Waarschijnlijk kent u nog wel de slogan Small is Beautiful. Dit was de titel van een boek van de Duits-Britse econoom E.F. Schumacher uit 1973.
Ik vond in een la nog 13 pagina’s aan boze aantekeningen die ik ooit had gemaakt over dit tamelijk vreselijke boek, geprint met een dot matrix printer.
Schumacher schreef dingen als “The modern economy is propelled by a frenzy of greed and indulges in an orgy of envy, and these are not accidental features but the very cause of its expansionist success.” Hij ging tekeer tegen kapitalisme, hebzucht, mobiliteit, industrialisatie en de maanlandingen en vond dat we zelfvoorzienend (“small”) moesten zijn en een voorbeeld moesten nemen aan hoe de mensen in Birma leven.
Wat vermoedelijk weinig mensen weten is dat E.F. Schumacher zijn idee, dat klein mooi is, had overgenomen van een bevriende collega-academicus, Leopold Kohr (Schumacher schreef zijn boek gedeeltelijk in diens huis). Kohr was een uit Oostenrijk gevluchte Joodse econoom (maar geen “Oostenrijkse econoom”!) die via Engeland in de Verenigde Staten terecht kwam in de jaren veertig.
Hij was geen libertariër of liberaal en ook niet actief in de politiek, maar noemde zichzelf wel een “filosofisch anarchist”. Hij werkte een paar jaar als oorlogscorrespondent in Spanje tijdens de Burgeroorlog, waar hij bevriend raakte met George Orwell en een kantoor deelde met Ernest Hemingway. Anders dan Schumacher had Kohr meer sympathie voor kapitalisme dan voor socialisme. “The fact remains,” zo schreef hij, “that capitalism, as long as it was based on the idea of competitive mischief, seems to have produced infinitely greater economic and spiritual values than socialism with its benign and unrealistic assumption that man’s nature can be improved along with his economic environments.”
Als Hitler de Führer was geworden van Beieren, had hij lang niet zoveel schade aangericht
Kohrs belangrijkste idee was dat de oorzaak van de meeste maatschappelijke problemen is gelegen in “Bigness”. Zijn filosofie vatte hij samen in de uitspraak: “Wherever something is wrong, something is too big.”
En waar hij vooral fel tegen gekant was: grote natiestaten!
Zoals één bewonderaar over hem schreef: “His antipathy was directed against any large state system, against central bureaucracies and eventually against the religion of growth itself”.
Al in 1941 schreef Kohr een artikel met de titel “Disunion now!”, waarin hij opriep om de natiestaten van Europa op te delen in regio’s. Maar ook landen als de V.S., Rusland en China moesten van hem worden opgesplitst in kleinere deeltjes, het liefst naar het voorbeeld van de Zwitserse kantons.
Zijn belangrijkste boek verscheen in 1957, toen hij aan de universiteit van Puerto Rico werkte. Het had de veelzeggende titel “The Breakdown of Nations”. Ik vermoed dat niet veel mensen dit boek kennen, wat jammer is, want het is alleszins het lezen waard en nog volstrekt actueel.
Volgens Kohr is de belangrijkste tegenstelling in de wereld niet die tussen socialisme en kapitalisme, of tussen rijk en arm, of tussen zwart en wit, maar tussen klein en groot. Het individu en de massa.
“The real conflict of today is between Man and Mass, the Individual and Society, the Citizen and the State, the Big and the Small Community, between David and Goliath.”
Kohr betoogt in zijn boek dat de meeste ellende in de wereld wordt veroorzaakt door concentratie van macht. Zodra iets of iemand een bepaalde mate van macht kan uitoefenen over anderen, gaat het mis:
“Everyone having the power will in the end commit the appropriate atrocities … As an overdose of poison is safe in nobody’s system, however sound and healthy he may be, so power is safe in nobody’s hands, not even in those of a police force charged with the task of averting aggression.”
