerste recht verworven kan worden. Stel dat een persoon een aanspraak pretendeert op een fysieke zaak om daar een waarde mee te bereiken. Omdat er geen vooraf bestaande aanspraken of rechten zijn kan deze eerste aanspraak ook niet conflicteren met het gebruik door enig ander persoon van dezelfde fysieke zaak en dus kan geen vooraf bestaand recht geschonden worden.
Veronderstel nu dat een tweede persoon voorbijkomt en dezelfde fysieke zaak wil gebruiken op een wijze die de eerste persoon verhindert om zijn waarde te bereiken – hij wil bijvoorbeeld hetzelfde dier opeten. De tweede persoon pretendeert dus ook een aanspraak, maar ditmaal conflicteert de aanspraak wel met de aanspraak van de eerste persoon. Wat gebeurt er?
Dit is een goed moment om onze definitie van het concept “recht” te verfijnen. Een recht is een geldige aanspraak op het gebruik van een fysieke zaak. Het gebruik kan gedefinieerd worden als het veranderen van de fysieke zaak of deze zaak tegen verandering beschermen. Met betrekking tot één bepaalde fysieke zaak zijn vele aanspraken tot gebruik mogelijk en als sommige van die gebruikswijzen met elkaar conflicteren hebben we een rechtstheorie nodig die ons vertelt welke aanspraak geldig is en een recht wordt. We moeten dus alleen zien welke aanspraak de geldige is. En dat is eenvoudig – de geldige aanspraak is de aanspraak die niet geannihileerd kan worden door enig geldig argument. De eerste eiser heeft een aanspraak. Als er nooit enige andere aanspraak is gemaakt met betrekking tot dezelfde fysieke zaak dan kan er nooit een geldig argument gevonden worden tegen zijn aanspraak en moet zijn aanspraak dus geldig zijn en een recht genoemd worden.
Stel dat de tweede pretendent de aanspraak van de eerste pretendent wil aanvechten. Om dat te kunnen doen moet de tweede pretendent een geldige argument naar voor brengen waaruit de voorrang van zijn aanspraak op die van de eerste pretendent bewezen wordt. Welke argumenten kan hij naar voor brengen? Aangezien de fysieke zaak geen waarde heeft behalve te worden gebruikt voor het bereiken van een waarde, kunnen we stellen dat de tweede pretendent één argument kan hebben: dat de waarde die hij hoopt te bereiken door de zaak te gebruiken belangrijker is dan de waarde die de eerste pretendent hoopte te bereiken. Zijn waarde is wellicht niet belangrijker voor de eerste pretendent. Anders zou hij zijn aanspraak wel laten varen. Maar de tweede pretendent kan stellen dat zijn waarde belangrijker is voor hemzelf of voor andere personen. Andere argumenten heeft hij niet omdat die allemaal tot hetzelfde argument te herleiden zijn zijn.
Bijvoorbeeld, iemand vindt een nog niet opgeëiste taxusboom en wil deze gebruiken als brandhout. Een tweede persoon wil dezelfde boom gebruiken om er taxol uit te halen om er het medicijn uit te maken dat nodig is voor de behandeling van zijn vrouw’s kanker. Kan de tweede pretendent aantonen dat het genezen van de kanker van zijn vrouw is belangrijker dan een vuur? Neen! Neen! Neen! De belangrijkheid van waarden kan niet worden gemeten. Er is geen eenheid van belangrijkheid. Men kan niet zeggen dat een haadvuur één eenheid van belangrijkheid heeft en kankergenezing 10 eenheden van belangrijkheid. Het enige argument van de tweede pretendent – dat zijn beoogde waarde belangrijker is – faalt. Bijgevolg moet de eerste pretendent een recht hebben.
Dit is hoe we rechten deduceren uit de vrije wil. En, net zoals in Locke’s theorie is het de eerste gebruiker die het recht verwerft. Maar, integenstelling tot Lockes theorie, heeft het recht geen betrekking op de fysieke zaak zelf maar op het gebruik ervan. Er is geen recht op de fysieke zaak zelf, d.w.z. op alle mogelijke gebruikswijzen van de fysieke zaak.
