Op 23 december 2007 heb ik mijn hoofd verwed. Toen ik vanochtend in de spiegel keek had ik het nog steeds. Toegegeven, ik heb niet alle reacties grondig geanalyseerd. Ik weet dus niet met zekerheid of ik nog wel het recht heb om mijn hersenen te gebruiken. Misschien schendt ik daardoor wel het recht van een van mijn lezers. Als dat het geval is zal ik de betrokkene vergoeden. Laten we onderwijl wat dieper ingaan op het schenden van rechten.
Rechtsschendingen
De nieuwe natuurrechtelijke theorie vertelt ons wat rechten zijn en hoe we ze verkrijgen. Zij impliceert dat rechten geschonden worden wanneer een andere persoon de fysieke zaak waaraan het recht kleeft verandert en die verandering de rechthebbende ervan weerhoudt de fysieke zaak te gebruiken voor het bereiken van zijn beoogde waarde. Dus zijn er drie elementen nodig om van een rechtsschending te kunnen spreken: (I) een persoon (II) moet een rechthouder verhinderen een fysieke zaak waaraan het recht is verbonden te gebruiken door (III) in die zaak een verandering te veroorzaken. Zonder deze drie elementen is er geen rechtsschending.
(I) Alleen personen – d.w.z. wezens met een vrije wil – kunnen rechten schenden. Een boom die op jouw auto valt schendt jouw recht niet omdat de boom geen persoon is. Rechten hebben tot doel om conflicterende aanspraken te beoordelen en alleen personen kunnen aanspraken maken.
(II) Er kan geen sprake van schending zijn als de rechthouder de fysieke zaak nog steeds kan gebruiken om zijn waarde mee te bereiken. Ik kan radio en tv signalen, en zelfs neutrino’s, door jouw lichaam sturen zoveel als ik wil zonder jouw recht te schenden, aangezien de signalen jou niet verhinderen om het lichaam te gebruiken om jouw waarden te bereiken. Arabieren rijden op kamelen door de woestijn en verwerven aldus het recht om het land voor dat doel te gebruiken. Zij weten niet dat onder het land enorme hoeveelheden olie zitten. Uit het zicht en gehoor van de Arabieren kunnen andere personen naar de olie boren en deze wegpompen zonder de Arabieren hiervoor te vergoeden. De rechten van de Arabieren zijn niet geschonden omdat het boren naar de olie hun recht op het gebruik van het woestijnland niet verhindert.
(III) Als een waarde wordt vernietigd, maar geen verandering aan de fysieke zaak waaraan het recht kleeft wordt veroorzaakt, dan is er geen schending van het recht. Mary verzamelt poppen. John zegt tegen Mary dat hij vindt dat poppen verzamelen kinderachtig is. Dat vernietigt de waarde die de poppen hebben voor Mary. John heeft het recht van Mary niet geschonden.
In deze rechtstheorie (en evenmin in enige andere mij bekende rechtstheorie) kan een definitie van het woord “veroorzaken” niet afgeleid worden van de premisse van de theorie. Het woord moet dus gedefinieerd worden. Het is altijd mogelijk, ongeacht de definitie van het woord “veroorzaken”, om scenario’s in elkaar te flansen waarin een persoon met kwade bedoelingen de dans ontspringt, een “onschuldig” persoon met een aansprakelijkheid opgescheept wordt, of een slachtoffer geen genoegdoening krijgt. Geen definitie zal ooit perfect zijn in die zin dat zulke resultaten uitgesloten zijn. Op de rechtsfaculteit wordt het adagium “hard cases make bad law” onderwezen. Het betekent dat de sympathie voor een partij die onder de geldende wet zou moeten verliezen de rechter ertoe noopt een slechte regel te creëren om die partij te helpen. We moeten dus een definitie van het woord “veroorzaken” vinden die consistent is met gangbare betekenis van het woord en die tegelijk binnen deze rechtstheorie past. Een persoon veroorzaakt een verandering in een fysieke zaak wanneer er een deterministische keten is tussen zijn handeling en de verandering. Een keten is deterministisch zolang zij niet stopt en opnieuw gestart wordt door de vrije wil van een andere persoon. Je vertelt aan Tom (die geen co-actor is) dat Bob met zijn vrouw naar bed ging. Tom vermoordt daarop Bob. Jij hebt de dood van Bob niet veroorzaakt omdat de keten tussen jouw spreken en de dood van Bob niet deterministisch was – jouw keten stopte en Tom startte een nieuwe keten. Het woord “deterministisch” sluit quantum indetermisme niet uit. Als je een kat in een box stopt op een wijze dat kansdesintegratie van een atoom cyanide vrijmaakt, dan heb jij de kat gedood.
Een keten blijft deterministisch als hij door de vrije wil van een andere persoon een andere richting wordt uitgestuurd. Joe duwt een auto van een helling af. Bob ziet het gebeuren en duwt de auto opzij met als gevolg dat Sally erdoor wordt aangereden. Joe en Bob hebben allebei de aanrijding veroorzaakt. Dat lijkt op het eerste gezicht niet echt eerlijk. Maar bedenk bijvoorbeeld dat Joe eigenlijk de bedoeling had om Carl te raken en dat Bob slechts handelde om hem te beschermen, niet wetende dat hij daardoor Sally schade zou berokkenen. Men kan in deze rechtstheorie niet aan zijn verantwoordelijkheden ontkomen door een beroep te doen op goede bedoelingen. (Terwijl je niet aansprakelijk kan zijn voor rechtsschendingen die je niet veroorzaakt hebt ben dat voor de volle 100% wanneer je wel de veroorzaker bent, los van gelijk welke andere overwegingen.).