Oorlog, het grootste kwaad dat de mens kan overkomen, is bij uitstek een gevolg van machtsconcentratie, volgens Kohr. Hij geeft een treffend citaat van ene Professor Henry C. Simons, die schreef:
“War is a collectivizing process, and large-scale collectivism is inherently warlike. If not militarist by national tradition, highly centralized states must become so by the very necessity of sustaining at home an inordinate, ‘unnatural’ power concentration, by the threat of their governmental mobilization as felt by other nations, and by their almost inevitable transformation of commercial intercourse into organized economic warfare among great economic-political blocs. There can be no real peace or solid world order in a world of a few great, centralized powers.”
Volgens Kohr moeten landen in Europa zich niet verenigen in een Europese Unie, maar juist andersom, zich opdelen in regio’s: Normandië, Wales, Catalonië, Venetië, Beieren, enzovoort. Zoals hij opmerkt komt dit overeen met de natuurlijke “kaart” van Europa:
“There is nothing artificial in this new map. It is, in fact, Europe’s natural and original land-scape. Not a single name had to be invented. They are all still there and, as the numerous autonomy movements of the Macedonians, Sicilians, Basques, Catalans, Scots, Bavarians, Welsh, Slovaks, or Normans show, still very much alive. The great powers are the ones which are artificial structures and which, because they are artificial, need such consuming efforts to maintain themselves. As they did not come into existence by natural development but by conquest, so they cannot maintain themselves except by conquest—the constant reconquest of their own citizens through a flow of patriotic propaganda setting in at the cradle and ending only at the grave.”
Duitsers, Fransen, Italianen en Engelsen zullen elkaar altijd wantrouwen, schrijft Kohr, maar:
“No Bavarian ever hated a Basque, no Burgundian a Brunswicker, no Sicilian a Hessian, no Scot a Catalan. No insult mars the history of their loose and distant relations. There would still be rivalries and jealousies, but none of the consuming hatreds so characteristic of the perpetually humourless and mentally underdeveloped big.”
Kohr heeft niet de illusie dat er in kleine samenlevingen geen onrecht zal voorkomen, maar dat zal dan per definitie klein onrecht zijn, in vergelijking met wat grote staten aan leed kunnen veroorzaken. Als Hitler de Führer was geworden van Beieren, had hij lang niet zoveel schade aangericht, merkt Kohr op.
Ware democratie, in de zin dat mensen echte controle hebben over hun leven, is ook alleen mogelijk in kleine gemeenschappen, stelt Kohr, en het maakt niet uit of dat “democratieën” zijn of niet, zolang ze maar klein genoeg zijn:
“Man’s greatest happiness lies in his freedom as an individual. This is inseparably connected with political democracy. But democracy, in turn, is inseparably connected with the smallness of the collective organism of which the individual is part—the state. In a small state, democracy will, as a rule, assert itself irrespective of whether it is organized as a monarchy or republic, or even as an autocracy…. The small state is by nature internally democratic. In it the individual … must recognize the authority of the state, of course, but always as what it is. This is why in a small state he will never be floored by the glamour of government. He is physically too close to forget the purpose of its existence: that it is here to serve him, the individual, and has no other function whatever. The rulers of a small state, if they can be called that, are the citizen’s neighbours.”
Andersom, schrijft hij, zal iedere grote staat, of die in naam democratisch is of niet, in de realiteit dictatoriaal zijn.
Ik las Kohr voor het eerst pas twee jaar geleden en ik was verheugd om te ontdekken dat hij, net als ik en vele andere libertariërs, voorstander is van wat ik zelf heb genoemd “vrijheid van regering”: het recht van ieder mens om te kiezen onder wat voor regering hij wil leven. In een wereld van kleine gemeenschappen kan iedereen leven zoals men zelf wil, schrijft Kohr:
“Now let us see how the picture of the same political landscape looks if organized on a small-state pattern. A mountain-valley state decides to go anarchist and abolish government altogether. A city-state wants to be a republic; another wants to be ruled by a hereditary prince; a third by an archbishop; a fourth by triumvirs; a fifth by two consuls; a sixth by a constitutional king; a seventh by oligarchs; an eighth by a president to be chosen every three years and endowed with semi-dictatorial powers; a ninth by a president chosen every seven years and with no function other than to receive foreign diplomats and kiss their ladies’ hands; a tenth wants to combine socialism with monarchy and democracy; an eleventh communism with monarchy and absolutism; and a twelfth a co-operative system with a sprinkling of aristocracy.”
