Carl Menger is één van de grondleggers van de Oostenrijkse School. Hij stelde dat het individu de maat der dingen is en dat subjectivisme het fundament vormt voor waarde. In zijn boek 
‘Grondbeginselen van de economie’ uit 1871 verbeterde hij Adam Smith met zijn essentie van de economie: de bevrediging van menselijke behoeften. De centrale rol van Menger’s individuele economische subject vormt niet alleen de kern van de Oostenrijkse School maar is ook de basis voor de moderne economische wetenschap.
Geboren in 1840 in Galicië – Zuid-Polen (destijds deel van het Oostenrijkse-Hongaarse keizerrijk) studeerde hij rechten aan de universiteiten van Wenen, Praag en Krakow. Na zijn doctoraat begon hij op de persafdeling van de premier in Wenen waar hij zich voor economie ging interesseren.
Die belangstelling leidde tot zijn baanbrekende werk Grundsatze der Volkswirtschaftslehre (Grondbeginselen van de economie) in 1871. Volgens Menger gaat het niet om arbeidsverdeling maar om de groei van kennis over behoeften en hoe die het beste te bevredigen (via producten en diensten).
Het uitgangspunt van Menger is dat individuen subjectieve behoeften hebben en daarvoor (consumptie-)goederen aanwenden. Bijvoorbeeld de behoefte aan ontspanning via een abonnement op een sportkanaal, een voetbal of lid worden van een voetbalclub. Goederen die een behoefte beter kunnen bevredigen, hebben een hogere waarde. En naarmate iemand meer heeft van een bepaald goed, hechten ze minder waarde aan een extra eenheid daarvan. Ofwel het afnemende marginale nut van goederen.
De vraag naar productiegoederen loopt synchroon met die van consumptiegoederen. Die ontlenen hun waarde aan de waarde van de goederen die ze kunnen voortbrengen. Zijn waardetheorie koppelt waarde direct aan behoefte en niet aan de arbeid of kosten die in het maken van de goederen gaan zitten.
Het individu neemt dus een centrale plaats in. Zonder de subjectieve waardering door individuen hebben goederen geen waarde.
In 1873 werd Menger Privat-Dozent aan de universiteit van Wenen waar hij zich wijdde aan de vraag welke onderzoeksmethode het meest geschikt is voor de economische wetenschap. Dat bracht hem in conflict met de Duitse Historische School die probeerde op grond van empirisch materiaal de wetmatigheden van de sociaal-economische ontwikkeling te ontdekken. Menger stond juist voor het belangrijkste aspect van menselijk handelen; subjectieve oordeelsvorming. Ofwel macro-economische wetten zijn zonder micro-economische onderbouwing waardeloos.
Daarna bracht hij een nieuwe theorie over het ontstaan en de waarde van geld. De waarde van geld wordt ook verklaard uit de behoeften die het kan bevredigen. Geld is ontstaan uit het feit dat individuele beslissers zochten naar manieren om hun transactiekosten te verlagen. Geld vergemakkelijkt ruil waardoor individuen meer tijd en middelen overhouden voor hun directe behoeftenbevrediging. Het fenomeen geld kwam niet dus voort uit een welbewuste actie van iemand om dat te creëren maar was het onbedoelde en spontane gevolg van de acties van vele mensen die allemaal hun eigen individuele transactiekosten wilden verlagen.
Met zijn onderzoek en werk heeft Menger belangrijke vernieuwingen doorgevoerd in de economische wetenschap. Hij stond aan de voet van de Oostenrijkse School en heeft o.a. Ludwig von Mises geïnspireerd om econoom te worden.
Behoefte leidt niet alleen tot de wens deze te willen bevredigen. Maar zet ook aan tot de noodzaak van productie. Dorst, een lege maag, overlevingsdrang dwingen tot actie.
Het probleem hiermee is alleen wel, we worden ook enorm geconditioneerd door onze omgeving.
We zijn niet allemaal geheel rationele actoren, in die zin, we worden zo zwaar geconditioneerd in het willen najagen, in het willen hebben, omdat onze hele samenleving daarop gebaseerd is.
Je bent niet slechts een individu, je menselijkheid is een combinatie van de buitenwereld en je innerlijke wereld. Die twee samen maken tot wie jij bent en dat is permanent veranderlijk.
Die buitenwereld word hierin ontkent, de sociale druk, hersenspoeling, culturele indoctrinatie etc, etc. Kan een puber van zestien weerstand bieden aan dat wat het kapitalisme hem/haar maakt, of wilt maken ? Het kopen, kopen, kopen. Zijn dat nog rationele keuzes, wanneer is iets een rationele keuze en wanneer is het een sentimenteel impuls ?
