… wordt libertariër en je kunt het verbieden!*
De mogelijke en uiteindelijk daadwerkelijk overname van ABN-AMRO heeft de Nederlandse media zo ongeveer een jaar lang beziggehouden (van 14 september 2006 – www.elsevier.nl/nieuws/econ… tot eind 2007). Uiteindelijk kwam het zelfs zo ver dat Minister van Financiën van het huidige Kabinet Grijs 1, Wouter Bos, toestemming gaf voor de overname van “de Bank” door een bankentrio bestaande uit de Royal Bank of Scotland, het Belgisch-Nederlandse Fortis en het Spaanse Banco Santander. Een “MinFin” gaat daar dus blijkbaar ook over in een economie die per consensus tussen politici en economen in het land een open economie schijnt te zijn.
Bladiebla
Even afgezien van de status die je kunt toekennen aan de huidige commerciële bankensector wereldwijd (en niet alleen vanwege de huidige en te verwachten gevolgen van de kredietcrisis – dat kun je de banken zelf eigenlijk weinig tot niet aanrekenen), is er natuurlijk geen enkel probleem als drie valide partijen in een zogenaamd consortium een andere toko overnemen via het vaak vermaledijde “to strip and sell in parts”-principe. “The business of business is business”, zei Milton Friedman ooit. En zolang bedrijven zich aan de wet houden (in de huidige praktijk betekent dat ze zich ook aan allerlei onrechtvaardige wetten moeten houden), mag er geen probleem zijn dunkt me.
In Nederland, maar nog veel sterker binnen de EU, is er ook het probleem dat mededingingsbeleid dat door de NMa wordt uitgevoerd in wet is vastgelegd. Binnen de EU-context heeft het mededingingsbeleid een nog veel sterker wettelijke status. En zoals men weet, gaat EU wetgeving BOVEN nationale wetgeving. Mooie club toch, die EU.
Overnames door buitenlandse staatsbedrijven
Maar ik wil het vandaag niet hebben over de EU of zelfs maar over Wouter Bos. Ik wil het hebben over libertarisme oplossingen voor niet-libertarische problemen. Het probleem is het blijkbaar mogelijk zou kunnen zijn dat buitenlandse (semi/pseudo-) staatsbedrijven Nederlandse private** bedrijven gaan overnemen. Zo van: het Russische staatsoliebedrijf Gazprom neemt Shell over of Chinees staatsbedrijf neemt [vul maar in] over – wat bij Kruidvat en ECT al het geval is geweest*** . De gedachtegang en rationele dan wel irrationele uitingen van angst hierachter is dat buitenlandse (staats) mogendheden met motieven op het geopolitieke vlak buitenlandse bedrijven gaan overnemen. Vooral op het gebied van grondstoffen en basisindustrie (de producenten van kapitaalgoederen, toch zelfs in de huidige tijd van IT/ICT/kennisecomie de fundamentele en fysieke basis van een economie – maar om precies te zijn JUIST vanwege dat veranderde systeem).
Nu ja, volgens mij is dit in een libertarische samenleving sowieso onmogelijk gegeven hoe de libertarische wet zou (moeten) zijn. Immers, staatsbedrijven zijn eigendom van een staat (vandaar de naamgeving waarschijnlijk – no newspeak here) dus berust de eigendomsstructuur van die bedrijven vanuit libertarisch oogpunt op illegitieme eigendomstitels. Van een dief kun je niet stelen. Maar wanneer een dief met door valuta vertegenwoordigde waarde en kapitaal “vrijwillige” transacties aangaat met private bedrijven en/of hun eigenaren, dan is wat de dief doet met zijn gestolen middelen nog steeds en par excellence DIEFSTAL. Principieel dus zelfs wanneer de eigenaren (= aandeelhouders) van Shell met de overname door Gazprom instemmen. Het blijft diefstal! Dit om het simpele feit dat Gazprom in dit geval (en eigenlijk in ieder geval) een gewelddadige partij is, die in al haar handelen illegitiem bezig is.