Volgens Kohr is er niets mis met elk van deze keuzes:
“If freedom of choice is considered an advantage economically, why not also politically?”
Korh is er ook van overtuigd dat mensen in grote staten worden gebrainwasht to volgzame burgers:
“Man the individual, the active, is replaced in mass states by man the type, the passive. … We no longer eat, but are fed. We are housed, entertained, schooled, evacuated, and taken care of in many important respects by mother government and father state. Previously we allowed ourselves to be treated as passives only as babies, invalids, or corpses. Now we are treated in this manner all our lives and, instead of resenting it, actually demand it. Our intelligence seems to have become collectivized along with the necessary collectivization of modern mass states, and lodged itself in the government which is taking charge of managing our lives in an ever-increasing degree… The law of crowd living is organization, and other words for organization are militarism, socialism, or communism, whichever we prefer.”
Terwijl de bewoner van een grote staat zijn waarde ontleent aan hoe groot en machtig zijn land is, zijn bewoners van kleine samenlevingen veel meer bezig met hun eigen creativiteit en productiviteit. Kohr wijst erop dat de kleine Italiaanse en Duitse staatjes in het verleden een onvoorstelbare hoeveelheid ongeëvenaarde kunst en cultuur wisten voort te brengen, net als de oude Grieken in hun stadsstaatjes:
“As long as the Italians and Germans were organized, or disorganized, in little comic-opera states, they not only gave the world the greatest masters of comic opera, but, as in England during her time of Elizabethan political insignificance, an unrivalled string of immortal lyricists, authors, philosophers, painters, architects and composers. The mess of states that were Naples, Sicily, Florence, Venice, Genoa, Ferrara, Milan, produced Dante, Michelangelo, Raphael, Titian, Tasso and hundreds of others of whom even the least outstanding seems greater than modern Italy’s greatest artist, whoever that may be. The mess of states that were Bavaria, Baden, Frankfurt, Hesse, Saxony, Nuremberg produced Goethe, Heine, Wagner, Kant, Dürer, Holbein, Beethoven, Bach and again hundreds of whom the least known seems to outrank even the greatest artist of united Germany, whoever that might be.”
Een reden waarom Kohr tegenwoordig waarschijnlijk nog zelden wordt gelezen (hij heeft wel enige navolging gekregen, zie bijvoorbeeld het werk van Kirkpatrick Sale) is wellicht omdat hij zelf niet echt geloofde dat de trend naar centralisatie was te stoppen. Politici, van welke kleur ze ook zijn, hebben er belang bij dat “hun” staat zo groot en belangrijk mogelijk zal zijn, dus zullen ze er alles aan doen om decentralisatie te voorkomen, schrijft Kohr. Eén hoofdstuk van zijn boek bestaat uit slechts één woord. “Will it be done?” is de titel van dat hoofdstuk, en de tekst luidt: “No!”
The rulers of a small state, if they can be called that, are the citizen’s neighbours
Dat neemt niet weg dat Kohrs stelling – Big is Ugly – relevanter is dan ooit. Terwijl de “globalisering” van kennis en productie decentralisatie tot een reëel alternatief maakt, zijn machthebbers in Europa, China, Rusland, Amerika, er fel op gebeten om dit te verhinderen. Niet voor niets drukt de Spaanse staat het Catalaanse onafhankelijkheidsstreven meedogenloos de kop in en niet voor niets krijgen ze daarvoor de volledige steun van hun collega’s in Brussel – dezelfde figuren die Hongarije en Polen de maat nemen omdat die landen wensen af te wijken van de EU normen.
De moraal: small is misschien niet altijd beautiful, maar big is meestal wel ugly. Zeker als het om grote staten gaat.
De moraal van het verhaal, in dit geval eerder de uitkomst of samenvatting want veel moraal kan ik niet vinden in het dagelijks bestuur der naties.
