Een omstreden kwestie binnen de, in positieve zin meer fundamentalistische vormen van de vrijheidslievendheid, is de a priori bepaling van de strafmaat van criminaliteit. Is het mogelijk om, voordat een incident zich voordoet, vast te stellen welke consequenties hieraan verbonden moeten worden? In algemene zin: ‘ja’. Immers, met een beginsel als dat van de individuele soevereiniteit, komen we een heel eind. We kunnen hieruit gemakkelijk afleiden wat precies een onethische handeling is; een schending ván die soevereiniteit. Echter, de retributie van deze schending, zij het in de vorm van terugbetaling of wraak, is niet uit het soevereiniteitsbeginsel af te leiden; of wellicht slechts minder evident.
Laten we de mogelijkheden beschouwen. Allereerst kunnen we de gemakkelijkere zaken uit de weg ruimen. Voor een monetaire misdaad geldt logischerwijs, dat er een volledige schadeloosstelling plaatsvindt, inclusief proceskosten en overige kosten die in verband met bijvoorbeeld een diefstal zijn gemaakt. Is terugbetaling niet direct mogelijk, dan kan op termijn betaald worden, waarbij ook de kosten voor het justitiële apparaat (gouvernementeel dan wel privaat) gedekt behoren te worden. De inbegrepen extra strafmaat voor de dader is in dit geval een drastische vermindering van de levensstandaard vanwege afbetalingen; denk aan Duitsland in de jaren twintig…maar kijk niet al te veel verder. Is de dader, ook op termijn, om welke reden dan ook, niet in staat zijn schuldeneiser te betalen, dan moet vanzelfsprekend alle moeite gedaan worden om de schuld zoveel mógelijk af te lossen, maar stuiten we toch op een pijnlijk punt. Het is dus mogelijk om de individuele soevereiniteit onherstelbaar te schenden. Dit spreekt voor zich wanneer er sprake is van moord of fysiek en geestelijk trauma en daar komen we zodadelijk op maar het is, vanaf nul redenerende, een onaangename constatering.
Resumé, er kan dus onherstelbare financiële schade berokkend worden. Is dit een noodzakelijk kwaad, dat we, ook in algemenere zin, maar voor lief moeten nemen? Wat mij betreft wel; laat de rationele stroming van het liberalisme ook een realistische erkenning van de imperfecties van het menselijk samenleven omvatten. Te lang hebben hooghartige idealisten de pretentie dan wel illusie, dat hún utopie geen misstanden kent. Van fascistische tot communistische onderdrukking, er ontstaat altijd weerstand. Ook op de weg van de minste weerstand, is het aantal Ohm weliswaar drastisch lager, maar niet nul. De weg van de minste weerstand is trouwens gemakkelijk afleidbaar uit de gedragspsychologie en ook deze wetenschappelijke faculteit wijst, hoe wonderbaarlijk toch, naar het liberalisme. Hoe dichter de regelgeving van een samenleving bij de natuurlijke en, tot op zekere hoogte verantwoordelijke neigingen van de mensen in die samenleving, hoe minder frictie en weerstand. Als men enerzijds de mate van persoonlijke en economische vrijheid zoveel mogelijk vergroot en anderzijds die vrijheden beperkt door de soevereiniteit van het individu te respecteren, is de enige vorm van frictie die overblijft, die tussen mensen die de individuele soevereiniteit respecteren en zij die dit niet doen.
Toch niet zo gemakkelijk maar de cirkel is weer even rond; we weten wat precies ‘onethisch’ is. We weten nu echter ook dat een werkelijk liberale samenleving de minste weerstand oproept maar altijd nog onherstelbare schade aan verschillende individuen moet accepteren.
