Dit wordt verwezenlijkt in een libertarische samenleving. Maar het hieronder geplaatste ingezonden artikel stelt dat dit te verwezenlijken is als we “natuurlijk geld” gaan toepassen. Door de financiele crisis heeft geld weer meer aandacht. Het bezwaar en de gevolgen van ” geld creeren uit dunne lucht” zijn voor iedereen zichtbaar.
 
In het verleden zijn er al verschillende alternatieven geprobeerd. Waaronder LETS en zelfs in Libertarian International is gespeeld met “Spooners”.

Ir Bart klein Ikink pleit voor het invoeren van “natuurlijk geld”. Vrijgeld. *)  Vooral verdedigt hij dat dit systeem door marktwerking uiteindelijk overal zal worden toegepast.
Vanuit Libertarisch oogpunt lijken er echter toch nog bezwaren. (verbod op rente? Belasting op geld?)

Nu de politici wereldwijd plannen hebben voor het invoeren van een Nieuwe Wereld geldOrde, is het van belang alternatieven te bestuderen. 

We kunnen rijk en vrij zijn zonder crisis

Samenvatting
Wij leven met een economisch systeem dat erg inefficiënt is. De gevolgen van deze inefficiëntie komen nu weer aan het licht door de kredietcrisis. Veel bedrijven zullen failliet gaan door vraaguitval, ook al maken zij nuttige producten. Veel mensen zullen werkloos worden, waardoor de vraag nog verder terugvalt. Overheden en centrale banken grijpen in, wat de marktwerking verstoort. Hierdoor blijven juist inefficiënte bedrijven in stand. Dit zijn de bedrijven die het meest profiteren van overheidsingrijpen en de bedrijven die profiteren van het ingrijpen in het financiële systeem door centrale banken.

 Nu zijn we op het punt aanbeland dat de overheden alle banken hebben overgenomen, en in de toekomst onder streng toezicht gaan plaatsen, zodat de staat gaat bepalen wie geld krijgt en wie niet. Dit is kortweg de wereldwijde communistische Oktoberrevolutie van 2008.

 Het is mogelijk om een veel grotere welvaart te bereiken met maximale kapitaalgroei zonder inflatie, grote schulden, economische crises, improductief overheidsingrijpen en het improductieve deel van de financiële sector. Door natuurlijke selectie zal uiteindelijk het meest efficiënte economische systeem de overhand gaan krijgen, ondanks de politieke machtsstructuren die op het ogenblik nog bestaan.
Het onderzoeken van alternatieven en het verspreiden van kennis, zal dit proces versnellen, maar de uiteindelijke uitkomst zal niet veranderen. Het meest efficiënte economische systeem is volgens mij een variant van de economie van de natuurlijke orde, zoals die het eerst is beschreven door Silvio Gesell.

 In dit artikel zal ik in 12 korte stappen aangeven hoe de economie van de natuurlijke orde werkt. Daarna zal ik een voorbeeld geven van de economie van de natuurlijke orde in de praktijk, waaruit blijkt dat het ook zo werkt als beschreven. Vervolgens zal ik nog voorbeelden uit de geschiedenis aandragen om de kracht van de economie van de natuurlijke orde te illustreren. Voor meer informatie kun je terecht op www.naturalmoney.org. Daar wordt meer in detail op de theorie ingegaan.

 Renteheffing is de weg naar slavernij. Dit komt omdat mensen geld kunnen oppotten. Wanneer meerdere mensen dit tegelijk doen, wordt er geld aan de economie onttrokken, waardoor de economie verzwakt. Als dit gebeurt, zullen meer mensen geld gaan oppotten voor slechtere tijden. Dit is het begin van een economische crisis. Veel mensen zullen daardoor hun inkomsten verliezen, en als zij geen geld hebben, moeten zij geld lenen tegen rente voor noodzakelijke uitgaven zoals eten. Daardoor wordt de situatie nog erger.

 Afschaffen van rente is daarom de weg naar vrijheid. Vrije mensen zijn productiever dan slaven. Afschaffen van rente zal daarom ook leiden tot meer welvaart.

 Iedereen vrij en rijk in 12 stappen

1. Rente op geld moet worden verboden. Dit is het enige verbod. Rendement op kapitaal is een goede zaak, en moet niet worden afgeschaft.

2. Hef een belasting op geld van bijvoorbeeld één procent per maand. Dit is geen belasting op vermogen, dus aandelen, vastgoed en uitgeleend geld vallen daar niet onder.

3. Druk geen geld bij, zodat er ook geen inflatie is.

4. Omdat er een belasting is op geld, zullen mensen het geld snel gebruiken om:
– te investeren;
– te consumeren;
– uit te lenen zonder rente.

5. Omdat over het uitgeleende geld geen rente mag worden gevraagd:
– zal het niet worden uitgeleend aan onbetrouwbare individuen, bedrijven en constructies.
– zal minder geld worden uitgeleend en vooral direct worden geïnvesteerd in aandelen en vastgoed.
– zullen alleen betrouwbare mensen, mensen met een onderpand en goed gefinancierde bedrijven kunnen lenen zonder rente.

6. Daarom zal er nooit meer een economische crisis zijn, want geld wordt direct uitgegeven en er zijn geen slechte leningen. Daarom wordt geen kapitaal vernietigd door uitval van vraag voor producten die nuttig zijn.

7. Omdat alle geld gelijk wordt gebruikt voor investeringen of consumptie, is iedereen aan het werk en groeien de economie en het kapitaal constant op maximale snelheid.

8. De financiële sector is dan voor een belangrijk deel overbodig, en dat is gunstig, want deze sector produceert weinig en destabiliseert nu de economie. De mensen hier werkten, krijgen snel ander werk, want de economie groeit constant op maximale snelheid.

9. Nu hoeft de overheid zich veel minder te bemoeien met de economie. Ook dit zal positief zijn voor de economische groei.

10. Omdat de economie constant groeit op maximale snelheid, en omdat er niet meer geld bij gedrukt wordt, zullen de prijzen dalen. Daarom zullen leningen met nul procent rente toch een rendement opleveren dat waarschijnlijk hoger is dan de rente die je nu op de bank krijgt. Immers: met hetzelfde geld kun je aan het einde van de looptijd van de lening, meer kopen.

11. Als één land dit doet, zal dit land het kapitaal uit andere landen wegzuigen omdat het rendement van leningen met nul procent rente hoger is dan het rendement van de rente in de andere landen (bizar, maar waar!). Daarom zullen alle landen dit moeten doen, zodra één land ermee is begonnen.

12. Nu is iedereen vrij. Er is altijd werk voor de werknemers en er zijn altijd klanten voor de bedrijven. Niemand zit zwaar in de schulden. De angst is definitief verdwenen uit de markten.

Wie denkt dat dit flauwekul is, heeft ongelijk. Het is al uitgeprobeerd en het werkte.

 Het Vrijgeldexperiment van Wörgl
De stad Wörgl verkreeg internationale bekendheid door een bijzondere soort geld, die in de crisistijd van de jaren dertig door de gemeente werd uitgegeven; het zogenaamde Vrijgeld (Duits: Freigeld).

 Rond 1932 had Wörgl door de sterke teruggang van de cement- en de celluloseproductie te kampen met hoge werkloosheidcijfers. Daardoor had de gemeente minder inkomsten uit belastingen en meer uitgaven aan ondersteuning van de armlastigen. De gemeentekas was leeg en er was geen zicht op verbetering. Vanaf begin juli 1932 betaalde de gemeente daarom haar werknemers in waardebonnen, zogenaamde Arbeitswertscheine.

 Het initiatief kwam van burgemeester Michael Unterguggenberger, die zich daarbij liet inspireren door de theorie over vrije economie van Silvio Gesell. De uitgave van circulatiegeld bleek een succes; de stad hoefde geen geld te lenen bij de overheid om zijn lasten te kunnen betalen en er ontstond een economische opbloei, door snel circulerend waardepapier, totdat het project in augustus 1933 van hogerhand werd verboden.

 Een van de manieren om het geld in roulatie te houden was een soort boete op oppotten (sparen). Er moest namelijk iedere maand een zegel gekocht worden van één procent van de nominale waarde om het biljet zijn geldigheid te laten behouden. Het was daarom meestal voordeliger er maar gewoon iets mee te doen.

 Het geld was gedekt doordat de gemeente bij de Raiffeisenbank een onderpand had gedeponeerd. Er werden betaalbiljetten uitgegeven met nominale waardes van één, twee en vijf schilling. Tot aan het eind van de uitgifte in augustus 1933 waren er papieren uitgegeven met een totale waarde van 34.500 Schilling. Het vrijgeld was evenveel waard als het echte geld. Met het vrijgeld konden gemeentebelastingen betaald worden en plaatselijke winkeliers namen het geld ook aan.

 Het experiment met het vrijgeld was geslaagd te noemen omdat overal in Wörgl weer werd gebouwd en geïnvesteerd. Er bestaat nog een viaduct in de gemeente met het opschrift „mit Freigeld erbaut” (met vrijgeld gebouwd). Tijdens het project nam de werkloosheid af van 21% naar 15%, terwijl zij in de rest van het land steeg.

 Het positieve effect werd in de pers beschreven als het ‘wonder van Wörgl’ en het fenomeen werd zo bekend dat meer dan honderd gemeenten in Oostenrijk het voorbeeld wilden volgen. Ook vanuit het buitenland bestond belangstelling; de minister van financiën van Frankrijk Édouard Daladier, die later minister-president zou worden, kwam kijken om het met eigen ogen te zien. In de Verenigde Staten stelde de econoom Irving Fisher, overigens tevergeefs, aan de regering voor om Stamp Scrip in te voeren ter overwinning van de economische crisis.

 De nationale bank van Oostenrijk procedeerde met succes tegen het experiment van Wörgl, omdat strikt genomen alleen deze bank de bevoegdheid had om geld uit te geven. Onder dreiging met militair geweld werd het project beëindigd en door het uitbreken van de tweede wereldoorlog raakte het goeddeels in vergetelheid. Er bestaat nog wel een vereniging in Wörgl, die de herinnering levend houdt en studiemateriaal aan geïnteresseerden ter beschikking stelt.

 Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/W%C3%B6rgl

 Voorbeelden uit de geschiedenis
Als we de werking van de economie van de natuurlijke orde kennen, is het mogelijk om een verklaring te geven voor drie mysterieuze verschijnselen uit de geschiedenis. Het gaat om de opkomst van West-Europa in de middeleeuwen, de bouw van de piramiden in het antieke Egypte en de ondergang van het Romeinse Rijk. De gelegde verbanden zijn niet bewezen maar het geeft wel inzicht in wat de invloed van de economie van de natuurlijke orde kan zijn.

De opkomst van Europa
Toen het Romeinse Rijk instortte, viel West-Europa terug in een duistere periode, die de middeleeuwen werd genoemd. Er was geen geld meer omdat het goud en zilver uit circulatie waren verdwenen. Europa was erg versplinterd en over het algemeen was er geen sterk centraal gezag. Er ontstonden hier en daar plaatselijke geldsystemen. Dit geld was soms voor een beperkte periode geldig. Aan het einde van de periode moest dit geld worden ingewisseld en werd belasting geheven. Dit geld verloor in de loop van het jaar geleidelijk een deel van zijn waarde, en deze waarde was het laagst vlak voordat de belasting werd geheven.

Er is weinig bekend over geldsystemen in de middeleeuwen. Wat wel bekend is, dat de mensen in de middeleeuwen diep doordrongen waren van de tijdelijkheid van het menselijke bestaan. Memento mori was het motto van de middeleeuwer. Dit betekent: “Gedenk de dag dat gij sterven zult”. Tevens was het heffen van rente streng verboden. Mensen waren daarom geneigd hun geld snel uit te geven.

Als we nu veronderstellen dat dit net zo werkte als in Wörgl, kunnen we aannemen dat sommige delen van West-Europa met maximale snelheid kapitaal opbouwden en dat de werkloosheid laag was. De lokale leenheren voerden vele oorlogen waarbij kapitaal werd vernietigd. Toch groeide de welvaart in Europa sneller dan op enig ander deel van de aarde. In de tijd van de kruistochten waren er zoveel middelen beschikbaar, dat de kruisvaarders eeuwenlang de moslims konden bevechten op hun eigen terrein, waarbij ze lange aanvoerlijnen moesten onderhouden, terwijl het veroverde land niet winstgevend was. Vlak daarna werd een derde van de bevolking door de zwarte dood weggevaagd, maar slechts een eeuw later begon West-Europa met de ontdekking en verovering van de rest van de wereld.