‘Big’ is ook ‘Ugly’ bij jou en mij om de hoek. Kleine gemeenten in Nederland moeten fuseren tot steeds grotere die weer verder fuseren, net zo lang tot het mini-provincies zijn geworden. Dit omwille van ‘efficientie’ en ‘complexiteit’ van de bureaucratie. De wethouder die eerst in de buurt woonde mag dankzij nieuw beleid van Rutte ook van de andere kant van het land komen. Lees: de algemene bestuursdienst uit Den Haag. Splits die gemeenten maar weer op tot kleinere. Ook de grote steden.
@Nico.
Ik heb mijn commentaar gegeven zonder eerst uw reactie te hebben gelezen. Dus, van dezelfde strekking.
Graag voeg ik eraan toe dat Nederland totaal 355 gemeenten telt. Naar mijn mening is een gemeente een ideale grootte om als zelfstandige bestuurseenheid te functioneren (de bestuurders wonen dan lekker dicht in de buurt). Dus wat mij betreft zijn de 355 gemeenten een werkbare indeling?
Dit is een open vraag en ik lees graag een andere mening?
Om hier mijn gedachten over uiteen te zetten moet ik een half of heel essay schrijven. Dus ik kan je vraag helaas niet goed beantwoorden vandaag… In algemene zin moet de trend van mij in de tegengestelde richting gaan van hoe het vandaag gaat.
Misschien is dat een leuke oefening voor mij om dit soort schrijven weer op te pakken? Ik schrijf toch al het nodige zakelijk maar weet dat je zo een maand bezig bent met een beetje doordacht verhaal van rond de 2000 woorden, en dat tussen de bedrijven door geschreven. Wie weet stuur ik wat in later in de zomer. Op zich is dit een leuk onderwerp om een discussie mee aan te slingeren?
Overigens geen probleem natuurlijk als je een gelijksoortig commentaar schrijft!
Linktip voor een libertarisch handboek:
Stages of communist takeovers- Yuri Bezmenov (Leftists are useful IDIOTS)
https://youtu.be/QfvXwuZ-bok
Uit 1984 (het jaar, niet het boek). Niet alles wat deze meneer zegt is uitgekomen maar het meeste klopt wel. Ik vond dit juweeltje op Zerohedge en wilde het even een minuut bekijken. Maar heb het helemaal uitgekeken. Een mooie “truth bomb” uit het verleden en nog steeds actueel.
Misschien niet de beste plek om dit te plempen. Ik weet dat een paar huisautisten over de rooie gaan als zij weer een linkje als hierboven zien. Het is niet anders. Dus als je een half uurtje over hebt vandaag…
@Niko. Interessante video. Ook ik heb tegen mijn verwachting in de hele video bekeken. Ik weet nooit wat ik van overlopers moet denken. Dank voor het delen.
@Nico. Leerzame video.
Even categoriseren.
Indien het artikel van Karel de strategie vormt, dan is deze video de tactische component.
Uiteraard kunnen we Alinsky ook toevoegen aan de tactische component met zijn ‘Power Tactics’ en ‘Rules for Radicals’. Temeer daar zijn advies erg actueel is: ‘Control healthcare and you control the people’. Met name Obama heeft een aardige poging in die richting gedaan.
De meeste video’s die ik her en der tegen kom vind ik lang van draad en kort van stof. Dat vind ik ook van de video’s van de hier getipte/geprezen Sven Hulleman. Zijn onderwerpen zijn interessant, zijn gasten ook maar ik vind het teveel de ‘Sven Show’.
De ex-KGB meneer heeft veel interessante stof, in elk geval voor mij. Dan vind ik een half uur luisteren ook niet erg..
Eens met je observatie. Zodra de ministaatjes echter invoer en doorvoer rechten gaan heffen wordt de vrije handel de nek om gedraaid. Dit was voor zover ik het begreep tot het midden van de negentiende eeuw in DLD het geval. Hierdoor begon de duitse industriele revolutie later. Druk van grotere duitse staten was nodig om de tarieven af te bouwen.
Je zit met het vraagstuk of je tussen al die mini staatjes bijvoorbeeld een douane unie wenst. Of een vrijhandelsassociatie. Dan krijg je echter vanzelf weer overkoepelende eenheden. De EU begon ooit mede om de vrije handel mogelijk te maken. (EEG).