Een keten kan gaan van een eigendomsverwervende handelen naar een rechtsschendende. Als je een anaconda vangt en die eet later de hond van de buren op, dan gaat de keten van het vangen, over het eigendom verwerven naar het vernietigen van de eigendom van de buurman en dus een rechtschending. Evenzo is je lichaam een fysieke zaak waar je door te handelen eigendomsrecht over verwerft (hier kom ik later uitgebreid op terug) en een keten kan gaan van elk van jouw handelingen (die jouw eigendom over je lichaam bevestigen) naar een verandering door jouw lichaam aan de fysieke zaken die aan een ander persoon toebehoren. Als iemand slaapwandelend een moord begaat (het is al voorgekomen) of een persoon wordt tijdelijk psychotisch en doodt mensen, dan heeft die persoon rechten geschonden omdat er een deterministische keten is tussen het verwerven van het lichaam naar de dood van de andere personen. Tijd voor een beetje science fiction: A transfereert in het lichaam van B, schopt B eruit en veroorzaakt vervolgens het lichaam van B om C te doden. A heeft het recht van C geschonden precies alsof hij het wapen van B had genomen en C neergeschoten. Maar zelfs al is B eigenaar van het lichaam, toch is B niet aansprakelijk omdat (1) zijn lichaam niet op zichzelf de misdaad pleegde en (2) de keten van B met zijn lichaam ophield op het moment dat A het overnam en dus een nieuwe keten startte. Om deze reden kan jou geen rechtsschending worden verweten wanneer je in een rij staat en iemand duwt je tegen de anderen aan.
Elke keer als een persoon handelt dan veroorzaakt hij een verandering in een fysieke zaak. Een fysiekek zaak is “veranderd” als (a) de handeling de zaak wijzigt of als (b) de handeling een wijziging van de zaak verhindert. Met betrekking tot (a) kunnen we stellen dat een zaak gewijzigd wordt als we het laten botsen met andere mattergie. Inzake (b) is er een verandering van de zaak als we een fysieke botsing tegenhouden die zonder onze handeling zou hebben plaatsgevonden. Licht vloeit van de zon naar de aarde. Bob plaats zijn planten in het pad dat het licht volgt. Joe richt op zijn eigen grond een gebouw op en verhindert daardoor dat het licht bij de planten van Bob komt en aldus verandert hij de planten van Bob door ze te doden. Hoewel Bob het licht niet verandert tot het zijn planten bereikt, en bijgevolg het licht dat door Joe veranderd wordt niet bezit, toch bezit hij de planten. Door de planten van licht te versteken heeft Joe een verandering veroorzaakt in Bob’s planten. De keten van het bouwen naar het verhinderen van het licht naar de dood van de planten is deterministisch. De planten zijn veranderd ten opzichte van wat zij zonder Joe’s handeling zouden zijn geweest, nl. levend. Bob kan niet langer zijn planten gebruiken om zijn waarde te bereiken en dus heeft Joe zijn rechten geschonden.
Bob vist in een rivier. Een beetje stroomopwaarts verwijdert Joe alle vis. Wanneer Bob zijn lijnt uitgooit vangt hij niets. Bob’s lijn, haak en aas zijn niet langer dezelfde – er hangte geen vis meer omheen, en dat was een waarde voor Bob. Als het water van de rivier de vijver van Bob vult en Joe neemt al het water weg, dan is de vijver veranderd – hij is nu droog. Als Joe een eend neerschiet die ander op de vijver zou zijn neergestreken, dan is de vijver ook veranderd – er is een eend minder, het niveau van het water is lager en het water wordt niet meer door eendenpootjes bewogen. Maar veronderstel dat Joe een polluent in de rivier loost en Bob gebruikt de rivier niet voor visvangst. De vervuiling vermindert de waarde van Bob niet en dus is Bob’s recht niet geschonden.
Verjaring
Het verstrijken van tijd heeft nooit een uitdoving van aansprakelijkheid voor gevolg. Bob schendt Joe’s rechten wanneer hij een sateliet in een baan om de aarde brengt en deze 20 jaar later naar beneden komt en Joe verplettert. Er kan geen bevrijdende verjaring bestaan omdat er geen wetgever kan bestaan die een dergelijke verjaring kan decreteren. Aan de andere kant, niemand kan gedwongen worden om een persoon te helpen om restitutie te krijgen voor een rechtsschending, tenzij ermee hij instemt, en een persoon kan weigeren mee te helpen aan de vordering tot restitutie indien de rechtsschending erg lang geleden gebeurde omdat het in dat geval erg moeilijk is om te bewijzen dat een schending plaatsvond, of wie het gedaan heeft, of omdat de schuldige persoon allang verdwenen is. Vandaar dat uit praktisch oogpunt het verstrijken van tijd de vordering tot restitutie bemoeilijkt.
De reden voor de rechtsschending is volkomen irrelevant. Als je Sally vermoordt omdat Bob ermee dreigt anders jou of iemand die je na staat te vermoorden, dan blijf je nog steeds aansprakelijk voor de dood van Sally. Een bedreiging op zich is een rechtschending. Niemand stemt ermee in om een bedreiging te horen. Maar ermee instemmen de voorwaarden van de bedreiging te horen staat niet gelijk met instemmen met het horen van de bedreiging zelf. Als Joe zegt: “Ik heb je dochter en zal haar doden als je niet aan mijn eisen voldoet” en Bob antwoordt: “Wat zijn je eisen?” dan heeft Bob ingestemd met het aanhoren van de voorwaarden, niet met het aanhoren van de dreiging zelf.
Bedrog kan op verschillende manieren een rechtsschending zijn. Jack’s bookmaker zegt, “Geef mij honderd euro en ik zal het voor je inzetten op True Love op de vierde plaats”. Jack geeft het geld en de bookmaker gaat ermee vandoor. Het aanbod van Jack is op zich een rechtsschending omdat Jack niet heeft ingestemd met het aanhoren van een leugen. Jack heeft bovendien alleen ingestemd om het geld aan de bookmaker af te geven om hem de inzet te laten doen. Jack heeft niet ingestemd met enig ander doel voor het gebruik van zijn geld. De bookmaker heeft dus geen instemming en schendt Jack’s recht.
Onder het conventionele recht zijn geld, toonderobligaties of -aandelen, cheques and dergelijke, “verhandelbare waardepapieren”. Over het algemeen betekent dit dat als Joe aan Bob een boek verkoopt, Bob het betaalt met een briefje van €10 dat hij van Carl gestolen heeft, en Joe in goed vertrouwen het briefje aanvaardt, niet wetende dat het gestolen is, dan hoeft Joe het niet aan Carl terug te geven (in welk geval Bob €10 schuldig is aan Carl). Een vergelijkbaar resultaat is mogelijk onder deze rechtstheorie als de eigenaar weet en instemt met de aard van het verhandelbare waardepapier.