 De bouw van de piramiden
In de bijbel staat een verhaal over een farao die een droom had over zeven vette koeien die door zeven magere koeien werden opgegeten. Deze droom werd aan de farao uitgelegd. Hem werd verteld dat eerst zeven goede jaren zouden komen, waarna zeven slechte jaren zouden volgen. Josef adviseerde de Egyptenaren om op grote schaal voedsel te gaan bewaren. Boeren die hun graan inleverden, kregen een kwitantie. Bakkers die brood wilden bakken, leverden de kwitanties in en kregen daarvoor graan. Het duurde niet lang voordat deze kwitanties werden gebruikt als geld. Omdat het graan aan bederf onderhevig was, en muizen het opaten, daalde de waarde van de kwitanties naarmate ze ouder werden. Hierdoor gingen mensen dit geld snel uitgegeven.

 Het graan giro systeem heeft vele eeuwen bestaan. Het was verstandig om voedsel voor slechtere tijden te bewaren. Als we nu veronderstellen dat dit net zo werkte als in Wörgl, kunnen we aannemen dat ook Egypte met maximale snelheid kapitaal opbouwde, en dat de werkloosheid laag was. Op een gegeven moment waren alle irrigatie systemen klaar, alle huizen gebouwd, en was er verder niets meer te doen. Omdat de farao’s een eindeloos groot ego hadden, en zij door de bevolking aanbeden werden als goden, konden zij alle beschikbare middelen van het land inzetten om piramides te laten bouwen. De meeste mensen die hieraan werkten, waren waarschijnlijk geen slaven. De Egyptische beschaving bestond meer dan 2000 jaar, veel langer dan welke andere beschaving ook. Het moet dus een stabiele maatschappij zijn geweest, waarbij de slavernij niet op grote schaal voorkwam.

 De ondergang van het Romeinse Rijk
Het Romeinse Rijk heeft ongeveer 700 jaar bestaan. Het geldsysteem van het Romeinse Rijk was gebaseerd op goud en zilver. In de eerste 400 jaar kon het Romeinse Rijk uitbreiden, waardoor de inkomsten van het rijk steeds bleven groeien. Daarna breidde het rijk zich niet verder uit, zodat de schuldenlast langzamerhand steeds zwaarder ging drukken op de begroting van het rijk. Er ontstond een chronisch tekort aan geld. Het leger kreeg hier ook mee te maken en de militaire slagkracht werd uitgehold. Andere volkeren konden daardoor het Romeinse Rijk binnenvallen. Schulden en rente hebben het Romeinse Rijk vernietigd.  

Bron: http://www.sterrenstelsel.nl/sterrenstof/sterrenstof51/lietaer.htm 

Ingezonden door ir Bart klein Ikink

 *) Dit artikel is ook reeds verschenen als een reactie nr.12 e.v. op artikel
“Voor de geschiedenisboeken: 7 september 2008

Noot redactie: dit artikel valt onder het type “Vrijspreken” en hoeft niet per se libertarisch te zijn. In dit geval is het dat dus zeker niet!!!

75 REACTIES

  1. Als we rente afschaffen, ga je mij dan gratis je geld verhuren?
    Geweldig, zelfs onder Greenspan was de rente nog minstens 1%.
    Wat een bubble gaan we tegemoet met 0% rente?

  2. Punt 1 en 2 komen neer op een verplichte rente die door een centrale commissie vastgesteld wordt.
    Hoe punt 3 te handhaven is, is mij niet duidelijk.
    Punt 4 mist onderbouwing, welke afweging wordt er gemaakt?
    Punt 5 gaat voorbij aan het probleem van informatie asymmetrie: Betrouwbare bedrijven kunnen niet bewijzen dat ze betrouwbaar zijn. Los van de rente leent niemand zijn geld uit aan onbetrouwbare bedrijven. Rente speelt een noodzakelijke rol om de teloorgang van de kapitaalmarkt te voorkomen.
    Punt 6 gaat voorbij aan de life cycle theorie: Mijn consumptiebehoefte en inkomen lopen niet gelijk. Intertemporele herallocatie dmv sparen e.d. is daarom efficient. Ik ga zonder rente niet snel meer uitgeven, alleen op zoek naar andere producten.
    Punt 7 negeert belangrijke andere institutionele voorwaarden voor volledige groei en negeert cost shocks.
    Punt 8 mist onderbouwing en is te beperkt geschreven. De financiele sector omvat namelijk ook aandelen handel e.d., welke juist zou groeien als gevolg van de afschaffing van rente.
    Punt 9 gaat eraan voorbij dat de overheid zich uberhaput weinig met de economie hoeft te bemoeien. Ze doet het echter wel. Welke instituties voorkomen dat de overheid op opportunistische gronden de belasting gaat aanpassen? Vooral, nu de overheid één van de meest betrouwbare leners is omdat ze altijd kan stelen van de rest, zal het geld vooral naar de overheid gaan, die nog groter wordt.
    Punt 10 negeert de mate waarin inflatie om kan gaan met verschillen in de conjunctuur. Dit komt door de niet onderbouwde assumptie van constante groei. Die zal er ook onder een vaste geldhoeveelheid niet zijn, althans die was er in ieder geval niet onder de goud standaard.
    Punt 11 beperkt zich tot de vraagzijde van de kapitaalmarkt. Mag je één keer raden wat er aan de aanbodzijde gebeurt…. 😉

    Het is een leuk initiatief, maar het mist nogal wat onderbouwing. Vooral de voor de hand liggende opmerkingen vanuit de economische wetenschap zouden eigenlijk beantwoord moeten worden. Ik raad de auteur aan om eerst kennis te nemen van de traditionele economische theorieën. Natural money kan best een interessante theorie zijn, maar als men de achtergrond mist om kritische kanttekeningen te plaatsten zal men snel fouten maken in zijn of haar redenatie. Zo kan het oppot probleem ook goed beschouwt worden vanuit de theoretische kaders van Keynes en Friedman. Wiens oplossingen men wenst te volgen is dan een tweede.

    Bart klein Ikink reageerde op deze reactie.

  3. @Rob:

    Ah wat leuk. Natuurlijk heeft een samenleving geen geld nodig om te kunnen bestaan, maar een succesvolle samenleving doet dat wel. Althans, een samenleving die gebaseerd is op specialisatie en ruil. Geld ondersteund specialisatie door coördinatie op eenvoudige wijze mogelijk te maken. Zie Hayek, The use of knowledge in society American Economic Review , 1945 over deze eigenschap van geld in een marktsysteem.

    Dat werpt de volgende vraag op:
    Precies hoe zie jij die samenleving zonder geld voor je? Is er specialisatie, en zo ja, hoe vindt coördinatie plaats? Zo nee, waarom zouden mensen gelukkiger zijn in een samenleving zonder specialisatie?

    Rob reageerde op deze reactie.

  4. Onzinnig voorstel. Geen rente vragen is uiteraard de doodsteek voor bepaalde investeringen. Immers, er zijn ook mensen die geen trek hebben in grote risico’s (bijvoorbeeld winstdeling in het project), maar wel gewoon rendement (lees: rente) willen op een geldinjectie. Die groep sluit je uit van bepaalde investeringen.

    Verder is een verbod op rente niet na te leven. Immers, als ik geld steek in een aandelenfonds en ik krijg een gegarandeerd rendement van x% en een inleggarantie, is dat hetzelfde als sparen tegen x% op een deposito. Het is alleen hernoemt. En zo kun je via dinanciele constructies op nog veel meer manieren rente krijgen. Het idee dat de overheid zich niet met de economie zou moeten bemoeien is dus onzin, want men zal juist diep in elke constructie moeten gaan duiken en deze bijreguleren indien het toch stiekem een rente-truc betreft. Helemaal dramatisch wordt het indien het grensoverschrijdende transacties betreft.

    Verder is het verbieden van fractioneel reserveren onlibertarisch. Dat moeten aabieders en aanvragers van geld zelf kunnen bepalen. De term ‘vrijgeld’ is dus niet erg goed gekozen, want vrij is het juist niet. De geschiedenis leert dat bovendien economsiche groei wordt afgeremd door zo’n beperking. Voor niets gaat de zon op, net zoals bij goudgeld met 100% dekking is er geen bubble of monetaire inflatie, maar het is niet zonder prijs. Groei wordt fors verlaagd.

    Ook kunnen bepaalde regio’s verstoken blijven van krediet enkel omdat hun buren beter zijn. Immers, bij het niet mogen bijdrukken kun je een euro maar een keer uitgeven. Ofwel, je moet niet alleen aantonen bij de bank dat jij kredietwaardig bent, maar ook dat jij meer kredietwardig bent dan de buurman die ook een lening wil. Ofwel, het wordt moeilijker leningen te krijgen. De economie groeit dus zeker niet op maximale snelheid.

    Het ontbreken van inflatie is ook lastig ivm vakbondslooneisen, CAO’s, wetten en wisselkoersen. Bij dalende vraag kun je de prijs van arbeid bijna nooit verlagen in absolute zin. Dankzij inflatie kan dat wel in reele zin. Een daling van prijzen/lonen is echter nodig bij dalende vraag indien je je productie (lees: banen) wilt behouden.

    Verder zijn er nog wat domme uitspraken zoals dat er geen economische crissen zullen zijn. Dat is al per definitie onjuist, daar niet alle recessies monetair van aard zijn. Verder is dit systeem redelijk verwant aan systemen die ook al geprobeerd zijn, en zoals ik al schreef ook niet zonder prijs bleken te zijn.

    In essentie, is het probleem met dit voorstel dat het oude wijn in nieuwe zakken is. Het is niet meer dan een variant van het oude goudgeld met 100% reserveverplichting gecombineerd met het idee om soort structurele ‘inflatie’ in te bouwen zoals bij enkele Oostenrijkse lokale muntsystemen van enkele dorpjes toegepast is (en ook in d eliteratuur beschreven wordt). Beide systemen zijn echter niet voor niets of gefaald of nooit verder doorgebroken.

    Niettemin, het stuk stelt zelf dat iedereen er aan mee moet doen. Tja, alleen al daarom zal het nooit gebeuren.

    Bart klein Ikink reageerde op deze reactie.

  5. @Hub Jongen: @NvdBeek: Nu worden alleen aktiviteiten gedaan waarvoor “genoeg” geld is, dan kunnen echter ook aktiviteiten gedaan worden waarvoor er geen geld genoeg was… Als je een echte vrijdenker bent, moet je ook inderdaad “vrij” kunnen denken. Blijkbaar zijn jullie zo geindoctrineerd dat jullie denken, dat een samenleving alleen kan bestaan, en succesvol kan zijn, als men geld heeft. In een samenleving zonder geld, ga je naar de dokter, heb je een auto, hen je een huis, heb je eten en drinken. Dat komt omdat de mensen nog steeds hun werkzaamheden blijven doen, maar nu meer op basis van vrijwilligheid, jullie paradepaard…

    Frenkelfrank reageerde op deze reactie.

  6. Als niemand het geld wil hebben omdat je er belasting over betaalt, willen bedrijven het liever ook niet accepteren. Ik denk dat mensen de voorkeur geven aan goud als geld boven vrijgeld, want dat kan je even laten liggen, zonder dat er belasting over betaald wordt.
    Voor ondernemers geldt hetzelfde. Wie wil nu betaald worden in iets dat continue in waarde vermindert?
    Je kunt het proberen, maar ik denk dat mensen het liever niet willen.
    Er zit een Kensyaanse ondertoon in het verhaal:economische problemen ontstaan door sparen en oppotten van geld.

    Bart klein Ikink reageerde op deze reactie.