De uitsluiting van anderen heeft enkel betrekking op de gebruikswijzen van anderen die conflicteren met het gebruik van de rechthebbende. De rechthebbende kan andere niet verbieden dezelfde fysieke zaak te gebruiken als daardoor het gebruik van de zaak dat hem in staat stelt zijn waarde te bereiken en waarover hij een recht heeft, niet wordt verhinderd. Omdat het gebruiksrecht altijd slaat op een fysieke zaak, kunnen we zeggen dat het recht aan de zaak “gehecht” is. We kunnen nog steeds zeggen dat we eigenaar zijn van de zaak, maar eigenaarschap sluit niet per se alle andere gebruikers uit of alle andere gebruikswijzen. Uit deze vaststellingen volgt noodzakelijk dat alle eigendom privaat moet zijn omdat eigendomsrecht – de geldige aanspraak op het doelmatig gebruik van een fysieke zaak – volgt uit vrije wil en alleen personen een vrije wil hebben.
Het recht heeft geen betrekking op de waarde die persoon hoopt te bereiken door de fysieke zaak te gebruiken maar alleen op het gebruik met als doel het bereiken van de waarde. Als een persoon bijvoorbeeld ontdekt dat de waarde die hij hoopte te bereiken niet bereikbaar is of dat de waarde niet zo bevredigend is als hij eerst had gedacht, dan verliest hij het recht op het gebruik van de fysieke zaak niet. Joe holt een boom uit om er een kano uit te maken waarmee hij kan gaan vissen. Later blijkt dat er geen vis in de zee is. Daarom gebruikt Joe de kano om ermee naar een eiland te varen om er te gaan jagen. Joe’s recht heeft betrekking op het gebruik van de kano als transportmiddel en hij heeft van dat recht geen afstand gedaan, zelfs al dient het gebruikt nu een andere waarde. Aan de andere kant, stel dat Joe’s kano niet zeewaardig is en hij hem nu als brandhout wil gaan gebruiken. In dit geval doet Joe afstand van zijn eerste recht op het gebruik van de kano als transportmiddel en vestigt hij een nieuw recht. Dit nieuwe recht kan echter alleen geldig gevestigd worden als het niet een ander vooraf bestaand recht schendt. Stel bijvoorbeeld dat Joe aan Bob toestemming heeft gegeven om op de kano schilderingen aan te brengen (hiermee aantonend dat het recht op het vertonen van schilderingen niet noodzakelijk conflicteeert met het recht op het gebruik als transportmiddel). In dit geval kan Joe de kano niet meer gebruiken als brandhout omdat hij daarmee het recht van Bob om zijn schilderingen te tonen schendt.
Tot slot dient te worden opgemerkt dat het de persoon – dit wil zeggen het wezen dat over een vrije wil beschikt – is die het recht heeft, niet zijn lichaam. Het lichaam is een fysieke zaak en heeft geen vrije wil en kan derhalve geen rechten verwerven. Bijgevolg dooft een recht niet uit als het lichaam dat de persoon bewoont dood gaat.
Samenvattend kunnen we stellen dat, om uit vrije wil rechten te deduceren in deze theorie drie basis elementen nodig zijn: (1) fysieke zaken, d.w.z. zaken die geen vrije wil hebben en bijgevolg geen rechten kunnen verwerven of rechten kunnen schenden (2) een entiteit met vrije wil, m.a.w. een persoonlijkheid die rechten kan verwerven en rechten kan schenden, en (3) waarden die de entiteit met vrije wil hoopt te bereiken door de materiële zaken te gebruiken.
Vergelijking met de criteria
Is deze theorie intern consistent? Ja, omdat niemand ooit een recht kan verwerven dat conflicteert met een vooraf bestaand recht, dus rechtsconflicten zijn uitgesloten.
De theorie is ook extern consistent: zij is gebaseerd op een feitelijke premisse waarvan de valsheid niet is aangetoond. Degene die een dissertatie schrijft om aan te tonen dat er geen vrije wil bestaat bewijst door die handeling alleen al zijn ongelijk. Bovendien zijn de gebruikte stellingen en de logische redeneringen wetenschappelijk verifieerbaar. Er wordt geen gebruik gemaakt van Goddelijke machten of andere ficties.
Is deze theorie volledig en universeel? Ja, want zij geldt voor iedereen die vrije wil heeft en alle materiële zaken ongeachte tijd of ruimte.
En hoe zit het met de economische efficiëntie? Een recht slaat alleen op een doelmatig gebruik van een bepaalde materiële zaak. Eigendom heeft niet tot gevolg dat “jouw” zaak niet door anderen kan worden gebruikt zolang dat het andere gebruik het gebruik waar jij recht op hebt niet verhindert. Eenieder kan een recht op “jouw” zaak verwerven om zijn waarden mee te bereiken, zolang dat jij de zaak nog kunt gebruiken om jouw beoogde waarde te bereiken. Bijvoorbeeld: een stuk land kan door een eerste persoon worden gebruikt voor mijnbouw, door een tweede voor jagen, door een derde voor wandelen, vogelobservatie door een vierde, enzovoort. Ieder verwerft een recht dat niet conflicteert met enig vooraf bestaand recht. Bijgevolg wordt het doelmatige gebruik van alle materiële zaken gemaximaliseerd en dus beantwoordt deze theorie aan de vereiste van economische efficiëntie.