Als je de eerste maand van het jaar dertig paar schoenen koopt, omdat die nu in zijn en dan de tweede maand ze weg gooit, omdat ze uit zijn en weer nieuwe koopt, is dat dan rationeel handelen, of pathologisch consumentisme ?
Nee, we willen mensen niet betuttelen, maar je moet niet voorbij het feit gaan dat mensen niet alleen nature zijn, ook nurture. Ook de omgeving maakt wie we zijn en wie we willen zijn, niet slechts het ‘innerlijk’. Niet slechts ‘het zelf’ een zelf dat niet eens bestaat.
Bertuz [4] reageerde op deze reactie.
Harrie van Vaore Tjeu [18] reageerde op deze reactie.
https://handjecontantje.org/gaat-contant-geld-verdwijnen/
peter [15] reageerde op deze reactie.
@Jaas [2]: Marketing doet behoefte ontstaan. Klopt. Maar dat maakt voor de theorie niet uit. De behoefte van de een is niet de behoefte van de ander. Iemand die voetbalt, koopt voetbalschoenen. Iemand die hockeyt een stick. En niet alleen de private sector schept behoefte. De publieke sector net zo goed. Manipulatie wordt door een ieder bedreven. Politici willen graag herkozen worden en lokken kiezers met gratis zorg bijvoorbeeld of duizend euro.
Nico [5] reageerde op deze reactie.
Vermoedelijk kan iemand objectief zijn wanneer hij bij machte is te besturen; het eigen leven, het eigen gezin.
Vermoedelijk wordt iedereen subjectief als het eigen leven en eigen gezin in een bepaalde verhouding komt te staan met derden die hij niet kan besturen. Je kunt proberen dat objectief te bekijken, maar vermoedelijk blijft iedereen toch wat subjectief. Dat lijkt me onvermijdelijk.
@Bertuz [4]: “Manipulatie wordt door een ieder bedreven.” Impliciet zegt je hiermee dat mentale verstoringen, geestesziekte, een maatschappelijk aanvaard verschijnsel zijn. Bij gezonde verhoudingen wordt er immers niet gemanipuleerd, maar gaat het er hoffelijker aan toe (verzoeken met open vizier, die al dan niet gehonoreerd worden). Da’s iets om over na te denken.
Bertuz [6] reageerde op deze reactie.
Bertuz [7] reageerde op deze reactie.
@Nico [5]: Ik weet niet of het een aanvaard verschijnsel is of niet. Leg mij geen dingen inde mond. Speculeer niet. Lees gewoon wat er staat.
Er wordt altijd gemanipuleerd. Jij doet het via de hoffelijkheid en open vizier. Zodra een mens zijn mond open doet, is er sprake van manipulatie. Zelfs als je je mond dicht houdt. Vaak wordt er dan gevraagd; “is er iets, je bent zo stil?”. Het gebeurt. En als je het bewust niet aanvaard, ben je ook gemanipuleerd. En nu zijn we weer off topic. Zie je hoe manipulatie werkt. Blijf bij het onderwerp s.v.p..
@Nico [5]: Een heel beroemd of zo je wil een heel berucht fenomeen van manipulatie het placebo effect. Denk daar maar eens over na. Is deze manipulatie geaccepteerd? Ik weet het niet. Maakt dat wat uit? Volgens mij niet. Ik kan de zwaartekracht onwenselijk achten, maar ik denk niet dat mijn bezwaar ertegen ook maar iets uitmaakt.
Nico [8] reageerde op deze reactie.
Scrutinizer [9] reageerde op deze reactie.
@Bertuz [7]: Ik wil je niet dingen in de mond leggen. Het gemak van “iedereen manipuleert” was opvallend. Nogal subjectief. Ik probeerde het wat objectiever te maken en zal zeker nog eens goed over dit onderwerp nadenken. Kauwen en herkauwen 😉
Bertuz [10] reageerde op deze reactie.
@Bertuz [7]: Gelieve maar geen bezwaar te maken.
Ik prijs me gelukkig dat de wet van de zwaartkracht ook hier in Uruguay gestemd werd! 😉
Bertuz [11] reageerde op deze reactie.