  7. “Renteheffing is de weg naar slaverij. Dit komt omdat mensen geld kunnen oppotten. Wanneer meerdere mensen dit tegelijk doen, wordt er geld aan de economie onttrokken, waardoor de economie verzwakt”

    Zou je kunnen uitleggen wat je onder economie verstaat en kan je daarbij uitleggen waar het ontrokken geld is gebleven zodra je er rente op krijgt.

    “4. Omdat er een belasting is op geld, zullen mensen het geld snel gebruiken om:
    – te investeren;
    – te consumeren;
    – uit te lenen zonder rente.”

    Dit lijkt raakvlakken met het keynesianisme te hebben.

    Waaruit maak je op dat mensen die geen belasting betalen niet investeren of consumeren? Is investeren niet het proces waarin je geld oppot om in een project te steken waarvan je denkt op een later tijstip meer profijt te hebben dan het nu uit te geven. Als een bank dit voor je regelt en je hier beloont (rente) is dit dan verkeerd?

    Bart klein Ikink reageerde op deze reactie.

  8. @Rob: O dat kan zeker, een maatschappij zonder geld. Als dàt het is wat iedereen wil, dan is dat ook nog eens gewoon hartstikke libertarisch.

    Maar het zal zo inefficiënt zijn dat mensen al gauw hun toevlucht zullen nemen tot ruilmiddelen. Eerst zijn dat gewone producten die voor de gelegenheid als ruilmiddel worden gebruikt, maar al gauw zullen dat producten zijn die énkel als ruilmiddel worden gebruikt. Daarna zal men het product dat zich bewijst als het béste ruilmiddel als enig ruilmiddel gaan gebruiken (goud natuurlijk). En nog later zal men dat beste ruilmiddel gewoon in een kluis laten liggen en papieren eigendomsbewijzen als ruilmiddel gebruiken.

    Hé, heb ik hier niet gewoon de onstaansgeschiedenis van GELD neergeschreven?

    En vertel me nu nóg ‘ns waarom dat geld zo slecht is?

    Geld ontstaat gewoon vanzelf in een vrije maatschappij.

    GB reageerde op deze reactie.
    Frenkelfrank reageerde op deze reactie.
    Rob reageerde op deze reactie.

  9. Patrick Steensma

    3/2002

    Door Patrick Steensma (verschenen in Bruisvat 7, voorjaar 2002)

    Met de komst van de Euro zijn de landen van de Europese Monetaire Unie definitief overgestapt op het geldsysteem dat ten grondslag ligt aan de Amerikaanse Dollar en het Britse Pond. Het betreft hier een geldsysteem dat gedurende de laatste eeuwen een steeds dominantere rol is gaan spelen, met als gevolg het toe-eigenen van steeds meer politieke en economische macht in de handen van het internationale bankwezen. Privé-ondernemingen dus, die een monopolie op geldschepping bezitten en zich grotendeels kunnen onttrekken aan democratische controle. Bij deze een summier overzicht van de geschiedenis en verder een analyse van de achtergronden van het moderne geldstelsel.
    De Bank van Amsterdam

    Geld is van origine een rekeneenheid om de basis van de economie, de ruilhandel, te bemiddelen en de waarde van de te verhandelen goederen uit te drukken. In het geldsysteem van het Romeinse Rijk (RR) lag het recht van munt slaan en uitgifte exclusief bij de staat. De strikte vuistregel die hierbij werd gehanteerd, was dat de uitgifte werd beperkt totdat de waarde steeg tot boven de waarde van het metaal zelf. Opmerkelijk is dat vanaf de tijd van Julius Caesar tot de val van het RR de waardeverhouding (de ratio) van goud:zilver constant 1:12 was gebleven. Vanaf de val van het RR tot in de 17e eeuw kwam het recht van munt slaan en uitgifte bij de vorsten van het westelijk deel van Europa terecht, alsook het zelf bepalen van de ratio. Door hun onderlinge strijd op dat gebied leidde dit veelal tot waardevervalsing en werden velen hier de dupe van.

    Geleidelijk deed het papiergeld haar intrede. In Nederland was één van de eerste vormen van papiergeld de kartonnen dollar, in 1572 uitgegeven door de Stad Leiden. In 1609 voltrok zich een ingrijpende verandering door de stichting van de Bank van Amsterdam (BvA), een privé-onderneming. Haar organisatievorm en werkwijze vormt eigenlijk de basis waar het huidige westerse banksysteem uit is voortgekomen. Het systeem dat de BvA hanteerde was dat het elke soort zilveren munt in ontvangst nam en krediet gaf voor alleen zijn puur metalen inhoud. Het werd dan (om)-gewaardeerd op basis van de munt van de bank, deze betaalde daarnaar uit en mensen konden hun geld eventueel in de vorm van guldens of dukaten als krediet bij de BvA laten staan (deposito”s). Dit systeem had aantrekkelijke voordelen, en uit vele windstreken van de wereld kwamen munten en ladingen zilver naar Holland. Zo ontstond het tot dan toe onbekende fenomeen van de marktwerking van de waarde voor edele metalen, hetgeen het in omloop brengen van een steeds meer toenemende hoeveelheid geld teweegbracht, dat weer een enorme inflatie veroorzaakte. Een gevolg was dat metaal i.p.v. geld de rekeneenheid voor de waarde werd. Zo zijn de “gouden en zilveren standaard” ontstaan; een vastgestelde waarde van een munt in goud/zilver. Zolang het door de wet geregeld werd bepaalde het aantal munten van een geldeenheid de prijzen, maar na de 17e eeuw vormde de wet geen onderdeel meer van de waardering. Het instituut geld brokkelde af qua betekenis, doordat de regering de controle over geld was ontnomen, hetgeen altijd gezien werd als een essentieel onderdeel van soevereiniteit en een waarborg voor een rechtvaardige verdeling van de welvaart.

    Na het einde van de Tachtigjarige Oorlog in 1648 werd het vrije munt slaan losgelaten en gingen aangewezen munten (guldens) als wettig betaalmiddel door, hetgeen de enorme door het vrije munt slaan veroorzaakte prijsstijgingen weer corrigeerde. De BvA was enigermate aan banden gelegd. In 1795 trof een plunderende Franse koning echter een lege en insolvabele bank aan, doordat de BvA in het geheim de goud – en zilverstaven had uitgeleend die aan haar cliënten toebehoorden. De “burgermeesters” van de BvA werden meinedig verklaard en de stad Amsterdam werd “onteerd”. In 1816 werd de opvolger De Nederlandse Bank (DNB) opgericht, gebaseerd op de statuten en werkwijze van de Bank of England (1), een privé-onderneming.
    Engeland

    Tijdens de 17e-eeuwse oorlogen tussen Holland en Engeland raakten de Engelsen zo onder de indruk van de werkbare vormen die de Hollanders hanteerden, dat ze hen van A tot Z zijn gaan kopiëren. Zo werd het land in 1653 ook (tijdelijk) een Republiek en pakte het in 1666 het systeem van vrije munt slaan op. Door de onvoldoende aanvoer van goud en zilver om munten te slaan en de onvoldoende binnenkomende belastinggelden, werden er nieuwe wegen gezocht voor het invullen van het geldsysteem. In 1688 werd Willem III (nb prins van Oranje) de troon van Engeland beloofd als hij de heersende bankiers het recht gaf om geld uit te geven. Zijn twijfel hierover werd weggenomen doordat hij tegen 8 % rente zoveel mocht lenen als hij wilde en de bankbiljetten het opschrift kregen “The Bank of England – redeemable (inwisselbaar tegen) in Gold or Silvercoins”.

    Zodoende werd in 1694 de Bank of England (BoE) gesticht, die op haar beurt weer een voorbeeld werd voor de banken op het continent. Het brein hierachter was William Paterson; een vooraanstaand bankier. Hij stemde er in toe de koning te voorzien van goud uit zijn eigen bankreserve, en papiergeld, om zodoende de enige bankier te worden van de Engelse schatkist. Zodoende werd de BoE een privé-onderneming. (2) Een opmerkelijke bepaling in het oprichtingsstatuut was “The Bank hath benefit on the interest on all monies which it creates out of nothing”. Mede hierdoor kon de regering haar activiteiten financieren door op deze wijze geld te lenen, i.p.v. het uitoefenen van haar recht om het zelf uit te geven. En zo werd het fenomeen “staatsschuld” geïnstitutionaliseerd. (3)

    Ook de toenmalige handelswijzen van banken en goudsmeden droegen bij aan het ontstaan van het huidige banksysteem. Mensen stortten vaak hun goud bij hen, tegen afgifte van een wissel. Iemand anders die van hen leende kreeg ook een wissel. Zo waren er twee wissels met één partij goud die dat dekte. Doordat ze lang circuleerden en er uitgerekend kon worden hoe vaak cliënten terug kwamen om hun wissels in te ruilen tegen goud, werd het systeem steeds verfijnder. Zo werden er steeds meer wissels uitgeschreven met steeds minder goud als feitelijke dekking. Deze wissels werden een wettig betaalmiddel en vermeerderden zo het totale geld in omloop. De goudsmeden en banken kregen wel de nodige problemen. Zo werden ze regelmatig in paniekgolven bestormd door mensen die hun papiergeld wilden “verzilveren”, wanneer het gerucht (weer eens) de ronde ging dat banken of goudsmeden niet genoeg zilver of goud hadden om mensen te kunnen uitbetalen. Het verstrekken van leningen werd dan gestopt, uitstaande leningen werden opgevraagd, en velen gingen zo failliet. In het verloop van de 18e, 19e eeuw waren dergelijke crises schering en inslag.
    De Rothschilds

    Eind 18e, begin 19e eeuw, groeide de bankiersfamilie Rothschild uit tot een trendsetter in de internationale bankierswereld. Stamvader Mayer Anselm Rothschild aan het woord : “Geef mij het recht van een land het geld uit te geven en het maakt me niet uit wie de wetten maakt.” In London was het zoon Nathan, die naar eigen zeggen, door de oorlog met Napoleon zijn vermogen 2500 keer heeft kunnen vermeerderen naar 50 miljoen pond, terwijl de totale geldhoeveelheid in Engeland £ 35 miljoen bedroeg. Hij deed dit door veel van de leningen aan de Engelse regering op te kopen alsook die van de staatsschulden van andere Europese landen. Hij realiseerde dit door met een fractie aan dekkingsreserve grote hoeveelheden geld uit te lenen (lees: te creëren). Hij kreeg zo het persoonlijke vertrouwen van de Britse regering door ze van hun schuldenprobleem te “verlossen”. Aan de Rothschilds hebben wij het te danken dat er sindsdien sprake is van een structurele samenwerking tussen (lees: uitbesteding van geldschepping door) regeringen en (aan) bankiershuizen. (4)
    De Verenigde Staten

    In de toenmalige Amerikaanse koloniën mochten sommige staten van Engeland hun eigen geld uitgeven. In 1764 werd hen dit op instigatie van de Engelse bankiers verboden, waardoor zij van hen geld zouden moeten lenen. Dit leverde de nodige tegenstand op en was een hoofdoorzaak van de onafhankelijkheidsoorlog. Ook in de VS was er in de 18e eeuw regelmatig sprake van eendere paniekaanvallen zoals in Engeland, met alle economische malaise van dien. Door de ervaringen hiermee beschouwden de Founding Fathers van de Amerikaanse staat vooral het papiergeld (5) als een kwaadaardig element. Daarom is uitgebreid stilgestaan bij het te hanteren geldsysteem, dat werd vastgelegd in de Constitution. Deze kende aan het Congres de bevoegdheid toe om geld uit te geven en de waarde ervan te regelen. (6) Tevens mocht er alleen muntgeld uitgegeven worden, werd dit het enige wettige betaalmiddel voor het betalen van schulden (7) en werd de dollar de rekeneenheid. (8) Binnen een jaar na het inwerking treden van de Constitution waren de problemen met geld verdwenen, en in de jaren daarna groeide de voorspoed snel in de daarbij aangesloten staten. De eerste minister van Financiën, Alexander Hamilton, was echter sterk op handen van de bankiers uit Engeland, en wel vnl. die van het bankiershuis Rothschild. Hij kreeg er een wet doorheen waardoor het recht van gelduitgifte weer teruggegeven werd aan de zojuist verslagen vijand. (9) Het behelsde het oprichten van The Bank of the United States, een privé-onderneming, die als enige het recht kreeg om geld uit te geven (10) Andrew Jackson, die door zijn gezonde geldsysteem de staatsschuld tot nul reduceerde, was een felle tegenstander van deze wet en in 1828 verlengde hij deze wet – die de licentie voor dezelfde bank zou verlengen – niet. (11) Zijn opvolgers weer wel.

