Het idee dat veel mensen hebben bij een samenleving zonder staat is dat het een toestand in de toekomst beschrijft, een utopie, iets wat misschien ooit zal worden bereikt, als er geen “slechte mensen” meer zijn op de wereld.

Maar dat is een misverstand. Iemand die dit heel mooi beschrijft is de “links” georiënteerde antropoloog en activist David Graeber – een van de oprichters van de Occupy beweging.

Anarchisme, schrijft Graeber – ik citeer hier uit een artikel dat Kevin A. Carson heeft geschreven over hem[1]– is  niet een theoretisch bedenksel van de een of andere intellectueel, het is simpelweg hoe mensen leven als ze niet worden gehinderd door de staat:

“Anarchism isn’t what people will do after the Revolution, when some sort of ‘New Anarchist Man’ has emerged who can be trusted with autonomy; it’s what they do right now… Anarchism isn’t just a grand theory that was invented by some big league thinker, like Marx in the London Museum. It’s what people actually do. The basic principles of anarchism—self-organization, voluntary association, mutual aid—referred to forms of human behavior they [19th century anarchist thinkers] assumed to have been around about as long as humanity.”

Hetzelfde geldt voor “democratie”, in de betekenis van het recht van mensen om mee te beslissen over zaken die hen aangaan. Als je aan een willekeurig iemand vraagt, waar komt democratie vandaan, dan krijg je meestal als antwoord: uit het oude Griekenland! Onzin, zegt Graeber. Democratie en anarchisme zijn gewoonweg daar waar de macht niet is:

“We are usually told that democracy originated in ancient Athens—like science, or philosophy, it was a Greek invention. It’s never entirely clear what this is supposed to mean. Are we supposed to believe that before the Athenians, it never really occurred to anyone, anywhere, to gather all the members of their community in order to make joint decisions in a way that gave everyone equal say? That would be ridiculous. Clearly there have been plenty of egalitarian societies in history— many far more egalitarian than Athens, many that must have existed before 500 BCE—and obviously, they must have had some kind of procedure for coming to decisions for matters of collective importance. Yet somehow, it is always assumed that these procedures, whatever they might have been, could not have been, properly speaking, ‘democratic’.”

Hoe zit het met verkiezingen? Is dat geen “Griekse” uitvinding? So what, zegt Graeber. Samen beslissingen nemen, op basis van consensus, is heel wat anders dan stemmen bij verkiezingen. Dat laatste doe je als een besluit wilt afdwingen, als je de minderheid wilt dwingen om de wil van de meerderheid te volgen. Maar zeker in kleinere, decentrale samenlevingen, schrijft Graeber, “the last thing one would want to do is to hold a vote: a public contest which someone will be seen to lose. Voting would be the most likely means to guarantee humiliations, resentments, hatreds, in the end, the destruction of communities.”

Je hoeft alleen maar naar onze moderne democratieën te kijken om hier de waarheid van in te zien.

Het (tegenstrijdige) idee dat vrijheid iets is dat ons door de staat wordt geschonken, of dat bedacht is door een paar wijze mannen in een regeringsgebouw, zit diep in ons collectieve bewustzijn verankerd. Neem het ontstaansverhaal van de Verenigde Staten. Het idee is dat de oprichting van de Verenigde Staten, met het aannemen van de Grondwet in 1787, het begin vormt van “de vrijheid” in Amerika.

Zoals Graeber schrijft: “There is these days an identification between the U.S. state or government and the idea of individual freedom, as if the former is the expression and creator of the latter.” Terwijl het omgekeerde eerder waar is: “In fact, more likely the state/government consistently worked to limit freedom in America.”

Libertarisch georiënteerde anarchisten hebben hier al vaker op gewezen. Zoals Ryan McMaken schrijft in een artikel voor Mises.org:

“Bizarrely revered by many as a “pro-freedom” document, the document now generally called “the Constitution” was originally devoted almost entirely toward creating a new, bigger, more coercive, more expensive version of the United States. The United States, of course, had already existed since 1777 under a functioning constitution that had allowed the United States to enter into numerous international alliances and win a war against the most powerful empire on earth. That wasn’t good enough for the oligarchs of the day, the crony capitalists with names like Washington, Madison, and, Hamilton.  Hamilton and friends had long plotted for a more powerful United States government to allow the mega-rich of the time, like George Washington and James Madison, to more easily develop their lands and investments with the help of government infrastructure. Hamilton wanted to create a clone of the British empire to allow him to indulge his grandiose dreams of financial imperialism.”

