Door de Oekraïnecrisis lijken de gemeenteraadsverkiezingen wel een ver-van-mijn bedshow. De hoge prijs van brandstof, onbetaalbare gasrekeningen met het vooruitzicht in een koud huis te moeten ontwaken houdt mensen meer bezig dan het wel en wee van de 171’000 ambtenaren van de nog overgebleven 345 gemeenten in Nederland. Outsourcing van de vuilnisophaaldienst en de beplanting van de plantsoenen zal de meeste mensen een worst wezen, het valt pas op als het niet gebeurt. In 1900 waren er in Nederland 1121 gemeenten voor een bevolking van 5’142’000 mensen, gemiddeld diende een gemeente 4’587 mensen.In 2022 bestaan er 345 gemeenten voor een bevolking van 17’682’000 mensen, gemiddeld worden nu 51’252 mensen per gemeente bestuurd.

Het bovenstaande kaartje van Nederland komt uit de “Atlas voor Gemeenten“, van 2014. Deze Atlas is een jaarlijkse uitgave van “Onderzoeksbureau Atlas voor Gemeenten”, dat per 15.6.2021 werd omgedoopt tot “Atlas Research” (niet te verwarren met de door libertariërs gewaardeerde Atlas Society) en onderdeel vormt van Sijthoff Media.Zo’n 8 jaar geleden kwam dit onderzoeksbureau dus tot een voorstel om Nederland in te delen in 57 ‘supergemeenten’. Dit, met het doel om te laten zien hoe “lokaal bestuur” nòg efficiënter kon worden. Er zouden dan in de toekomst met – pak ‘m beet – 19 miljoen inwoners, gemiddeld 333’333 mensen per gemeente gedirigeerd kunnen worden.Willem Sijthoff (CEO van Sijthoff Media) zei over “zijn” onderzoeksgroep: “Een bureau waar de beslissers van Nederland op kunnen bouwen.”De “beslissers van Nederland“. Ter vergelijking Zwitserland. Op een bevolking van 8’723’000 mensen, zijn er 2’172 gemeenten, wat gemiddeld 4’016 inwoners per gemeente oplevert. En Zwitserland tikt efficiënt als een klok. Zou dat misschien komen omdat er bergen zijn?Een snelle check bij de enige berggemeente die Nederland rijk is: Saba. Met 1’933 inwoners en een bestuurscollege van 5 personen de kleinste gemeente van Nederland. 96% van het land is in privébezit. Ondanks de kleine schaal speelt de “public entity” van Saba het klaar om een bedrag van 56 miljoen US Dollar op de balans te toveren terwijl de ontvangsten uit gemeentelijke belastingen luttele USD 1’645’500 zijn, 851 dollar per inwoner. Vanaf 2022 zijn daar jaarlijks gebudgeteerde baten inbegrepen ter hoogte van 40’000 USD uit COVID-testen (zie pagina 56). Worden COVID-testen toekomstig een gemeentelijke inkomstenbron? En wie zou er nu nog durven te beweren dat de public entity van Saba niet efficiënt is?Ook een onderzoek uit 2014 over de financiële effecten van gemeentelijke herindelingen heeft een opvallende conclusie: groot, middelgroot of klein, herindeling heeft geen gevolgen voor het uitgavenniveau, zo concluderen de onderzoekers. Niet voor de herindeling, niet kort erna en ook niet op de lange termijn.

Libertair Perspectief

Grootschaligheid is niet vanzelfsprekend efficiënt. Het gaat om wat anders. De lagere echelons van de politieke besluitvorming kunnen “lastig” zijn om grootschalige operaties door te voeren, omdat hoe kleiner de eenheden, des te groter de invloed die een individuele burger kan hebben. Dat de “lokale democratie” door de voortdurende opschaling in het geheel niet meer werkt is niet alleen voor LP-leden duidelijk. Onlangs waarschuwde UM-hoogleraar Klaartje Peters er nog voor dat de lokale democratie in gevaar is.