    Toen Lincoln president werd was hij op zoek naar financiering van de burgeroorlog. De internationale bankiers wilden 20-30 % rente vangen, dus dat weigerde hij. Derhalve creëerde hij een wet waarmee hij bepaalde “United States Notes” – zogeheten “Greenbacks” – in het leven riep, zonder dat er tegenover de uitgifte een schuld of rente stond. Zo financierde hij de oorlog. De internationale bankiers waren helemaal in paniek, aangezien hun positie op het spel stond. Ondanks heftige protesten van Lincoln werd er in 1863 weer een wet aangenomen, waardoor het recht van uitgifte weer bij een privé-onderneming terecht kwam. Rood aangelopen riep hij uit dat hij de daarmee samenhangende bankiers wilde bestrijden en mede hierom is hij vermoord. (12)

    Er bleef in de V.S. strijd omtrent de zeggenschap over de geldschepping. Een belangrijke slag voor de bankiers werd geslagen naar aanleiding van de (gemanipuleerde) financiële crisis van 1907. Deze toonde zogenaamd aan dat een centrale bank broodnodig was. (13) Zo kon in 1913 de Federal Reserve (FR) er doorheen gedrukt worden. De naam doet het niet vermoeden, maar de FR is een volledig private onderneming, gerund door 12 private banken. Deze bank is vooral uitgekiend door Paul Warburg, van de bank Kuhn, Loeb &Co, voortgekomen uit het bankiershuis Rothschild. Dit deed hij in samenwerking met bankiers van o.a. JP Morgan en Rockefeller. (14) Congreslid McFadden, voorzitter van de bank commissie, kwam achter de frauduleuze inslag en heeft alle betrokkenen bij de onderneming van de FR diefstal en valsmunterij ten laste gelegd. (15) Een van zijn opvolgers, Wright Patman, concludeerde dat de FR een ongecontroleerde, onafhankelijke schaduwregering was die de monetaire macht uitoefent die aan het Congres toebehoort. (16)

    Strikt formeel genomen is het regelen van de gelduitgifte en waardering van geld volgens de Constitution door het Congres niet delegeerbaar, en is zelfs nergens bepaald dat het “bankpapier van de FR” wettig betaalmiddel is (i.c dus ook niet voor het voldoen van schulden aan de staat waarin je leeft; zie de voetnoten 6-8). In de praktijk hebben de FR banken echter de bevoegdheid om de staatsdrukkerij in te gaan en daar voor b.v. 2/3 penny een $ 50.000-biljet te laten drukken, waarmee ze in de schatkamer een staatsobligatie kopen. Deze zetten ze om in $ 50.000 cash (terwijl aan hen nog wel de rente daarvan betaald moet blijven worden) en potten dit geld vervolgens op als dekking om er nog eens $ 1.500.000,- mee uit te lenen tegen 6 % jaarlijkse rente. (17)

    De laatste president die wat aan de FR wilde doen was JF Kennedy. Hij had een Executive Order (18) in het leven geroepen waardoor hij “United States Notes” in circulatie kon brengen – weer zonder schuld en rente – i.p.v. de “Federal Reserve Notes”. Zo had hij 350 miljoen aan $ 5-dollar biljetten (zie afbeelding hieronder) in omloop gebracht. Wellicht is dit een van de redenen geweest voor zijn moord. De dag na de moord werd Lyndon Johnson President, en op die dag herriep hij deze Executive Order.

    In 1971 hief Nixon de dekking (en daarmee de inwisselbaarheid) door goud van schulden (NB ook buitenlandse) in dollars en, vervolgens voor bankpapier compleet op, waardoor de banken de handen nog meer vrij kregen. (19) De jaren daarna liet de rest van de wereld ook de gouddekking vallen. (20)
    Internationale bankiers

    De internationale bankiers zijn zich de laatste twee eeuwen steeds meer gaan focussen op internationale economisch politieke doeleinden. Andere economieën werden zo te veroveren gebieden om hun geldsysteem naartoe te exporteren, als een middel voor wereldheerschappij. Quigley doet hun plannen helder uit de doeken: ” … the powers of financial capitalism … had another far reaching aim, nothing less than to create a world system of financial control in private hands able to dominate the political system of each country and the economy of the world as a whole. This system was to be controlled in a feudalist fashion by the central banks of the world acting in concert, by secret agreements arrived at in frequent private meetings and conferences”. (21) Onderzoek wijst uit dat dit zelfs zover ging dat Amerikaanse bankiers Lenin en Trotsky hebben gefinancierd en 80 % van de opbouw van de Sowjet Unie gebeurd is met de hulp van Amerikaanse banken en bedrijven. Ook is bekend dat Hitler door Amerikaanse banken werd gefinancierd (w.o. de Union Banking Corporation) en gesteund (o.a. Chase Bank). (22)

    Na WO II zijn de internationale banken tevens de geldscheppers van de Wereldbank en het IMF geworden. (23) Door het opleggen van hun beleid (Structurele Aanpassings Programma”s) hebben vooral vanaf eind jaren “70, de internationale banken ervoor gezorgd dat meer dan 100 ontwikkelingslanden met enorme schuldenlasten (n.b. in hun nep-dollars) werden opgezadeld met alle gevolgen van dien. (24) Tevens werden in de jaren “80 grote delen van de schulden van grote bedrijven en commerciële banken in ontwikkelingslanden uitgewist en omgezet in officiële staatsschulden. De ineenstorting van het communisme opende weer nieuwe mogelijkheden in de jaren “90.
    Staatsschuld

    De huidige situatie is dat banken geld mogen scheppen uit het niets en ingelegde gelden de facto multipliceren. Voor een lening hoeven ze slechts 3 % van het uitgeleende bedrag te dekken. Er hoeft nauwelijks nog maar één geldbiljet gedrukt te worden; 95% van het geld is inmiddels giraal. De goudstandaard zorgde nog enigszins voor een dekking van het geld in circulatie, maar sinds het loslaten ervan is de weg vrij voor ongelimiteerde geldschepperij. Op bankpapier is deze belofte in de vorm van een opschrift daarmee tevens verdwenen – op de EURO staat ook niets – en worden valuta”s steeds meer een abstractie. Continue stijging van de geldhoeveelheid is inherent aan dit systeem en daarmee een belangrijke oorzaak van inflatie, zodat er weer meer geleend moet worden. De banken houden de inflatie op een “beschaafd” peil zodat het vertrouwen in hun geldstelsel gehandhaafd blijft. Eigenlijk vormen de regeringen met hun financieringsbehoeften (is hetzelfde als die van bedrijven) de grondslag en de garantie / vertrouwensbasis van de internationale kapitaalmarkt. De handel in staatsobligaties en schatkistpapier, met een dagelijkse omzet van honderden miljarden dollars, staat als het ware in hart van het stelsel.

    De EMU-landen hebben zich nu een maximale nationale schuldquote (25) van 60 % ten doel gesteld. De schuldquote van b.v. de VS ligt nu boven de 85 %; haar staatsschuld is $ 6 triljoen. (26) Opgeteld was de schuldquote van alle landen in de wereld in 1994 76 % ! In concreto gaat dit geldsysteem er vanuit dat belastingbetalers opdraaien voor de uitgaven van regeringen, alsook hun leningen. Deze staatsleningen zijn zo de beloften van de belastingbetalers om te betalen, verzekerd door een eerste retentierecht op al de onroerende en roerende goederen van een land en het nationale inkomen. Zo worden beloften van regeringen omgezet in betalingsverplichtingen door private personen. (27) Het is dan ook geen toeval dat gelijktijdig met het ontstaan van de FR het inkomstenbelastingstelsel in de VS werd ingevoerd. (28) Zo fungeert dit – en andere (overmatige) belastingen – als de melkkoe van dergelijke geldsystemen.

    De DNB is door de wijziging van de Bankwet in 1998 formeel geheel onafhankelijk geworden van de staat. Deze wijziging was noodzakelijk opdat de DNB toe kon treden tot het stelsel van de Europese Centrale Banken. Feitelijk, en gezien het bovenstaande, betekent het de volledige overdracht aan de Europese Centrale Bank van het soevereine recht van de EMU-landen om zelf de gelduitgifte te regelen. Artikel 104 van het Verdrag van Maastricht 1992 bepaalt daarnaast ondubbelzinnig: “De centrale bank is in het geheel niet gehouden om de regering van krediet te voorzien, de centrale bank kan niet gedwongen worden zulk een krediet te verschaffen”. (29) Daardoor moeten regeringen primair via de reguliere banken zorgen voor financiering. Dit én de soevereiniteitsoverdracht betekent formeel een complete uitsluiting voor een land om schuldloos zijn eigen economie met zijn eigen geld te voorzien en zelf de geldhoeveelheid en waarde te regelen, b.v. à la Lincoln (feitelijk is de ECB zo een kopie geworden van de Federal Reserve). Zo zijn de staatsschuld en het belastingstelsel, aangedreven door een constante inflatie, bij uitstek middelen ter effectuering van arbeidsdwang, in handen van internationale bankiers. De Euro lijkt zo op het eerste gezicht een kostenbesparing en een welkome telg in een hoogst intelligent financieel systeem, maar nader bekeken eerder een verdere bezegeling van malafide praktijken in een geldsysteem met valsmunterij als basis.
    Mogelijkheden

    Begrijpelijk wordt het zo dat de voorgestelde monetaire hervormingen uit de 19e en 20ste eeuw er telkens op neer kwamen dat het instituut van staatsschuld – gepraktiseerd zoals boven beschreven – losgelaten moet worden en niet meer moet worden erkend. (30) Hiermee zou b.v. tevens het grootste probleem van de ontwikkelingslanden kunnen worden opgelost. Idealiter zou de opname in de Grondwet zijn van een geldsysteem dat door de volksvertegenwoordiging geregeld wordt – eventueel erdoor gedelegeerd, maar wel onder haar controle blijvend – qua waarde (geen absurde marktwerking of inflatie) en circulatiehoeveelheid, waarbij banken hun geldscheppende functie wordt ontnomen. De regering kan dan de volksvertegenwoordiging verzoeken haar van geld te voorzien voor het lopende begrotingsjaar. (29) Tevens dient het belastingstelsel te worden herzien (verlaagd) en te worden toegesneden op de noodzakelijke uitgaven voor de regering. (31) Zo komt er meer geld bij de mensen en bedrijven zelf terecht waardoor ze meer invloed uit kunnen oefenen op financieringsvraagstukken in de maatschappij.

    Een zeer treffend voorbeeld van hoe er een geheel andere stroom op gang komt en mensen hun eigen creativiteit weer kunnen aanwenden is het “Wära-project”. (32) Dit project werd in oktober 1929 in Duitsland gestart en betrof een ruil-vereniging met het ruilmiddel “Wära”, opgericht ter bestrijding van afzetstagnatie en werkeloosheid. Na 2 jaar waren er meer dan 1000 bedrijven bij aangesloten, een zeer brede kring betreffend. (33) In dit systeem was een maandelijkse waardeafname van 1% opgenomen. Dit was ingebouwd als waarborg voor een rappe omloopsnelheid en het indammen van oppotneigingen. Indien dit n.l. niet wordt ondervangen dan kan dat crises veroorzaken. Wat dat betreft zit de logica hem hierin dat geld in wezen de reflectie is van de produktiemogelijkheden op een gegeven moment. Deze zijn eindig of beperkt, en dit betekent dat het geld van dat gegeven moment eindig is in waarde. Dit houdt ook in dat geld telkens opnieuw geschapen moet worden op basis van de produktiemogelijkheden van een gegeven moment. Het is wenselijk dat dit tot uitdrukking komt in het geldsysteem. Het huidige geldsysteem brengt deze verfijning niet tot uitdrukking. In de laatste wordt geld als een factor op zichzelf beschouwd, is dan i.c. een produkt, met een oneindige houdbaarheid, en wordt het zelfs een produktiemiddel i.p.v. een weergave van de produktie- mogelijkheden (n.b. geld is in wezen de boekhouder van de economie). (34)

    De dorpen Schwanenkirchen, Hengersberg en Schöllnach waren in herfst 1930 (toen de wereld zich midden in de deflatiecrisis bevond) zelfs compleet overgestapt op de Wära, zodat de werkeloosheid was verdwenen en de afzet op een structureel gezond peil bleef. De Wära ging ter ziele doordat de Duitse Minister van Financiën het als verboden verklaarde, zodat de crisis terugkeerde en de werkeloosheid weer onophoudelijk steeg. (35) Intussen waaide het echter wel over naar andere landen.