De libertarische rechtsgeleerde Butler Shaffer maakt in een artikel uit 2017 ook gehakt van het idee dat de Amerikaanse grondwet er is om de rechten van het individu te beschermen:

“Though the Constitution contains numerous words, two passages in Article I, Section 8 are sufficient to confirm its unrestrained power given to the state. One passage at the beginning of this section provides that “The Congress shall have Power … to provide for the common Defence and general Welfare of the United States.” This power is elaborated upon by the concluding words to this section that Congress shall have the power “To make all Laws which shall be necessary and proper for carrying into Execution the foregoing Powers, and all other Powers vested by this Constitution in the Government of the United States, or in any Department or Officer thereof.”

Volgens Graeber was het leven in Amerika in het koloniale tijdperk, vóór 1787, aan de “frontier”, in vele opzichten dan ook vrijer dan het leven onder de Amerikaanse Staat:

“The frontier settlements of North America, whose inhabitants …had little in common with the classically educated delegates to the Philadelphia Convention, improvised democratic forms of self-governance much like the pirates … those early colonies were far more similar to pirate ships than we are given to imagine…  they were spaces of intercultural improvisation, and, like the pirate ships, largely outside the purview of any states. …”

Kolonisten mengden zich vrijelijk met “native Americans” in de buitengebieden, iets wat de conservatieve kolonisten een gruwel was:

“It’s only recently that historians have begun to document just how thoroughly entangled the societies of settlers and natives were in those early days, with settlers adopting Indian crops, clothes, medicines, customs, and styles of warfare. They engaged in trading, often living side by side, sometimes intermarrying, while others lived for years as captives in Indian communities before returning to their homes having learned native languages, habits, and mores. … In the 1690s, at the same time as the famous Boston Calvinist minister Cotton Mather was inveighing against pirates as a blaspheming scourge of mankind, he was also complaining that his fellow settlers, led astray by the ease of the climate in the New World and relaxed attitudes of its native inhabitants, had begun to undergo what he called “Indianization”—refusing to apply corporal punishment to their children, and thus undermining the principles of discipline, hierarchy, and formality that should govern relations between masters and servants, men and women, or young and old…”

De historici Peter Linebaugh en Marcus Rediker spreken zelfs van een “Atlantisch proletariaat” dat in relatieve anarchie leefde:

“… the motley collection of freedmen, sailors, ship’s whores, renegades, Antinomians, and rebels who developed in the port cities of the North Atlantic world before the emergence of modern racism, and from whom much of the democratic impulse of the American— and other—revolutions seems to have first emerged.”

De moraal: het is een illusie om te denken dat echte vrijheid bestaat binnen een machtsstructuur als de staat, ook niet in zogenaamde “democratische” of “liberale” staten. Wat dat betreft verlang ik er soms wel naar om tussen de hoeren en piraten te leven, in een tijd dat je nog gewoon dood ging aan een virus, of niet, maar je er in ieder geval niet bang door liet maken.

[1] Citaten afkomstig uit Kevin A. Carson, “David Graeber’s Anarchist Thought: A Survey”, in: “The Anatomy of Escape – A Defense of the Commons”, Center for a Stateless Society (C4SS), 2019

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

27 REACTIES

  1. Anarchie heeft voor veel mensen een negatieve connotatie. Men ziet het als een toestand van wanorde. Van chaos. Van wetteloosheid en van rechteloosheid. Er is een machtsvacuum, bijvoorbeeld doordat er tijdens een revolutie geen centrale regering is.

    Anderen denken aan de mensen die zich anarchist noemden en noemen. Lieden die eind negentiende en begin twintigste eeuw machthebbers afschoten. De daad om de daad. Een soort Volkertjes van der G. De huidige (linkse) anarchisten, in West Europa, zijn gezien hun uiterlijk niet altijd thuisbrengmateriaal om aan je ouders voor te stellen als nieuwe vriend(in).

    Het gaat in dit artikel om anarchie volgens de definitie “zonder heerser”. Ik hoop dat de lezers na het lezen van dit artikel inzien dat anarchisme bezien vanuit deze definitie een positieve kracht kan zijn. Zeker in kleine verbanden. En dat het zelfs een natuurlijk organisatie model is, een organisatie model dat niet uitgaat van dwang.

    Dank voor dit artikel

    • @ Ratio.
      Een waardevolle aanvulling m.b.t. anarchie.