De omgekeerde piramideDe vergroving van besluitvorming ontwikkelt zich precies tegenovergesteld aan hoe de Libertaire Partij een op vrijwilligheid gebaseerde samenleving ziet. Omdat voor libertariërs de autoriteit van het individu centraal staat hebben kleine, vrijwillige samenwerkingsverbanden van nature meer autoriteit dan grotere samenwerkingsverbanden. Fijnschaligheid van overheidsdiensten is voor Libertariërs een vereiste om de vaak uiteenlopende belangen van individuele burgers goed te kunnen behartigen. Grotere “bestuurs”eenheden zijn in die visie  verantwoording verschuldigd aan al die kleinere eenheden waaraan ze hun bestaan danken, niet andersom. “Subsidiariteit” betekent voor libertariërs dat slechts die zaken gedelegeerd worden aan grotere verbanden, die de kleinere eenheden graag onderling willen organiseren. Om het in Nederlandse termen uit te drukken: de gemeenten besturen samen de provincies en de provincies besturen samen het land. En niet andersom!Je zou dus terugwillen naar de 1121 gemeenten van voorheen, en binnen de grote gemeenten deelgemeenten willen instellen met hun eigen deelgemeenteraden. Deze gemeenteraden kunnen bevolkt worden met vertegenwoordigers van buurten en buurtschappen.Ook zou de belastingheffing terug moeten naar het (deel)gemeentelijk niveau, zodat duidelijk wordt waar geld verdiend wordt. De armere gemeenten en provincies kunnen vervolgens de rijkere gemeenten en provincies verzoeken om overdracht van inkomen. Dit is geen utopie. Het functioneert precies zo in het zeer welvarende Zwitserland.De leden van de LP zijn het er in het algemeen over eens dat zeer veel (“publieke”) overheidstaken aan vrijwilige en vaak veel kleinschaliger samenwerkingsverbanden, daaronder ook ondernemingen, kunnen worden overgelaten. Het belangrijkste criterium voor afsplitsing van overheidstaken is of er daardoor meer concurrentie mogelijk is, Verantwoordelijkheid nemenIn plaats van instemmen in de klaagzang over het ondemocratische karakter van het huidige bestuurssysteem kunnen we beter werken aan een ordening waarin de autoriteit van de burger centraal staat. Die ordening begint in feite in ons hoofd. Je hoeft veel diensten niet aan overheidsmonopolies over te laten maar je kunt zelf verantwoordelijkheid nemen door ze (opnieuw) te organiseren. Je kunt met je buren, buurt-, dorps- en standgenoten al die terreinen terugclaimen die in de loop van tientallen jaren naar steeds grootschaliger organisaties werden overgeheveld en daardoor deels verloren zijn gegaan. We moeten afleren om op de overheid leunen. Een voorbeeld: verdwijnen de cashautomaten in je dorp, wacht dan niet op druk op de banken vanuit de gemeenteraad, want die wordt in toenemende mate geregeerd door landelijke politieke partijen die wellicht in hun programma hebben staan dat cash verdwijnen moet. Ga niet alleen naar de bank om je beklag te doen, maar doe dat samen met buurtgenoten. Spoort een bank niet, praat dan met een andere bank. Een mini-bankrun van een hele straat of een hele buurt kan de beslissing van een bank misschien beïnvloeden.Om iets in samenspraak met gelijkgestemden tot stand te brengen heb je geen politieke partijen nodig maar vriendschappelijke samenwerking. De Libertaire Partij nodigt je uit om niet alleen op 16 maart je stem te laten horen, maar voortdurend. 52 en 1/7 week per jaar.En laten we overigens hopen dat niet alweer diezelfde partijen een verkiezingszege halen

12 REACTIES

  1. In hoeveel gemeentes doet de partij LP eigenlijk mee.
    Hier in mijn gemeente komen ze niet voor op de lijst als ik er op had willen stemmen.

    • Bij mijn weten in niet eentje.
      Ik wil best een keer gaan stemmen als dat echt iets uitmaakt voor de bewoners uit de buurt hier. Maar wie moet je dan hebben? De meesten willen alleen maar hun eigen stokpaardjes berijden. Echt verschil maakt het vaak niet, als je kijkt naar minder regels en meer vrijheid.

      Dat kaartje hierboven illustreert heel aardig wat het plan is. Alleen nog maar mini-provincies waar ambtenaren van de Algemene Bestuursdienst (= uitzendbureau’s voor uitgerangeerde politici) de dikbetaalde banen krijgen en lokalen de kruimels. Het raadslid of wethouder ‘om de hoek’ bestaat dan niet meer. Lokale partijen waarschijnlijk ook niet.