    In Wörgl (Oostenrijk) werd in 1932 door de Burgemeester een dergelijk initiatief gestart met het aldaar genaamde “Freigeld”, vanwege de behoefte om er bepaalde projecten te realiseren, wat echter onmogelijk werd gemaakt door de hoge schuld van de gemeente vanwege de er heersende werkeloosheid. (36) Met dit Freigeld konden mensen ook hun lokale belastingen betalen en werden er lonen mee uitbetaald. Zo ging naast de Oostenrijkse Schilling dit Freigeld lopen en begonnen andere omliggende dorpen het te accepteren en zelf ook toe te passen. Een jaar later wilden 170 andere plaatsen het ook gaan implementeren, maar al snel daarna werd het verboden verklaard doordat volgens de wet het recht van gelduitgifte exclusief aan de Centrale Bank toebehoorde. Gevolg was dat ook daar de crisis weer terugkeerde.

    In de VS had de toen der tijd welbekende prof. Irving Fischer een zeer lovend artikel geschreven, wat in meer dan 100 landelijke dagbladen verscheen, over hoe dit de nog heersende gevolgen van de crisis van 1929 zou oplossen. Een hoop steden zijn het toe gaan passen (37), evenwel was de toegepaste waardevermindering veel te hoog ingezet (elke week 2% i.p.v. 1% per maand), waardoor het niet zoals in Wörgl werkte. (38) Het verloor hierdoor zijn aantrekkingskracht en het vertrouwen van de mensen en vervolgens verklaarde Roosevelt het als verboden a.d.h.v. zijn New Deal. (39) Ook de toenmalige Franse Minister-President E. Daladier was erg onder de indruk toen hij het in 1934 ter plekke in Wörgl is gaan aanschouwen. Hij kwam tot de opmerkelijke uitspraak dat ” … dit systeem er voor kan zorgen dat de beweging van 1789 in economisch opzicht weer opgepakt kan worden”. (40)

    Andere dergelijke uitwerkingen zijn ook denkbaar, zoals LETS-systemen. (41) Een in Argentinië bestaande vorm ervan is de “Crédito”, inmiddels papiergeld geworden, die de leefomstandigheden van nu (20.07.02) al 7 miljoen mensen heeft verbeterd, en onderdeel is van het mondiale steeds succesvollere ruilnetwerk “Red Global del Trueque”. (42)

    De “Constitution” van de VS kan verder zeker nog als voorbeeld dienen, met dien verstande dat uitsluitend muntgeld als wettig betaalmiddel niet hoeft en tegenwoordig niet meer praktisch is; de principes van het systeem zelf zijn dat echter wel. Ook een gouddekking hoeft niet omdat er betere vormen te vinden zijn die een reëlere vertrouwensbasis bieden. (43) De “concrete abstractie” zit hem hier in dat zolang mensen immers de circulerende valuta vertrouwen door het simpelweg te accepteren als een wettig betaalmiddel, het hierdoor zijn ervoor uitgedachte waarde krijgt en de “legitimering” wordt bekrachtigt (zoals ook werd beaamd door iemand van de FR(44)). Het scheppen van een betere vertrouwensbasis dan het huidige corrupte systeem is, zo bezien, eigenlijk een eenvoudige zaak.

    Patrick Steensma is ondernemer, coach in opleiding, partner bij Stichting Fjodor en uitgever van het tijdschrift Bruisvat (www.bruisvat.nl)

    Noten:

    1. Meyers Lexikon, 1927, pag. 1443/4. Voor deze historie: History of Monetary Systems, Alexander del Mar.

    2. En is dat tot op de dag van vandaag. De aandelen verdeling is 50 % bij de staat, echter zijn dit certificaten, dwz aandelen zonder zeggenschap. De andere 50 % zijn in handen van banken. Het is echter verboden in het Engelse parlement vragen te stellen over The Bank of England. Zie de website van de British Association on Monetary Reform.

    3. De staatsschuld van het VK was op 03-2001 £ 381 miljard. Het VK betaalt jaarlijks veel aan afbetalingen, zodat de schuldquote (=het (fictieve) dekkingspercentage door het BBP van de staatsschuld) relatief erg laag is: 39,5 %.

    4. Zie voor het relaas over Engeland: The Grip of Death, Michael Rowbotham.

    5. Zie het zeer basale betoog van Founding Father Roger Sherman in: Caveat against Injustice: or, an Enquiry into the evil consequences of a fluctuating medium of exchange. Ook Andrew Jackson op 5-12 1836: “It is apparent from the whole context of the Constitution … , that it was the purpose of the Convention (of the Constitution) to establish a currency consisiting of the precious metals. These were adopted by a permanent rule excluding the use of a perishable medium of exchange … as tender for debts, or the still more (en zelfs in toenemende mate) pernicious expedient (het verderfelijke hulpmiddel) of paper currency. Ook Thomas Jefferson was hier fel tegen. The Miracle on Main Street, F. Tupper Saussy.

    6. Constitution Artikel 1, sectie 8, lid 5.

    7. Constitution Artikel 1, sectie 10, lid 1 : “No State shall … ; make anything but gold and silver coin a tender in payment of debts”. Zo ook : 12 United States Code 152: “The terms “lawful money” and “lawful money of the United States” shall be construed to mean gold or silver coin of the United States”. En The Coinage Act 1792, die specifiek verklaart dat goud en zilver “money of the United States” is.

    8. 31 United States Code 371: The money of account of the United States shall be expressed in dollars or units.

    9. Na opzij gezet te zijn kreeg hij spijt en kwam tot de conclusie dat ” … our treasury ought to raise a circulation of its own … it will be easy to enlarge without hazard to credit”. Fourth Reich of the Rich, Des Griffin.

    10. Deze was vrijwel identiek aan zijn voorloper, die afgeschaft werd in 1781 en nagenoeg een kopie was van The Bank of England. T. Jefferson was fel tegen: “The incorporation of a bank and the powers assumed by this Bill have not … been delegated to the US by the Constitution”.

    11. Tegen de bankiers zij hij: “You are a den of vipers. I intend to rout you out and by the Eternal God, I will” , “If the people only understood the rank injustice of our money and banking system there would be a revolution before morning … .some of the powers and priviliges possessed by the existing bank are unauthorized by the Constitution … but if they (Congres) have the power to regulate the currency: it was conferred to be exercised by themselves, and not to be transferred to a (private) corporation”. Fourth Reich of the Rich, Des Griffin

    12. De moordenaar, J.W. Booth, had banden met de internationale bankiers. This One Mad Act, I.Forrester.

    13. JP Morgan lokte dit uit; Tragedy and Hope, Caroll Quigley, p. 72.

    14. De latere Chase Manhattan is een fusie van de Rockefellers Chase Bank en de Manhattan Bank van Warburg.

    15. McFadden op 10.06.1932: “The truth is the FR Board has usurped the Government of the US. It controls everything here and it controls all our foreign relations. It makes and breaks governments at will”. Twee weken hierna was hij dood: zgn. een hartaanval. The Federal Reserve Hoax, door Wickliffe B. Vennard Sr. Ook J.M. Keynes, die de staatsschuld-boom in een mooi daglicht theoretiseerde, had dit door: ” … there”s no subtler means of overturning society than to debauch (het verderf van) the currency”. Grip of Death, M. Rowbotham.

    16. Fourth Reich of the Rich, Des Griffin en The Trillion Dollar Conspiracy, Gary Allen. Ook in de jaren 30-50 hebben congresleden geprobeerd om de FR op te heffen. In 1980 probeerde Ron Paul, congreslid uit Texas, het nog.

    17. Zie Brüder des Schattens, Heinz Pfeiffer, blz. 97 e.v..

    18. Executive Order No. 11110. Zie http://www.nite.com

    19. Hiermee verbrak hij de afspraken van Bretton Woods.

    20. Zie met name Gold vs Paper, Anthony Sutton.

    21. Caroll Quigley, Tragedy and Hope, pag 324.

    22. Wall Street and the Bolshevik Revolution en America”s Secret Establishment, Anthony Sutton.

    23. De Amerikaanse delegatie dicteerde (bij de totstandkoming van de WB/IMF) een systeem dat de gehele last bij de schuldenaar legde. Citaat van de Canadian Committe on Monetary Reform in Sustainable Economics, 1997. De Paris Club is binnen het IMF de voornaamste beleidsbepaler en degene die het meeste geld uitleent. De leden : VK, VS, Canada, België, Frankrijk, Duitsland, Nederland, Italië, Zweden, Japan, Zwitserland; http://www.bartleby.com.

    24. The Globalization of Poverty, M. Chossudovsky. Ook mijn artikel in Bruisvat nr. 2: “De macht van Medusa”.

    25. De staatsschuld van Nederland in 2002 is f 387 miljard, de schuldquote is zo 50 %; in “97 was deze 70 %.

    26. Zie http://www.publicdebt.com. In 1914 was de staatsschuld $3 miljard. In 1994 ging $ 296,3 miljard (meer dan 20 % van de totale overheidsuitgaven) naar het afbetalen van rente van de staatsschuld. Alien Agenda, Jim Marrs.

    27. De institutionele beleggers (zoals verzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen en banken) zijn voor het overgrote deel eigenaar van de staatsleningen, niet de burgers.

    28. Vooral door toedoen van N. Aldrich, spreekbuis van J.P. Morgan. In de VS droegen in 1980 bedrijven 13,8 % bij aan de belasting, in 1992 was dit 8,3 %: burgers betalen het meest. The Globalization of Poverty, M. Chossudosky.

    29. Door hun statuten waren de centrale banken al niet meer in staat de economie van geld te voorzien, ibid.

    30. De Zweedse econoom B. Bjorset kwam meer dan 2000 uitgewerkte ontwerpen tegen die dit allen als gemeenschap-pelijk thema hadden. The Grip of Death, M. Rowbotham.

    31. B.v. de NLG 7 miljard overschot in 2000. Greenspan adviseerde (natuurlijk) om het te gebruiken voor de afbetaling van de staatsschuld. Het aan banden leggen van het ongelimiteerde geregel van de overheid en de staat als ondernemer hangen hier onlosmakelijk mee samen, maar voeren hier te ver.

    32. Dit hele initiatief is gebaseerd op het door Silvio Gesell (1862-1930) uitgewerkte gedachtengoed, hetgeen is neergelegd in zijn boek: The Natural Economic Order. Zie voor dit uit te printen boek: http://www.systemfehler.de/en/neo/gesell.htm.

    33. Dit varieerde van bakkerijen tot melkbedrijven, restaurants, fietswinkels, kappers, meubelwinkels etc. In alle grote Duitse steden waren er Wära-omruilstations.

    34. Hier komt dan een reële vorm van geld-inflatie kijken. Het overgrote deel van de huidige vormen van inflatie heeft echter een hele andere oorzaak: dit komt omdat het huidige stelsel barst van de mogelijkheden om een positie te verwerven waardoor je anderen voor je kunt laten werken. Dit werkt prijsopdrijvend (zie b.v. het fenomeen van particulier eigendom van onroerende goederen, alsook vaak de te hoge rente).

    35. Toen Gesell in 1919 Min. van Financiën van de deelstaat Beieren werd en hij de president van de Reichsbank inlichtte over zijn voorstellen was de regering binnen 1 week gevallen.

    36. Daardoor kwamen er nl. geen lokale belastingen binnen.

    37. Dat varieerde van steden als Knoxville tot Chicago en New Haven etc.. Zie “Stamp Scrip” en het dagboek van I. Fischer.