      Ook, iedere ideologie gaat uiteindelijk ten onder aan schaalgrootte. Daarom is m.i. de toevoeging “Zeker in kleine verbanden” essentieel m.b.t. anarchie.

      In the USA was er indertijd een bekende tv-serie SOA; Sons Of Anarchy.

      Een bekend liedje hieruit: https://youtu.be/c80OYHIcgFc

  2. Technocratie is de toekomst ! evolutie heeft de oude systemen ingehaald door voortschrijdend inzicht.
    De mens is niet bestand tegen de realiteit echter geloof is het einde van intelligentie

    • Indien u doelt op technocratie als overheidsrol dan zeg ik logisch.

      Hierbij dient de kanttekening gemaakt te worden dat er een onderscheid bestaat tussen overheidsrol (technocratie) en bestuursvorm (democratie). Just sayin’.

  3. Wanneer mensen werkelijk onafhankelijk en zelfstandig zijn kunnen ze niet gedwongen worden tegen hun wil te handelen. Dit kan alleen wanneer er een ..groep.. zich macht toekent over het individu en dwingend regels gaat opleggen middels repressieve systemen. Er vanuit gaand dat een ieder redelijkheid kent…ja toch..kunnen we vrij leven.

    • @john Tja..concessies gemaakt vanuit een vrije keuze kan. Onafhankelijk en/of zelfstandig omdat we het weinig zien en niet als zodanig geconditioneerd zijn is het zetten van stappen in die richting, los van groepen of sekt-arisch gedachtegoed (democratie)zeker wel mogelijk. Kijk john, ik zou zo’n weg helemaal kunnen voorkauwen maar het lijkt mij beter als een ieder dat voor zich zelf onderzoekt en/of bewerkstelligd…of niet..

  5. Bedankt Karel voor dit artikel; de moeder van alle artikelen.

    Een kleine toevoeging m.b.t. geloof; analoog aan de voorbeelden van vrijheid en democratie.

    Zo goed als alle politieke partijen, waaronder met name ook de PVV en het FvD – refereren aan het Joods/Christelijk geloof als de wortels van onze samenleving/cultuur. Dit is onjuist, omdat deze monotheïstische geloven niet de bron vormen van de georganiseerde samenleving/cultuur. Deze geloven vinden hun oorsprong in het humanisme, welke op haar beurt weer teruggaat naar de het individuele geboorterecht van vrijheid. De vrije mens gaat vervolgens op zoek naar veiligheid. Al dan niet georganiseerd.

    Tenslotte Karel, een heel groot compliment voor uw uitstekende conclusie; van toegevoegde waarde.

  6. Goed verhaal. Anarchisme doe je nu en met elkaar op vrijwillige basis. Daarom zijn overheden net zo odieus als de types die in een groepje zichzelf ongevraagd als ‘leider’ opwerpen. Van die verknipte types die zooo graaag de baas willen zijn over anderen.

    Daar zit de politiek mee vol. Rob Jetten (oberfeldwebel bij D66) bijvoorbeeld die vandaag de martelaar onder de homo’s zit uit te hangen. Want nare mensen hebben wat lelijks gezegd op Twitter. Het zou eerder nieuws zijn als er geen lelijke dingen worden gezegd op Twitter, maar manneke Rob wil zo graag de baas zijn en dit is dan waarom… Wie o wie wil Rob als baasje hebben?

  7. Om even een gevoel bij de getallen te krijgen.

    De content van dit artikel dient tot de basiskennis te behoren van de ongeveer 13 miljoen kiesgerechtigden in Nederland. Daarentegen heeft dit artikel tot nu toe slechts 53 lezers opgeleverd. Het gat is enorm.

    Stel dat we het gat willen dichten om hervormingen tot stand te brengen, dan zien de mijlpalen in aantal lezers er als volgt uit : 53  5.300  53.000  530.000  5.300.000  13 mio.

    Uitsluitend het zetten van de eerste stap met het aantrekken van 5.000 lezers is al een immense opgave en volgens mij een niet te nemen horde.

    Voila, zie hier de verklaring van de slavenmaatschappij en de reden waarom er geen enkele hoop op de geringste positieve verandering bestaat. Het is ieder voor zich.

    • @Voight-Kampff. Gelukkig heeft het “oogje” een flinke afwijking. Zowel google analytics als het dashboard van WordPress geven andere, veel hogere, aantallen. Volgens het WP dashboard hebben we sinds corona rond de 16 k views per week. Meer dan 2 k per dag. En op een dag met 3 artikelen gemiddeld meer dan 700 views per artikel. Het oogje is van het betaalde newspaper template dat we gebruiken en we gaan ervan uit dat google analytics betrouwbaarder is. Bovendien is het soms zo dat een artikel meer facebook likes krijgt dan het oogje als views aangeeft.