Rechtsafstand met betrekking tot een fysieke zaak laat de eigenaar niet toe om aan aansprakelijkheid te ontsnappen als de rechtsschending na de rechtsaftand plaatsvindt. Als Bob zijn ruimtestation uit de lucht valt, dan kan Bob niet de dans ontspringen door net voor de landing op Joe te roepen “Ik doe afstand van mijn ruimtestation”. De vraag is: “Schondt Bob het recht van Joe?”, niet “Is Bob eigenaar van het ruimtestation?”
Een rechtsschender kan zich niet bewust zijn van het feit dat hij een recht schendt of hij kan bij vergissing veronderstellen dat de eigenaar heeft ingestemd. Tot de eigenaar zijn recht opeist kan de rechtsschender ten overstaan van derden stellen dat hij de fysieke zaak van de eigenaar mag gebruiken om zijn waarden mee te verwezenlijken. Derhalve kan een eerste rechtschender het pleit winnen van een tweede rechtsschender als het gebruik van deze laatste met zijn waardedoelen interfereert. Bijvoorbeeld: enkele jongens spelen voetbal op een braakliggend terrein van Bob. Bob weet van niets en stemt dus niet in. Een nieuwe groep jongens komt langs en jaagt de voetballertjes met geweld van het terrein af. De laatste jongens schenden zowel de rechten van de eerste groep als dat van Bob.
Geen positieve rechten
Nalaten te handelen is geen rechtsschending omdat hiervoor de intiatie van een causale keten nodig is. Men schendt het recht van een kind niet door er niet voor te zorgen tenzij men ermee heeft ingestemd om hiertoe verbonden te zijn. Als Bob instemt om Sally te voeden dan zegt hij eigenlijk dat hij periodiek afstand zal doen van eigendom over het voedsel zodat Sally er eigenaar van kan worden en het kan opeten. Eigendom gaat dus periodiek over en als Bob het voedsel dat eigendom is van Sally vasthoudt, dan schendt hij haar recht.
De achieleshiel van alle rechtstheorieën ligt in hun verzinsels over noodsituaties. Het kind van Joe is aan het verdrinken. Kan hij, zonder de instemming van Bob, haar diens reddingsboei toewerpen en aldus Bob verhinderen om de reddingsboei voor zichzelf te gebruiken zonder dat Joe hiervoor aansprakelijk is aan Bob? Nee. Deze theorie maakt geen uitzonderingen. Als Joe de reddingsboei neemt zonder de instemming van Bob, dan schendt hij Bob’s recht. Moet hij dan zijn kind laten verdrinken? Nee, natuurlijk niet. Hij moet de reddingsboei nemen, zijn kind redden en Bob schadevergoeding betalen voor het schenden van zijn recht. Een boot zinkt. De reddingssloep kan maar 5 mensen dragen zonder zelf te zinken. Joe gooit Bob voor de haaien zonder dat Bob hoermee instemt. Joe heeft Bob’s recht geschonden. In deze theorie geldt “nood breekt recht” niet.
Het woord recht of rechten is een woord.
Van alle biologische vormen van leven heeft ook de mens uitdrukkingen nodig gehad
om z,n plezier of ongenoegen duidelijk te maken aan soort genoten.
Maar ,verschillend van het dierenleven is het geluid,rechten.
Rechten worden gegeven door mensen die de macht hebben om dit te doen.
Ik kan geen rechten geven,ook niet opeisen .
Als ik die opeist moet ik een grotere macht hebben als de mensen die rechten geven.
Ik kan wel om rechten vragen ,dan kan het dat de machthebber het mij geeft op de volgende door hem vaste gestelde gronden, die niet door mij gemaakt zijn.
Het woord recht moet gevolgd worden door hoop ,ook een woord, maar met meer inhoud.
Hoop dat de machthebber zo intelligent is dat er gesproken kan worden van een mogelijk
recht om menswaardig te leven als gehoorzame rechtloze.
Duidelijk werd dat toen Amerika Japan plat bombardeerde ,en vervolgens de bom der bom er opgooide.
Zij ,de Amerikanen vroegen niet om het recht op dat te doen, zij waren de sterkste .
Dat is dan pech voor de slachtoffers die in dit en alle andere gevallen geen rechten hadden,of ook maar zullen krijgen .
Alle andere uitleg over recht hangt af van de lokale omstandigheden en het niveau van stupidity van het gevraagde recht.
Mensen ,advocaten en andere verdienen hier goed geld mee, maar heeft niets met het originele woord recht of rechten te maken .
Klinkt als een klok. Wat zie jij als de belangrijkste reden, waarom een zo duidelijk rechtssysteem toch niet algemeen geaccepteerd wordt ? Het is al lange tijd bekend, goed beschreven, zit logisch in elkaar, maar toch geldt het op deze aardbol nergens, niet eens bij benadering.
Overheden schenden continu rechten.
[1] Ben je ook van mening dat liefde niet bestaat, maar alleen verkrachting ?
Rechten……
Wat het meest vreemde is dat ik als volwassenen mij nimmer heb geaccodeerd als vrij geboren persoon aan de NL wetgeving.
en dat vind ik vreemd. Dat er wetten op mij worden toegepast door een partij terwijl er mimmer een ondertekening of aceptatie heeft plaats gevonden.
Ieder mens is vrij geboren en heeft het recht vrij te leven. Nimmer heb ik mijn vrijheid afgestaan aan mijn voorgangers die zogenaamd democratisch wetten hebben opgesteld.
Volgens de wet is het zelfs verboden dat derden contracten afsluiten voor een volwassen persoon als die geen toestemming heeft gegeven.
Arjen, met enige regelmaat heb ik kennisgenomen van je schrijfsels. Als je nou echt, maar dan ook heel echt van je hoofd afwil… Waarom bouw je dan geen guillotine in je schuur, ga op een regenachtige dag op het blok liggen en druk op het rode knopje. De Franse revolutie leert dat er een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid is dat je je hoofd kwijt bent.