Wanneer we trauma beschouwen, kunnen we vanuit het huidige perspectief, fysiek en geestelijk trauma gemakshalve samen nemen. Al is geestelijke schade en dus ook het herstel daarvan, lastiger vast te stellen dan fysieke schade. In lijn met de bovenstaande retoriek, is dat bij herstelbare fysieke schade, de medische en overige gederfde kosten door de dader vergoed behoren te worden. Tevens geldt dat, in het geval van geestelijke schade, therapie betaald moet worden. Echter, hier rijst al de vraag “tot welk punt?” Tot tevredenheid van het slachtoffer? Die kan nauwelijks geestelijk trauma hebben geleden en de gelegenheid aangrijpen om zijn familieprobleempjes door te nemen. Of moet de therapeut het bepalen? Nog steeds niet honderd procent objectief, maar het klinkt al beter. Bij permanente fysieke of geestelijke schade, stuiten we weer op hetzelfde probleem als bij diefstal; het is zelfs nog lastiger. Zelfs al zou de crimineel in staat zijn geld aan het slachtoffer te bieden, fysiek of geestelijk welbevinden enerzijds, en financiële welvaart anderzijds zijn twee té verschillende faculteiten om onderling te vergelijken. Weer een geval van onherstelbaarheid dus.
Het grootste raadsel dat nog rest, is levensberoving. Inherent aan moord, is de onherstelbaarheid ervan en wanneer we van indirecte schade aan bijvoorbeeld nabestaanden spreken, is ‘schadeloosstelling’ een term die pas in de mond kan worden genomen, na een flink aantal retorisch stappen, die ons op dit moment volledig onbekend zijn.
Als we telkens weer niet in staat blijken om de schade direct te herstellen, gaan we naar alternatieve opleggingen aan de crimineel denken. Ook om de vraag “kunnen we veroordeelde misdadigers in de samenleving laten?” te beantwoorden. Dat komt echter dadelijk. Eerst de overige alternatieven. Dit kan, in een gunstig geval, een overeenkomst, met justitiële dwang, tussen de dader en het slachtoffer zijn, om de schuld in natura af te betalen, hetgeen, gezien het overeenkomstelement gelegitimeerd is. Het kan echter ook om wraak gaan. Hebben slachtoffers recht op wraak? Zo ja, hoeveel wraak? “Oog om oog, tand om tand” wellicht? Wederom zou de mate van genoegdoening aan de kant van het slachtoffer een leidraad moeten zijn maar is deze te moeilijk vast te stellen. Er resten nog enkele mogelijkheden; zo kan een, door de samenleving erkende rechter of jury de strafmaat bepalen. Dit doet een dergelijk instituut natuurlijk al in het geval van een concrete (financiële) strafmaat maar er is wederom geen aanwijsbare reden om deze ook abstracte strafmaten (wraak, ‘in natura genoegdoening’) te laten bepalen.
Het antwoord op deze laatste vragen moet wellicht worden gezocht in de laatste belangrijke vraag, die ik vanochtend wil behandelen: “Kan een veroordeelde misdadiger in de samenleving verblijven?” Zo ja, hoelang? waar? en op wiens kosten?
Wanneer we spreken over een samenleving die gebaseerd is op een liberale overeenkomst tussen alle individuele burgers, kan die overeenkomst ook een onderling overeengekomen strafmaat omvatten. De kans dat dit lukt, zonder die rottige democratie in te schakelen, is echter gering. Wat echter, zonder democratie interventie, kan worden gesteld, is dat een crimineel de samenleving zo mín mogelijk moet kosten. Als dit betekent dat criminelen 80-urige, zo productief mogelijke werkweken in een gevangenenkamp moeten maken, om hun eigen, zo goedkoop mogelijke gevangenschap en een eventuele schadevergoeding aan een slachtoffer te kunnen betalen, is dat prima! Maar verdient een misdadiger het überhaupt nog om ooit van gevangenschap terug te keren? Moet hierbij een onderscheid tussen verschillende misdaden worden gemaakt? In ieder geval moeten we nog een oplossing vinden voor het waarschijnlijke geval dat een crimineel niet in staat is zijn schuld en gevangenschap te betalen. Terugslaan op voorgaande vragen, zijn bij sommige misdaden wellicht de antwoorden voorhanden: een absoluut omomstoten moordenaar kan zoveel mogelijk aan de nabestaanden herstellen en, wat mij betreft indien zij het wensen, met een goedkope kogel beëindigd worden. Ditzelfde geldt trouwens ook voor die 15-jarige jongens die – zo hoorde ik afgelopen zondag op de radio – een zwaar gehandicapte vrouw, die alleen bij een busstation stond, omtrapten en haar krukken weggooiden. Dit laatste zonder mijn gebruikelijke onderbouwing, vergeeft u me, maar ze moeten tegen de muur!