Er zijn geen klassen in deze theorie. Er is m.a.w. geen verschil tussen de wijze waarop één persoon een recht verwerft en de wijze waarop alle andere personen hun rechten verwerven. Er bestaan ook geen rechten die bepaalde personen wel en anderen niet kunnen verwerven. Als Bob met een bepaalde handeling (een zaak meenemen zonder toestemming) een recht schendt, dan zelf dezelfde handeling door Joe eveneens een recht schenden. Kinderen zijn geen aparte klasse – zij verwerven rechten op dezelfde wijze als andere personen. Overheidsbeambten zijn evenmin een aparte klasse. Zelfs de doden zijn geen aparte klasse, al zulle zij om evidente redenen altijd vertegenwoordigd moeten worden. Nog een stap verder: als het denkbaar zou zijn om een robot met vrije wil te creëren, dan zal de rechtstheorie verder gewoon van toepassing blijven. Als de schepper van die entiteit aan de robot eigendomsrecht verleent over de materie waaruit hij is geschapen, dan ontstaat en nieuwe rechtendragende persoon.
In deze theorie is het mogelijk om moedwillige schendingen van rechten strenger te vergelden dat ongelukken. Omdat kinderen hun rechten gradueel verwerven kunnen zij normaal gesproken geen rechten verwerven die ongepast zijn voor het graad van maturiteit.
De theorie is mijns inziens vrij helder. Ongetwijfeld zullen in de storm aan vertwijfelde – en dus collectivistische – reacties, die naar alle waarschijnlijkheid zullen loskomen, een aantal ambiguïteiten aan het licht komen. Ik hoop dat we met z’n allen kunnen denken en zoeken naar mogelijke oplossingen daarvoor. Maar in ieder geval is de theorie voldoende concreet om rechten te kunnen bepalen en conflicten over de geldigheid van aanspraken mee op te lossen.
Aangezien de theorie niet afhankelijk is van de wil van enige machthebber is zij ook niet arbitrair.
In deze theorie kan je door het leven gaan zonder ooit iets aan een ander verschuldigd te zijn tenzij je met een verplichting hebt ingestemd. Niemand kan zeggen: “omdat je bestaat heb je bepaalde verplichtingen jegens anderen” zoals de verplichting om hen te verdedigen (de dienstplicht) of hen te verzorgen (redistributieve taxatie). Je bent natuurlijk vrij om verbintenissen aan te gaan, maar zij kunnen niet worden opgelegd zonder instemming – je bent geen stuk vee dat door anderen gebruikt kan worden. Deze theorie vereist volle instemming – geen niet-consensuele relaties zijn toegelaten. Niemand, zelfs geen misdadiger, kan zijn rechten verliezen zonder zijn toestemming.
Is de theorie implementeerbaar? Ik denk van wel. Tientallen grote libertarische denkers hebben al boeken volgeschreven over hoe een libertarische samenleving kan functioneren. Deze theorie, die 100% libertarisch is, kan op dezelfde wijze op implementeerbaarheid worden beoordeeld. Ik neem mij voor om de verschillende aspecten en implicaties van de theorie in volgende stukjes verder toe te lichten.
Is er nog iemand die beweert dat hij geldig mijn hoofd kan claimen? Dat hij nu opstaat of voor eeuwig zwijgt.
@ Arend,
Ik ben een relativist. Ik geloof wel in een netwerk van ‘inter-objectiviteit’ (jaja, dat is subjectiviteit met een twist), maar niet in absolute objectiviteit (= het libertarische of islamitisch fundamentalistische ‘wat ik zeg -of wat de profeet zegt- is absoluut waarheid’, ‘wat ik vind -de profeet vindt- is absoluut rechtvaardig’).
Libertariers en aanhangers van andere fundamentalistische ideologiën of religies kunnen zich eenvoudigweg niet voorstellen dat er geen absolute fundering is en zullen dus in alle pogingen mijn mening te weerlegen tevergeeft tóch vragen om een fundering. Dit is een gebed zonder eind.
Ik ken de geschiedenis en erken dat de wetenschappelijke inzichten voortdurend kunnen evolueren; ook het mijne. Het idee van evolutie van ‘wat met enige zekerheid als waarheid aangenomen kan worden’ geeft naast onzekerheid ook zeer waardevolle vrijheid; er zit voor mij ook een zeker optimisme in besloten.