Overigens Arjen, met jouw hoofd lijkt het me dat je toch best kunt leven? Er zit een heldere inhoud in, en het plaatje is toch ook niet spuuglelijk? Waarom zou je dan je hoofd kwijt willen?
[1] Jij hebt een aardig fatalistische "is"-definitie van recht, zonder dat je ene consistente theorie hebt wat dan wel of geen recht is, en wat wel of niet rechtvaardig is. Wat is jouw argument dat de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki onrechtvaardig was GEGEVEN jouw definitie/theorie zonder dat je vervalt in arbitrair waarden oordelen?
Arjen heeft een rationeel geformuleerde en op het oog consistente theorie over wat rechten zijn en wat niet. Hij heeft ook de tools in handen om die a-bommen analytisch aan te pakken, zoals een rechter dat zou doen.
Volgens jou zou JP Balkenende of de grondwet mij rechten geven, terwijl ik rationeel zou kunnen berederen waarom ik bepaalde rechten inherent heb, of ik ze nu wil of niet – er van uitgaande dat ik een mens ben, natuurlijk.
Jij kan dat niet, lijkt het, of je moet wat verder uitwijden ten aanzien van je tirannentheorie…
[5] http://nl.wikipedia.org/wik…
+
http://nl.wikipedia.org/wik…
[6]
Maar nog steeds is deze rechtstheorie gebaseerd op een morele opvatting (die dus niet per defintie door iedereen wordt gedeeld en kan dus ook niet universeel geldig zijn)
en ook nog, wie speelt in deze voor rechter?
[8] morele opvattingen hoeven niet door iedereen gedeeld te worden, net zoals de wetenschappelijke methode niet door iedereen wordt onderschreven. Maar je kunt wel zeggen:Als je geintereseerd bent in de waarheid, moet je de wetenschappelijke methode volgen.
Als je geintereseerd bent in een moraal die waar is (universeel geldig kan zijn), moet je daarvoor ook de wetenschappelijke methode volgen.
Universeel betekent niet dat iedereen het er mee eens is, maar dat dat het overal geldig is, dat een maatschappij waarin iedereen deze moraal aanhoudt, niet tot logische tegenstrijdigheden leidt. De gravitatiewet wordt ook niet waar naarmate voldoende mensen deze onderschrijven. Hij is waar omdat hij universeel geldig is.
[8] True. Maar het probleem hier is niet dat de rechtstheorie gebaseerd is op een morele opvatting maar het feit dat een rechtstheorie met een morele opvatting als basis niet zou kunnen/geldig zou kunnen zijn. Dit is gelegen in de (mijn inziens foutieve) veronderstelling dat een ethiek niet objectief kan zijn, zoals een wetenschap. In deel 1 van Ethics of Liberty bewijst Rothbard dat een objectieve wetenschappelijke ethiek mogelijk is ( http://www.mises.org/rothba… ).
Daar ik eerst clueless was en daarna wishful dacht. Ben ik nu tot de conclusie gekomen dat het afwijzen van de mogelijkheid van een objectieve ethiek vak ongefundeerd is gedaan in de geschiedenis van de filosofie, en misschien zelfs óók wel een morele basis heeft.
He libertarisme is gedeeltelijk een objectieve wetenschappelijke rechtstheorie dat een stukje van de moraal overlapt. Het socialisme is dat in principe ook maar wat breder qua scope en focus. Met logica kun je laten zien dat de eerste een coherente filosofie is en de tweede niet. (Lees Rothbard of het punt van de Golden Rule ten aanzien van eigendomsrechten.)
In the end moet je in een filosofie ergens beginnen. Dat is nu eenmaal in dit menselijke universum het motto. Alles komt in een stroom op ons af, terwijl wij denken in discreten, afzonderlijke delen. Dat er begonnen wordt met het onweerlegbare feit dat een ieder zijn eigen lichaam bezit (om die en die redenen – zie Rothbard) is arbitrair, en moreel geladen, maar daarom niet onjuist.
[9] "Als je geintereseerd bent in een moraal die waar is (universeel geldig kan zijn), moet je daarvoor ook de wetenschappelijke methode volgen."
Precies, als je op zoek bent naar universaliteiten dan weet je zeker dat je een beperkte filsofie krijgt, wil je consistent blijven. Dat is nu net wat het libertarisme is. Heel beperkt en gefocust.
Probleem is echter dat de rechtstheorie van Arjen niet zo wetenschappelijk is als hij wil doen geloven, zie de voorgaande stukken over zijn hoofd.
Alom kritiek, zelfs van libertariers.
[9]
Ik kan het even niet laten in dit verband het boek:"universally preferable behavior, a secular proof of rational ethics" van Stefan Molyneux te pluggen.
De wetenschappelijke methode wil overigens niet zeggen dat er nooit onenigheid is. Het wijst alleen de methode aan om verschillen van mening op te lossen.
Hoewel ik zeker sympathie voor Arjen’s poging hebt (anders zou ik immers ook niet op deze site rondfladderen), blijven het helaas allemaal gevolgtrekkingen op basis van willekeurige aannames:
-Het concept van "vrije wil" wordt niet echt duidelijk. "Eigen wil" is al als alternatief genoemd, maar hierbij zou je ook dieren kunnen rekenen tot insecten aan toe. Bovendien "volgt" daar niet per se iets uit. Eigen wil is een feitelijke constatering, maar biedt nog geen moreel kompas of oplossingen voor wilsconflicten.
-Uitgaande van de eveneens willekeurige aanname dat "wie het eerst een bepaalde waarde van een object claimt heeft daar absoluut recht op, tenzij iemand een niet-conflicterende waarde van het object claimt", betekent zoiets dat naast andere eerder geboren mensen, andere diersoorten met een "wil" letterlijk het gras voor je voeten kunnen wegmaaien met hun "claims".