Er zullen helaas, bij verwerking van criminaliteit, kosten door de samenleving moeten worden gemaakt. Deze kunnen echter wel beperkt worden tot een minimum, in sommige gevallen kan, zoals gesteld, een misdadiger zijn eigen gevangenschap via, zo nodig zware of gevaarlijke arbeid, terugbetalen. Lukt dit niet, dan is een kogel niet duur maar ethisch gezien omstreden. Ik voel wel wat voor ouderwetse verbanning maar dan stuiten we weer op een ethisch struikelblok; “mogen we het probleem wel verschuiven?”
…ik eindig naar mijn gevoel met meer vraagtekens dan punten. Een interessante uitdaging. Met het uitgangspunt van de individuele soevereiniteit lijkt de kwestie van strafmaat telkens net een paar volkomen onbekende retorische stappen van het antwoord af liggen. Bovendien blijkt het uitermate lastig emotie buiten of juist binnen beschouwing te nemen. De rede biedt slechts antwoord op de vraag “is dit ethisch”. Elke vraag die een vorm van mate betreft (bijvoorbeeld: “hoe ethisch is dit?”), dwingt een subjectief antwoord af. Dan is emotie al snel de leidraad, als enige alternatief voor de rede. Echter, bedenkt u ook, dat in een objectieve beschouwing van menselijk handelen het al even moeilijk kan blijken om emotie objectief in beschouwing te nemen, als om zonder emotie het subjectieve te beschouwen. Of topic, maar onze emotie belemmert kennelijk zowel ons eigen zicht, als het zicht dat anderen op ons hebben.
Nog weer meer vraagtekens, vrees ik, maar al met al voldoende stof tot nadenken, schat ik zo.
Ik haal aan:
Is het mogelijk om, voordat een incident zich voordoet, vast te stellen welke consequenties hieraan verbonden moeten worden? In algemene zin: ‘ja’.
Ik stel:
Neen, de schade hangt af van het slachtoffer. Sommige slachtoffers slaan of schieten bijvoorbeeld de overvaller het ziekenhuis in, andere worden door de overvaller zelf het ziekenhuis ingeslagen. De te vergoeden schade van het slachtoffer verschilt dus in beide gevallen. Evenals de kosten van de slachtofferhulp en de directe materiële schade. Dus van te voren is niet aan te geven wat de schade zal zijn en dus de gevolgen van het handelen.
Ik haal aan:
Dit laatste zonder mijn gebruikelijke onderbouwing, vergeeft u me, maar ze moeten tegen de muur
Ik poneer:
Oud testament oog om oog is nog te liberaal voor Lodderzat als het een paar minderjarige pubers betreft?
Ik citeer: Kan een veroordeelde misdadiger in de samenleving verblijven?
Vind ik een moeilijke vraag. Sommige mensen zijn anti sociaal. Ze zullen altijd leed veroorzaken. Het beoordelingsproces waarin iemand als anti sociaal wordt beoordeeld is verre van fool proof. Indien de recidive kans van te voren voor zeer ernstige misdaden objectief kan worden vastgesteld is het buiten de maatschappij plaatsen van individuen wellicht gerechtvaardigd. Maar na het uitzitten van de straf component hoort iemand die vanwege zijn persoonlijkheid buiten de maatschappij wordt geplaatst geen straf te krijgen. Ook niet dat hij voor zijn verblijf moet betalen. De kans dat deze persoon individuele belangen van anderen zal gaan schaden is dan te groot, zeg bijna zeker, en dan is het te beargumenteren dat deze persoon de kans niet moet krijgen andere personen te verwonden / doden. Maar dit is iets als vloeken in de niet bestaande libertarische kerk. Dus ik vind het heel lastig.
Conclusie, ik vind het begin van je artikel vrij zwak, maar het einde waarin je stelt dat dit eigenlijk een libertarische kool of geit is sterk.
Het is een mooi ideaal "de dader moet de misdaad vergoeden" maar het is in strijd met het meest fundamentale principe van rechtvaardigheid.