Ik toets mijn wil en morele waarden niet aan theorie en probeer het ook niet in een theorie te vangen omdat dat m.i. naast onmogelijk ook zinloos zou zijn. Want:
– mijn wil /mening is niet statisch maar voortdurend evoluerend.
– Je zult ook wel begrijpen dat het erg omslachtig is een allesomvattend theoretisch model van mijn geweten en alles daaromheen (mijn levenservaring) te formuleren, vervolgens deze theorie te gebruiken om een oordeel te vormen en vervolgens dit oordeel weer te toetsen aan mijn geweten dat inmiddels na jaren van het formuleren van deze theorie een tikkie geevolueerd is.
Voor libertariers en andere fundamentalisten is de (absoluut rechtvaardige) libertarische theorie de belangrijkste rechter, voor mij is mijn niet te formuleren eigen geweten de belangrijkste rechter. Mijn geweten krijgt altijd voorrang boven welke theorie dan ook…
Dat ik jouw kop niet afhak daarvoor heb ik geen (via deductieve logica verkregen) formulering van mijn denkwijze nodig; ik kan gewoon in real-time naar mijn geweten luisteren. De formulering waarom ik ergens voor kies zou wijsheid achteraf zijn en is zoals ik al zei bovendien niet eens in zijn volledigheid te formuleren.
En ik ken de libertarische politieke ideeën echt wel, maar ben het er fundamenteel mee oneens. Denk trouwens dat libertariers zo blind zijn dat ze niet eens inzien dat hun ideeën gewoon politieke opvattingen zijn ipv absoluut eeuwigdurende wetenschappelijke waarheid (zo arrogant en engdenkend is ‘de wetenschap’ niet eens! ;-).
[31] Ik ga even in op je laatste punt, rest volgt later.
"Denk trouwens dat libertariers zo blind zijn dat ze niet eens inzien dat hun ideeën gewoon politieke opvattingen zijn ipv absoluut eeuwigdurende wetenschappelijke waarheid (zo arrogant en engdenkend is ‘de wetenschap’ niet eens! ;-)."
Tuurlijk zijn libertarische ideeën politieke opvattingen! Wat dacht jij dan? Libertarische ideeën zijn juist ideeën voor en ten behoeve van het vredig samenleven tussen individuen of een antwoord op de vraag: hoe gaan we om met geweld/ wanneer is geweld geoorloofd (een alternatieve definitie van politiek).
Het libertarisme ziet die politieke ideeën helemaal niet als absolute en eeuwigdurende waarheden. Het libertarisme zet een systematische objectieve ethiek uiteen, wat wil zeggen dat de vraag "wat is de natuur van de mens" en "hoe moet hij handelen" wordt beantwoordt. Voorts verondersteld het libertarisme dat deze antwoorden verkregen kunnen worden op een wetenschappelijke wijze (hier via de rede, de logisch deductieve methode). Omdat deze objectieve ethiek wetenschappelijkheid pretendeert is zij systematisch en staat zij open voor kritiek. Net als Einsteins relativiteitstheorie en de snaartheorie of Kwantummechanica (toch niet de minste exposities van systematische wetenschappelijke ideeën). Echter het libertarisme richt zich op de sociale wetenschappen, de menswetenschappen. Dan heb je geen zwaartekracht of traagheid van massa of tijdruimtekrommen, maar wel zaken als dat gezondheid beter is dan ziekte, geweldloosheid beter is dan violence, rape and murder; dat je altijd hetgene doet dat je het beste lijkt (dat is zelfs een tautologie) etc etc. Als je die absolute eeuwigdurende wetenschappelijke (jawel) waarheden wilt ontkennen…. be my guest! Probeer het, en verbeter het… Maar helaas je bent, zoals je zelf zegt, relativist en ook intuïtionist. Het probleem daarmee is dat je vanuit dat standpunt nieteens je eigen reactie hierboven kan rechtvaardigen. Want over 5 minuten kun je het weer anders vinden, als je intuïtie met je op de loop gaat. Of niet soms?
En het libertarisme impliceert helemaal niet dat je al je handelen gaat rechtvaardigen en uiteenzetten in een allesomvattend model. Het libertarisme zegt gewoon: eigendomsrechten en geen geweld. Dat kan een kind nog snappen, en een kind kan zelfs de achterliggende logica er van snappen. En zeg nou zelf, ook al snap je de logica er achter niet, of weet je filosofisch gezien 100% zeker dat je niets absoluut kunt funderen: het mak geloven van het libertarisme is toch oneindig veel beter dan mak geloven in socialisme of democratie. Of wil je dat ook aanvechten? Je wilt zeggen dat ziekte beter is dan gezondheid, maatschappelijke ontwrichting beter dan vredig samenleven en samen werken (hé dat is nog eens motto) en armoede beter is dan welvaart. Want dat is precies wat je zegt als je democratie en socialisme boven het libertarisme stelt.