      NB. Ik geef toe dat ik zelfzuchtig ben, ik ga niet mijn leven ten dienste stellen van het verspreiden van de libertarische boodschap. Maar ik stribbel wel tegen. Dag geeft mij voldoening. Met een aantal gelijkgestemden een rationele boodschap verkondigen, een middelvinger opsteken tegen collectivisme, een lichtje laten branden in deze donkere zee van mensen die zich zonder nadenken aan het algemeen belang onderwerpen.

  8. ….”Wat dat betreft verlang ik er soms wel naar om tussen de hoeren en piraten te leven, in een tijd dat je nog gewoon dood ging aan een virus, of niet, maar je er in ieder geval niet bang door liet maken”…

    Originally posted by sir_chancealot

    Question: Just a minor point, but no one has viewed living viruses under microscope in a VERY long time. Dr. Royal Raymond Rife developed a microscope whereby you could see living viruses, but it lost out to GE’s development of the Electron Microscope.

    Answer: That is because electron microscopes kill their subjects. Biology Education: Cells can be seen by light, Viruses need electrons bombarded at them which kills them, so it is no suprise that what we ‘see’ is dead, and we have to look for indirect methods of spotting things. Next you’ll tell me atmos do not have nuclei because we cannot see them. God help the founders of DNA theory, that was all X-ray crystallography.

    En ik maar denken dat bijv. het corona virus een bolletje met uitsteksels is. In ieder geval dat beeld rammen ze in de media je constant in het hoofd.

    …..”In order to prove the existence of this virus, he isolated, biochemically characterized and photographed it. The photograph was taken by an electron microscope originally invented in the 1930s, and the biochemical characterisation was carried out using techniques invented in the 1970s. By 1994 he had achieved this and had obtained his doctorate.

    The virus Dr Stefan Lanka discovered is called the Ectocarpus siliculosus virus. This virus is not pathogenic and enables the sea algae to thrive because of it, and not despite it. The diameter of this virus is approximately 120nm (nm – nano-meter – one billionth of a meter).

    Dr Lanka was asked about pathogenic viruses such as HIV and did some research. He examined the scientific literature and discovered there was absolutely no evidence for the existence of any pathogenic virus deemed dangerous by the scientists and MDs; such as the mumps, measles, rubella and swine-flu viruses, and against which our children are vaccinated.

    Now if pathogenic viruses exist, it should be possible to isolate them and measure their respective diameters.

    This question is directed to Professor Bill Hall Director of the NVRL (National Virus Reference Laboratory), who is the most eminent expert in Ireland on pathogenic viruses:-

    Please tell me the diameter of all known pathogenic viruses and how you isolated and measured them.

    I urge the Minister of Health Dr James Reilly MD to request Professor Bill Hall PhD MD to answer this question….”

    De angstindustrie: een triljoenenmarkt is er ondertussen mee opgebouwd.

  9. “Now if pathogenic viruses exist, it should be possible to isolate them and measure their respective diameters.”

    Klopt, en omdat ze dat niet kunnen hebben ze de definities veranderd (= de doelpalen verschoven). Je moet ten slotte iets doen om je overheidssoepsidies binnen te harken, niet waar. Dat meer dan 50% van de wetenschappenlijke medische peer-reviewed experimenten niet reproduceerbaar zijn, doet er ook niet toe. Dat Pasteur z’n theorie over bacteriën als pathogene entiteiten nog steeds onbewezen is (theorie), doet er ook niet toe. Men gelooft het gewoon maar. Dat de medische industrie begin vorige eeuw met dank aan bepaalde lieden wier nagezaten nog steeds aan de touwtjes trekken, de medische industrie gecorrumpeerd hebben, doet er ook niet toe. Als je ziek bent, dan komt dat door een bacterie of een virus. Hier, neem deze pil maar, en die pil om de nadelen van die andere pil te compenseren en oh, wacht, ik zie dat het niet helemaal werkt, neem dan deze pil om de nadelen van die andere compenserende pil te compenseren. Ik stuur de rekening wel op naar de verzekering, vergeet niet de deur achter je dicht te trekken en veel houdoe. De aarde is plat, en als je dat niet gelooft dan eindig je op de brandstapel. Ik heb het al vaker gezegd en ik zeg het nog een keer: de algemene mening is dat de mensheid de middeleeuwen ver vooruit is, maar dat is niet zo.