-Het behouden en verliezen van claims blijft al met al vrij vraag. Het gaat kennelijk om het aanhoudend "claimen", maar wat voor vorm dat precies moet hebben is niet duidelijk. Er is genoemd dat zelfs overledenen een claim kunnen houden zolang iemand bereid is die claim voor ze te handhaven. Maar waarom zouden ze dat doen? Tegen betaling, wordt gezegd. Maar wat weerhoudt hen ervan om gewoon het geld te stelen en de verdediging van de claim te laten? Er is niemand die ze daarbij rechtens kan tegenhouden, of wel?
-De "deterministische keten" vind ik op zich een aardige vondst. Maar dat komt simpelweg neer op: "Je bent alleen verantwoordelijk voor wat je zelf doet, en niet voor wat een ander doet". Dat lijkt me een zelf-evidente waarheid in ieder rechtsstelsel dat zichzelf serieus neemt en niet wil vervallen tot collectieve verantwoordelijkheid voor alles wat een ander doet. Het is ook volgens mij de basis van het gewone (Civiele en Common Law) privaatrecht zoals dat nu in veel westerse landen geldt, voor zover het niet reeds is geperverteerd door de huidige trend naar collectivisme.
-Het voorbeeld van Tom die Bob vermoord lijkt me ook vrij evident voor iedereen die eigen verantwoordelijkheid serieus neemt. Vergelijk het met de Wilders-film: als Wilders een film uitbrengt en een moslimterrorist pleegt "daarom" een aanslag, blijft dat de verantwoordelijkheid van de terrorist. Zelfs als Wilders beoogde om dit effect te bereiken. Anders kun je immers je rechtsstelsel wel inpakken.
-Maar het voorbeeld van Joe die een auto van een heuvel duwt riekt naar sofisme. Want wat als Joe helemaal niet de bedoeling had om Carl te raken? Wat als hij (per ongeluk?) zijn auto niet op de handrem had gezet en helemaal niet wist dat hij iemand zou raken? Dan zou de actie van Bob om Carl te redden op zich vrij begrijpelijk kunnen zijn. Zeker als hij dus, zoals Arjen zegt, niet wist dat hij daarmee Sally zou ombrengen. Maar ook als hij dat wel wist: is Sally’s leven dan waardevoller dan Carl’s? Dat hij op z’n minst een schadevergoeding aan Sally’s nabestaanden is verschuldigd, of (als hij wist dat Sally zou omkomen) dat hij niet het recht had om het ene mensenleven voor het andere in te ruilen, kun je over twisten. Maar hem crimineel verantwoordelijk houden voor een daad (en zeker een ongeluk) begaan ter bescherming van een ander mens, lijkt me volkomen arbitrair.
En zo zag ik nog wel een aantal haken en ogen, voor zover ik me de eerdere artikelen herinner. Zoals ik zei, mijn sympathie ligt zeker bij Arjen, omdat we beiden denk ik de vrijheid van het individu ten doel hebben, maar de specifieke basisprincipes die hij aandraagt, en de deducties die hij daaruit maakt, zijn niet zo "objectief" of "universeel subjectief" als ik zou hopen. Ook de duidelijkheid en eenvoud is denk ik niet voldoende om een gemiddelde lezer te overtuigen of als moreel richtsnoer te dienen. Een gewone, volwassen burger moet verondersteld worden "de wet te kennen". Maar de enige manier waarop dat kan is door uit te gaan van enkele eenvoudige, eenduidige principes, die overeenstemmen met de menselijke natuur. Ik vraag me sterk af of de artikelen van Arjen daaraan voldoen.
Niet dat ik pretendeer het wel te kunnen overigens, en ik zou ook zeker niet willen dat hij het opgeeft. Maar overtuigd ben ik helaas (nog) niet.
[7] Is trouwens geen goed term "occupatio" voor wat Arjen doet wan hij weerlegt zijn eigen punt natuurlijk helemaal niet. Het is meer dat hij stellingen poneert die zijn toehoorders dan mogen vermorzelen. Dat laat dan weer zien dat die toehoorders of vele fundamentele punten van Arjen moeten verwerpen, negeren of vervangen door inconsistent redeneren; wat dan zou exemplificeren dat Arjen’s stellingen onweerlegbaar zijn.
[14] Ik zou vrije wil (wat iets typisch menselijks is) definiëren ahv. Harry Frankfurt’s definitie van de tweede orde wil: de wil/capaciteit om iets wel of niet te willen – google maar even op "Harry Frankfurt on free will" of iets dergelijks. Dit zet de mensen apart van de rest van het dierenrijk. En lijkt me ook een goede definitie van vrije wil zelf.
Kun je bediscussiëren of en zware harddrugverslaafde nog een vrije wil heeft en dus alle gevolgtrekkingen van Arjen’s verhaal maar dat is denk ik sowieso een continuümprobleem en dus relatief aan de weerbarstige werkelijkheid, geen ideaaltypische theorieën.
[15]
Arend,
Zie hier een korte uitleg (onder 2, "Ownership") van Harry Frankfurts concept van "Free Will", en ook de problemen ermee:
http://plato.stanford.edu/e…
Ik vind het niet echt overtuigend. Omdat uiteindelijk alles wat een mens "wil", in wat voor rangorde je het ook plaatst, een emotionele, irrationele aangelegenheid is. Je kunt nog zo over je eigen behoeften nadenken, feit blijft dat het je behoeften zijn die in een bepaalde mate gevoeld worden. Ook de verslaafde laat blijken dat zijn behoefte om de "verslaving" te voldoen, sterker is dan eventuele andere behoeftes. Want waarom zou een verslaafde ineens een andere behoefte "rationeel" belangrijker vinden als hij dat emotioneel niet vindt?
Ik vind bovendien "verslaving" een uiterst verradelijke, anti-liberale term, want daarmee kun je willekeurig ieder menselijk gedrag of keuze afkeuren. Want wat is een verslaving? Het voldoen aan een behoefte die mogelijk met andere behoeftes conflicteert? Maar als die andere behoeftes zoveel belangrijker voor de verslaafde waren, zou hij zich daar toch ook naar gedragen? Dat het "ongezond" is dan? Maar waarom zou gezondheid het enige moeten zijn dat telt? Dat is ook een emotioneel waarde-oordeel, geboren uit angst voor de dood of liefde voor het leven. Bovendien ook volslagen irrationeel, zelfs al zou je gezondheid of lang leven belangrijker vinden dan de verslaving, want uiteindelijk worden de meest gezonde mensen nog steeds ziek, en gaan nog steeds dood. En als je eeuwig zou leven is "gezondheid" een vrij ledig begrip, en misschien ook een beetje eentonig op de lange duur.