Dat is namelijk het principe van dat de straf in proportie met de misdaad moet zijn. Evenzware misdaden dienen evenzwaar bestraft te worden terwijl zwaardere misdaden zwaarder bestraft worden. Dit is, en daar is iedereen het hoop ik mee eens, een zeer fundamenteel rechtsbeginsel.
Welnu, de zwaarte van een misdrijf is niet persee gerelateerd aan de financiële schade. Neem bijvoorbeeld twee pyromanen, die beide op gelijksoortige wijze en om gelijksoortige redenen een een gelijksoortig pand in de fik steken. Duidelijk is dat hier sprake is van twee misdaden die identiek bestraft dienen te worden.
Maar het is heel goed mogelijk dat het eerste gebouw volledig afbrand, terwijl bij het tweede gebouw een toevallig voorbijganger de brand tijdig opmerkt waardoor de schade beperkt blijft.
Simpelweg schade vergoeden (al of niet gecombineerd met en aanvullende celstraf) zou dan leiden tot verschillende straffen voor deze twee misdrijven. Dat is onrechtvaardig.
Ik pretendeer ook niet het antwoord op dit dilemma te hebben. Maar ik weet wel dat het standpunt dat veel libertariërs aanhangen veel te simpel is.
[2]
Diadem.
Het is een keuze tussen vermeend onrecht richting de dader dan wel echt onrecht richting de slachtoffers. Slachtoffers horen altijd recht te hebben op 100 procent vergoeding van de kosten. Dat de succesvollere branstichter die wellicht ’s nachts het pand in brand heeft gestoken waardoor het pand afbrandde voordat de brandweer arriveerde een hogere schadevergoeding moet betalen is jammer voor de dader. Had hij zijn misdaad maar amateuristischer moeten uitvoeren, zodat die tijdig werd opgemerkt en er dus minder schade was.
De dader heeft een keuze, het slachtoffer niet. Dus de dader moet niet zeuren indien deze gepakt wordt. Waarom plaats je de belangen van de dader boven die van het slachtoffer? Voor het slachtoffer moet in het uitzonderlijke geval dat de dader gepakt wordt 100 % van de schade vergoed worden. (en bij brandstichting en vernieling is het inderdaad zeer uitzonderlijk dat in NL een dader wordt gepakt, veroordeeld en nog eens in staat is een schade vergoeding te betalen).
Hiaat in deze redenering is dat straf in essentie een aantal kerngedachten heeft.
1) Allereerst wraak. Ik wil genoegdoening. Enkel financieel de schade betalen is géén straf in de ogen van velen.
2) Ik heb verder al vaker aangegeven dat een miljonair zich dus kan vergrijpen aan iemands dochter en de ‘schade’ dus afkopen. Los van punt 1, is er ook de kwestie dat straf dus niet afschrikwekkend is.
Nog algemener: Wie enkel de schade betaalt kan beter uit stelen gaan. Bij een bepaalde pakkans zal dat aantrekkelijker zijn dan iets kopen.
3) Verder heropvoeding. Libetrariers vergeten dit punt. Je kunt natuurlijk hopen dat het vergoeden van schade de dader ertoe zal bewegen dat die het nooit meer doet, maar dat lijkt me een naieve gedachte, zeker gezien het vorige punt ivm pakkans. Libertariers zullen natuurlijk claimen dat opvoeding geen onderdeel van straf moet zijn.
4) Laatste punt is bescherming van de samenleving. Voor libertariers een heikel punt, want het geeft bijvoorbeeld opsluiting om te voorkomen dat die persoon nogmaals iets gaat doen.
Meer algemeen kun je punt 4 samenvatten als preventie. Dus je geeft iemand straf omwille van wat die mogelijk gaat doen. Gevengenisstraf is extreem, maar ook een boete vanwege het dronken rijden ook al heb je geen enkel ongeval veroorzaakt.
In essentie de vraag hierbij of het toegestaan is om vooraf iemand iets te verbieden om een mogelijk schadegeval te voorkomen.
Antwoord is ja, want er zijn situaties waar vooraf duidelijk is dat er situaties zijn waarin een persoon de mogelijke schade van een activiteit niet zal kunnen vergoeden.
Geen enkele samenleving zal dat ooit accepteren en zal dus bindende wetgeving maken.
[4]
De kerngedachten van een straf zijn wraak, algemene preventie en speciale preventie.