Dit terzijde, de richting naar decentralisatie zal veel goeds brengen. Ieder land kan leren van Zwitserland. En deze principes proberen toe te passen. Nogmaals. Eens met het artikel.
@Ratio.
Van toegevoegde waarde uw aanvulling voor mij, temeer daar we kunnen leren van de geschiedenis als we teruggaan naar dergelijke ministaatjes, daar ze reeds bestonden.
Ben er zelf ook me bezig. Waar ik tegenaan loop is het inrichten van een dergelijk ministaatje zonder te kopiëren, maar in te richten vanaf de bron. De essentiële vragen die hierbij naar voren komen betreffen autarkie en belasting.
Autarkie; voor een neutrale handelsbalans is autarkie aan te bevelen. Ik vraag me af of dit het uitgangspunt van optimale autarkie niet (teveel) ingaat tegen de vrijheid van soevereine geesten?
Belasting: uiteraard gaat loonbelasting in tegen het recht op zelfbeschikking van inkomen verkregen uit eigen arbeid. Transactie belasting is wat mij betreft de oplossing. Hiervan uitgaande; is mijn vraag hoe transactiebelasting zich verhoudt met een vrijhandelsassociatie indien de producten over de grens goedkoper zijn en binnen reisafstand liggen?
Wellicht ben ik te gedetailleerd bezig en zijn mijn vragen te algemeen gesteld!
@Voight-Kampff. Hoe richt je utopia in? Mijn mening. Door het niet in te richten. Keer op keer heeft men utopia proberen te plannen en iedere keer ging het fout. Wat wel nuttig is bepaalde principes te hanteren.
Mag je het recht op afscheiding beperken? Duidelijk is dat we nu de fout maken van te grote staten. Wellicht maakt men in de toekomst de fout van te kleine staten. Dat zou kunnen. Men heeft het recht die fout te maken, wie zijn wij om voor te schrijven? Dus dit recht mag je niet inperken in naam van een autarkische theorie van optimale staatsomvang. Je kan deze theorie natuurlijk wel uitwerken.
Buiten de box denkende. Mogelijk wijzigt zelfs het begrip staat. En heb je Baarle Nassau en Baarle Hertog situaties. All over the world. Worden grenzen vloeibaar. Beslist een grondeigenaar in een grensstreek dat hij liever Drent wenst te worden, in plaats van inwoner van de republiek Westerwolde. Dan neemt het grondgebied van Westerwolde af met het stukje grond dat hij in eigendom heeft. Op deze manier zou afscheiding geregeld kunnen worden, emigratie zonder te verhuizen.
Het is heel lastig van te voren in te zien waar een decentralisatie project eindigt. Als je handelsbalans structureel negatief is, en je meer consumeert dan produceert, dan teer je in op je vermogen en zullen je inwoners op een gegeven moment hun activa moeten verkopen. Dat is de keuze van je inwoners. Gelukkig leven we nu in een kennis economie. Je hoeft als land niet over veel grondstoffen te beschikken. Je krijgt concurrentie tussen staten. En iedere staat / kanton heeft een kans succes te hebben in de kennis economie en de diensten sector.
Zo komen we tot de belastingheffing. Dit is aan de inwoners. Willen ze in een kanton een evenredige inkomensverdeling? Dan zullen ze nivellerende belastingen invoeren. De hoogbetaalde kenniswerkers trekken weg, en het kanton verarmt. Als landen voldoende klein worden is emigratie als het verhuizen van Friesland naar Groningen. Of van Westerwolde naar de Ommelanden van Groningen. Of mogelijk gewoon je stuk grond inschrijven bij een ander kadaster. Als beide naties / kantons het recht van overschrijving van onroerend goed tussen naties erkennen zou dit een mooie oplossing zijn. Je zou ook als dorp kunnen onderhandelen en als heel dorp overlopen naar een ander kanton of samen met buurgemeentes een nieuw kanton oprichten.
mbt de transactie belasting vraag. Als de prijs van het product inclusief transactie belasting op de anarchie Schouwen hoger is dan de prijs van het product incl transactie belasting en transportkosten in de theocratie Duiveland dan haal je je product uit de theocratie Duiveland.