Is überhaupt "objectief" te bepalen wat de juiste verhouding tussen verschillende waarden, zoals gezondheid, lang leven, geluk, onmiddelijk genot, risico, enzovoorts is? Het woord "waarde" impliceert al dat dit onmogelijk is, want het is subjectief. En in die zin verschilt de mens niet van een dier. De mens observeert zijn eigen waarden, kan erover nadenken, en misschien van oordeel zijn dat een bepaalde waarde die hij het belangrijkste vindt beter bereikt kan worden door een minder belangrijke waarde even te negeren. Als een verslaafde bijvoorbeeld "voelt" dat hij gezondheid echt belangrijker vindt, zal hij wellicht zijn verslaving minderen of zelfs stoppen. Maar uiteindelijk doet een mens, ook een rationeel mens, precies datgene wat hem het beste voelt, omdat dit ook voor hem het meest "rationeel" is.
En dieren zullen dit met hun beperkte verstandelijke vermogen ook doen. Een koe kan nog zo graag dat heerlijke klaverblad aan de andere kant van het schrikdraad of de sloot "willen" hebben, als ze begrijpt (of heeft ervaren) dat ze dan een schok krijgt of verdrinkt, en ze die "waarde" toch wat belangrijker vindt, zal ze het niet doen.
[14] "Niet dat ik pretendeer het wel te kunnen overigens, en ik zou ook zeker niet willen dat hij het opgeeft. Maar overtuigd ben ik helaas (nog) niet."
Ons huidige rechtsysteem is gebaseerd op het volgende principe:
‘Geef een kleine groep mensen een ongelofelijke hoeveelheid wapens en zie maar wat er voor wetten uitkomen.’
De vraag waar het werkelijk om draait is m.i. dan ook niet:Zijn er nog lifeboat scenarios die niet worden afgevangen in dit rechtssysteem, maar waarom verliest een rationeler systeem het consistent van een totaal waanzinnig systeem.
Iemand enig idee ?
[17] Ik aanvaard niet als verklaring:"omdat het begrip vrije wil eventueel naar dieren zou kunnen worden uitgebreid", als die onduidelijkheden er uit zijn, zal algemene acceptatie snel volgen.
[16] "Ik vind het niet echt overtuigend. Omdat uiteindelijk alles wat een mens "wil", in wat voor rangorde je het ook plaatst, een emotionele, irrationele aangelegenheid is."
Als dat je fundamentele standpunt is dan gaan wij filosofisch niet tot elkaar komen denk ik. Zelfs de meest irrationele en emotionele wilsacten zoals de wil naar voedsel en water, de wil naar veiligheid en vooruitgang, vrij en welvaart hebben allemaal een heel "rationele" functie: ze dienen een goed of een doel. Maar laat ik me beperken tot de primitieve wilsacten, bv. de wil naar voedsel. Zelf als ik honger heb kan ik me er toe zetten niet te eten. Drie dagen vasten is voor sommige mensen geen probleem. Dus zelfs op het meest primitieve niveau van wilsacten heb je de mogelijkheid/ de wil om iets wel of niet te willen. Dat geldt zeker voor ander wilsacten of behoeftes (hier zou je de termen voor elkaar kunnen inwisselen). Dat is denk ik net het punt van Frankfurt (de man heeft niet echt een punt, hij is een vrij neutraal filosoof) van zijn tweede orde verhaal.
Ik vind theoretisch en empirisch bezien en erg sterk verhaal. Het strookt echter niet met jouw standpunt van "Ik vind het niet echt overtuigend. Omdat uiteindelijk alles wat een mens "wil", in wat voor rangorde je het ook plaatst, een emotionele, irrationele aangelegenheid is.".
Ik zou daar op willen antwoorden: so what? Daar volgt niets uit dat je geen objectieve ethiek of rechtsfilosofie zou kunnen construeren en zou moeten vervallen in oneindig relativisme – dat lijkt me het minste gevolg van jouw verhaal.
Je verhaal over verslaving vind ik nie to-the-point. Het laatste wat ik wilde bijdragen aan de discussie met het ad hoc verslavingsvoorbeeld is dat iemand er inhoudelijk op in zou gaan.
Dat is eigenlijk ook het verhaal met de objectieve ethiek. Dat gaat helemaal niet over de inhoud/invulling van het handelen maar over de kaders.
De mens treeft naar geluk, vooruitgang. Hoe mensen dat in de praktijk doen is in plaats en tijd anders. En ook al lijkt er in bepaalde tijden en streken alles behalve het streven naar geluk plaats te hebben, da is geen weerlegging van de ethiek (libertarisme in dit geval). Het is namelijk ook expliciet een ought-doctrine geen is-gedoe zoals in de natuurwetenschappen. Aan de andere kant wil dit ook niet zeggen, zoals eerder aangestipt, dat je geen objectieve ought-doctrine/ethiek kunt construeren met behulp van logisch redeneren en introspectie (we zijn zelf natuurlijk boven alles mens, dus een studie naar jezelf is in daad vrij makkelijk, maar het kan je aan de andere kant natuurlijk ook verblinden – dat je eigen meningen/intuïties tot sociale wet gaat viseren (Marx anyone?)).
Dat volgt niet en is toch een hardnekkige mythe die in de social(e)(istische) wetenschappen leeft.
"En dieren zullen dit met hun beperkte verstandelijke vermogen ook doen. Een koe kan nog zo graag dat heerlijke klaverblad aan de andere kant van het schrikdraad of de sloot "willen" hebben, als ze begrijpt (of heeft ervaren) dat ze dan een schok krijgt of verdrinkt, en ze die "waarde" toch wat belangrijker vindt, zal ze het niet doen."