@Nico [8]: Schrijf dat dan. Mijn opmerking moet je zien tegen de achtergrond van Jaas zijn stukje. Jaas heeft het over kapitalisten. Volgens mij gaat het verder. En ja ik denk dat iedereen manipuleert. Niet perse im kwade zin. Of uit opzet. De mens kent de realiteit helemaal niet. Hij denkt dat alleen maar. Er zijn dieren die geen kleuren zien. Mensen kunnen zonder microscoop geen bacteriën zien. Neutronen zien we ook niet. De realiteit is een constructie. De mens redeneert vanuit eigen kader en manipuleert daarmee automatisch. Hij kan en weet niet beter. Bovendien wil zijn dorst gelest worden, zijn buikje gevuld. En nu zijn we weer on topic. Bij behoefte.
Nico [16] reageerde op deze reactie.
@Scrutinizer [9]: Ik zal het niet doen. Ik beloof het je. De machtige muis ? heeft gesproken.
Mijn probleem met het libertarisme, is dat zegmaar vraag en aanbod soms uit zijn eigen verband getrokken word
En dat is niet iemands schuld, maar het is wel iets wat gebeurt
We produceren om winst te maken, niet meer omdat we willen produceren/consumeren. De motivatie om te produceren is niet van binnen uit, ligt niet enkel en alleen bij het individu, maar bij het collectief en de plicht om winst te maken in een liberale samenleving en of winstvol te zijn.
In die zin, iets dat van hoge kwaliteit is, is niet per se winstvol, of niet winstvol, want de dimensie winst staat los van de dynamiek zelf
Is the legend of zelda een goed spel, omdat het winstvol was ? Is het winstvol omdat het een goed spelletje is ?
Nee, eerlijk gezegd denk ik dat het gewoon een goed spelletje was/is, omdat er liefde in zat en een inherente motivatie van de artiesten was om hun levenswerk te verwezenlijken, niet om winst te maken, want winst is niets, het is een cijfertje, je kan het niet eten.
Bertuz [13] reageerde op deze reactie.
Bertuz [14] reageerde op deze reactie.
@Jaas [12]: Winst heb je nodig voor overleving. Winst heb je nodig om investeerders trekken. Winst heb je nodig om tegenslag op te kunnen vangen. Winst heb je nodig om te kunnen investeren. Winst zegt iets over je positie ten opzichte van je concurrenten. Verlies draaien is sowieso geen optie. Quitte spelen ook niet. Want misschien tik je dat net niet aan. Draai je verlies. En geloof me vanachter het ijzeren gordijn is nog nooit een goed product gekomen. Winst is niet het kwaad. Afgunst is vele malen erger.
Harrie van Vaore Tjeu [17] reageerde op deze reactie.
@Jaas [12]: De economie van het genoeg of van het voldoende kan niet bestaan. Groot nadeel ervan is ook dat je niets hebt om weg te geven.
@peter [3]: Mijn reactie toont de zinloosheid van de theorie aan…maar…de discussie over het eigen gelijk is belangrijker..peter denkt …iets ..met ego…….
@Bertuz [10]: Het is duidelijk wat je bedoelt m.b.t. manipuleren. Dat neemt niet weg dat een behoefte ook zonder manipulatie bevredigd kan worden. Twee verliefde mensen, of mensen die van elkaar houden, of mensen die ‘de naastenliefde wensen te bedrijven’ zullen van harte in elkaars behoeften voorzien zonder dat er sprake hoeft te zijn van enige manipulatie (als in ‘slinkse methoden’).
Waar het gaat om kapitaal is dus ook niet per sé winst nodig. In een gezonde context worden tekorten zonder manipulaties aangevuld en overschotten zonder manipulaties rondgedeeld. Echt, als je spreekt met mensen helemaal onderaan de sociale ladder, dan is het voor hen volkomen vanzelfsprekend met elkaar te delen. Gewoon voor elkaar zorgen. Daar hoeft geen overheid of muntsoort aan te pas te komen, deze mensen ZIJN een munt. In het klein. Ze hebben een intrinsieke waarde en demonsteren regelmatig hoeveel ze feitelijk waard zijn. Dit in tegenstelling tot mensen die welvarend zijn en goed in de slappe was zitten.
@Bertuz [13]: toch heb ik het idee dat dit maar een waarheid is. Voor alle duidelijkheid, ik ken de redenatie. Is mij ook zo geleerd.
Tegelijkertijd is het ook voorstelbaar dat een mens/mensen van dag tot dag leven. Van wat de natuur hen dagelijks biedt. Sterker nog, ik heb bijvoorbeeld nog geen enkele olifant gezien die een bv heeft opgericht om zijn aansprakelijkheid te verkleinen en zijn aanspraak op winst te vergroten?