Wraak is een redelijk zwak argument omdat het vaag is. Gaat het erom dat mensen een preferentie voor conditioneel leed hebben? Zo nee, dan kan het geen zelfstandig argument zijn. Zelfs als de reactie van wraak willen hebben een heuristische reactie is om prefentie, en zo welvaartsverhoging, te bewerkstelligen. Mocht wel een sadistische preferentie bestaan, dan is het de vraag of het verder nutteloze leed dat de veroordeelde lijdt een lager discomfort met zich meebrengt dan dat dit de overigen plezier doet. Gezien het feit dat de markt voor leedtoevoeging (SM) uiterst klein is, moeten we concluderen dat dit onwaarschijnlijk is.
Algemene prefentie vloeit voort uit de wetenschap dat een straf opgelegd zal worden. Indien de strafmaat voldoende bepaalbaar is, gaat er een preventieve werking van uit. Daarmee is nog niet gezegd dat alle overtredingen van de regel voorkomen kunnen worden.
Speciale preventie is lastiger: Dat vraagt erom dat de straf specifiek op maat wordt gemaakt voor de dader, hetgeen de nodige informatieeisen met zich meebrengt.
Wat je zegt onder 2 klopt niet. Het feit dat ik de straf kan ondergaan (monetair of niet) wil nog niet zeggen dat ze daarom niet afschrikt. Een miljoenair kan een miljoen betalen, een jong persoon decennia gevangenisstraf doorstaan, maar is daarom een straf niet afschrikkend? Nee, juist omdag we de straf kunnen ondergaan is zij afschrikwekkend. Anders zou er namelijk sprake zijn van judgment proofness, ik weersta de veroordeling zodat mij de straf om het even is.
Je opmerking over de pakkans is terecht. De optimale boete wordt bepaald door een combinatie van pakkans en straf die gelijk is aan de maatschappelijke schade van de overtreding. [schade=pakkans * boete] Shavell en Polinsky hebben dat in de rechtseconomische literatuur uitgebreid betoogd. Als schade=boete moet de pakkans 1 zijn, hetgeen een politiestaat zou vereisen.
Punt 3 is alleen geldig als de persoon in kwestie niet rationeel is. Zolang iemand wordt geconfronteerd met de gevolgen van zijn handelen, is er geen noodzaak van additionele methoden van heropvoeden (aangenomen dat zij bekend zijn met alternatieve, mogelijk betere levensgewoonten).
De rest ben ik het in grote lijnen mee eens.
Inhoudelijk een goed en scherp stuk. Zeer beslist stof tot nadenken!
Helaas qua woordgebruik en zinsopbouw iets teveel "politici-taal" als ik zo vrij mag zijn om dat even te noemen. Dat maakt het niet lekker leesbaar.
[4] Three strikes you’re out. Oftewel: onverbeterlijke recidivisten worden permanent uit de samenleving verwijderd.
En als ik psychische schade lijdt door deze site?
Het leven is geen op- en aftelsommetje.
Zelf vind ik dat je nooit misdaden moet zien te wreken. Straf ter voorkoming van (nieuwe) misdaden. Maar de omstandigheden in een gevangenis moeten humaan zijn en dus geen werkkampen. Laat het straffen over aan God, zorg alleen voor een redelijke veiligheid maar niet te grof straffen want dan kan iedereen die een keer woest wordt; iemand een klap verkoopt, persoon valt met hoofd op stoeprand: dood, meteen levenslang zitten… Beetje humaniteit graag en accepteren dat gedane zaken geen keer nemen. Ik vind de huidige samenleving veel te grof wat straffen betreft. Een steeds hoger percentage zit in het gevang. Het straffen dient steeds vaker als afreageren van ellende der ‘vrije gevangenen’. Men verzint steeds meer wat strafbaar is. De artikelen in de kranten zijn vaak vermaak en afreageren van eigen frustraties. Gooi ze voor de leeuwen en wij kijken geboeid toe. Een vrijheidsstrijd durven we niet aan want het onderdrukkende systeem is te fel, dan maar afreageren en doorfeesten.
Trouwens geloof ik niet in god.
[8] Hoe lijdt u psychische-schade door het bezoek van deze website?
Comments are closed.