Alhoewel ik geen koe ben, denk ik dat jouw beschrijving van het denkproces van zo’n koe compleet uit de lucht gegrepen is. Een duidelijk geval van: http://nl.wikipedia.org/wik…
Ik denk dat wat jij beschrijft bij die koe zich op een meer primitieve hersenwerking (instinct plus geheugen) level afspeelt.
[19] Ik probeer het nog een laatste keer. Missen we niet volledig de point met geneuzel over details ? Is de vraag niet:
Waarom wint de methode:’we geven een kleine groep mensen een berg wapens en laten hun de rechtsgang bepalen’ het van een rationeel logische methode ?
Het komt op mij een beetje over als een aantal middeleeuwse doktors die de wetenschappelijke methode willen toepassen, maar eindeloos discussieren over welke scalpel gebruikt zou moet worden, terwijl om hen heen het aderlaten en geiten offeren in volle gang is.
Het antwoord op de vraag welke scalpel gebruikt moet worden, gaat de geitenofferaars niet overtuigen van de wetenschappelijke methode. Maar als niemand geinteresseerd is in die vraag, ga gerust verder met de discussie over scalpels.
[17]
Pcrs,
Omdat Arjen’s systeem net zozeer op willekeur is gebaseerd als de minderheden en meerderheden die in een democratie de macht grijpen. In een democratie is er echter nog een kansje dat eventuele onvolkomenheden worden gecorrigeerd. Zeker als die democratie niet één gecentraliseerde moloch is, maar bestaat uit talloze autonome districten waarheen de verschillende minderheden kunnen verhuizen om volgens de regels van hun eigen voorkeur te leven.
Arjen’s systeem maakt echter iedere aanpassing onmogelijk. En hoewel er zeker positieve aspecten aan zitten, zijn de onvolkomenheden en de (in)consequente conclusies daarvan misschien toch wel een beetje te drastisch en arbitrair voor de smaak van veel mensen, waaronder ikzelf. Dat het beter is op bepaalde punten zal best, maar het is niet dermate perfect, objectief en consistent dat ik me eraan zou wagen om een democratie ermee te vervangen.
[19]
Arend,
Geen enkel doel van een mens is rationeel. Alle menselijke doelen zijn emotioneel van aard. Een object heeft geen emoties, dus ook geen doelen. Dieren echter, en dus ook de mens, hebben behoeftes zoals aan voedsel, drinken, sex, veiligheid, het nemen van risico’s en andere zaken. De ratio is slechts een instrument om die doelen te bereiken, maar een doel op zich kan nooit rationeel zijn.
Ik zeg ook niet dat je in relativisme moet vervallen. Ik zeg alleen dat verschillende mensen verschillend zullen "denken", of eigenlijk dus "voelen" over de (volgorde van) de doelen die een mens zou moeten nastreven. Een uiterst neurotisch persoon zal daar heel anders over denken dan een risiconemer. Dat is ook precies waarom ik jouw verslavingsvoorbeeld erbij betrok. Een verslaafde kun je zien als iemand die een zeer sterke voorkeur heeft voor dat bepaalde risico. Rationeel gezien is dat dan ook volkomen logisch, zolang hij niet een sterkere behoefte heeft aan andere zaken dan die verslaving. Ratio dient slechts ter observatie, afweging en strategieën verzinnen hoe die doelen te bereiken.
Dat voorbeeld van die koe is geen antropomorfisme, maar gewoon een observatie. Dieren hebben ook emotionele voorkeuren, en een "afwegingsvermogen", zowel aangeboren als aangeleerd. Een koe die weet dat zij een schok zal krijgen als zij probeert haar kop door het schrikdraad te steken, zal dat "in overweging" nemen als zij een klaverblad ziet aan de andere kant. Dieren kunnen leren, dus dat impliceert dat ze wel degelijk een beperkt "denkvermogen" hebben. In wat voor zin is dat anders wanneer een verslaafde bedenkt dat hij van alcohol een enorme kater over zal houden en het daarom maar even niet doet? Dat een mens in "woorden" denkt en meer abstractievermogen heeft, is slechts een relatieve schaal. Onder mensen zijn ook verschillen in denkvermogen, maar dat maakt de minder slimme mensen nog niet per se minderwaardig qua rechten. Dus uit Arjen’s theorie kun je deduceren dat een dier ook rechten heeft, zoals hij zelf geloof ik ook in een eerder artikel als mogelijkheid opperde.
En dan krijg je vrij absurde situaties waar niet alleen mensen (wat op zichzelf al vrij rampzalig kan uitpakken), maar ook dieren claims kunnen leggen op objecten, met uitsluiting van iedereen die later komt. Wat me vrij willekeurig lijkt, omdat "eerste claim" of de "onaantastbaarheid onder elke omstandigheid" daarvan, niet echt op een universele voorkeur is gebaseerd. Een (roof)dier en wellicht ook menig mens zal toch zijn eerste behoefte van overleven laten voorgaan boven jouw claim op basis van "wie het eerst komt, die het eerst maalt". En in het eerste artikel, waarin Arjen stelde dat hij de laatste boom waaruit levensreddende taxol kan worden gemaakt kan claimen en als brandhout gebruiken, en dat een aan kanker stervende daar dan naar kan fluiten en dit maar heeft te respecteren omdat hij "eerder" was, is daar toch wel een aardige illustratie van. Zeker als Arjen er niet zelf voor gewerkt heeft om de boom te planten en opkweken, of misschien zelfs als hij dit wel heeft gedaan, kan ik me best indenken dat de kankerpatiënt maling heeft aan zulk "recht".
[3] het voortplanting systeem en gebruiken kan men soms liefde noemen .
Die liefde kan trouwens niet bestaan zonder haat ,wat het tegenovergestelde is.
Maar ook dit ,soms romantische gebeuren ,eindigt bij diegene die de sterkste is.
Het zij intellectueel, financieel ,of anders met grof geweld .
Bas
[6] [6] Slaven praten ,schrijven en dromen over rechten.
Eigenaren niet ,of ze moeten in het andere kamp terecht komen door welke omstandigheid ook , maar niet volgens het woord ,rechten.
Meestal is een verloren oorlog of financieel verlies de oorzak.