Karel, hartelijk dank voor het artikel en de informatie over Leopold Kohr en de inkijk in zijn gedachtewereld.
Onverkort mee eens.
Ik wens je 17.000.000 lezers toe !
Even hardop nadenken; ik vraag me af of de voorgestelde staten niet te groot zijn voor een werkelijke bottom-up vertegenwoordiging? Als soevereine mens is het namelijk essentieel dat je even op je fiets kan springen om met je vertegenwoordiger van gedachten te wisselen wanneer hij/zij dreigt te ontsporen of anderszins. Ben bang dat de grootte van de voorgestelde staten gecentraliseerd bestuur in de hand werkt.
Enfin, ik ga er even over nadenken en het boek aanschaffen en lezen. Temeer, daar de duivel in het detail zit.
Keep up the good work.
Dank voor alle reacties. Stel ik zeer op prijs. Ik lees alles. Voor alle duidelijkheid: dat ik een auteur bespreek wil niet zeggen dat ik het altijd 100% met hem eens ben. Uiteraard niet.
@Voight-Kampff – of de voorgestelde staten niet te groot zijn – het kaartje dat ik erbij heb gedaan wekt misschien verwarring – het is geen “blueprint” – het is maar een beeld. De uitkomst van “spontane processen” kan ook heel anders zijn. Kohr zelf had ook geen blueprint van hoe Europa er uit zou moeten zien.
Wat ik in sommige reacties mis, bv @ratio over vrijhandel of over “hoe richt je utopia in”, is de notie van vrijheid van regering, dat ik in dit artikel aanstip en op mijn eigen website The Friendly Society uitgebreider bespreek. Waar dat op neerkomt is dat het aan mensen zelf is in wat voor politiek systeem ze willen leven. Misschien willen sommigen helemaal geen vrijhandel. Wat is daar mis mee? Ze zullen dan misschien welvaart inleveren maar dat is dan hun keuze. “Utopisch” is per definitie top-down. Een vrije wereld is geen “perfecte” wereld vanuit één bepaald perspectief gezien, bijvoorbeeld “een wereld met vrijhandel” of “een wereld zonder inkomstenbelastingen”. Waar het om gaat is vrijwilligheid. Het ontbreken van macht.
De vergelijking met staatjes uit het verleden gaat dan ook niet per definitie op. Die waren niet gebaseerd op vrije keuze. Wat ook weer niet wil zeggen dat historische vergelijkingen niets zeggen. Dat is weer een ander verhaal.
@Karel: ***Wat ik in sommige reacties mis, bv @ratio over vrijhandel of over “hoe richt je utopia in”, is de notie van vrijheid van regering. *** ANTWOORD. Ik dacht dat ik dat door %%%…. de anarchie Schouwen hoger is dan de prijs van het product incl transactie belasting en transportkosten in de theocratie Duiveland%%% aangeef dat er keuze is van overheid. Wellicht was dit te subtiel. En ook: %%%Als je handelsbalans structureel negatief is, en je meer consumeert dan produceert, dan teer je in op je vermogen en zullen je inwoners op een gegeven moment hun activa moeten verkopen. Dat is de keuze van je inwoners.%%% De inwoners hebben de keuze van regering. Kennelijk was ik niet duidelijk genoeg.
Overigens denk ik dat de kosten in een theocratisch Duiveland hoger zullen zijn dan in een AK Schouwen.
Adequate reactie, Ratio!
of ik heb te snel gelezen! je hebt gelijk, het staat er wel degelijk in jouw reactie, excuses
Overigens, best wel een dilemma. Vrijheid is te vinden in een kleine gemeenschap (wegens persoonlijke controle van volksvertegenwoordigers). Terwijl veiligheid het best gegarandeerd is in een grote gemeenschap (wegens fire power).
Hoe bepaal je in hemelsnaam het optimum?
@Nico.
Excuus, om de een of andere reden heb ik je reactie gemist, vandaar mijn late reactie.
Uiteraard doe ik graag mee aan een discussie over de gemeente als maat voor een bestuurlijke indeling of anderszins.
@Nico = @Niko.
Excuus.
Comments are closed.