Stel dat Gazprom de Nederlandse monopolisten op het gebied van defensiediensten, politiediensten, of de Trias Politica (te weten juridische dienstverlening, publieke besluitvorming (regering), wetgeving (Tweede Kamer)) wil overnemen. Dan zou vrijwel niemand dat zien als een “vriendelijke overname” en niet als een fysiek niet gewelddadige annexatie van Nederland.
Schot voor de boeg
Nu moet ik bekennen dat bovenstaande een nog prille theorie van mij is op basis wat ik qua libertarische filosofie weet. Ook zijn er inconsistenties te vinden die in de analyse schuilgaan. Maar ik denk dat deze inconsistentie hem dan vooral zitten in het toepassen van libertarische theorie en het aandragen van libertarische oplossingen ten aanzien van niet-libertarische problemen. Staatsbedrijven zijn in een libertarische samenleving (in de Rothbardiaanse zin van libertarisme) helemaal geen probleem aangezien ze niet bestaan. Omdat staten niet bestaan om de monopolieprivileges uit te vaardigen. En in een vrije markt ontstaan geen monopolies/ zijn ze niet houdbaar (zonder dreiging of initiëring van geweld, that is). Dit zeg ik niet om flauw te doen; zo van: ja in een vergelegen, utopische toekomst kan wat we nu allemaal zien gebeuren helemaal niet; hoezo niet; nou gewoon door het zo te definiëren! Ik zeg het om het feit dat niemand er omheen kan dat een ieder de voor de volle 100% eigendomsrechten heeft over zijn eigen lichaam en de vruchten van zijn/haar arbeid. En daar volgt uit dat een ieder helemaal geen geweld mag initiëren (zie de brug van is naar ought) tegenover een ander, laat staan er mee dreigen. Als je dan consequent doorredeneert dan kom je (denk ik) uit op het punt van de staatsbedrijven die private bedrijven in buitenlanden gaan overnemen. Het gaat dus niet zo zeer om de (irreële?) transitie van status quo naar “the next best thing to heaven” (parafrase van Rothbard) maar om de vraag: wat zou de wet moeten zijn? Als het antwoord is – en ik dat dat het antwoord is – : libertarisme; dan zou de wet met voeten worden getreden als buitenlandse staatsbedrijven de boel hier overnemen.
Moraal: angstigen nemen het best het libertarisme tot zich en gaan anderen overtuigen van hetzelfde. En ja: zelfs als deze mensen alleen vanuit angst het libertarisme prediken dan is het juist en slaan we zelfs twee vliegen in één klap: (1) het spreekwoord “angst is een slechte raadgever” is meteen keihard gedebunked en (2) er zijn altijd wel ‘verkeerde’ redenen om het goede te doen en tegelijkertijd goede argumenten te hebben ten opzichte van de collectivisten (die de angst juist aanvatten ter bevordering van staatsmacht).
* Of in ieder geval, je hebt de argumenten er voor plus gedegen rechtvaardiging.
** Privaat in de zin van niet-publiek/niet-overheidsbezit en niet in de zin van publiek bezit door de handel van eigendoms’papieren’ op een effectenbeurs.
*** Interessant in deze context is een documentaire van Tegenlicht hierover (vanuit libertarisch oogpunt natuurlijk met een korreltje zou innemen): http://www.vpro.nl/programma/tegenlicht/afleveringen/18793210/
Ik denk dat de meeste libertariers wel angstig zijn. Niet voor het kapitalisme, maar voor het collectivisme. Als ik libertarisme predik, is dit juist in de hoop een kentering in het denken van mijn toehoorders teweeg te brengen en in de hoop dat dit zich als een olievlek zal uitbreiden, waardoor het collectivisme een halt kan worden toegeroepen en zelfs kan worden ontmanteld, want ja, ik ben angstig … als ik zie hoe we gonform het Atlas Shrugged scenario afgleiden naar een facistoide staat of EUSSR.