    38. De waarde nam dan te snel af waardoor de balans tussen geproduceerde goederen en geldhoeveelheid, in de richting van de goederen doorsloeg. De biljetten moesten zo sneller omlopen als dat het mogelijk was om de goederen te produceren. Zie voor de Wära en Wörgl: http://www.geldreform.de. Andere monetaire hervormers: http://www.themoneymasters.com (VS) en http://www.monetaryreform.on.ca (Can)

    39. Opvallend is dat J.M. Keynes – in wezen de bedenker van de staatsschuld-financiering en de New Deal – van mening was dat de achter het gestempelde (i.c. het Freigeld) geld liggende gedachte gezond is. Ook zegt hij : “I believe that the future will learn more from the spirit of Gesell than that of Marx”. Zie zijn boek “General Theory of Employment, Interest and Money” als hij Silvio Gesell behandelt.

    40. Ook zei hij dat als de stad waar hij woonde in dergelijke problemen terecht zou komen hij dit systeem zou willen proberen. E. Daladier, Wirtschaftsleben und Freigeld, pag. 12.

    41. Local Exchange Trading System. In A”dam heet het gehanteerde ruilmiddel “Noppes”. In Nederland zijn er zo”n 300 LETS-systemen, zie http://www.strohalm.nl. Stichting Strohalm streeft het realiseren van alternatieve geldsystemen na.

    42. Zie artikel op http://www.strohalm.nl

    43. Dit is natuurlijk een heikel punt in monetaire hervormingen. Velen willen een volledige dekking van het circulerende geld. Maar als het b.v. door goud gedekt zou worden dan zit je weer met het probleem van marktwerking. Geld moet daar buiten vallen, omdat het zelf ook niets waard is, dus waarom zou je het moeten dekken. Geld is de boekhouder van de economie, de rekeneenheid. De waarde moet daarvan uit geregeld worden. Het is logischer om van de dekking van het systeem zelf te spreken, en die zit al in de goederen en diensten die zijn geleverd en zullen worden geleverd. Rudolf Steiner heeft het in dit verband nog over een verdere nuancering a.d.h.v. de indeling in de begrippen koopgeld, leengeld en schenkgeld. Dit voert hier echter te ver en heeft nog een uit te werken artikel nodig. Zie ook het geld-artikel in Bruisvat Nr. 2 van E. Bakker, zie tevens : http://www.orifiel.org.

    44. “What … makes these instruments (“currency”, t.w. paper money and coins, en “deposits”) acceptable at face value ? Mainly, it is the confidence people have that they will be able to exchange such money for real goods and services … “: Modern Money Mechanics, D. Nichols, van FR Bank of Chicago. Over vertrouwen wekken gesproken is het overigens een opvallend cynisch detail dat alle figuren op de bankbiljetten van de FR, t.w. Washington ($1), Lincoln ($5), Jackson ($20), Grant ($ 50) en Franklin ($100) volkomen tegen het FR-systeem waren, behalve zoals gezegd Hamilton ($10).

  10. @Bud: @Bud:

    *En nog later zal men dat beste ruilmiddel gewoon in een kluis laten liggen en papieren eigendomsbewijzen als ruilmiddel gebruiken.*

    En bij deze stap had het moeten stoppen.
    De laaste stap was papieren eigendomsbewijzen die puur berusten op vertrouwen en zonder enige tegenwaarde worden gebacked.
    Als je het monopolie op creatie van dat geloofspapier ook nog bij een grote overkoepelende organisatie in handen legt weet je wat er gaat gebeuren. Ongebreidelde macht corrumpeert altijd.
    Die stap terugdraaien en je bent een heel eind in de goede richting 😉

    Vwb het artikel zie ik vooral praktische problemen. Oppotten van geld zou belast moeten worden en afschaffen van rente een weg naar vrijheid.
    Oppotten van geld geeft veel mensen nou juist het gevoel van vrijheid en onafhankelijkheid. Dat dit gevoel in het huidige fiatgeld systeem een utopie is is weer wat anders.

  11. @Rob: Libertarisme gaat ook uit van de werkelijkheid, namelijk dat mensen altijd zullen proberen hun positie te verbeteren (lees: minder werk verrichten voor meer profijt, zoals eten, maar ook auto’s, huizen, grotere tv’s etc). Als je dit ontkent dan ontken je de menselijke aard. Waarom zou iemand meer werk verrichten (überhaupt; zijn of haar best doen) als er geen voordeeltje aan vast zit?
    Aan de andere kant zijn mensen wel sociaal, bijvoorbeeld voor mensen die het even niet meer redden. Echter, als iemand er misbruik van maakt dan houdt dat snel op. Tenzij de overheid “sociaal” is, want die geeft geld uit van anderen en zal dus niet zo nauw kijken.
    Die sociale mensen worden ook beloond; niet met geld maar met een goed geweten, een goed gevoel, hoe je het ook noemt. In een liefdevolle minisamenleving (zoals bijvoorbeeld binnen een gezond gezin) worden er al dingen gedaan zonder dat er geld gevraagd wordt, maar op grotere (onpersoonlijke) schaal zal dat nooit lukken, gewoonweg omdat mensen niet iets door voor anderen waar ze geen persoonlijke band mee hebben. Liefdadigheid, zoals door het libertarisme aangemoedigd wordt, werkt dus ook alleen maar op kleine schaal. Het “sociale” stelsel van de overheid heeft dus ook eigenlijk maar weinig draagkracht bij de bevolking, afgezien van de mensen die geld (uitkeringen) ontvangen, en netto betalers die door overheidsreclame denken dat het goed is om ongecontroleerd geld aan vreemden te geven.

  12. @NvdBeek:

    Punt 1 en 2 komen neer op een verplichte rente die door een centrale commissie vastgesteld wordt.

    -> Antwoord nee. Dit systeem kan op elke schaal worden ingevoerd, dus ook decentraal.
    1. Het verbod op rente is absoluut. Daar is geen commissie voor nodig.
    2. De hoogte van de belasting kan waarschijnlijk eenmalig worden bepaald. Waarschijnlijk 10-12% per jaar. Daarna geen omkijken meer naar.

    Hoe punt 3 te handhaven is, is mij niet duidelijk.

    -> The fundamental soundness of natural money

    A government issuing natural money might be tempted to issue additional currency. But this is not a rational thing to do. First of all, tax income should increase because there is no inflation and money is circulating faster. So there is no rational reason to destroy the system that is bringing wealth. It simply does not make sense. Should the economy slow, and tax income diminish, which probably will not happen, the economy can be revitalised by raising the money tax. This has the same effect as issuing additional currency. Furthermore, if loans are guaranteed as a percentage of money supply, nobody can be harmed. Therefore, from a logical point of view, natural money is the most fundamentally sound money that can exist in the real world.

    Punt 4 mist onderbouwing, welke afweging wordt er gemaakt?

    -> Ik denk dat het logisch 100% juist is tenzij je nog een andere optie kunt bedenken.

    Punt 5 gaat voorbij aan het probleem van informatie asymmetrie: Betrouwbare bedrijven kunnen niet bewijzen dat ze betrouwbaar zijn. Los van de rente leent niemand zijn geld uit aan onbetrouwbare bedrijven. Rente speelt een noodzakelijke rol om de teloorgang van de kapitaalmarkt te voorkomen.

    -> Ik ben mij daar terdege van bewust. Daarom zullen bedrijven zonder een reputatie eerst risicodragend kapitaal moeten aantrekken. Wanneer reputatie wordt opgebouwd, kunnen bedrijven langzamerhand meer geld lenen zonder rente. Rente is dus niet nodig want rente bevordert het aangaan van onverantwoorde risico’s. Niemand zou zijn geld hebben gestopt in een IJslandse bank wanneer de rente daar niet hoger was geweest. Rente is afgekocht wantrouwen en daarmee een systeem risico.

    Punt 6 gaat voorbij aan de life cycle theorie: Mijn consumptiebehoefte en inkomen lopen niet gelijk. Intertemporele herallocatie dmv sparen e.d. is daarom efficient. Ik ga zonder rente niet snel meer uitgeven, alleen op zoek naar andere producten.

    -> Het is nog steeds mogelijk om te sparen, maar in dit korte voorbeeld heb ik niet niet kunnen uitleggen. Ik moest het kort houden van de redactie. De rendementen op spaargeld in een renteloos geldsysteem zijn hoger dan in het huidige systeem met de rente. Belasting op geld zorgt ervoor dat mensen hun geld niet gaan oppotten. Ze kunnen het nog steeds op de bank zetten en sparen en dat wordt beter beloond dan in het huidige systeem. De bank leent het dan uit zonder rente. Als we aannemen dat de economie veel beter draait en bijvoorbeeld met 4% groeit, zou je het volgende kunnen zeggen:

    Stel: geldbelasting 12% p/j, economische groei 4% p/j, dus deflatie ook 4% p/j omdat de geldhoeveelheid constant is.

    Voorbeeld rentes bij de bank:
    – rekening courant: -12% ( netto -8%)
    – spaarrekening flexibel: -4% (netto 0%)
    – spaarrekening geblokkeerd -2% (netto +2%)
    – langlopend deposito -1% (netto + 3%)

    De bank moet dus zijn rendement halen uit het verschil tussen de 0% en de rente op de rekeningen. Daarmee kunnen ook risico’s worden betaald. Stel dat de bank toch failliet gaat, dan valt daarmee niet het financiële systeem om en kunnen de rekeninghouders naar rato worden terugbetaald (voorbeeld: bank verliest 10% van inleg, eigen vermogen was 8%, dus kunnen rekeninghouders 98% terug krijgen). De overheid hoeft zich er ook niet mee te bemoeien. Dus is er geen miljardensteun meer nodig.

    De rendementen zonder rente zijn veel beter dan de rendementen dan we nu krijgen bij de bank omdat de geldhoeveelheid met 10-15% groeit en de rente 4% is. 4% rente in het huidige systeem is 6-11% negatief.

    Punt 7 negeert belangrijke andere institutionele voorwaarden voor volledige groei en negeert cost shocks.
    -> Onderbouwd dat maar eens. Dit is een loze kreet waar ik niet op kan reageren.

    Punt 8 mist onderbouwing en is te beperkt geschreven. De financiele sector omvat namelijk ook aandelen handel e.d., welke juist zou groeien als gevolg van de afschaffing van rente.

    -> Ik moest het kort houden en op mijn site http://www.naturalmoney.org wordt hierop ingegaan. Het is evident dat aandelen relatief veel aantrekkelijker worden voor zowel beleggers als bedrijven en dat de beurshandel flink zal worden uitgebreid.

    Punt 9 gaat eraan voorbij dat de overheid zich uberhaput weinig met de economie hoeft te bemoeien. Ze doet het echter wel. Welke instituties voorkomen dat de overheid op opportunistische gronden de belasting gaat aanpassen? Vooral, nu de overheid één van de meest betrouwbare leners is omdat ze altijd kan stelen van de rest, zal het geld vooral naar de overheid gaan, die nog groter wordt.

    -> De overheid bemoeit zich met de economie vanwege de schadelijke gevolgen van rente. Rente veroorzaakte economische crisis en de bevolking van een democratisch land accepteert dat niet en eist dat de overheid daar wat aan doet. Als er dan geen economische crisissen zijn, en de economie uit zichzelf goed functioneert, is er geen noodzaak voor de overheid om zich te moeien met de economie. Wantrouwen jegens de overheid is uiteraard terecht, maar de overheid ontstaat uit de wens van mensen om zich te beschermen tegen bepaalde gevaren zoals buitenlandse legers en uitbuiting door de rente.

    Punt 10 negeert de mate waarin inflatie om kan gaan met verschillen in de conjunctuur. Dit komt door de niet onderbouwde assumptie van constante groei. Die zal er ook onder een vaste geldhoeveelheid niet zijn, althans die was er in ieder geval niet onder de goud standaard.

    -> In een systeem met renteloos geld en een constante geldhoeveelheid en geld belasting zal bij economische groei deflatie ontstaan omdat meer producten en diensten worden aangeboden bij dezelfde hoeveelheid geld. Het kan ook zijn dat de lonen dalen, maar als de lonen minder dalen dan de prijzen, zal de welvaart toch toenemen.

