vEen vraag waar libertariers zeer regelmatig mee geconfronteerd worden is ‘wat te doen met mensen die zichzelf niet kunnen bedruipen?’ In een libertarische samenleving is er immers geen overheid meer die zorg draagt voor bijvoorbeeld bijstandsuitkeringen, werkloosheidsuitkeringen enzovoort. Wat als iemand het niet meer zelf kan rooien? Moet die dan maar gewoon in de goot kreperen?

Ik wil in dit artikel Ă©Ă©n aspect van het antwoord belichten. Ook op dit moment, met een sterke overheid die meer dan de helft van onze inkomsten opsoupeert, zijn er organisaties die de arbeidende klasse vertegenwoordigen. Deze organisaties zijn al meer dan een eeuw bekend onder de naam ‘vakbonden’. Ik durf te beweren dat vakbonden een bijzonder belangrijke peiler onder een libertarische samenleving zullen zijn. Dan moeten we wel de kartelwetgeving aanpakken, want een vakbond kan anders snel tot een arbeiderskartel verworden.

Er is geen enkele reden waarom een vakbond geen zorg zou kunnen dragen voor sociale voorzieningen. Dit zou zelfs grote voordelen kunnen hebben boven het bestaande systeem waar de overheid alles regelt en de stembus het enige moment van invloed is.

Ten eerste is er veel meer sociale controle. Vakbondsleden zullen een medelid dat ten onrechte een uitkering ontvangt ervan betichten een uitvreter en een parasiet te zijn. Een vakbond die uitkeringen verstrekt aan dergelijke figuren zou snel aan populariteit inboeten. Dat geldt echter evenzeer voor een vakbond die bijzonder streng optreedt bij het toekennen van uitkeringen. Heden zijn talloze berichten in de media verschenen waaruit blijkt dat het antifraudebeleid van het UWV bijzonder streng en harteloos is. Stomweg even vergeten het rijbewijs naar een afspraak mee te nemen of een foutje op een formulier kunnen al een reden zijn voor een strafkorting. Bijstandstrekkers hebben het niet breed en dit kan zelfs betekenen dat iemand vroeg of laat zijn huis uitgezet wordt. Vrijwillig zouden de meesten aan een dergelijk systeem niet deelnemen, maar op dit moment ontberen ze keuzevrijheid.

Ten tweede: een vakbond met voldoende leden staat relatief sterk tegenover een werkgever. Een vakbond kan in de statuten opnemen dat de leden een arbeidsverbod krijgen bij bedrijven die zich te star tegen de vakbond opstellen. Het spreekt voor zich dat de loonkosten van een bedrijf dan zullen stijgen omdat voorraad werknemers waaruit gerecruteerd kan worden afneemt. Een vakbond die zich te star opstelt kan juist weer zijn leden niet meer geplaatst krijgen bij werkgevers. Dit is een gebalanceerde situatie. Een vakbond kan dus ook met bedrijven overeenkomen om bepaalde banen ter beschikking te stellen aan lieden die anders werkloos zouden raken. Dit in ruil voor bijvoorbeeld loonmatiging. Deze praktijk is vakbonden in Nederland toch al niet vreemd geweest en kan voor beide partijen voordeel bieden. Ook zaken als opleidingen en minimumloon kunnen op die manier beklonken worden. Dit hoeft dus niet altijd met overheidsdwang, laat de mensen in het veld het maar regelen. Als het minimumloon te hoog is vinden de leden weer geen werk en moet de vakbond de uitkeringen betalen. Me dunkt dat ze dan liever het minimumloon verlagen.