Zeer intressante redenatie.
Om een heel lang verhaal heel kort te maken ik ben door Ron Paul in aanraking gekomen met het Libertarisme. Sindsdien heb ik vele uren nagedacht over talloze onderwerpen vanuit een libertarisch oogpunt. De consistentie van de theorie is iets wat ik nog nergens anders ben tegengekomen. Door middel van logisch redeneren kan je voor vele problemen een libertarische oplossing bedenken, ook al heb ik pas enkele maanden weet van het bestaan. De vraag is echter als een logische theorie als Libertarisme ooit toegepast kan worden op een irrationeel weze als de mens.
[2] Allereerst, mooi dat je in aanraking bent gekomen me het libertarisme en gevat bent door haar inhoud. Dat is ook het proces dat ik doorlopen heb (en nog steeds doorloop) en ik moet zeggen: het is een mooie weg. Gefeliciteerd!
Ten aanzien van "De vraag is echter als een logische theorie als Libertarisme ooit toegepast kan worden op een irrationeel weze als de mens.", zou ik kwijt willen dat het libertarisme juist mensen ziet als rationele wezens, dwz. ze hebben een Rede (een van de meest aangevallen concepten in de filosofie, maar what the heck, iedereen heeft wel een notie van wat de Rede is) en ze handelen doelmatig. Dat wil zeggen dat de mens een wezen is dat altijd gegeven zijn/haar doelen en middelen een afweging maakt hoe te handelen. En handelen is essentieel, want de mens is een imperfect wezen: je wensen zijn nooit verzadigd, anders zou je niet hoeven handelen. Tot zo ver is het libertarisme vooral een positieve theorie, oftewel een theorie dat beschrijft wat er begeurt, of hoe iets werkt. De sprong naar het normatieve wordt gemaakt bij de notie van eigendomsrechten en de gevolgtrekking daaruit dat je geen geweld mag initiëren. Volgens Rothbard is he echter een objectieve ethiek, oftewel een theorie over hoe te handelen, wetende dat je niet niet kunt handelen en dat je het goede wilt doen (naar Aristoteles, die de vraag stelde "wat is het goede leven, en hoe te handelen").
Omdat het een ethiek is, incorporeert het ook het antwoord op de vraag "wat is rechtvaardig". Net als ons huidige wetsysteem dat schijnt te doen. Dat er irrationele exemplaren van het wezen mens zijn, in onmiskenbaar waar, maar dat ontkent niet zo zeer de toepasbaarheid of geldigheid van het libertarisme. En implementeren is zeker een onderwerp waar de libertarische academici zich nog het hoofd over zullen moeten gaan breken.
Meer over het libertarisme als vrijheidsethiek: http://www.mises.org/rothba…
of als podcast: http://www.mises.org/media….
Succes met je onderzoek!
[3] Er zijn zeker een hele hoop rationele mensen, maar helaas ook een hele hoop die irrationeel tot op het bod zijn. Heb het laatst nog aan de hand gehad met een vriend van me. Iemand had hem een streek geleverd en al 10 keer excuses er voor aangeboden. Toch moest zonodig even de hele vrienden avond verknalt worden om hem een klap te geven. Als of er een god bestond brak hij direct zijn hand. Maar ook dagen daarna bleef hij volstrekt overtuigd van zijn gelijk EN recht om te slaan.
Een zeer intressante documentaire hierover is Century of the Self over de geboorte psycho analyze. Het zijn 4 documentaires van de BBC die voornamelijk over de geschiedenis gaat van communicatie tussen verscheidene organisaties en burgers gaat. In mijn mening een cruciaal stukje geschiedenis die verweven zit in allerlei andere onderwerpen (en dus vaak terug komt in documentaires over andere onderwerpen.
http://www.archive.org/deta…
Comments are closed.