Een beetje logisch redeneren kan echt geen kwaad, dat doe je zelfs al in je bovenstaande reactie. Dus waarom impliceren dat er een soort van dwang of geweld achter het logisch beredeneren van een wetenschappelijke ethiek zit?
Laat ik ff niet vervallen in filosofische dikdoenerij(ben tenslotte maar een Boer op Klompen)
Het enige natuurrecht wat ik zo 123 uit de natuur kan opmaken is het recht van de sterkste. Het is volgens mij ook empirisch bewezen door oa Darwin en is volgens mij nog steeds niet wetenschappelijk weerlegd. Laten wij mensen dit concept nou eens erg goed begrepen hebben, en intelligent als we zijn hebben bedacht dat eendracht macht maakt oftewel samen staan we sterk. Een enkele goliath maakt geen kans tegen een groep georganiseerde dwergen. alleen, organisatie vergt afspraken. In deze afspraken tbv de organisatie is het individu ondergeschikt.. etc
of ben ik nu te simpel.
Hoe dan ook, Arjen, mijn dikke boerenkop voor jou als jij deze al een meer dan een eeuw oude theorie weet te weerleggen
Arjen begint bij vrije wil, en eindigt dan ‘vanzelf’ bij een moreel juiste situatie van een menselijk gebod ‘gij zult niet stelen’.
De bijbel begint met het goddelijk gebod ‘Gij zult niet stelen’, en eindigt dan bij een vrije wil als basis voor rechtspraak.
Daarmee staan beide diametraal tegenover elkaar.
Want we hebben een kip-ei-probleem.
Is vrije wil de oorzaak van een bewuste keuzemogelijkheid, of het gevolg van een bewuste keuzemogelijkheid?
Dieren kunnen stelen en niet-stelen. Zij kiezen daarin niet bewust, maar doen gewoon, al naar gelang de situatie, zonder morele overwegingen. We zeggen: zij hebben daarin geen vrije wil.
Mensen kunnen ook zo doen.
Maar zodra zij het goddelijk gebod ontvangen ‘Gij zult niet stelen’, dat diametraal staat tegenover stelen, beseffen zij dat niet-stelen het juiste is, en stelen het onjuiste.
Een aanbeveling is immers altijd ten goede.
Daarmee kunnen zij vanaf dat moment bewust kiezen te handelen volgens het juiste of het onjuiste principe, en is er een vrije wil die kan kiezen voor het goede of het kwade.
En daarmee is er ook een basis voor recht ontstaan.
[32]
Arend, je schrijft:
"Het libertarisme ziet die politieke ideeën helemaal niet als absolute en eeuwigdurende waarheden."
in het artikel lees ik:
"De theorie is ook extern consistent: zij is gebaseerd op een feitelijke premisse waarvan de valsheid niet is aangetoond. Degene die een dissertatie schrijft om aan te tonen dat er geen vrije wil bestaat bewijst door die handeling alleen al zijn ongelijk. Bovendien zijn de gebruikte stellingen en de logische redeneringen wetenschappelijk verifieerbaar. Er wordt geen gebruik gemaakt van Goddelijke machten of andere ficties."
….
"Is deze theorie volledig en universeel? Ja, want zij geldt voor iedereen die vrije wil heeft en alle materiële zaken ongeachte tijd of ruimte." (let vooral op tijd en ruimte; dat klinkt toch als eeuwigdurend?)
….
"Aangezien de theorie niet afhankelijk is van de wil van enige machthebber is zij ook niet arbitrair."
Dussss… dat riekt naar zelfoverschatting toch? Door te stellen dat het niet arbitrair is sta je namelijk helemaaaaaal NIET open voor discussie of kritiek!
Zoals al eerder gezegd is het fundament van eigendom -de eerste claimer- volledig willekeurig: je kunt net zo goed bij hoog en bij laag beweren dat de 14de claimer altijd het eigendomsrecht heeft omdat JIJ dat vindt. Dit is opinie tegen opinie en er is geen enkele absolute wetenschappelijke basis waarop je kunt baseren dat de ene opinie absoluut moet zijn en de ander niet: daarom is het geen fundering maar een moeras van opinies en DUS valt alles als een kaartenhuis ineen als je nog steeds wilt beweren dat het niet arbitrair is. terzijde: ik denk dat in iedere wetenschappelijke bewering een absoluut fundament ontbreekt. Het is ook helemaal nergens voor nodig.