    Punt 11 beperkt zich tot de vraagzijde van de kapitaalmarkt. Mag je één keer raden wat er aan de aanbodzijde gebeurt….

    -> Ik weet niet precies waar je op wil duiden, maar uiteraard zal er minder geld geleend en uitgeleend worden en meer geld direct worden geïnvesteerd. Wel is het zo dat door de deflatie de waarde van de leningen in de renteloze economie in de loop van de tijd toeneemt zodat er toch een rendement bestaat bij nul procent rente. Dit rendement is hoger dan de rente die wij nu op de bank krijgen want de geldhoeveelheid groeit nu met 10 tot 15 procent.

  13. @Free-M.:
    Wanneer er geen geld belasting is, hebben mensen ook de keus om hun geld op te potten. Dit is zeker het geval wanneer het geld een relatief constante waarde heeft, zoals bij de goudstandaard. Dat is ook de reden waarom de goudstandaard uiteindelijk niet te handhaven was. Op een gegeven moment was door het proces van rente met opgaande en neergaande conjunctuur, het geld opgehoopt bij een beperkte groep individuen, terwijl in een crisis mensen zonder inkomen geld nodig hadden. Daarom bestond er ook een zeer breed draagvlak toen president Roosevelt de goudstandaard afschafte. Hij is daarna nog driemaal herkozen.

    Uiteraard is het niet erg wanneer een bank jou beloont wanneer jij spaart. In een geldsysteem zonder rente en met belasting op geld betekent dit gewoon dat je geen belasting hoeft te betalen en dat je de bank een vergoeding moet geven voor het uitlenen van het geld. Als je geld langer vastzet, kun je de beste rendementen krijgen, bijvoorbeeld -1%. Ook al is de rente nog licht negatief, toch heb je een positief rendement vanwege de deflatie. Als de economie met vier procent groeit, en de deflatie dan ook vier procent is, is jouw rendement in dit geval drie procent.

  14. @pcrs: @pcrs:

    Uiteindelijk komt hier de rol van de overheid om de hoek. Ik weet dat jij helemaal niets ziet in overheid, maar 99 procent van de bevolking zal een of andere vorm van overheid accepteren als het voordeel daarvan voor deze mensen duidelijk is (al dan niet terecht).

    De overheid kan twee dingen doen:
    1. Het geld wettig betaalmiddel maken.
    2. Verlangen dat alle overheidsbelastingen door middel van het wettige betaalmiddel worden voldaan.

    Nu wil ik verder niet ingaan op welke taken de overheid allemaal wel en niet zou moeten hebben, maar om dit systeem te laten werken is dat het enige wat de overheid moet doen naast het verbieden van rente en het heffen van de belasting op geld. Voor de rest zou de overheid de economie volledig met rust kunnen laten en zal alles vanzelf goed moeten gaan, behalve dan misschien het probleem dat sommige mensen zo weinig economische waarde hebben dat zij niet in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Dat is een sociaal probleem dat door de politiek moet worden opgelost en waarop ik hier verder niet in wil gaan.

    pcrs reageerde op deze reactie.

  15. @Armin:

    Onzinnig voorstel. Geen rente vragen is uiteraard de doodsteek voor bepaalde investeringen. Immers, er zijn ook mensen die geen trek hebben in grote risico’s (bijvoorbeeld winstdeling in het project), maar wel gewoon rendement (lees: rente) willen op een geldinjectie. Die groep sluit je uit van bepaalde investeringen.

    -> Toch maak je een vreemde gedachtensprong, want je beweert dat mensen in een risicovol project willen investeren tegen een vaste rente als deze rente maar hoog genoeg is. Dit is bizar en een van de meest idiote dingen in de gangbare economische theorie. Wat zijn namelijk de gevolgen: de kans van slagen van het project neemt af door de hoge rente die moeten worden betaald. Mocht het een beetje tegenvallen, dan gaat het hele project op de fles. Als je dan toch wil investeren in een risicovol project, is het toch ook niet zo erg om te delen in winst.

    Verder is een verbod op rente niet na te leven. Immers, als ik geld steek in een aandelenfonds en ik krijg een gegarandeerd rendement van x% en een inleggarantie, is dat hetzelfde als sparen tegen x% op een deposito. Het is alleen hernoemt. En zo kun je via dinanciele constructies op nog veel meer manieren rente krijgen. Het idee dat de overheid zich niet met de economie zou moeten bemoeien is dus onzin, want men zal juist diep in elke constructie moeten gaan duiken en deze bijreguleren indien het toch stiekem een rente-truc betreft. Helemaal dramatisch wordt het indien het grensoverschrijdende transacties betreft.

    -> Wat in het buitenland gebeurt, is niet van belang. In het buitenland mag rente gewoon bestaan. Wel is het van belang dat elke vorm van vast rendement boven nul procent, moet worden verboden, want dat is een vorm van rente. Dit is een duidelijke regel die relatief makkelijk te handhaven is als we dat vergelijken met het dramatische woud van regels dat we nu hebben.

    Verder is het verbieden van fractioneel reserveren onlibertarisch. Dat moeten aabieders en aanvragers van geld zelf kunnen bepalen. De term ‘vrijgeld’ is dus niet erg goed gekozen, want vrij is het juist niet. De geschiedenis leert dat bovendien economsiche groei wordt afgeremd door zo’n beperking. Voor niets gaat de zon op, net zoals bij goudgeld met 100% dekking is er geen bubble of monetaire inflatie, maar het is niet zonder prijs. Groei wordt fors verlaagd.

    -> Nu ga je op de ideologische toer, en dat is niet praktisch.

    Ook kunnen bepaalde regio’s verstoken blijven van krediet enkel omdat hun buren beter zijn. Immers, bij het niet mogen bijdrukken kun je een euro maar een keer uitgeven. Ofwel, je moet niet alleen aantonen bij de bank dat jij kredietwaardig bent, maar ook dat jij meer kredietwardig bent dan de buurman die ook een lening wil. Ofwel, het wordt moeilijker leningen te krijgen. De economie groeit dus zeker niet op maximale snelheid.

    -> Waar is jouw geloof in de wetten van de natuurlijke selectie? Of ben jij soms een communist?

    Het ontbreken van inflatie is ook lastig ivm vakbondslooneisen, CAO’s, wetten en wisselkoersen. Bij dalende vraag kun je de prijs van arbeid bijna nooit verlagen in absolute zin. Dankzij inflatie kan dat wel in reele zin. Een daling van prijzen/lonen is echter nodig bij dalende vraag indien je je productie (lees: banen) wilt behouden.

    -> Als de markt het niet toelaat, hebben de vakbonden geen ruimte om de lonen te verhogen. Eigenlijk is het bestaan van vakbonden achterhaald en vind ik dat in dit nieuwe systeem de markt vooral moet bepalen wat de lonen moeten zijn. Dat zullen de vakbonden niet leuk vinden, maar zij zijn een onderdeel van het apparaat dat de economie probeert te reguleren.

    Verder zijn er nog wat domme uitspraken zoals dat er geen economische crissen zullen zijn. Dat is al per definitie onjuist, daar niet alle recessies monetair van aard zijn. Verder is dit systeem redelijk verwant aan systemen die ook al geprobeerd zijn, en zoals ik al schreef ook niet zonder prijs bleken te zijn.

    -> Ook al zijn niet alle recessies monetair van aard, de recessies die wel monetair van aard zijn, zullen niet meer optreden. Als je kijkt naar het voorbeeld van Wörgl, zie je dat dit een ongekend succes was. Het had niet veel gescheeld of heel Oostenrijk was overgegaan op dit systeem. Als het in Oostenrijk een succes was geworden, had het niet lang geduurd voordat de rest van de wereld hetzelfde had gedaan.

    In essentie, is het probleem met dit voorstel dat het oude wijn in nieuwe zakken is. Het is niet meer dan een variant van het oude goudgeld met 100% reserveverplichting gecombineerd met het idee om soort structurele ‘inflatie’ in te bouwen zoals bij enkele

    -> Hier klopt helemaal niets van, dus kan ik daar ook niet op reageren. Het is geen inflatie naar deflatie. Er is geen 100 procent reserveverplichting.

    Oostenrijkse lokale muntsystemen van enkele dorpjes toegepast is (en ook in d eliteratuur beschreven wordt). Beide systemen zijn echter niet voor niets of gefaald of nooit verder doorgebroken.

    -> Inderdaad: Het leger is erop afgestuurd! Dat was de reden.

    Niettemin, het stuk stelt zelf dat iedereen er aan mee moet doen. Tja, alleen al daarom zal het nooit gebeuren.

    -> Aangezien ik heb ontdekt dat deze vorm van economie buitengewoon veel efficiënter is dan onze huidige economie, ben ik er 100 procent van overtuigd dat dit systeem ooit, en misschien zelfs binnenkort, wereldwijd gaat worden ingevoerd omdat de rendementen van renteloos geld hoger zijn dan rentedragend geld. Een rente van nul procent is bij deflatie een echt positief rendement. Nu krijgen wij op de bank vier procent rente terwijl de geldhoeveelheid met 10 tot 15 procent groeit. Zo gaan wij elk jaar zes tot 11 procent achteruit.

  16. geen Rente is alleen de doodsteek voor fiatgeld, een vergoeding vragen voor geleend geld mag, mag in de sharia ook.

  17. Ik heb op de meeste reacties antwoord gegeven. De meeste mensen kunnen zich moeilijk voorstellen hoe het zou gaan werken. De reacties zijn vaak dan ook ingegeven met impliciet het bestaan van rente als vooronderstelling.

    Het grootste probleem zijn verborgen vooronderstellingen en ideologische bezwaren (bijvoorbeeld: dat het verbieden van de rente en een belasting op geld tegen de libertaire uitgangspunten is). Socialisten zullen weer grote moeite hebben met het terugtreden van de overheid en het overbodig worden van vakbonden.

    Echt vrij denken kun je pas als je alle politieke motivatie kunt loslaten, en alleen streeft naar het optimale resultaat. Nu kunnen politieke belangen het optimale resultaat nog wel een tijdje tegenhouden, maar uiteindelijk zal de meest optimale vorm van economie alle andere vormen van economie weg concurreren.

    Als de crisis komt, en daar zijn wij nu aanbeland, kan het snel gaan. Slechts één jaar nadat Wörgl begon, wilden bijna alle gemeenten van Oostenrijk het systeem invoeren. Als de Oostenrijkse regering dit niet had onderdrukt, en niet had gedreigd met ingrijpen van het leger, was snel heel Oostenrijk overgeschakeld. Als dat was gebeurd, was binnen enkele jaren heel Europa overgeschakeld op dit nieuwe systeem.

    Ook al lijkt het nu onvoorstelbaar, het kan zo weer gebeuren, en dan is het bestaande systeem kansloos tenzij het wordt beschermd door een onderdrukkend overheidsapparaat.

    beek reageerde op deze reactie.

  18. @Bart klein Ikink:

    Interessant. Nieuwe ideeen zijn altijd interessant.
    Maar over dat Worgl experiment heb ik, als economisch ongevormde, een vraag.
    Stel, in een pretpark kan men uitsluitend betalen met ‘pretmunten’.
    Die uiteraard worden gekocht met ‘gewoon’ geld, en dus door dat geld zijn gedekt.
    Nu weet elke bezoeker dat hij buiten dat pretpark helemaal niets meer heeft aan die ‘pretmunten’.
    Als inwisselen niet mogelijk is, gaat hij dus die ‘pretmunten’ altijd op maken, en bezoekt wellicht attracties die hij eigenlijk niet van plan was te bezoeken.

    Lijkt het Worgl-experiment daar niet op?
    Dat het kon slagen, juist omdat die bonnen nergens anders werden geaccepteerd, en er tevens een soort ‘dwang ‘was ze op te maken?
    Gewoon een vraag.
    Niet een stelling mijnerzijds.

    Bart klein Ikink reageerde op deze reactie.