Wat ik denk is dat leven en werken om winst te maken ook slechts een keuze is. Wij zouden ook iets anders kunnen kiezen.
Het ontwerp van het huidige systeem, met name het geldsysteem en het monopolie van de overheid, maakt dat het idee van een keuze hebben niet eens meer in ons opkomt.
In het huidige systeem word je, zelfs wanneer je over voldoende grond beschikt om in je levensonderhoud te kunnen voorzien, gedwongen commercieel actief te zijn, teneinde de euro’s te verwerven om je belastingen te kunnen voldoen.
@Jaas [2]: ik ben het met je eens. De omgeving bepaalt jouw manouvreerruimte. Groei begint bij het besef (door het gewoon te doen) dat je ruimte in kunt nemen. Wat ik daarmee wil zeggen is dat je jezelf ook kleiner kunt houden dan de omgeving jou waarschijnlijk zou toestaan. Door je eigen opvattingen en overtuigingen kun je jezelf dus ook bij voorbaat al beperken.
In middels ben ik zo ver gegroeid, om te beseffen dat het ook mogelijk is om de omgeving zelf te beïnvloeden en te veranderen. Al is het maar door van positie te wijzigen.
Laten we dan stellen dat zowel de buitenwereld, als de DNA, het innerlijk, een mens bepaalt.
Maar in hoeverre je jezelf uit de buitenwereld kan los maken ? Er is wel iets als een vrije wil, maar binnen de marge van het haalbare.
Kan een kind zonder ouders, dat opgroeit op een vuilnisbelt, in een corrupt land, waar veel geweld en corruptie is, gewoon ‘even de schouders eronder zetten’. De terminologie van het ‘alles zelf maken’, word bijna altijd door extreem verwende en geprivilegieerde mensen gebruikt.
Mensen die sowieso al veel geld geërfd hebben en of niet op een vuilnisbelt wonen, in Colombia, waar de kogels je om de oren vliegen. Wat mensen in die landen ‘zelf bereiken’, is het worden van een bende leider of een Zapatista’s in de bergen, met een machinegeweer.
Dan het verhaal van het alles zelf kunnen maken, dit gaat vervolgens ook niet helemaal op in de realiteit. Ja, de vvd vertelde mij dat ik ‘alles kon worden’, maar dit is natuurlijk slechts waar binnen de marge. Om te kunnen overleven, moet je wel geldberoepen kiezen, beroepen die met management en of geld te maken hebben. Dit was nou net waar ik altijd een inherente weerzin tegenover had. Als ik de jongetjes in de pakken zag,die naar hun studie gingen tot ‘leidinggevende’, dan kon ik slechts kotsen. Kortom, ja, het lag vast in mijn vermogen om ook zo’n jongetje te worden, maar ik had hiertegen een enorme weerzin. Mijn ‘eigen keuze’ is dus een leven buiten die structuren om.
Ik had ook naar Thailand kunnen gaan, meisjes voor vijf tientje bestellen, dit opnemen op camera en dit vervolgens verkopen en hier waarschijnlijk heel rijk mee geworden zijn. Ja, maar dat moet je dan wel willen. Als de wereld om je heen, de keuzes die je financieel tegemoet gaan komen, je zo doen overgeven, je zo misselijk maken, dan kan je die keuze niet maken.
Ik had een studie management kunnen doen, in plaats van het ontwikkelen van commercieel zinloze capaciteiten. Had ik kunnen doen, maar dan zat ik wel tussen opgefokte jovd jongetjes, in pakken, met stropdasjes. Nee, ik ga nog liever zestig keer achter elkaar dood, dan tussen opgehitste klootzakjes te zitten, die elkaar met een liniaal op elkaars kont slaan en die over tien jaar gaan bepalen wat voor zorg ik nog mag krijgen, of of ik een hypotheek kan krijgen etc.
Bertuz, heel plat gezien heb ik drie zaken nodig voor overleving
water, brood, lucht, onderdak, vitaminen.
Als we heel praktisch kijken, dan kan dit logistiek gezien ruim gefaciliteerd worden.
Productie voor consumptie zou ( in theorie) Heel eenvoudig hele volksstammen kunnen voeden
Waarom dit niet gebeurt ?
Omdat er winst gemaakt moet worden, met bio industrieën en i phones en andere rukdingen.
Geconsumeerd door de miljarden simpele zielen, die geconditioneerd zijn in het najagen van domme shit, geproduceerd in de derde wereld, door slaven, met als winst hebbende een paar psychopaten in Florida ofzo.
Dit is de verduisterde realiteit van deze wereld
vier
Comments are closed.