Dit -beweren dat de 14de claimer net zo valide is als de eerste- is voor jou misschien een erg moeilijke gedachtensprong, maar daarom niet minder valide. En of jij dat redelijk vindt doet niet terzake: jouw wil of inzicht valt niet samen met de absoluut objectieve waarheid of redelijkheid en daar gaat het mij om.
En om het plaatje compleet te maken: de libertarier staat voor de autoriteit dide regel ‘dat de eerste claimer het recht heeft op eigendom’ afdwingt, zonodig met geweld (!). Iedereen met een andere opinie kan opzouten en heeft absoluut ongelijk.
Dit is dus de blinde vlek; Libertariers zien niet in dat ze net zo goed geweld zullen gebruiken om hun -vanuit niet libertariers geredeneerd volledig willekeurige- OPINIE af te dwingen. Zie je dat nu, want veel duidelijker kan ik het niet formuleren….
[35] "Dit -beweren dat de 14de claimer net zo valide is als de eerste- is voor jou misschien een erg moeilijke gedachtensprong, maar daarom niet minder valide."
Luis, Ik ben de eerste claimer van het recht op mijn eigen lichaam.
Zeg jij nu dat de 14-de die het recht op mijn lichaam claimt, even valide is?
[37]
Hub wil jij zeggen dat als iemand niet de eerste claimer is op zijn eigen lichaam dat hij recht verliest. Daarmee verdedig je geboren worden in slavernij. Zo weet ik er nog wel een paar.
[37] Hub schreef:
"Ik ben de eerste claimer van het recht op mijn eigen lichaam.
Zeg jij nu dat de 14-de die het recht op mijn lichaam claimt, even valide is?"
Beide claims zijn even valide als dat ze willekeurig zijn 😉
[39] maar dat is mijn persoonlijke, subjectieve opinie, laat dat duidelijk zijn 😉
Nja, elke rechtstheorie gaat uit van de "vrije wil".
Niks nieuws, oude wijn in nieuwe zakken.
Dat er niet zoiets bestaat als vrije wil doet blijkbaar niet ter zake.
Kwestie van chemie, en daar kan geen enkele rechtsfilosoof iets mee, ook al heeft hij "gestudeerd".
Het is teleurstellend te zien dat als libertariers telkens niet thuis geven als hun theorie inderdaad zoals hierboven op niet mis te verstane wijze volledig onderuitgeschoffeld wordt.
Kernpunt is het o zo achterhaalde objectivisme (yan rand enzo). Het idee dat alleen de visie van de libertarier de juiste is en zal leiden tot een absoluut rechtvaardig rechtssysteem, quotes: "extern consistent" "volledig universeel" "ongeacht tijd of ruimte"
Terwijl maar niet doordringt dat hun rechtstheorie is gebaseerd op een VOLLEDIG WILLEKEURIGE O-P-I-N-I-E over eigendom.
Er zijn misschien ook wel mensen die vinden dat als je geboren wordt, je helemaal niks bezit en nergens ‘recht op hebt’, ook niet op leven. De redenering kan zijn dat je in principe gewoon een homp vlees bent die aan jouw moeder vergroeid zat… en er zullen vast ook natuurgeloven zijn die vinden dat alles van de aarde is en blijft, dat niks ‘van de mens’ is; dat je al blij mag zijn dat je het mag lenen.
Ook binnen deze axioma’s kun je een rechtstheorie bouwen; eentje van bescheidenheid bijvoorbeeld, eentje waar liefde en solidariteit en tolerantie het uigangspunt is omdat anders ‘de homp vlees’ niet zal overleven en niet in staat zal zijn de bloedlijn te continueren.. ik zeg maar wat.
Eentje waar het aan ‘een homp vlees’ out of the blue toemeten van allerlei rechten als absoluut rechtvaardig wordt gezien vind IK verre van vanzelfsprekend, maar simpelweg ook een mogelijke opinie (wel nogal achterlijk, maar goed, da’s mijn opinie hè ;-)).
En als je nou als een stier op een rode lap deze of iedere willekeurige andere set axioma’s aan gaat vallen dan begrijp je mijn punt niet.
Het gaat me er om dat je erkent dat er andere opinies zijn en dat je, als je als libertarier je ‘absoluut rechtvaardige’ rechtssysteem implementeert, je in de ogen van niet-libertariers (!!!!!!) net zou goed onrechtmatig dwang en geweld uit zult oefenen. Ik zou zo graag zien dat dat bloedirritante gedweep met ‘absoluut rechtmatig eigendom, geen geweld en geen dwang’ dat zo ontzetten berust op een blinde objectivistische blik- ophoudt!