Ten derde is er vrije toe- en uittreding bij vakbonden. Er valt dus zowaar wat te kiezen! Een vakbond voor technisch personeel dat gemakkelijk werk kan vinden kan dan meer focussen op opleidingen, die in de technische sector noodzakelijk zijn om bij de tijd te blijven. Bovendien zullen de kosten voor sociale voorzieningen doorgaans lager zijn omdat technisch personeel veel gevraagd wordt. Een vakbond voor truckers heeft andere prioriteiten, zoals het behoud van banen bij een influx van Oost-Europees personeel. Als een vakbond iets te bieden heeft kan het zelfs zijn dat vakbondslidmaatschap een de facto standaard voor werknemers wordt. Bedrijven zullen dan niet meer kunnen ontkomen aan onderhandelen. Het kan ook heel goed zijn dat stakingsrecht een standaard eis wordt van vakbonden. Bedrijven die dit ‘recht’ niet honoreren zouden dan niet snel meer werknemers krijgen omdat deze door de vakbond geroyeerd worden en dan volledig op eigen benen moeten staan.

Ten vierde is het mogelijk het pakket aan voorzieningen te differentiëren. Iemand kan bijvoorbeeld tegen een zeer lage premie een pakket nemen waarbij uitsluitend wordt gegarandeerd dat er altijd wel weer een baantje wordt gevonden, desnoods op een aspergeveld. Iemand heeft dan geen uitkeringen nodig en de premie kan bijzonder laag zijn. Wel is dan het inkomen gegarandeerd! Een duurder pakket kan dan bijvoorbeeld drie maanden loon doorbetalen tot er werk op niveau is gevonden en anders een baantje garanderen onder het niveau.

Een te kostbaar systeem – denk aan het WAO-debacle – kan dan niet in stand worden gehouden omdat de leden de premies moeten ophoesten en als dat niet met staatsdwang gaat gaan de premiebetalers het duidelijk voelen. Een te goedkoop systeem met te weinig voorzieningen is eveneens weinig levensvatbaar. Hier spreken we van een zichzelf balancerend systeem en laten we van de vakbonden enige solidariteit verwachten en ervan uitgaan dat ook mensen ‘met een vlekje’ lid mogen worden.

Een dergelijk systeem kan zonder meer tot betere resultaten leiden dat het huidige systeem met een overheid en stembussen. Besef ook terdege: je betaalt het nu ook zelf! Het enige dat verandert is het systeem.

9 REACTIES

  1. Het grootste voordeel van dit systeem is nog dat het kan worden gerealiseerd binnen het Non Agressie Principe, NAP

  2. Dank je wel Paul voor dit stuk. Het heeft mijn inzicht met betrekking tot vakbonden verruimd, zo niet veranderd. Mijn mening was dat vakbonden een gefossiliseerd orgaan waren uit de jaren 50 van de vorige eeuw. Instituten waar baantjesjagers een leuke opstap zijn naar de “echte” politiek. Begrijp me niet verkeerd, destijds hebben ze veel goed gedaan voor de arbeidersklasse. Nu echter zijn ze naar mijn mening over hun houdbaarheidsdatum heen.

    Zouden verzekeringsmaatschappijen de rol van “vakbond 2.0” op zich kunnen nemen?
    Er zijn al meer dan genoeg verzekeringsmaatschappijen, wanneer een vakbond daarin wordt opgenomen verdwijnt er een “ambtelijke” bestuurslaag. Of… Zou dan het commerciĂ«le belang van de verzekeringsmaatschapppijen te groot worden. Wat is daarin jouw inzicht?

    Nogmaals, dank voor deze gedachte.

    Hijseenberg [3] reageerde op deze reactie.
    Paul van Leeuwen [7] reageerde op deze reactie.

  3. @Pendragon [2]:

    in een vrije samenleving zouden vakbonden en verzekeringsmaatschappijen mijns inziens een marginaal verschijnsel zijn.

    zonder obstructie door de staat (hoge belastingen, regel tsunami etc) zou onvrijwillige werkloosheid zeldzaam zijn. Tevens kun je zonder de hoge belastingen makkelijk zelf wat sparen om een eventueel verlies van baan op te vangen. Verzekeren moet je je voor dingen met een lage kans (dus goedkoop) maar hoge impact. Bijv ernstige ziekte. Nederland is kampioen verzekeren voor onzinnige dingen (glas verzekering etc) dus mogelijk dat het hier wel wordt aangeboden.

  4. Waarom vakbonden een absolute macht geven over werkelozen en uitkeringen. Het voorgestelde systeem doet me denken aan de Union in Amerika en dat deugede voor geen meter.