  2. “En laten we overigens hopen dat niet alweer diezelfde partijen een verkiezingszege halen” ,
    geef dan een signaal af en stem niet op een landelijke partij?

  3. Jaren geleden had ik met VVDer Sander Dekker (toen wethouder financien voor de gemeente Den Haag) een discussie over een andere invulling van de gemeentelijke begroting. Hij liet weten, dat van de totale jaarlijkse begroting van toen ruim 2300 miljoen er slechts 312 miljoen vrij ingevuld kon worden. De rest lag voor jaren vast.

    Ik vond dit verbijsterend. De verkiezingen gingen dus feitelijk over de invulling van nog geen 14% van de begroting. Daar was de hele verkiezingsstrijd, van uiterst links tot uiterst rechts, op gericht.

  4. Zwitserland heeft ook een anarchistische geschiedenis hé.

    https://en.wikipedia.org/wiki/Jura_Federation

    Lees dit, bijvoorbeeld.

    Vroege Bakoeninistische anarchisten, pleitte al voor ‘federalisme’. Wat zoiets betekend als, regionaal bestuur, gemeentebestuur. Dit heeft denk ik zijn impact gehad, op het land, deze traditie

    he congress disavowed the General Council’s authoritarian consolidation of power and planning as an affront to the International’s loose, federalist founding to support workers’ emancipation

    Alleen was deze eerste golf van anarchisten dan tegen wage labour en kapitalisme etc. Dat heeft men losgelaten, in deze tijd. Maar het idee van de federatie, is wel in stand gebleven. Ik denk dat het zo is gegaan

    En het is waar. Als je door een grootmacht geregeerd wordt, ben je als burger niets. Niets meer dan kanonnenvoer, een pion. Een grootmacht geeft niets om jouw leven.

    In een natiestaat, heb je al wat meer controle

    En in een gemeente/federatie, begin je al een beetje invloed te krijgen, op wat er gebeurt.

    Dus de LP heeft gelijk, meer macht naar de gemeente is wenselijk, als je het bekijkt vanuit een individualistische lens.

  5. Frankrijk heeft sinds 2017 nog 35.416 gemeenten, Duitsland sinds 2018 nog 11.014…………..

  6. Zag net een stukje over de verkiezingen onder 22.000 scholieren.
    Uitslag, wat plaatselijke partijen en vervolgens VVD, GroenLinks en D66.
    Dat geeft weinig toekomst perspectief dat het hier ooit nog wat wordt.
    Maar het linkse onderwijs heeft ze uitwerking wel gehad onder de leerlingen.
    Maar echt zitten opletten hebben ze nou ook weer niet met wat er om hen heen gebeurt verder als je hier al voor kiest op je 16de.
    Dus reken maar op rutte5, rutte6 enz………..met GroenLinks en D66
    Daar komen we nooit meer van af.
    En die scholieren gaan nooit een huis vinden, maar daar komen ze nog wel achter.

    • Ze zijn al van jong af aan geïndoctrineerd. Ik hoorde laatst van iemand die ik ken en die al kleinkinderen heeft ergens halverwege de basisschool dat die van zijn zoon iedere avond naar het jeugdjournaal moesten kijken, dat was ‘wenselijk’ van de juf op school….. van uiteraard de Nederlandse Propaganda Omroep. Hij had daar met zijn zoon ruzie over gehad en vond dat je kinderen niet zo jong al aan de toestanden in de wereld moest blootstellen om echt kind te kunnen zijn. Hij zei er meteen bij dat hij (zijn zoon) vroeger op die leeftijd dan ook al in bed moest liggen. Dat vond die zoon ouderwets en ‘niet bij de tijd’………….

  7. Ondanks alle mooie lokale plannen zal daar niets van uitkomen. De grote landelijke coalitie zit aan de geldkraan van de gemeenten en bepalen daarmee ook het lokaal beleid.
    Ik laat me niet voor de gek houden en ga niet stemmen.

    • Zo dacht half Nederland er ook over.
      De opkomst was hier dan ook maar zo’n 50%
      Ze beginnen door te krijgen dat ze voor de gek gehouden worden en stemmen dus niet meer.
      Mijn stembiljet was de eerste dag al door de papier versnipperaar gehaald.

Comments are closed.