Als je in staat bent je in te leven in andere perspectieven -daarvoor is inderdaad enige (sociale) intelligentie nodig- dan zul je inzien dat het relativistische wereldbeeld heel het idee van ‘in absolute zin geen onrechtmatige dwang /geweld’ onderuitschoffelt.
Libertariers zullen steevast heel teleurstellend antwoorden met: maar als je jouw relativistische idee verlaat en alleen vindt wat wij waar vinden, dan zul je ook vinden dat wat wij vinden het enige juiste is en dus "extern consistent" "volledig universeel" "ongeacht tijd of ruimte".
Ja amahoela: die eeuwigheidswaarde komt doordat je jezelf verankerd hebt in het objectivistische wereldbeeld 😉
een gebed zonder eind?
[42]
Ik geloof dat veel libertariers hier dit ook wel beseffen ,alleen Arjen niet.
Ik ben trouwens nog steeds benieuwd naar zijn reactie.
[43] En als Arjen dan antwoord geeft, dan mag ie ook gelijk het volgende punt meenemen:
Ik mag -niet gehinderd door enige theorie- van mezelf mijn geweten volgen en de buxushoutverbrander met gebruik van geweld dwingen zijn hout te ruilen voor een wat brandwaarde betreft gelijke hoeveelheid hout.
Arjen, jij verdedigt de buxushoutverbrander.
Ik kan er niet bij dat je echt zo’n kouwe kikker kunt zijn, iedereen heeft toch een bloedhekel aan die onvolwassen andermans starre regeltjesvolgende vent van de paarse krokodil die niet in staat is enige speling te vertonen en de verantwoordelijheid in EIGEN hand te nemen?
Dus! Waarom jij niet!!??? Waarom laat jij je vrouw of kind sterven voor een bundeltje buxushout, voor ‘de regels zijn regels’-ideologie? Is er bij jou geen enkel intern conflict tussen de libertarische theorie en jouw geweten? En zo ja, de hamvraag: waarom geef je dan voorrang aan de theorie?!!! Hoe werkt dat geweten van jou?
Ik zie dat namelijk als onvolwassenheid, als weglopen voor je verantwoordelijkheid en schuilen achter je theoretische gezwam, gezwam dat mijns inziens ontoereikend is voor legio gewetenskwesties.
Maar daarnaast denk ik ook dat je de mond vol hebt van ‘vrijheid’ en ‘vrije wil’ maar er zelf geen ervaring mee hebt omdat je geknecht bent door libertarische stramienen…
Deze vraag is erg belangrijk:
Arjen: Voel je echt geen enkele ascetische werking vanuit je objectivistische libertarische toetsing?
[41]
Vrije wil is voornamelijk een theologische kwestie. Het ging erover of God de mensen als robotjes gemaakt had die slechts Zijn programma’s kunnen uitvoeren, of dat ze zelfstandige persoonlijkheden zijn die zelfs van Zijn programma’s kunnen afwijken.
Gezien het feit dat Adam en Eva een keus werd gegeven tot het overtreden van Zijn gebod, gaat men ervan uit dat de mens met een vrije wil is geschapen.
Lijkt ook correct i.v.m. de verlangde liefde tot God.
Maar de extreme predestinatie van Calvijn zegt dat de mens helemaal niets kan bijdragen aan zijn redding.
Ik denk dat, binnen een groter kader, beide waar zijn.
Aan Gods reddingsplan, Christus, kan inderdaad helemaal niets meer worden veranderd.
[45] Tja.
Ik ga het al helemaal voor me zien.
Arjen en Beek vinden elkaar.
Causa sui en creatio ex nihilo.
Wandelen in wonderland 🙂
[45]
Vrije wil is een (kul) argument, noodzakelijk om rechtsspraak mogelijk te kunnen maken. Immers, als blijkt dat een actie voortkomt uit een reactie van het brein is het onmogelijk de eigenaar van dat brein aansprakelijk te stellen voor zijn actie.
Zie daar het conflict.
Jawel, mensen zijn net robotjes, Jezus ten spijt.
[47] Het enige dat je mét de vrije wil moet opgeven is de wraakgedachte. Straf (en beloning) beinvloeden het brein wel degelijk. Mogelijk in een gewenste richting. Dat kan je dus gewoon blijven doen.