  19. @Bart klein Ikink: Ik bewonder de gedrevenheid waarmee je je handel aan de markt probeert te brengen. In een vrijwillige samenleving zou je aan kunnen tonen of het een superieure vorm van geld is, waar mensen daadwerkelijk voor kiezen, omdat het zo goed is.
    Aangezien je zelf al vermoedt dat dit nieuwe geld mensen door de strot geduwd moet worden at gunpoint, maakt dit duidelijk dat je zelf al niet geloofd dat dit een superieure vorm van geld is. Dan moet het wel een superieure vorm van uitbuiting zijn. Wie heeft er voordeel van: volg de rondvliegende kogels terug naar hun bron.
    Als je er serieus werk van wilt moet maken, moet je naar de machthebber gaan en aantonen dat deze er aan macht door wint. Als je die weet te overtuigen dat het een superieure methode van uitbuiting is, zullen de academici aan het werk gezet worden om er een morele basis onder te schroeven en de media geactiveerd om het aan de man te brengen.
    Dat is de enige manier. Je probeert nu mensen te overtuigen dat ze gedwongen moeten worden iets te accepteren dat in hun voordeel is. Mensen zijn inderdaad pretty fucked up door propaganda, maar dat hebben ze nog wel door. Een libertariers forum is zeker niet de plaats waar de mensen rondhangen die je eenvoudig om de tuin leidt.

    Bart klein Ikink reageerde op deze reactie.

  20. @beek:

    Je kunt denken in drie varianten:
    1. De munt is niet inwisselbaar. Maar dan wordt hij toch inwisselbaar. Jij kunt die munt meenemen naar buiten en daar een koper voor vinden die naar het pretpark gaat. Als jij een munt hebt van een land dat iets exporteert, kun je die munt meestal wel verkopen.
    2. In Wörgl was een omwissel vergoeding van twee procent, waarmee dan Oostenrijkse Shilling kon worden gekocht. Dat was een procent hoger dan het zegeltje om het geld weer een maand geldig te houden. Mensen kochten bijna altijd het zegeltje. Deze omwissel vergoeding was nodig vanwege de koppeling aan de echte munt.
    3. Wanneer je de koppeling met een bestaande munt loslaat, is ook dat niet meer nodig. Dan kan de munt gewoon vrij worden verhandeld. Omdat in de renteloze economie deflatie bestaat, zal de waarde van deze munt ten opzichte van andere munten met de rente gaan stijgen. Deze stijging is trouwens niet zo hoog als de belasting op het geld, dus er is niet aantrekkelijk om deze munt aan te houden, zonder er iets mee te doen.

    Ik was vandaag bij Strohalm in Utrecht om te kijken of zij iets met mijn plannen konden doen, namelijk doorsturen naar economen. Strohalm was bezig met een project in Uruguay, dat lijkt op Wörgl. Het zal klein beginnen, en als het succes heeft, zal het worden uitgebreid. Omdat er een koppeling is met de munt van het land, hebben ze een omwissel vergoeding van vijf procent ingesteld. Het probleem is meteen duidelijk, voor mij althans, maar niet voor hen: Hoe kun je een munt met deflatie vast koppelen aan een munt met inflatie? Dat gaat op een gegeven moment problemen geven. Ik hoop dat ze dan het lef hebben om de koppeling los te laten.

    Als je echt belangstelling hebt, en meer economen kent, wil ik graag met jullie van gedachten wisselen, want ik ben tot nu toe nog niet veel mensen tegengekomen die hier mee bezig zijn. Veelal reageren mensen direct vanuit hun bestaande gedachten en politieke voorkeuren, zonder dat ze het idee in zijn totaal goed hebben bestudeerd en op zich in hebben laten werken. Dat kost tijd, en dat begrijp ik ook wel, want ik ben er al vele jaren mee bezig.

    ps Als er rare woorden in mijn tekst staan, komt dat door het gebruik van spraakherkenning. Ik tiep de tekst niet, maar spreek alles in, en soms wordt een woord niet goed herkend.

  21. @pcrs:

    Beste pcrs,

    Ik weet niet of dit geld met dwang moet worden ingevoerd. Ik vermoed van niet, zodra de mensen het voordeel ervan inzien. In Wörgl was dat duidelijk het geval. Het systeem breidde zich snel uit, en uiteindelijk moest het leger er aan te pas komen om dit te stoppen.

    Daarom denk ik dat het verspreiden van kennis in principe genoeg zou moeten zijn, maar in de praktijk is dat een probleem. De meeste mensen zijn niet bezig met geldsystemen en willen er helemaal niet over nadenken. Andere mensen hebben politieke meningen over wat geld wel niet zou moeten zijn. Er zijn mensen principieel tegen het verbieden van rente of het heffen van belasting op geld. Maar dat soort zaken zijn een sta in de weg voor de vooruitgang.

    Uiteraard is het ook mogelijk om machthebbers te overtuigen dat zij met dit geld meer macht kunnen verwerven. Maar nu ik weet wat ik weet, heb ik liever dat de Verenigde Staten en Europa eerder beginnen dan China want dit kan erg gevaarlijk zijn, als ik gelijk heb. Je kunt wel cynisch zijn en zeggen dat het een superieure vorm van uitbuiting is. Maar een subjectieve kijk op de feiten is een groot gevaar. Op mijn site staat de volgende tekst:

    “From an engineering viewpoint, using systems theory, a natural money economy seems to be the most efficient market economy possible in the real world. If this is true, this has far reaching consequences. Societies implementing this system will not destroy capital but build capital constantly at maximum speed using full employment. Also those societies do not waste resources on financial activity or government intervention. Therefore those societies should be far more wealthy. As a result those societies become more powerful, and therefore natural money systems will replace all other money systems, maybe just because they are only natural. If this is true, banking interests will never succeed in preventing natural money from being introduced worldwide.

    Natural money can be choosen by a group of people deliberately. It can be selected in an unconscious process, like in ancient Egypt. It can be enforced by a rulers, like in Europe in the Middle Ages. Natural money can be used on a small scale, a large scale, or even worldwide. Natural money can be used in a democracy but it can also be used in a totalitarian state. Natural money assumes only economic freedom but it does not assume political freedom. Even though government intervention in the economy is not needed, it does not require a specific size of government. The extra wealth created by natural money can flow to the citizens, but it can also flow to the state, which may use it for its own purposes. Therefore, natural money is not “good” or “bad” in itself, but only a very powerful concept.”

    Je kunt hier om gaan lachen, maar iemand die serieus nadenkt over wat er is gebeurd in Wörgl, en wat er had kunnen gebeuren, moet de schrik om het hart slaan. Dus laten we vooral praktisch zijn en dit bestuderen.

    Wanneer de mensen hier niet makkelijk om de tuin zijn te leiden, spreekt dat in hun voordeel, maar libertairisme is een isme zoals communisme, liberalisme, socialisme, corporatisme en fascisme. Daar schuilt ook het gevaar van ingeslopen denkpatronen. Mijn ingeslopen denkpatronen zijn al grotendeels weggesloopt door eindeloze discussies met allerlei mensen met verschillende meningen over dit onderwerp.

    Imre reageerde op deze reactie.
    Armin reageerde op deze reactie.

  22. @Bart klein Ikink:
    Islamitische banken heffen geen rente maar een vergoeding. Moet die vergoeding afgeschaft worden volgens jouw idee of kan dat nog? En als het kan, waarom zijn islamitische landen dan niet zoals Wörgl die met stappen vooruit ging?

    ps. Graag reageren op deze post want ik wil meer weten over vrijgeld!

  23. Ik weet niet precies hoe in de islam geregeld is. Rente is een vaste resultaatonafhankelijke vergoeding voor het uitlenen van geld.

    De islamitische landen verschillen op de volgende punten met Wörgl:
    – er is geen belasting op geld
    – de overheid is vaak onbetrouwbaar
    – rente is kennelijk via een achterdeur mogelijk (alleen heet het dan anders).

    Daarom werkt het dus ook niet. Met vrijgeld mag rente op geen enkele manier worden toegestaan dus moeten ook alle constructies met vaste uitleenvergoedingen voor geld worden verboden.

    Uitgebreide info op: http://www.naturalmoney.org

  24. @Bart klein Ikink: Ik weet niet of dit geld met dwang moet worden ingevoerd. Ik vermoed van niet

    Rente is verboden. Ook alle constructies die naar rente ruiken moeten verboden worden, schreef je in je reactie op mijn stuk. Zonder dwang gaat je dit niet lukken.

    Ook mogen banken geen geld bijmaken. Ook niet via slimme verzekeringsconstructies, etc etc. Dus ook hier weer batteljons aan ambtenaren en regels.

    Bovendien, is het innen van een vaste belasting van iets op geld natuurlijk ook dwang. Reken er maar op dat mensen dit proberen te ontduiken. Dus ook hier weer dwang.

    Maar zoals ik al schreef is jouw stuk vooral oude wijn in nieuwe zakken. het is een samenraapsel van de oude goudstandaard met verplichte 100% dekkingsgraad met als toevoeging een vorm van “inflatie” (belasting) zodat men gestimuleerd wordt het snel uit te geven.

    Dat eerste is al herhaaldelijk toegepast en blijkt enkel te werken met heel veel staatsdwang. En omdat de hoeder van het goudstandaard systeem zelf de staat was, was het logisch dat uiteindelijk al die systemen of instortten omdat de staat zelf de hand ligte met de eigen regels of botweg het systeem ophief toen het even niet meer uitkwam.
    Dat tweede is ook al uitvoerig in de literatuur beschreven. Enige nieuwe is, dat jij niet zoals reeds toegepast – en nog steeds, zonder enig leger ingrijpen – in bepaalde Oostenrijkse dorpjes, geen verplichte inflatie gebruikt, maar een verplichte belastingheffing.
    Beide is niet alleen dus dwang, maar heeft ook nadelen. Deflatie is bijvoorbeeld in de wereldgeschiedenis mogelijk nog schadelijker gebleken dan inflatie.

    Ik verwerp jouw systeem al op ideologsiche gronden, daar ik vrijheid hoog in het vaandel heb. Maar zelfs als ik dat los zou laten, zie ik niet in wat er praktisch is aan jouw systeem. Je lost enkele ‘problemen’ op zoals bubbles en inflatie, maar maakt het investeringsklimaat een stuk lastiger en maakt de samenleving minder weerbaar tegen wetgevende dwang op gebied van lonen en prijzen. (Wetgeving die er nu eenmaal wel is.) Beargumenteer eerst maar eens waarom de nadelen van jouw systeem minder zouden zijn dan d enadeken van het huidige systeem. Ik vress echter dat je nog niet op het punt bent, dat je bereid bent te accepteren dat jouw systeem ook, nadelen, zelfs grote nadelen heeft.

    Bart klein Ikink reageerde op deze reactie.

  25. @Bud: Ten eerste zit geloof ik 90% van het geld maar bij 10% van de bevolking. Ten tweede was/is er niet genoeg geld om diverse problemen zoals armoede en honger op te lossen, maar nu er opeens een “kredietcrisis” is, zijn er opeens vele honderden miljarden beschikbaar. Geld opzich is nu een doel geworden, 1 miljoen op je bankrekening is niet genoeg, dat moet twee miljoen worden, enz. Mensen willen blijven comsumeren (produkten kopen). Dat kan net zo goed zonder geld, simpelweg omdat die produkten dan ook geproduceerd kunnen worden. De mensen maken gewoon onderling afspraken met elkaar daarover (consument, wetenschapper, ontwikkelaar, producent, winkel, etc). Je kan wel vrij spreken, maar vrij denken is nog een paar stappen verder… Stap nu eens van dat achterhaalde idee af, dat als je een hoogontwikkelde samenleving wil zijn, en blijven, dat alleen kan met geld! Zonder geld waren we nu technologisch al verder ontwikkeld, omdat geld een grote beperkende faktor is hoeverre je je kan ontwikkelen.

    Rob reageerde op deze reactie.

  26. @Rob: Om het nog duidelijker te maken. De bewoners van twee planeten willen elk een 2 kilometer hoge toren bouwen. De bewoners van de ene planeet hebben echter niet genoeg geld, ook al hebben ze de technologie en de grondstoffen, dus gaat helaas de bouw niet door. De bewoners van de andere planeet hebben ook de technologie en de grondstoffen, maar omdat ze geen geld gebruiken, kan de bouw gewoon doorgaan…

    Armin reageerde op deze reactie.

Comments are closed.