Anthem

Toen Ayn Rand haar novelle Anthem inleverde bij de uitgever kreeg ze een afwijzing waarin stond: ‘The author does not understand socialism’. Dat was in 1937 en Rand – gevlucht uit communistisch Rusland – begreep socialisme beter dan wie ook.  Ze wist dat het socialisme het tegenovergestelde zou bereiken van wat ze beloofde.

Anthem maakt duidelijk waar het mis gaat met het socialisme; het verzet tegen vooruitgang. Hoewel vooruitgang als een algemene slogan wordt gebruikt, is het door de sloop van particulier eigendom en initiatief niet langer werkzaam. Het socialisme verwerpt winst als drijfveer voor innovatie en zet controle door de staat vooraan.

In 1930 had Rand als kind de destructieve kracht van het communisme/socialisme aan het werk gezien. Hoe ondernemerschap en creativiteit opgeofferd werden aan het collectief. Dit collectief streeft – in theorie – naar ‘een betere toekomst voor iedereen’.  In de praktijk profiteren enkelen en de meerderheid zakt weg in armoede. Een totalitaire samenleving is er niet één met high tech techologie maar bestaat slechts op een bestaansminimum. En daarop blijven is al een hele kunst.

Tegenwoordig stroomt de regelgeving, verboden en boetes uit Haagse en Brusselse reguleringsmachines. Van wasmachines, afwasmachines, zeep, verf, auto’s, gloeilampen, toiletten, tunnels, grasmaaiers, medicijnen, magnetrons, benzine en nog duizenden artikelen is er regelgeving die vooruitgang door technologie onmogelijk maakt. Deze regelgeving gaat onder het mom van milieu, veiligheid en bescherming. Echter het resultaat is verregaand corporatisme en achteruitgang in technologisch vernuft en welvaart.

De staat eigent zich ideeën toe die de bron van innovatie zijn, beperkt en verstikt die. Ondernemers raken verstrikt in eindeloze rechtszaken en continue wijzigende wetgeving. Nieuwe producten komen niet op de markt en bedrijven komen niet van de grond. Winst en investeringen worden niet gemaakt en de economie zakt langzaam weg in een moeras van absurditeit.

In Anthem staat prachtige kritiek op de onvrijheid van het systeem waarin wij meer en meer leven. In die zin is de novelle een voorbeeld van hoe de geschiedenis zich telkens weer herhaald. Ayn Rand zag en begreep complexe zaken in haar tijd en verwoordde die uitstekend. Door vrijheid, creativiteit en ondernemingsgeest komt ontwikkeling, innovatie en vooruitgang. Dat zijn de bronnen van het leven.