Ik ben al jaren lid van het populair wetenschappelijke tijdschrift Quest. Makkelijk leesbaar, en meestal vol feiten en feitjes, maar blijkbaar ook: vol onzin. Zo staat er in het aanstaande decembernummer een top 10 met “Wie is de grootste boef uit de Nederlandse geschiedenis“.
Mijn eerste gedachte was: wacht tot de euro geklapt is, maar mijn vrolijkheid maakte plaats voor woede toen ik de top 10 daadwerkelijk las. Op nummer 9 prijkt namelijk Hendrik Colijn. De man wordt in Ă©Ă©n adem genoemd met sadistische oorlogsmisdadigers als Kees Kaptein. Dan moet er toch wel wat mis zijn met de man, toch?
Colijn had ook te maken met een crisis. Koste wat kost wilde deze premier een sluitende begroting. Tot zo ver kunnen alle politici op aarde een voorbeeld aan hem nemen. Maar het wordt in Quest omschreven als zijnde een misdaad.
Kan het erger? Ja: het kan erger. Ik citeer.
Het meest werd Colijn bekritiseerd omdat hij aan de ‘gouden standaard’ vasthield: de gulden representeerde een vast gewicht aan goud. Je weet dan zeker dat je geld niet ineens waardeloos wordt. Maar in de praktijk werkte de standaard desastreus. Onder meer Groot-BrittanniĂ« liet ‘m bijvoorbeeld al in 1931 los. Omdat het pond vanaf toen niet meer gekoppeld was aan het waardevolle goud, werd de munt minder waard. Mede hierdoor kwam de economie in landen die de goudstandaard hadden losgelaten in 1933 voorzichtig weer op gang. In Holland gebeurde het tegenovergestelde. Wij bleven dankzij Colijn vasthouden aan goud, ons land werd steeds duurder, de recessie steeds dieper. Zo maakte Colijn de crisis erger dan nodig. Tot zelfs hij in 1936 niet meer anders kon doen dan de standaard loslaten.Â
Het spreekt voor zich dat ik een gepeperde brief ga schrijven naar Quest. Wat moet daar zoal in staan volgens jullie?
– hebben jullie toevallig ook Plasterk journalisten in dienst?
– kan ik jullie betalen in prijzen op het niveau van 1935 ? ( 10 cent of zo)
– hou je ajb bij natuurkundige feitjes, van monetaire economie hebben jullie geen kaas gegeten.
– met JK de Jager aan het euroroer is er ” voorshands nog geen enkele reden om werkelijk ongerust te zijn”
– hierbij een gratis exemplaar van Rothbards ‘ wat heeft de overheid met ons geld gedaan’
– waarom staan Den Uyl, Beatrix, Balkenende en Rutte niet in de lijst?
Wie Mussert op die lijst zet kan niet om deze laatste drie heen.
De verkiezing van slechtste Nederlander is niet alleen door Quest gekozen, maar door tien deskundigen. Zij mochten allen iemand aandragen en vervolgens op elkaars nominatie stemmen. Maar dat terzijde.
Wij ontvangen graag een brief hierover. En dan het liefst voor maandag dan kan hij nog mee in het volgende nummer.
Ron, voor een mainstream overzicht van het leven en de regeringsperiode van Colijn zou je dit even kunnen lezen en bekijken: http://www.geschiedenis24.nl/andere-tijden/afleveringen/2003-2004/Colijn.html
Misschien had Colijn wel eerder de goudstandaard los moeten laten en had de NL’er, mits goed verdeeld, nog enigszins kunnen genieten van wat extra grijpstuivers, uiteindelijk heeft men jaren op een houtje moeten bijten en deed de oorlog iedereen en alles definitief de das om.
Had het zin om vast te houden aan een goudstandaard terwijl je weet dat NL in een oorlog terecht zou komen?
Of sliep iedereen toen en dacht men werkelijk neutraal te kunnen blijven?
Het had alleen wat uitgemaakt als er geen oorlog was geweest en NL dezelfde mentaliteit als Zwitserland er op had nagehouden.
NL had Klein Zwitersland aan de Noordzee moeten worden, dan was NL misschien zonder al te veel problemen de oorlog doorgekomen en had men na de oorlog een welvarende natie gehad.
Colijn was een calvinist en had een duidelijk oorlogsverleden.
Misschien moet je Quest complimenteren met hun accurate beschouwing, maar wijzen op de normativiteit van hun stuk. Dat een goudstandaard funest is in een omgeving van fiatvaluta, omdat het de exportpositie verslechtert, is vrij onweerlegbaar. Echter, als economische politiek een graadmeter wordt voor een normatief oordeel over iemand, dan moet het economische beleid van andere politici (Zalm, Bos) in ieder geval meegenomen worden.
Moeilijk, dan moet je al uit gaan leggen hoe de grote depressie ontstaan is. Maar omdat de Oostenrijkse school onbekend en dus onbemind is, zal het je waarschijnlijk niet voor maandag lukken om men over te halen. Wellicht toch het proberen waard.
De grote depressie kon ontstaan doordat de Amerikaanse overheid de goudstandaard verdunde. Een van de eerste dingen die de nieuw opgerichte Federal Reserve deed is de fractionele reserve nog kleiner toestaan; een ratio van 10 uitgeleende dollars per enkele dollar in de kluis. In de “roaring twenties” werd er dus nog eens heel veel meer kunstmatig goedkoop krediet in de economie gedumpt, met een boom en bust als gevolg. Na het loslaten van de semi-goudstandaard kon er nog meer goedkoop krediet verstrekt worden, en dan gaat uiteraard de economie weer groeien, ze komt in een nieuwe boom terecht. In Nederland niet dus, maar de markt moet zichzelf nu eenmaal corrigeren.
Het loslaten van de goudstandaard heeft juist een precedent geschept om toekomstige boom en busts veel groter te maken. Ik wil geen voorschot nemen op bewijs, maar toch zeg ik dit maar even: Door het loslaten van de goudstandaard hebben overheden zoveel goedkoop krediet kunnen creëeren (en we hebben ook nog eens een exponentieel stijgende staatschuld) dat we nu waarschijnlijk in de grootste (gecombineerde) zeepbel in de geschiedenis van de mensheid zitten.
Te denken valt aan het potentieel wat landen hebben die in eerste instantie de goudstandaard loslaten. Die kunnen eerst een tijdje profiteren, waarna dus idd een bust volgt.
Wat Quest hier doet is kijken naar de korte termijn. Op lange termijn waren die andere landen kapot gegaan aan hun fiatgeld (zoals nu ook gebeurt).
Weet niet hoe het met uw brief zit, maar heb wel al even de moeite genomen om een bericht naar de redactie te sturen. Ik denk ook niet dat zij willen dat hun blad een politieke tendens krijgt. Maar als ze niet beter weten kunnen ze daar niets aan doen.
opzeggen
asha ten broeke werkt daar op de redactie
http://www.geenstijl.nl/mt/archieven/2011/11/gedragswetenschapper_we_dieder.html
http://www.linkedin.com/search/fpsearch?type=people&keywords=asha+ten+broeke&pplSearchOrigin=GLHD&pageKey=member-home&search=Search
Comments are closed.