Belasting revolte: fruitopstand in Napels 1647

In 1647 waren de inwoners van Napels de belastingen – dit keer op fruit – meer dan zat.  Ze kwamen in opstand tegen de Spaanse overheersers en op 7 juli 1647 werd het paleis van de onderkoning geplunderd. Belastinginners werden aangevallen en het Spaanse garnizoen belegerd. Spanje stuurde een vloot om de orde te herstellen maar dat liep op niets uit. Uiteindelijk werd de republiek in Napels uitgeroepen en pas in april 1648 kon Spanje zijn positie heroveren.

Napels en Silicië vielen onder het Spaanse koninkrijk Aragon sinds 1443 en 1409. Beide gebieden werden zwaar getroffen door hoge belastingen. Spanje was constant in oorlogen verwikkeld en dat kost geld, veel geld.

Spanje was in oorlog met de Nederlandse Republiek (1621-1648) en Frankrijk (1635-1659) en bekostigde dit met hoge belastingen en leningen. Deze belastingdruk resulteerde in opstanden in Portugal en Catalonië (1640) en Palermo en Napels (1647).

Bij de belastingrevolte in Napels kwam de onvrede over de heersende lokale adel. De Spanjaarden leunden zwaar op de baronnen die misbruik maakten van hun positie en o.a. rechtbanken tot hun instrumenten maakten.

Na een korte opstand in mei 1647 in Palermo, stonden de Napolitaner op vanwege een nieuwe belasting op fruit. De rebellen namen de wapens op, vielen de belastinginners en edelen aan en belegerden het Spaanse garnizoen. Eén van de leiders was Tommaso Aniello, Masaniello genaamd, die tijdens besprekingen in het paleis van de gouverneur werd vergiftigd.

De opstand spreidde uit over het platteland. De rebellen eisten de afschaffing van de nieuwe belastingen en een bestuurshervorming. In oktober 1647 probeerde een Spaanse vloot de orde te herstellen maar dit mislukte. De rebellen riepen de republiek uit. Op het platteland had de adel troepen ingehuurd om de opstandige steden aan te vallen.

De rebellen hoopten dat de Fransen hen te hulp kwamen maar dit gebeurde niet. In april 1648 gaven de rebellen het Spaanse garnizoen weer vrij en op het platteland had de adel de opstandelingen verslagen.

Na de opstand was de Spaanse overheid bijzonder voorzichtig in het opleggen en innen van belastingen. Daardoor stagneerde de opbrengst van Napels voor Spanje zodat het zelfs in vredestijd nauwelijks een sluitende begroting gaf.