    • Dr. Stefan Lanka website: https://wissenschafftplus.de/
      Weggezet als een malloot; fake news. Een nep doctor. Kan niet kloppen wat hij zegt. De aarde is plat tenslotte.
      Kom, laat ik nog een pilletje nemen. Leve de koning. En Rutte. EN Fauci of hoe die klootzakken ook allemaal heten. Trump. Obama. Merkel. Uitschot en vijanden van de mens. Alhoewel, homo homini lupus. Een waarheid als een koe.

      • Ontzettend jammer dat deze website alleen maar abonnementen wil verkopen. Wat vertelt de Herr Doktor zo al?

    • Vrijheid komt inderdaad van straat en niet van staat. En omdat de straat in de staat gelooft, komen we geen ruk verder. Zelfs mensen die het beter zouden kunnen- en moeten weten, hoor ik regelmatig roepen om overheidsingrijpen voor dit of dat. Waar die mensen hun nog werkende hersencel bewaren weet ik niet, ik vermoed in hun reet.

    • @Harry Nak

      ..”Men gelooft het maar”…

      En dat is ook precies dat wat het is.

      Maanlandingen, atoombommen, virussen, goden.

  10. “Anarchisme, … is simpelweg hoe mensen leven als ze niet worden gehinderd door de staat”

    Lijkt me een stelling zonder bewijs.
    Ik zie altijd en overal een organisatie of een sterke man die het recht opeist & afdwingt andere mensen te vertellen wat ze moeten doen (or else).
    De “ongehinderde situatie” bestaat gewoonweg niet. Stellen hoe men zou leven als dit wel zou bestaan lijkt sterk op een vlucht in de fantasie.

    • In een anarchistische samenleving zou een “organisatie” of “sterke man” die “het recht opeist en afdwingt andere mensen te vertellen wat ze moeten doen” liefdevol opgesloten worden in een psychiatrische inrichting. Of – als hij geweld initieert – een kopje kleiner gemaakt worden.
      Het is het geloof in “gezag” dat mensen in paniek doet schieten. Ze zijn immers hun hele leven getraind te luisteren naar ouders, leraren, de staat. En hoewel ze zelf niet het recht hebben te stelen, moorden en af te persen, denken ze oprecht dat andere mensen dat recht wel hebben; namelijk zodra ze zeggen te handelen namens “de overheid”. Van wie die mensen in “de overheid” die onvervreemdbare rechten gekregen heeft, is niet duidelijk. Waarschijnlijk was dat een mythologisch, bijna goddelijk wezen.
      Als mensen “de overheid” ook zo gaan zien (als een mythologisch wezen, gelijk aan sinterklaas en de paashaas), valt het gezag weg en heeft een agressieve groep of persoon niet veel meer waarde dan een struikrover of een straatbende.

      • Die stelling is niet alleen zonder bewijs, de realiteit laat zien dat dit absoluut niet het geval is.
        Maar ja, not a real scotsman?

    • Die “sterke man” is er ook altijd wel en zal er altijd zijn. Dat is de realiteit Maar het GELOOF dat die “sterke man” het recht heeft om mensen met geweld te overheersen, zou kunnen verdwijnen.

      Voluntaristen denken daar anders over die hebben niet meer het sektarisch geloof dat de “sterke man” hen beschermt. Of anders gezegd Voluntaristen hebben geen Stockholm Syndroom.

    • het is geen stelling, het is een omschrijving van wat “anarchisme” inhoudt, althans volgens David Graeber
      hij wijst erop dat iedere keer dat jij samen met andere mensen dingen doet – voetballen, op vakantie gaan, handel drijven, de liefde bedrijven – zonder tussenkomst van de staat, je “anarchistisch” bezig bent, dus “zonder heerser”

  11. Wat is vrijheid? Afwezigheid van dwang? Kunnen doen wat je wil? Formele vrijheid? Materiele vrijheid? Zonder eerst aan te geven wat daaronder te verstaan, is het niet doenlijk hier zinvol iets over te schrijven.

    • Volgens mij geef ik heel duidelijk aan waar ik het over heb, namelijk een bepaalde betekenis van anarchisme. Het hele artikel gaat er zelfs over wat je hieronder kan verstaan! Maar ja ik weet wel, er zijn nogal wat mensen die commentaar geven zonder dat ze überhaupt iets lezen. Ze zien rode lappen in plaats van woorden.

Comments are closed.