Napoleon als school voorbeeld,verbannen met bepaalde rechten gegeven door de overwinnaars.
Tirannen zijn ook mensen ,alleen hebben zij geen rechten ,wat ze ook niet nodig hebben .
Misschien dat de filosofie van geloven hierop berust .
Zolang je doet wat de baas goed bevalt is alles OK,indien niet dan is er een straf.
Over rechten gesproken !
Bas
[21] "Omdat Arjen’s systeem net zozeer op willekeur is gebaseerd als de minderheden en meerderheden die in een democratie de macht grijpen. In een democratie is er echter nog een kansje dat eventuele onvolkomenheden worden gecorrigeerd."
Ik zie dat je nog de illusie hebt dat je stem iets uitmaakt. Stemmen is een ideenbus voor slaven. Als je beseft dat de overheid een kleine groep is die met heel veel wapens de rest van de samenleving onder schot houden, zul je tot de conclusie moeten komen dat ze niets om je stem geven. Vergelijking van de staat met de maffia, levert heel heldere inzichten op waarom dingen zijn zoals ze zijn en ontneemt je de illusie dat verandering vanuit de politiek kan komen.
Net als God een non-antwoord is op de vraag "waar komen we vandaan", is de overheid een non-antwoord op de vraag:Hoe regelenen we een aantal dingen in onze samenleving. Geef een clubje lui een stel wapens… waanzin
[13]
Sorry, ik ga echt niet al die libertarische lectuur erop naslaan om mee te kunnen praten. Na het lezen van ‘The ethics of liberty’ van Rothbard heb ik al gegeten en gedronken.
Maar stel dat Arjen (Rothbards) theorie de juiste is. Hoe ga je deze rechten toepassen, handhaven, verdedigen.
Wie gaat er bijvoorbeeld rechtspreken, onderzoeken, straffen en hoe?
[20][24]
Is het antwoord niet simpel?
De meesten die Hobbes kennen, zullen zijn "oplossing" verwerpen. Toch is Leviathan de baas. Immers dit monster is springlevend. Het leeft onder allerlei andere namen, zoals dictatuur, democratie, sociaaldemocratie, liberalisme, etc.
Er zijn er maar heel weinig, die in de gaten hebben, hoe de wereld wordt gemanipuleerd en geterroriseerd. Machiavelli’s strategieen worden toegepast ongeacht of men Machiavelli kent of Il Principe heeft gelezen.
Het Marxisme is evenzeer standaard praktijk. Volledig voorbijgaand aan de diepere betekenis van Christus’ woorden: "Het is beter te geven dan te ontvangen", passen socialisten het christelijke beginsel toe door de burgers te bestelen en sociale wetten op te leggen, dwz wettelijk gestolen geld te herverdelen.
Vanwege hun (meestal quasi) ‘ignorance’ gaan de meesten over tot de orde van de dag en laten het monster zijn gang gaan, voeden het zelfs door het intussen zelfs belasting te betalen in de valse hoop, dat het ooit vanzelf in orde komt of anders iig hun tijd zal duren.
Ik denk, dat ook Stefan Molyneux e.e.a. goed in de gaten heeft.
[26]
Maar natuurlijk, die 0.001 % (of minder) van de mensheid die zich libertariër noemt, die weten hoe het zit/moet. De rest is gewoon achterlijk of onderdeel/handlanger van het monster
[27]
BoK: "Probleem is echter dat de rechtstheorie van Arjen niet zo wetenschappelijk is…"
– Wetenschappelijk? Aan welke wetenschappelijke criteria denk je?
BoK: "…zie de voorgaande stukken over zijn hoofd."
– Kun je wat concreter aangeven, wat je bedoelt?
BoK: "Alom kritiek, zelfs van libertariers."
– Zonder kritiek heb je per definitie te maken met een totalitair systeem. Bovendien is kritiek essentieel voor ELK wetenschappelijk systeem.
[25]
BoK: "Sorry, ik ga echt niet al die libertarische lectuur erop naslaan om mee te kunnen praten. Na het lezen van ‘The ethics of liberty’ van Rothbard heb ik al gegeten en gedronken."
– Het zou je sieren vóór je reageert kennis te nemen van de relevante materie om te weten waar je over praat, BoK.
[28]
Heb jij die stukken (en de comments) wel gelezen? Owl heeft hiervoor al een kleine opsomming gegeven van de fouten in zijn redenering. Komt er min of meer op neer dat zijn aannames nergens op gebaseerd zijn, en de gevolgtrekkingen al helemaal niet kloppen.
Ga het in ieder geval niet nog een keer voor jou opsommen.
" Zonder kritiek heb je per definitie te maken met een totalitair systeem. Kritiek is essentieel voor ELK wetenschappelijk systeem`
Ja, en de bedoeling van die kritiek is dat er iets mee wordt gedaan,
Ik heb er geen moeite mee als iemand een theorie poneert en deze opensteld voor kritiek. Maar als deze in de kritiek totaal onderuit gehaald wordt en je weigert erop te reageren maar gaat gewoon stug door heb je toch een beetje een plaat voor je kop.
[5] Jager,
Het is precies andersom. Ik wil helemaal van mijn hoofd niet af. Mijn hoofd verwedden doe ik alleen omdat ik (1) vrij zeker ben dat ik het toch niet verlies (dat is gebruikelijk bij weddenschappen) en (2) geen zin meer zie in leven als natuurrechten niet bestaan. Als iemand mij kan bewijzen dat er iets op deze wereld bestaat dat politieke rechten gelding geeft dan is meteen het bewijs geleverd dat natuurrechten onmogelijk zijn. Een logische co-existentie is onmogelijk. Alleen door beroep te doen op magie kan een natuurrecht als een vage rem op politieke rechten worden verklaard.
In de door mij verdedigde rechtstheorie zijn politieke rechten per definitie uitgesloten. Aangezien ik denk dat het bestaan van natuurrechten erdoor logisch consistent en wetenschappelijk verifieerbaar wordt aangetoond, heeft het voor mij zin om mij eed vol te houden (http://www.vrijspreker.nl/v…). Ik heb aan deze strijd mijn leven verpand.
Comments are closed.