Recht regelt gewenst gedrag en je legt dat gedrag dwingend op. Aan misdadigers bijvoorbeeld. Dat is nou wel het recht van de sterkste 🙂
Straffen omdat het praktisch is; rechtspraak zonder mythe is heel goed mogelijk.
Wat zeg ik, een heel leven zonder mythe is heel goed mogelijk. Bevalt opperbest 🙂
[48]
Hmm, ik geloof niet zo in de maakbaarheid van de mens.
Lijkt mij meer een slinks dogma, mede gezien het aantal recidivisten.
[49] Natuurlijk is de mens maakbaar. Je kunt vrijwel iedereen alles wijsmaken:)
Maar even serieus: pas jij je gedrag op de weg écht niet aan na de 100ste bekeuring? Natuurlijk wel.
Je recidiveert wel, maar minder erg, minder vaak. Van die dingen.
Gedrag is beinvloedbaar. Dat weet iedere ouder. Dat weet iedere manager en werkgever.
Dat weet ook iedere politicus, iedere oorlogshitser en elke relie met een mooie jurk.
Links of rechts is mij verder vreemd. Heb ik niks mee te maken.
Ben niet geinteresseerd in politiek.
Doe niet aan ficties 🙂
[50]
Huub Mooren,
Dus heeft de mens in zekere zin wel een "vrije wil", alleen niet zo "vrij" fietsend in het luchtledige als Arjen in eerste instantie poneerde.
De mens en diens gedrag is wellicht "het gevolg" van een complexe interactie van zijn genetica, neurotransmitters en hersencellen, beïnvloed door de omgeving (waaronder andere mensen), maar je bent nog altijd wel "vrij" om te willen doen wat die complexe interactie van factoren je ingeeft. Eventueel zelfs kun je die factoren zelf beïnvloeden, bijvoorbeeld door het nemen van medicijnen of drugs. Al zal ook dat handelen wel altijd op de één of andere manier het gevolg van iets zijn. Sowieso kan "wil" niet uit het niets ontstaan, omdat het hebben van een wil een eerste emotie vereist om het in gang te zetten. Wat dus automatisch betekent dat het nooit geheel "vrij" en zonder oorzaak kan zijn.
Dus nu kan Arjan misschien opnieuw beginnen vanaf dat punt? Het valt moeilijk te ontkennen dat ieder mens (en menig dier?) een eigen wil heeft zoals jij al zei, maar nu zal hij dan wel moeten verklaren:
-Waarom leidt "(vrije) wil" tot een recht op eigendom over eigen lichaam\geest, of op vrijheid in het algemeen? Misschien omdat ieder persoon met een eigen wil per definitie niet wil worden gehinderd in het uitvoeren daarvan? De Gulden Regel dus weer.
-Wat volgt hieruit wat betreft het eigendom over schaarse fysieke zaken buiten het eigen lichaam? Is daar een algemeen "rechtvaardig" systeem voor te verzinnen dat ook door ieder redelijk mens als "rechtvaardig" gezien zou worden?
[51] "Is daar een algemeen "rechtvaardig" systeem voor te verzinnen dat ook door ieder redelijk mens als "rechtvaardig" gezien zou worden?"
Vloeken in de kerk… haha! maarrrr…. als "algemeen rechtvaardig" systeem dat door de gemiddelde redelijke mensen als rechtvaaridg gezien zal worden… … hmmm… wat dacht je van een rechtssysteem op basis van democratie? 😉
[46]
En nog grotere wonderen bestaan: Huub Mooren, die zijn bestaan schijnt te danken aan het Grote Niets, dat ontplofte.
Daar is nauwelijks nog iets bij voor te stellen.
Anti-intuitief noemt de wetenschapper dat.
Gods wegen zijn ondoorgrondelijk, zegt de eenvoudiger gelovige.
[49]
Dan moet je ook de evolutie afwijzen.
Zonder maakbaarheid geen evolutie, maar een nog steeds rondhangen in een gevaarlijke soep.
[54]
Waarom?
Maakbaarheid en evolutie zij twee totaal verschillende dingen.
[55]
Gemaakt door omstandigheden.
[50]
Natuurlijk is gedrag beinvloedbaar, dat weet ik als vader, ex werknemer, ex manager en huidig werkgever.
Beinvloedbaar en maakbaar zijn twee totaal verschillende "dingen".
[56]
Gemaakt door omstandigheden is niet hetzelfde als maakbaar.
[58]
Als omstandigheden iets gemaakt hebben, moeten we beslist concluderen dat iets, ook de mens, maakbaar was.
[53] Zalig zijn de simpelen van geest…
Geloven doe je in jezelf, en verder nergens in.
Comments are closed.