    De oplossing is gewoon heel eenvoudig. Voor iedereen een redelijk basis inkomen en daarbovenop zou je kunnen gaan werken. Zo wordt ook de werkeloosheid opgelost en fraude bestreden.

    Pendragon [5] reageerde op deze reactie.

  5. @Noha [4]: Een basisinkomen… Hoewel ik de gedachte van een basisinkomen niet direct afwijs…. Waar moet dit van betaald worden? Ik blijf in dat opzicht in een cirkelredenering hangen. Als het via de Inkomstenbelasting moet is de lol om te gaan werken al gauw verdwenen, kijk naar het huidige perverse systeem met uitkeringen en dwangregels waar je knettergek van wordt als je er per ongeluk mee te maken krijgt.

    Heb jij een idee waar de middelen vandaan moeten komen Noha?

  6. Het huidige systeem is verrot.
    Maar binnen een NAP samenleving moet het mensen uiteraard vrij zijn zich te associeren. Zolang de staat zich maar afzijdig houdt.
    Een ding wat absoluut onaanvaardbaar is in het huidige systeem is het zg. stakingsrecht voor werknemers zonder bijbehorend ontslagrecht voor bedrijven.
    Dwangarbeid mag natuurlijk niet, dus ja een individu of groep moet mogen weigeren te werken, maar dan moet het bedrijf deze contractbreuk kunnen beantwoorden met ontslag van het onbetrouwbare sujet dat zomaar zijn afspraak niet nakwam.
    In de huidige toestand heeft de werknemer zomaar een vrijbrief om eenzijdig acties te ondernemen die zijn onderhandelingspartner schade berokkenen zonder dat er voor hemzelf consequenties aan verbonden zijn.
    ’t Is alsof je bij een burenruzie omtrent een haag o.i.d. de ene het recht zou geven om de auto van de ander te bekladden en dat de ander dit maar hoeft te accepteren.
    Laten we het eens omdraaien: stel dat de werkgever eenzijdig zou kunnen besluiten om de betaling te STAKEN (he, weer dat woordje staken – toeval?) maar dat de werknemer vervolgens geen ontslag zou mogen nemen. Dit is exact het spiegelbeeld van het huidige stakingsrecht zonder ontslagrecht. Terecht zou iedereen dit -de facto slavernij- verwerpelijk vinden. Maar het omgekeerde dat vindt men maar normaal? Begrijpe wie kan…
    Voor mij is dit essentieel: het staat beide partijen vrij het contract op te zeggen, maar niet dat een partij dit tijdelijk even doet om druk te zetten en dan kan eisen dat hij later toch verder kan alsof er niets gebeurd is wanneer het hem uitkomt.

  7. @Pendragon [2]: Een aanzienlijk deel van je voorzieningen zou je gewoon privaat verzekeren inderdaad. Een voordeel van een vakbond is dat je er enigszins van kunt verlangen dat ze geen winstoogmerk hebben. Hier is dan ook veel meer sprake van reĂ«le solidariteit in plaats van ‘gunpoint’ solidariteit. Het zou dus ook gemakkelijker moeten worden om lid te worden zonder dat je al direct werkt en nog nauwelijks premies hebt hoeven betalen voor voorzieningen.

    Ik denk dat vakbonden niet zullen verdwijnen in een libertarische samenleving, ze zullen realistischer, sterker en minder eenzijdig op oude garde gericht zijn!

    Pendragon [8] reageerde op deze reactie.

  8. @Paul van Leeuwen [7]: Eens even hardop filosoferend… Is dit iets dat we zouden kunnen oprichten? De huidige vakbonden zitten vast in 20e eeuw denken en doen… Je idee spreekt me eerlijk gezegd wel heel erg aan.
    Hub heeft mijn gegevens…

  9. De vak bonden zijn de opstap naar den haag en anderen baantjes over de rug van de leden .
    GV Kok is het grootste voorbeeld van leden verraad .
    struikrover eerste klas die z’n achter ban een grote dolk in de rug stak .
    hou op over vakbond .

Comments are closed.